0111-KDIB2-2.4015.105.2021.4.MM

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.) – Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z 19 sierpnia 2021 r. (data wpływu 20 sierpnia 2021 r.), uzupełnionym 18 i 23 listopada 2021 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej m.in. podatku od spadków i darowizn m.in. w zakresie:

- skutków podatkowych nabycia tytułem zasiedzenia udziału w nieruchomości – jest prawidłowe,

- skutków podatkowych nabycia spadku po K.D. w związku z uprawomocnieniem się postanowienia z 29 lipca 2021 r. – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 20 sierpnia 2021 r. wpłynął do Organu wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej m.in. podatku od spadków i darowizn m.in. w zakresie skutków podatkowych nabycia tytułem zasiedzenia udziału w nieruchomości oraz skutków podatkowych nabycia spadku po K.D. w związku z uprawomocnieniem się postanowienia z 29 lipca 2021 r.

Z uwagi na fakt, że wniosek nie spełniał wymogów formalnych, pismem z 10 listopada 2021 r. Znak: 0113-KDIPT2-2.4011.870.2021.2.ACZ 0111-KDIB2-2.4015.105.2021.3.MM wezwano Wnioskodawczynię do jego uzupełnienia.

Wniosek uzupełniono 18 i 23 listopada 2021 r.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

W dniu 25 listopada 1948 r. zmarła M.M. W skład spadku po zmarłej weszła nieruchomość, grunt wraz z budynkiem mieszkalnym, położona w Z. W dniu 6 września 1961 r. Sąd Powiatowy wydał postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku po zmarłej M.M. Spadek w drodze dziedziczenia ustawowego przypadł I.D. w 1/4 części, A.P. w 1/4 części, Z.P. w 1/12 części, K.M. w 1/12 części, L.P. w 1/12 części oraz M.F. w 1/4 części.

W dniu 4 sierpnia 1972 r. zmarła M.F., zaś w dniu 27 lutego 1973 r. Sąd Powiatowy wydał postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku po zmarłej M.F. Spadek w drodze dziedziczenia ustawowego nabyli m.in. A.P. w 1/3 części oraz I. D. również w 1/3 części. W ten sposób udział w nieruchomości położonej w Z. zarówno A.P., jak i K.D. wzrósł z 1/4 do 1/3.

W dniu 30 października 2001 r. zmarł A.P. Natomiast w dniu 4 stycznia 2002 r. Sąd Rejonowy wydał postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku po zmarłym A.P. Spadek w drodze dziedziczenia ustawowego nabyła wprost córka zmarłego i jednocześnie Wnioskodawczyni. W skład spadku weszła 1/3 udziału w nieruchomości położonej w Z. Z tytułu nabycia praw majątkowych i rzeczy po zmarłym A.P. Wnioskodawczyni złożyła zeznanie dla podatku od spadków i darowizn oraz zapłaciła należny podatek od spadków i darowizn.

W dniu 31 sierpnia 2011 r. zmarła K.D., zaś w dniu 9 lutego 2012 r. Sąd Rejonowy wydał postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku po zmarłej. Cały spadek w wyniku dziedziczenia testamentowego nabyła Wnioskodawczyni. W skład spadku weszła 1/3 udziału w nieruchomości położonej w Z. Zmarła K.D. była spadkobierczynią swego męża J.D., zaś on był uprzednio spadkobiercą swojej matki zmarłej I.D. Wnioskodawczyni nie zgłosiła do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn nabycia 1/3 udziału w nieruchomości położonej w Z., w związku z faktem toczącego się postępowania o zmianę postanowienia z dnia 6 września 1961 r. Sądu Powiatowego o stwierdzenie nabycia spadku po M.M. W dniu 27 października 2016 r. Sąd Rejonowy wydał postanowienie zmieniające postanowienie Sądu Rejonowego z dnia 6 września 1961 r. w ten sposób, że stwierdził, iż spadek po M.M. zmarłej w dniu 25 listopada 1948 r. na podstawie testamentu własnoręcznego z dnia 24 czerwca 1948 r. nabył S. M. Od tego postanowienia została wniesiona apelacja Wnioskodawczyni. Postanowieniem z dnia 7 grudnia 2017 r. Sądu Okręgowego, apelacja została oddalona i tym samym postanowienie z dnia 27 października 2016 r. stało się prawomocne.

