Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od spadków i darowizn jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

4 maja 2022 r. wpłynął Pani wniosek z 20 kwietnia 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy m.in. podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia spadku. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z daty wpływu 11 sierpnia 2022 r. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

W 2009 r. w wyniku trwającego sporu o podział majątku dorobkowego Sąd wyznaczył zarządcę sądowego, który zarządzał majątkiem małżonków M. i K. H. Majątek ten przynosił dochód i generował koszty. Zarządca w ramach prowadzonej działalności – dotyczącej tylko tego majątku odprowadzał należne podatki, w tym podatek dochodowy od przychodu generowanego przez ten majątek. Właściciele majątku nie mieli dostępu do majątku ani do wygenerowanego dochodu od 2009 r. do 2021 r. W 2021 r. Sąd odwołał zarządcę. Zarządca zamknął działalność gospodarczą, odprowadził podatek roczny dochodowy za rok 2021, a zgromadzone środki przekazał po 1/2 właścicielom majątku.

W trakcie trwającego procesu od 2008 r. o podział majątku, zmarł w 2016 r. jeden z właścicieli, tj. M. H. Spadkobiercą jego udziału w majątku wspólnym została jego druga żona (Wnioskodawczyni) na podstawie testamentu. Po uprawomocnieniu się wyroku o przyznaniu spadku (2019 r.) została złożona deklaracja SD-Z2, w której uwzględniono nieruchomości będące w zarządzie sądowym. Wnioskodawczyni jako jedyny spadkobierca zastąpiła M. H. w sprawie o podział majątku – sprawa jest ciągle w toku. Wnioskodawczyni stała się właścicielem majątku, który w toku sprawy objęty był zarządem sądowym. Zarząd sądowy sprawowany przez zarządcę od 2009 r. został odwołany w 2021 r. W wyniku zarządzania majątkiem zarządca wygenerował dochód, który opodatkował podatkiem dochodowym. Środki po opodatkowaniu przekazał właścicielom majątku w 2021 r.

W uzupełnieniu wniosku wskazała Pani, że:

- Składniki majątku będące przedmiotem zarządu sprawowanego przez zarządcę sądowego to dwie nieruchomości przemysłowe oraz 7 nieruchomości mieszkalnych, których podnajmem zajmował się zarządca sądowy.

- Zarządca sądowy zamknął działalność gospodarczą prowadzoną przez siebie, której przedmiotem było zarządzanie ww. nieruchomościami, podnajem powierzchni, opłacanie należnych zobowiązań generowanych przez te nieruchomości, wykonywanie koniecznych remontów itp.

To zarządca w ramach prowadzonej działalności pobierał pożytki pozyskiwane z najmu i pokrywał wszystkie generowane koszty.

Składał w ramach prowadzonej działalności deklaracje i rozliczenia miesięczne i roczne do US za poszczególne lata od 2009 -2021 r. Regulował zobowiązania podatkowe.

- Zarządca prowadził jednoosobową działalność gospodarczą jako osoba fizyczna powołana przez Sąd do zarządzania nieruchomościami.

- Prowadzono książkę przychodów i rozchodów na zasadach ogólnych.

- Źródło przychodów stanowił najem poszczególnych nieruchomości.

- Różnicy przychodów z najmu nieruchomości i kosztów generowanych przez nieruchomości, zobowiązań podatkowych, tj. podatki od nieruchomości, opłat wieczystych jak też kosztów prowadzenia zarządu.

- Podatek dotyczył wygenerowanego dochodu zaliczkowo płaconego miesięcznie jak też płaconego rocznie.

- Od 2009 r. do roku 2021 na rachunku prowadzonej przez zarządcę działalności został zgromadzony dochód. W różnych latach był on inny. Dochody z poszczególnych lat się sumowały i były wykorzystywane do np. remontów koniecznych. Te które w dacie zdjęcia zarządu przez Sąd znajdowały się na koncie zostały przekazane właścicielom nieruchomości.

- Dochód nie był wypłacany przez zarządcę przez cały okres sprawowania zarządu od roku 2009-2021. Nie był pozostawiony do dyspozycji właścicieli. Jego dysponentem był zarządca sądowy.

- Zarządca nie był pełnomocnikiem właścicieli. Przejął nieruchomości i sprawował zarząd na mocy postanowienia Sądu w sprawie o podział majątku wspólnego. Sprawa o podział jest nadal w toku, zniesiono tylko zabezpieczenie jakim był zarządca sądowy.

