Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od spadków i darowizn jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
21 grudnia 2021 r. wpłynął Pani wniosek z 15 grudnia 2021 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od spadków i darowizn w zakresie opodatkowania nabycia tytułem zasiedzenia. Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
Na skutek dokonanego w latach sześćdziesiątych XX wieku przez Pani ojca nieformalnego podziału należącego do niego gruntu objęła Pani w posiadanie część tego gruntu. Jednak przy sformalizowaniu tego podziału część tego gruntu została objęta aktem własności wydanym przez naczelnika gminy w 1976 r. na rzecz Pani siostry. Po jej śmierci w 2016 r., jej spadkobierczyni złożyła wniosek o wydanie tej części nieruchomości będącej od kilkudziesięciu lat w Pani posiadaniu. W związku z tym w 2018 r. złożyła Pani wniosek o zasiedzenie tej nieruchomości. Właściwy dla tej sprawy Sąd Rejonowy wydał 20 listopada 2020 r. postanowienie o stwierdzeniu zasiedzenia z dniem 31 grudnia 2015 r. (a więc gdy formalno-prawna właścicielka tego gruntu, tj. Pani siostra jeszcze żyła). Postanowienie to uprawomocniło się 30 listopada 2021 r. postanowieniem Sądu Okręgowego o oddaleniu apelacji.
Pytanie
Czy nabycie przez Panią w drodze zasiedzenia z dniem 31 grudnia 2015 r. gruntu, który początkowo był w posiadaniu Pani ojca, formalno-prawnie należał do Pani siostry, a od lat sześćdziesiątych włada nim Pani jako posiadacz samoistny w rozumieniu art. 336 Kodeksu cywilnego, będzie podlegać podatkowi od spadków i darowizn na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn, jeśli w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego zgłosi Pani nabycie od siostry właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego?
Pani stanowisko w sprawie
Zdaniem Pani, nabycie przez Panią gruntu w drodze zasiedzenia z dniem 31 grudnia 2015 r., którego formalno-prawnym właścicielem była Pani siostra, korzysta ze zwolnienia od podatku od spadków i darowizn, jeżeli zgłosi Pani to nabycie właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego. Obowiązek podatkowy powstaje przy nabyciu w drodze zasiedzenia – z chwilą uprawomocnienia się postanowienia sądu stwierdzającego zasiedzenie. W Pani przypadku powstał 30 listopada 2021 r. Dlatego jeśli do 31 maja 2022 r. dokona Pani zgłoszenia tego nabycia, będzie Pani zwolniona od podatku od spadków i darowizn.
Aktualne brzmienie art. 4a ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn wyklucza ze zwolnienia nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych zstępnych w drodze zasiedzenia. Brzmi on bowiem:
„Art. 4a. 1. Zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:
- zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-5, 7 i 8 oraz ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia – w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4`(...)`”
A właśnie pominięty w powyższym wyliczeniu pkt 6 dotyczy zasiedzenia.
Jednak do 31 grudnia 2015 r. ww. przepis brzmiał:
„Art. 4a. 1. Zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:
- zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-8 i ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4`(...)`”
Tak więc do 31 grudnia 2015 r. zasiedzenie również korzystało z tego zwolnienia.
Zmiana tego przepisu nastąpiła na podstawie art. 4 ustawy z dnia 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw. Jednak przepis przejściowy zawarty w art. 50 ust. 1 tej ustawy mówi, że:
„Do opodatkowania nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy dotychczasowe.”
A więc jeśli zgodnie z postanowieniem sądu zasiedzenie nastąpiło 31 grudnia 2015 r., poprzednim właścicielem gruntu była Pani siostra, a Pani do 31 maja 2022 r. zgłosi nabycie właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego, wtedy to nabycie będzie podlegało zwolnieniu od podatku od spadków i darowizn. Pani zdaniem potwierdzają to wyroki NSA m.in. II FSK 883/12 z 19 marca 2014 r. oraz II FSK 2586/14 z 26 października 2016 r.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Jako, że z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż nabycie tytułem zasiedzenia miało miejsce w 2015 r., to zgodnie z przepisem art. 50 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym i niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 1045) zastosowanie w sprawie mają przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn, w brzmieniu obowiązującym przed zmianą, która została dokonana ww. ustawą.
Zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2015 r. poz. 86 ze zm.):
Podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem: zasiedzenia.
Natomiast kwestia zasiedzenia uregulowana została w art. 172-177 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.).
Na podstawie art. 172 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego:
Posiadacz nieruchomości niebędący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie).
Po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.
Istotą zasiedzenia jest nabycie prawa przez osobę nieuprawnioną wskutek faktycznego wykonywania przez nią tego prawa przez określony ustawą czas.