Wnioskodawczyni wnioskiem z dnia 12 września 2017 r. wniosła o stwierdzenie nabycia przez zasiedzenie nieruchomości w Z. do Sądu Rejonowego. Postanowieniem z dnia 29 lipca 2021 r. Sąd Rejonowy uznał, iż przedmiotowa nieruchomość składająca się z działek o nr …, nr … oraz parceli o nr … została zasiedzona. Przy czym działki o nr … oraz nr … z dniem 1 stycznia 1975 r. nabyli na współwłasność I. D. w 1/3 części, A. P. w 1/3 części, Z. P. w 1/9 części, L. P. w 1/9 części oraz K. M. w 1/9 części. Natomiast działkę o nr … z dniem 1 października 2005 r. nabyli w drodze zasiedzenia K. D. w 1/3 części, Wnioskodawczyni w 1/3 części, Z. P. w 1/9 części, J. J. w 1/9 części, Z. M. w 1/36 części, R. M. w 1/48 części, J. M. w 1/48 części, A. M. w 1/48 części, A. M.-M. w 1/48 części. W trakcie prowadzonego postępowania w sprawie zasiedzenia stwierdzono, że działka o nr … stanowiła własność Skarbu Państwa. W związku z tym, rozpoczęcie biegu terminu zasiedzenia tej działki nastąpiło z dniem 1 października 1990 r. Tego bowiem dnia ustawą z dnia 28 lipca 1990 r. o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz.U. z 1990 r. Nr 55, poz. 321) został zniesiony zakaz zasiadywania nieruchomości państwowych. Jednocześnie zgodnie z art. 10 tej ustawy przewidziano, iż okres zasiedzenia dla posiadaczy w złej wierze zostanie skrócony, ale nie więcej niż o połowę, czyli nie więcej niż 15 lat. Po tym, gdy postanowienie z dnia 29 lipca 2021 r. Sądu Rejonowego w sprawie zasiedzenia stanie się prawomocne, Wnioskodawczyni zamierza sprzedać nabyte udziały.

W uzupełnieniu wniosku w zakresie podatku od spadków i darowizn wskazano, że postanowienie z 4 stycznia 2002 o stwierdzeniu nabycia spadku po zmarłym A.P. uprawomocniło się 31 stycznia 2002 r. Decyzja Urzędu Skarbowego w sprawie podatku z tytułu nabycia spadku po A.P. została wydana 11 kwietnia 2002 r. Natomiast została wysłana do pełnomocniczki Wnioskodawczyni 12 kwietnia 2002 r. (data stempla pocztowego na kopercie, w której znajdowała się doręczona decyzja). Podatek od spadków i darowizn wynikający z decyzji został zapłacony 24 kwietnia 2002 r. W związku z tym, że na dzień 13 kwietnia 2002 r. przypadała sobota, to decyzja musiała zostać doręczona w okresie od 15 kwietnia 2002 r. do 24 kwietnia 2002 r. Postanowienie z 9 lutego 2012 r. o stwierdzeniu nabycia spadku po zmarłej K.D. uprawomocniło się 28 marca 2012 r.

Ponadto wskazano, że postanowienie Sądu z dnia 29 lipca 2021 r. w sprawie zasiedzenia nieruchomości stało się prawomocne 28 września 2021 r.

W związku z powyższym opisem zadano m.in. następujące pytania:

1. Jakie skutki podatkowe w podatku od spadków i darowizn wystąpią dla Wnioskodawczyni w sytuacji, gdy postanowienie Sądu Rejonowego z dnia 29 lipca 2021 r. w sprawie zasiedzenia stanie się prawomocne? W szczególności, co Wnioskodawczyni powinna zadeklarować w zeznaniu SD-3 składanym w terminie miesiąca od dnia uprawomocnienia się postanowienia w sprawie zasiedzenia?

2. Czy Wnioskodawczyni na skutek uprawomocnienia się postanowienia Sądu Rejonowego z dnia 29 lipca 2021 r. w sprawie zasiedzenia będzie zobowiązana do złożenia zeznania SD-3 z tytułu nabycia w drodze dziedziczenia po K.D. działki nr …w 1/3 części, nr … w 1/3 części oraz nr … w 1/3 części?