- Zarządca regulował zobowiązania podatkowe w ramach prowadzonej działalności gospodarczej zarządzając majątkiem, który generował dochód. Nie składał deklaracji w imieniu właścicieli. Właściciele nie mieli dostępu do zysków z nieruchomości.

- Zarządca przedstawił dokument mówiący o tym, że w ramach prowadzonej działalności uzyskując dochody z nieruchomości odprowadzał miesięczne zaliczki oraz roczny podatek dochodowy od uzyskiwanego dochodu w wyniku zarządzania majątkiem objętym zarządem.

- 13 marca 2019 r. – postanowienie o nabyciu spadku.

- 17 kwietnia 2019 r. – uprawomocnienie postanowienia.

- 10 lipca 2019 r. złożenie do US zgłoszenia nabycia spadku.

W uzupełnieniu wniosku wyjaśniła Pani również, że w zgłoszeniu wykazała Pani nieruchomości i rzeczy, które były w Pani władaniu. Nie miała Pani dostępu do środków pieniężnych będących we władaniu zarządcy sądowego ani też wiedzy czyją własnością będą, gdyż sprawa o podział majątku, którego jest Pani spadkobierczynią była i jest w toku. Na pytanie w Urzędzie Skarbowym o uzupełnienie zgłoszenia otrzymała Pani odpowiedź, iż jest to zysk z nieruchomości stanowiących spadek i przynależy właścicielowi nieruchomości ale nie stanowi spadku.

Pytanie (sformułowane ostatecznie w uzupełnieniu wniosku)

Czy powinna Pani wykazać te środki uzupełniając zgłoszenie SD-Z2 i wykazać je jako spadek?

Pani stanowisko w sprawie (sformułowane w uzupełnieniu wniosku)

Pani zdaniem, środki były w wyłącznym władaniu Zarządcy sądowego do czerwca 2021 r. Były przez niego pożytkowane na bieżąco od 2009-2021. Były generowane i wydawane przez cały okres zarządu od 2009-2021. Spadkodawca zmarł w 2016 r. środki były stale generowane przez nieruchomości także po jego śmierci jak też po uprawomocnieniu się postanowienia o spadku. Nie stanowiły przedmiotu spadku tylko były zyskiem z nieruchomości stanowiących spadek.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2021 r. poz. 1043):

Podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej "podatkiem" podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego.

Spadek (dziedziczenie) jest instytucją uregulowaną przepisami zawartymi w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.).

W myśl art. 922 § 1 tej ustawy:

Prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi niniejszej.

Zgodnie z art. 924 ww. ustawy:

Spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy.

Jak wynika z treści art. 925 Kodeksu cywilnego:

Spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku.

Zgodnie z art. 1025 § 1 ww. ustawy:

Sąd na wniosek osoby mającej w tym interes stwierdza nabycie spadku przez spadkobiercę. (…)

Z powyższych przepisów wynika, że nabycie spadku ma miejsce z chwilą śmierci spadkodawcy. Prawomocne postanowienie sądu o nabyciu spadku ma natomiast charakter deklaratoryjny i stwierdza jedynie nabycie spadku przez spadkobiercę.

Z wniosku wynika, że Pani mąż, po którym nabyła Pani spadek zmarł w 2016 r. Zatem zgodnie z ww. przepisami spadek nabyła Pani w dniu śmierci męża.

Należy zaznaczyć, że moment nabycia spadku nie jest tożsamy z datą powstania obowiązku podatkowego. Wynika to z poniższych uregulowań.

Zgodnie z art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

Obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

Obowiązek podatkowy powstaje – przy nabyciu w drodze dziedziczenia - z chwilą przyjęcia spadku.

Jednakże zgodnie z art. 6 ust. 4 tej ustawy:

Jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma; jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia. W przypadku gdy nabycie nie zostało zgłoszone do opodatkowania, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą powołania się przez podatnika przed organem podatkowym na fakt nabycia.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

Opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej 9637 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej.

Art. 14 ust. 1 ww. ustawy stanowi, że:

Wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca.

Zgodnie z art. 14 ust. 2 ww. ustawy:

Zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.

W myśl art. 14 ust. 3 ww. ustawy:

Do poszczególnych grup podatkowych zalicza się:

1. do grupy I – małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów;

2. do grupy II – zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych;

3. do grupy III – innych nabywców.

Stosownie do art. 17a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

Podatnicy podatku są obowiązani, z zastrzeżeniem ust. 2, złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru. Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania.

Z powyższych przepisów wynika, że co do zasady nabycie przez osobę fizyczną w drodze spadku własności rzeczy i praw majątkowych podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. W terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, czyli uprawomocnienia się postanowienia sądu stwierdzającego fakt nabycia spadku, należy złożyć do właściwego naczelnika urzędu skarbowego zeznanie podatkowe.