Zasiedzenie jest tzw. instytucją dawności, służącą korygowaniu rzeczywistego stanu posiadania ze stanem prawnym. Prowadzi ono do nabycia przez posiadacza własności na skutek długotrwałego posiadania przez niego rzeczy, czemu towarzyszy utrata własności przez dotychczasowego właściciela, który w przeszłości utracił posiadanie rzeczy. Na skutek zasiedzenia, które następuje ex lege, dotychczasowy uprawniony traci swoje prawo, a nabywca uzyskuje je niezależnie od niego. Nabycie tytułem zasiedzenia jest zatem tzw. nabyciem pierwotnym dokonywanym przez posiadacza nieruchomości niebędącego jej właścicielem i jest stwierdzane przez sąd w sytuacji, gdy rzeczywisty stan posiadania jest inny niż stan prawny nieruchomości.
Stosownie do art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn:
Obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.
W myśl art. 6 ust. 1 pkt 6 ww. ustawy:
Obowiazek podatkowy powstaje przy nabyciu w drodze zasiedzenia – z chwilą uprawomocnienia się postanowienia sądu stwierdzającego zasiedzenie.
Zgodnie z art. 7 ust. 1 ww. ustawy:
Podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru.
Natomiast w myśl art. 7 ust. 4 ww. ustawy:
Przy nabyciu w drodze zasiedzenia wyłącza się z podstawy opodatkowania wartość nakładów dokonanych na rzecz przez nabywcę podczas biegu zasiedzenia.
Stosownie do regulacji zawartych w art. 15 ust. 2 ww. ustawy:
Nabycie własności w drodze zasiedzenia podlega opodatkowaniu w wysokości 7% podstawy opodatkowania; art. 9 ust. 1 nie ma w tym wypadku zastosowania.
Zgodnie z art. 17a ust. 1 ww. ustawy:
Podatnicy podatku są obowiązani, z zastrzeżeniem ust. 2, złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru. Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania.
W przedstawionym stanie faktycznym Sąd stwierdził, iż nabycie w drodze zasiedzenia nastąpiło z dniem 31 grudnia 2015 r. W świetle zatem orzeczenia Sądu z 20 listopada 2020 r. od tego dnia (od 31 grudnia 2015 r.) jest Pani właścicielem nieruchomości.
Jest to nabycie pierwotne, zatem nie jest nabyciem po kimś lub od kogoś.
Wskazane wyżej orzeczenie Sądu o stwierdzeniu nabycia tytułem zasiedzenia skorygowało rzeczywisty stan posiadania ze stanem prawnym.
W związku z uprawomocnieniem się postanowienia Sądu z 20 listopada 2020 r. o stwierdzeniu zasiedzenia powstał dla Pani obowiązek podatkowy z tytułu nabycia nieruchomości.
Według treści przepisu, na który powołuje się Pani, tj. art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn – w brzmieniu obowiązującym przed zmianą wprowadzoną ww. ustawą z dnia 25 czerwca 2015 r.:
Zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli: zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-8 i ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4.
Celem wprowadzenia zwolnienia określonego w przepisie art. 4a ww. ustawy było zapewnienie nieopodatkowanego przenoszenia majątku między członkami najbliższej rodziny. Podkreślić należy, że zasiedzenie ma charakter pierwotny – nie jest nabyciem „po” lub „od” określonej osoby. Objęcie zwolnieniem określonym w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, warunkiem zastosowania którego jest przede wszystkim istnienie bardzo bliskiego pokrewieństwa między zbywcą i nabywcą, zasiedzenia (pierwotnego nabycia własności) jest więc niezasadne.
Przepis art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, z uwagi na wskazany wyżej pierwotny charakter nabycia w drodze zasiedzenia, które nie jest nabyciem po określonej osobie, nie ma więc zastosowania w przedmiotowej sprawie. Bez znaczenia dla rozstrzygnięcia jest więc jego zmiana na przestrzeni czasu. Zmiana ta miała jedynie na celu wskazanie w sposób niebudzący wątpliwości, że nie dotyczy on nabycia w drodze zasiedzenia.
Mając na uwadze przedstawiony we wniosku stan faktyczny oraz obowiązujące przepisy, stwierdzić należy, że nabycie przez Panią nieruchomości w drodze zasiedzenia, nie korzysta ze zwolnienia wymienionego w art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn.
W odniesieniu do przywołanych przez Panią wyroków sądowych, Organ nie podziela przedstawionego w nich stanowiska. Ponadto Organ informuje, że orzeczenia te są rozstrzygnięciami w konkretnych sprawach osadzonych w określonym stanie faktycznym/ zdarzeniu przyszłym i tylko do nich się odnoszących, w związku z tym nie mają mocy powszechnie obowiązującego prawa.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego przedstawionym przez Panią w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
· Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
· Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
-
z zastosowaniem art. 119a;
-
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
-
z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w `(...)`. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).