(we wniosku pytania oznaczone nr 2 i 3)

Zdaniem Wnioskodawczyni:

Ad. 1

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1043) podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem zasiedzenia. Z kolei, zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku od spadków i darowizn, obowiązek podatkowy powstaje przy nabyciu w drodze zasiedzenia - z chwilą uprawomocnienia się postanowienia sądu stwierdzającego zasiedzenie. Natomiast zgodnie z art. 17a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, podatnicy podatku są obowiązani, z zastrzeżeniem ust. 2, złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru. Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania. Mając na uwadze treść powyższego przepisu należy stwierdzić, iż na skutek uprawomocnienia się postanowienia Sądu Rejonowego z dnia 29 lipca 2021 roku w stosunku do Wnioskodawczyni powstanie obowiązek podatkowy z tytułu nabycia działki nr … w 1/3 części. W terminie miesiąca od uprawomocnienia się tego postanowienia Wnioskodawczyni będzie zobowiązana do złożenia zeznania SD-3 do właściwego organu podatkowego. Wnioskodawczyni stoi na stanowisku, że w tym zeznaniu nie powinna wykazywać nabycia działki nr … w 2/3 części oraz działki nr … również w 2/3 części. Działki te staną się własnością Wnioskodawczyni na skutek dziedziczenia po zmarłych A.P. oraz K.D. Skutkiem wydania postanowienia o zasiedzeniu tych działek przez zmarłych będzie fakt wejścia ich do masy spadkowej. Nie można więc uznać, że Wnioskodawczyni jako spadkobierca zmarłych nabędzie te działki w drodze zasiedzenia. Potwierdzają to organy podatkowe. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 12 lutego 2021 r., Znak: 0111-KDIB2-2.4015.111.2020.1.MM uznał, że „(`(...)`) stwierdzenie przez Sąd zasiedzenia ww. nieruchomości na rzecz ojca Wnioskodawczyni, nie spowodowało powstania obowiązku podatkowego tytułem zasiedzenia, ponieważ zasiedzenie zostało stwierdzone na rzecz osoby zmarłej. (`(...)`) tytułem prawnym, na podstawie którego Wnioskodawczyni stała się właścicielem nieruchomości nie jest zasiedzenie lecz dziedziczenie po ojcu. Należy zatem stwierdzić, że przedmiotowa nieruchomość stanowi składnik masy spadkowej po ojcu Wnioskodawczyni”.

Ad. 2

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, obowiązek podatkowy powstaje przy nabyciu w drodze dziedziczenia - z chwilą przyjęcia spadku. Z kolei, zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn, jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma; jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia.

Mając na uwadze treść powyższych przepisów należy stwierdzić, iż obowiązek podatkowy z tytułu nabycia 1/3 udziału w nieruchomości położonej w Z. w drodze dziedziczenia po K.D. powstał w dniu uprawomocnienia się postanowienia z dnia 9 lutego 2012 r. wydanego przez Sąd Rejonowy w sprawie stwierdzenia nabycia spadku po K.D. Uprawomocnienie tego postanowienia miało miejsce w 2012 r.

Zgodnie z art. 68 § 2 Ordynacji podatkowej, jeżeli podatnik:

1. nie złożył deklaracji w terminie przewidzianym w przepisach prawa podatkowego,

2. w złożonej deklaracji nie ujawnił wszystkich danych niezbędnych do ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego, zobowiązanie podatkowe, o którym mowa w § 1, nie powstaje, pod warunkiem że decyzja ustalająca wysokość tego zobowiązania została doręczona po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy.

Mając na uwadze fakt, że obowiązek podatkowy z tytułu nabycia w drodze dziedziczenia po K.D. w odniesieniu do nabycia 1/3 udziału w nieruchomości położonej w Z. powstał w 2012 r., to należy uznać, iż doszło do przedawnienia prawa do wydania decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego w podatku od spadków i darowizn. Tym samym Wnioskodawczyni nie ma obowiązku składania zeznania SD-3 i deklarowania nabycia 1/3 udziału w nieruchomości położonej w Z., o ile uprawomocni się postanowienie Sądu Rejonowego z dnia 29 lipca 2021 r. w sprawie zasiedzenia.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest częściowo prawidłowe, a częściowo nieprawidłowe.

Na wstępie zaznacza się, że przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawczyni wyłącznie w zakresie podatku od spadków i darowizn w części dotyczącej pytań oznaczonych we wniosku nr 2-3. W pozostałym zakresie wniosku, dotyczącym podatku od spadków i darowizn w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 1 oraz podatku dochodowego od osób fizycznych, zostaną wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2021 r. poz. 1043), podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

1. dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego,

2. darowizny, polecenia darczyńcy,

3. zasiedzenia,

4. nieodpłatnego zniesienia współwłasności,

5. zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu,

6. nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.