Niezależnie od powyższego, ustawodawca przewidział zwolnienie podmiotowe w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn.

I tak zgodnie z art. 4a ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

Zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-5, 7 i 8 oraz ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia – w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4.

Stosownie do art. 4a ust. 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

W przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w ust. 1-2, nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.

Zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych dokonać należy na formularzu SD-Z2, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 20 listopada 2015 r. w sprawie wzoru zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych (Dz.U. z 2015 r. poz. 2060).

Zwolnienie to przewidziane jest dla grupy ściśle określonych osób (członków rodziny) pod warunkiem dokonania zgłoszenia nabycia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku.

Z przedstawionego we wniosku oraz jego uzupełnieniu opisu stanu faktycznego wynika, że sytuacja prawna składników majątkowych, jakie posiadał Pani mąż w chwili śmierci, jest nieuregulowana. Od 2009 r. toczy się przed Sądem postępowanie sądowe dotyczące podziału majątku zgromadzonego przez Pani męża i jego byłą żonę. Od 2009 r. do 2021 r. zarząd nad majątkiem sprawował zarządca sądowy. Pani jako jedyny spadkobierca zastąpiła zmarłego męża w sprawie o podział majątku dorobkowego. Po odwołaniu przez Sąd zarządcy, środki wygenerowane w czasie sprawowanego zarządu nad majątkiem zarządca przekazał właścicielom majątku, w tym Pani. Sprawa o podział majątku dorobkowego nie została zakończona. Pani mąż zmarł w 2016 r. Postanowienie Sądu z 13 marca 2019 r. o nabyciu przez Panią spadku po zmarłym mężu uprawomocniło się w dniu 17 kwietnia 2019 r. W dniu 10 lipca 2019 r. złożyła Pani do Urzędu Skarbowego zgłoszenie nabycia spadku na druku SD-Z2. W zgłoszeniu tym wykazała Pani nieruchomości i rzeczy, które były w Pani władaniu. Nie miała Pani dostępu do środków pieniężnych będących we władaniu zarządcy sądowego ani też wiedzy czyją własnością będą, gdyż sprawa o podział majątku, którego jest Pani spadkobierczynią była i jest w toku.

Pani wątpliwość budzi to, czy powinna Pani wykazać te środki uzupełniając zgłoszenie SD-Z2 i wykazać je jako spadek.

Mając na uwadze powołane wyżej przepisy oraz przedstawiony stan faktyczny należy w pierwszej kolejności stwierdzić, że skład masy spadkowej określa się według stanu na dzień nabycia, tj. na dzień śmierci spadkodawcy. To z kolei oznacza, że w skład masy spadkowej po Pani zmarłym mężu weszły środki pieniężne wygenerowane w związku ze sprawowanym zarządem sądowym do momentu śmierci Pani męża. Nabycie przez Panią w spadku tych środków podlega uregulowaniom ustawy o podatku od spadków i darowizn. Natomiast środki pieniężne wygenerowane w związku ze sprawowanym zarządem sądowym po śmierci Pani męża nie wchodzą w skład masy spadkowej, a tym samym nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Skoro – jak wynika z uzupełnienia wniosku – nie wykazała Pani ww. środków w złożonym zgłoszeniu SD-Z2, pomimo, iż z okoliczności sprawy wynika, że posiadała Pani wiedzę o ich istnieniu, to nabycie tychże środków nie korzysta ze zwolnienia, o którym mowa w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. W składanym zgłoszeniu SD-Z2 winna była Pani wykazać ww. środki wraz z innymi składnikami masy spadkowej według swojej wiedzy (nawet jeśli nie wiedziała Pani w jakiej wysokości ostatecznie Pani je otrzyma). Zaznaczyć ponadto należy, że w tej sytuacji przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn nie przewidują możliwości „uzupełnienia” zgłoszenia SD-Z2 i wykazania w nim ww. środków.

Podsumowując, wypłacone Pani przez zarządcę sądowego w 2021 r. środki pieniężne wygenerowane w związku ze sprawowanym zarządem sądowym do chwili śmierci Pani męża weszły w skład masy spadkowej i podlegają opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn na zasadach ogólnych określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej. Natomiast pozostała część ww. środków z uwagi na fakt, że nie weszła w skład masy spadkowej nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Pani stanowisko uznać należy więc za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Panią w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

· Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

· Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;

2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (`(...)`). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

· w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

· w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).