Jak stanowi art. 5 ww. ustawy, obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

W związku z tym, że przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn nie definiują pojęcia „spadek” czy „zasiedzenie” należy odwołać się do odpowiednich przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.).

W myśl art. 922 § 1 ustawy Kodeks cywilny – przez spadkobranie należy rozumieć przejście praw i obowiązków majątkowych zmarłego z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób.

Zgodnie z art. 924 tejże ustawy – spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 Kodeksu cywilnego). Oznacza to, że dniem nabycia spadku jest data śmierci spadkodawcy.

Natomiast, zgodnie z art. 1025 § 1 ww. Kodeksu – prawomocne postanowienie sądu o nabyciu spadku potwierdza jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

Z powołanych wyżej artykułów wynika, że spadkobiercy w zasadzie wchodzą w sytuację prawną, w jakiej pozostawał spadkodawca.

Natomiast kwestia zasiedzenia uregulowana została generalnie w art. 172-177 Kodeksu cywilnego.

W myśl art. 172 § 1 ustawy Kodeks cywilny – posiadacz nieruchomości niebędący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie). Po upływie trzydziestu lat posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze (art. 172 § 2 k.c.)

Zasiedzenie jest tzw. instytucją dawności, służącą korygowaniu rzeczywistego stanu posiadania ze stanem prawnym. Prowadzi ono do nabycia przez posiadacza własności na skutek długotrwałego posiadania przez niego rzeczy, czemu towarzyszy utrata własności przez dotychczasowego właściciela, który w przeszłości utracił posiadanie rzeczy. Poprzez zasiedzenie można nabyć własność rzeczy ruchomych i nieruchomych, udziału we współwłasności, prawa użytkowania wieczystego, służebność gruntową. Zasiedzenie jest instytucją prowadzącą do nabycia prawa na skutek upływu czasu. Umożliwia ono, sankcjonując stan faktyczny, usunięcie długotrwałej niezgodności między stanem prawnym a stanem posiadania. Na skutek zasiedzenia, które następuje ex lege, dotychczasowy uprawniony traci swoje prawo, a nabywca uzyskuje je niezależnie od niego; jest więc ono pierwotnym sposobem nabycia prawa podmiotowego.

Jeżeli w postanowieniu stwierdzającym zasiedzenie sąd wskaże, iż termin zasiedzenia upłynął przed dniem śmierci spadkodawcy, tj. nieruchomość znajdowała się w posiadaniu spadkodawcy tak długo, iż wypełnione zostały terminy ustawowe – zasiedzenie może być wykonane jedynie w jego imieniu (spadkodawcy). Oznacza to, że nawet gdy z wnioskiem wystąpi jego spadkobierca, lecz sąd w postanowieniu stwierdzającym zasiedzenie stwierdzi, iż zasiedzenia dokonał spadkodawca – a tym samym nabył własność nieruchomości tym tytułem (zasiedzenie następuje z mocy prawa; postępowanie przed sądem jedynie ten stan potwierdza), to w takiej sytuacji spadkobiercy nabędą własność nieruchomości w drodze spadkobrania, a nie w drodze zasiedzenia, bowiem nabycie własności w drodze zasiedzenia powstało jeszcze za życia spadkodawcy.

Natomiast w sytuacji, gdy sąd w postanowieniu stwierdzającym zasiedzenie wskaże, iż okres potrzebny do nabycia własności przez zasiedzenie nie upłynął przed śmiercią spadkodawcy to spadkobierca osoby, która była posiadaczem nieruchomości, lecz do chwili śmierci nie nabyła jej przez zasiedzenie, może żądać stwierdzenia zasiedzenia na swoją rzecz z zaliczeniem okresu posiadania spadkodawcy w takiej części, w jakiej dziedziczy.

Jak wynika z powyższych przepisów, nabycie tytułem zasiedzenia jest tytułem odrębnym od nabycia tytułem dziedziczenia (spadku). W pierwszej kolejności należy zatem ustalić kiedy i w jaki sposób doszło po stronie Wnioskodawczyni do nabycia.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia wynika, że Wnioskodawczyni nabyła spadek po ojcu, który zmarł w 30 października 2001 r. oraz spadek po K.D., która zmarła w 31 sierpnia 2011 r. Natomiast na podstawie postanowienia Sądu z 29 lipca 2021 r. nieruchomość składająca się z działek nr …, nr … oraz parceli nr … została zasiedzona. Przy czym działki nr … oraz nr … z dniem 1 stycznia 1975 r. nabył w drodze zasiedzenia ojciec Wnioskodawczyni w 1/3 części. Natomiast działkę nr … z dniem 1 października 2005 r. w drodze zasiedzenia nabyła Wnioskodawczyni w 1/3 części oraz K.D. w 1/3 części.

Mając na uwadze powyższe informacje należy stwierdzić, że po stronie Wnioskodawczyni doszło do nabycia tytułem zasiedzenia wyłącznie działki nr … w 1/3 części. Pozostałe udziały w ww. działkach Wnioskodawczyni nabyła tytułem dziedziczenia po ojcu i po K.D.

Skoro bowiem spadkodawcy Wnioskodawczyni nabyli w drodze zasiedzenia udziały w ww. działkach (do zasiedzenia doszło za ich życia), to Wnioskodawczyni nabyła tę część działek w drodze spadkobrania, a nie w drodze zasiedzenia.

Zatem do nabycia przez Wnioskodawczynię w drodze spadku po ojcu udziału 1/3 części w działce nr … oraz w działce nr … doszło 30 października 2001 r. Natomiast do nabycia 1/3 części w działce nr … w drodze spadku po K.D. doszło 31 sierpnia 2011 r. Jak wynika z ww. przepisów dniem nabycia spadku jest data śmierci spadkodawcy.

Pierwszą wątpliwość Wnioskodawczyni budzą skutki podatkowe jakie wystąpią dla Wnioskodawczyni w sytuacji, gdy postanowienie Sądu z 29 lipca 2021 r. w sprawie zasiedzenia stanie się prawomocne, w szczególności, co Wnioskodawczyni powinna zadeklarować w zeznaniu SD-3 składanym w terminie miesiąca od dnia uprawomocnienia się postanowienia w sprawie zasiedzenia.

Organ zgadza się z Wnioskodawczynią, że w drodze zasiedzenia, tj. na podstawie ww. art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn, Wnioskodawczyni nabyła wyłącznie 1/3 działki nr …. Pozostały udział w działce nr … oraz udział w działce nr … i nr … został nabyty w drodze zasiedzenia przez spadkodawców Wnioskodawczyni. Stanowi on zatem składnik masy spadkowej, który Wnioskodawczyni nabyła w drodze dziedziczenia.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 6 ww. ustawy, obowiązek podatkowy powstaje – przy nabyciu w drodze zasiedzenia – z chwilą uprawomocnienia się postanowienia sądu stwierdzającego zasiedzenie.

Stosownie do treści art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn – podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru.

Zgodnie z art. 7 ust. 4 ww. ustawy – przy nabyciu w drodze zasiedzenia wyłącza się z podstawy opodatkowania wartość nakładów dokonanych na rzecz przez nabywcę podczas biegu zasiedzenia.

Nabycie własności w drodze zasiedzenia podlega opodatkowaniu w wysokości 7 % podstawy opodatkowania; art. 9 ust. 1 nie ma w tym wypadku zastosowania (art. 15 ust. 2 ww. ustawy).

Zgodnie z art. 17a ust. 1 ww. ustawy, podatnicy podatku są obowiązani, z zastrzeżeniem ust. 2, złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru. Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania.

Zatem w terminie miesiąca od uprawomocnienia się postanowienia Sądu z 29 lipca 2021 r., Wnioskodawczyni jest zobowiązana do złożenia zeznania podatkowego SD-3 do właściwego naczelnika urzędu skarbowego. W zeznaniu tym jako nabycie tytułem zasiedzenia Wnioskodawczyni winna wykazać nabycie działki … w 1/3 części.

W tym zakresie stanowisko Wnioskodawczyni uznano za prawidłowe.

Druga wątpliwość Wnioskodawczyni dotyczy skutków podatkowych jakie powstaną po jej stronie w związku uprawomocnieniem się postanowienia Sądu z 29 lipca 2021 r. stwierdzającego zasiedzenie przez spadkodawczynię Wnioskodawczyni, tj. K.D. działki nr … w 1/3 części. W postanowieniu tym Sąd stwierdził również, że działki nr … i … w 1/3 części zostały zasiedziane przez I.D., tj. spadkodawczynię K.D.

Zdaniem Wnioskodawczyni, w związku z uprawomocnieniem się postanowienia Sądu z 29 lipca 2021 r. w sprawie zasiedzenia, nie ma obowiązku składać zeznania SD-3 i deklarować nabycia, ponieważ doszło do przedawnienia prawa do wydania decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego w podatku od spadków i darowizn z tytułu nabycia spadku po K.D.

Jak wyjaśniono wcześniej, Wnioskodawczyni majątek po K.D. nabyła w drodze spadku.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn – obowiązek podatkowy przy nabyciu w drodze dziedziczenia powstaje z chwilą przyjęcia spadku i ciąży on – w myśl art. 5 ww. ustawy – na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

Jednakże zgodnie z art. 6 ust. 4 zdanie pierwsze ww. ustawy – jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma; jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia. W przypadku gdy nabycie nie zostało zgłoszone do opodatkowania, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą powołania się przez podatnika przed organem podatkowym na fakt nabycia.

Zgodnie z art. 17a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn podatnicy podatku są obowiązani, z zastrzeżeniem ust. 2, złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru. Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania.

Jak wynika z wniosku, postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku po K.D. zmarłej 31 sierpnia 2011 r. w całości przez Wnioskodawczynię uprawomocniło się 28 marca 2012 r. Wnioskodawczyni nie zgłosiła do urzędu skarbowego nabycia spadku po K.D.

Przy nabyciu w drodze spadku, które nie zostało zgłoszone do opodatkowania, co miało miejsce w przedmiotowej sprawie, ale zostało stwierdzone pismem (postanowieniem Sądu z 9 lutego 2012 r.), obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia. Ponieważ w przedmiotowej sprawie postanowienie Sądu uprawomocniło się 28 marca 2012 r., to – co do zasady, zgodnie z treścią zdania pierwszego art. 6 ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn – obowiązek podatkowy z tytułu ww. nabycia w drodze spadku powstał dla Wnioskodawczyni właśnie 28 marca 2012 r.

Zatem Wnioskodawczyni była zobowiązana, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego (tj. w terminie miesiąca od uprawomocnienia się orzeczenia), do złożenia zeznania podatkowego o nabyciu spadku (formularz SD-3).

Z treści wniosku wynika jednak, że Wnioskodawczyni nie dopełniła tego obowiązku i nie złożyła do właściwego urzędu skarbowego zeznania podatkowego o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych.

Wobec tego konieczna jest analiza przepisów ustawy Ordynacja podatkowa dotyczących przedawnienia zobowiązań podatkowych czy też dotyczących prawa do ustalenia/określenia tego zobowiązania.

Zgodnie z art. 4 Ordynacji podatkowej, obowiązkiem podatkowym jest wynikająca z ustaw podatkowych nieskonkretyzowana powinność przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w tych ustawach, zaś zobowiązaniem podatkowym jest wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązanie podatnika do zapłacenia na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu albo gminy podatku w wysokości, w terminie oraz w miejscu określonych w przepisach prawa podatkowego (art. 5 Ordynacji podatkowej).

Zobowiązania podatkowe najczęściej powstają w wyniku zaistnienia pewnego zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże skutek w postaci jego powstania. W takim przypadku zobowiązanie powstaje z dniem zaistnienia tego zdarzenia.

Zobowiązanie podatkowe może jednak powstać również w wyniku działania organów podatkowych: wskutek wydania decyzji ustalającej wysokość zobowiązania. W takim przypadku zobowiązanie podatkowe powstaje z dniem doręczenia decyzji organu podatkowego.

W myśl bowiem z art. 21 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, zobowiązanie podatkowe powstaje z dniem:

1. zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie takiego zobowiązania;

2. doręczenia decyzji organu podatkowego, ustalającej wysokość tego zobowiązania.

Jeżeli przepisy prawa podatkowego nakładają na podatnika obowiązek złożenia deklaracji, wysokość zobowiązania podatkowego, o którym mowa w § 1 pkt 2, ustala się zgodnie z danymi zawartymi w deklaracji, chyba że przepisy szczególne przewidują inny sposób ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego albo w toku postępowania podatkowego stwierdzono, że dane zawarte w deklaracji, mogące mieć wpływ na wysokość zobowiązania podatkowego, są niezgodne ze stanem faktycznym (art. 21 § 5 Ordynacji podatkowej).

Z pojęciem zobowiązania podatkowego nierozerwalnie związana jest kwestia jego przedawnienia.

Na podstawie art. 68 § 1 ww. ustawy zobowiązanie podatkowe, o którym mowa w art. 21 § 1 pkt 2, nie powstaje, jeżeli decyzja ustalająca to zobowiązanie została doręczona po upływie 3 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy. Natomiast, zgodnie z § 2 ww. art. 68 gdy podatnik:

1. nie złożył deklaracji w terminie przewidzianym w przepisach prawa podatkowego,

2. w złożonej deklaracji nie ujawnił wszystkich danych niezbędnych do ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego,

zobowiązanie podatkowe, o którym mowa w § 1, nie powstaje, pod warunkiem że decyzja ustalająca wysokość tego zobowiązania została doręczona po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy.

Zobowiązanie podatkowe w podatku od spadków i darowizn co do zasady powstaje na skutek doręczenia decyzji ustalającej wysokość tego zobowiązania. Powinna być ona poprzedzona złożeniem zeznania podatkowego. Z kolei okres przedawnienia prawa do wydania decyzji ustalającej wysokość podatku od spadków i darowizn liczy się od końca roku, w którym powstał obowiązek podatkowy, tj. – w opisanej sytuacji – od końca roku, w którym uprawomocniło się orzeczenie o stwierdzeniu nabycia spadku po K.D. (2012 r.).

Jak wynika z wyżej powołanych przepisów ustawy Ordynacja podatkowa przedawnienie prawa do ustalenia zobowiązania podatkowego w zakresie podatku od spadków i darowizn w przypadku, gdy podatnik nie złożył deklaracji jest uwarunkowane brakiem doręczenia decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy.

Zatem kierując się treścią art. 6 ust. 4 zdanie pierwsze ustawy o podatku od spadków i darowizn, można by stwierdzić, że w analizowanej sprawie nastąpiło przedawnienie prawa do ustalenia zobowiązania podatkowego.

Należy jednak zwrócić uwagę na treść art. 6 ust. 4 zdanie drugie tej ustawy, który mówi, że w przypadku gdy nabycie nie zostało zgłoszone do opodatkowania, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą powołania się przez podatnika przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej na fakt nabycia.

Treść art. 6 ust. 4 zdanie drugie ww. ustawy nie pozwala zatem na przesądzenie, że definitywnie nastąpiło przedawnienie prawa do ustalenia zobowiązania podatkowego.

Zatem należy stwierdzić, że nabycie przez Wnioskodawczynię 1/3 udziału w nieruchomości tytułem spadku po K.D. i niezłożenie do właściwego urzędu skarbowego zeznania podatkowego o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych po uzyskaniu prawomocnego orzeczenia z 9 lutego 2012 r., nie oznacza definitywnie, że dla Wnioskodawczyni nie powstanie już nigdy obowiązek podatkowy w związku z tym nabyciem. Obowiązek taki w ww. zakresie zgodnie z powołanymi przepisami powstanie „z chwilą powołania się przez podatnika przed organem podatkowym”.

W związku z powyższym stwierdzić należy, że Wnioskodawczyni obecnie, tj. ze względu na uprawomocnienie się postanowienia z 29 lipca 2021 r. nie jest zobowiązana do uiszczenia podatku od spadków i darowizn w związku z nabyciem udziału 1/3 w nieruchomości tytułem dziedziczenia po K.D. Jednakże z uwagi na zapis art. 6 ust. 4 zdanie drugie ustawy o podatku od spadków i darowizn Organ nie może podzielić stanowiska Wnioskodawczyni i uznać je za prawidłowe.

Wnioskodawczyni brak obowiązku składania zeznania SD-3 z tytułu nabycia spadku po K.D. w związku z uprawomocnieniem się postanowienia Sądu z 29 lipca 2021 r. upatruje w przedawnieniu prawa do wydania decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego.

Reasumując, ze względu na treść art. 6 ust. 4 zdanie drugie ustawy o podatku od spadków i darowizn, Organ nie może zgodzić się z Wnioskodawczynią, że prawo do wydania decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego z tytułu nabycia spadku po K.D. uległo przedawnieniu.

Ze względu na sposób argumentacji Wnioskodawczyni, w tym zakresie stanowiska nie można było uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Wnioskodawczynię w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;

2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w …, za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy). W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.