Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
16 lutego 2021 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który
dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości rozliczenia jako
osoba samotnie wychowująca dziecko. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie –
pismem złożonym 14 maja 2021 r. oraz pismem złożonym 15 maja 2025 r.
Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego (wraz z uzupełnieniem wniosku)
W dniu 7 lipca 2020 r. Sąd ... we .... orzekł rozwiązanie małżeństwa Wnioskodawcy przez
rozwód. Wyrok uprawomocnił się w dniu 15 lipca 2020 r. Od tej daty Wnioskodawca jest
osobą rozwiedzioną. W wyroku Sąd ustalił, że:
1) wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnim ..., urodzonym w dniu 3 kwietnia
2009 r. w ..., powierza obojgu rodzicom, ustalając każdorazowe miejsce
zamieszkania małoletniego dziecka w miejscu zamieszkania rodziców, zgodnie z
porozumieniem rodzicielskim na piśmie z dnia 14 października 2019 r.;
2) udział stron w ponoszeniu kosztów utrzymania i wychowania małoletniego dziecka
ustala w ten sposób, że zobowiązuje strony do łożenia na utrzymanie małoletniego
..... podczas wykonywania bezpośredniej pieczy nad dzieckiem;
3) ustala, że strony nie zajmują wspólnego mieszkania.
Porozumienie rodzicielskie z dnia 14 października 2019 r. ustala w szczególności, że:
1) miejscem zamieszkania dziecka będzie miejsce zamieszkania ojca;
2) opieka nad dzieckiem jest sprawowana przez oboje rodziców w formie opieki
naprzemiennej. Oznacza to, że przez cały rok kalendarzowy w tygodnie parzyste
dziecko przebywa z ojcem w jego miejscu zamieszkania, tygodnie nieparzyste z
matką w jej miejscu zamieszkania. W okresie wakacji dziecko z każdym z rodziców
przebywa łącznie po 1 miesiącu, zachowując naprzemienność opieki. Święta oraz
dni specjalne (dzień matki, dzień ojca, urodziny dziecka) są uregulowane oddzielnie
i także precyzyjnie określą z kim w danym roku dziecko spędza te dni. W ramach
swoich tygodni opieki rodzice nie kontaktują się ze sobą - matka stale zamieszkuje
poza własnym miejscem zameldowania, Wnioskodawca podczas nauki syna w
trybie stacjonarnym realizuje porozumienie w miejscu wpisanym w porozumieniu,
w trybie nauki zdalnej w innym miejscu.
Dodatkowo w pkt 1.2 porozumienie precyzuje, że decyzje w sprawach dziecka będą
podejmowane samodzielnie przez rodzica sprawującego w danym okresie opiekę nad
dzieckiem, w tym decyzje wynikające z nagłych zdarzeń dotyczących życia, zdrowia i
bezpieczeństwa - a więc istotne. Kolejne punkty porozumienia mówią wprost, że w
tygodniach opieki przypadających na Wnioskodawcę, Wnioskodawca wyłącznie i
samodzielnie realizuje wszystkie czynności związane z opieką i wychowaniem - pomoc w
lekcjach, przygotowywanie posiłków, podawanie leków, wizyty u lekarza, organizacja czasu
wolnego itd. oraz że w tych okresach ponosi w całości koszty utrzymania syna.
Porozumienie rodzicielskie w opisanej formie jest realizowane co najmniej od daty jego
podpisania, a więc w tygodniach przypadających na Wnioskodawcę, wyłącznie
Wnioskodawca faktycznie wykonywał władzę rodzicielską w stosunku do swojego
małoletniego dziecka bez udziału drugiego rodzica. W tygodniach zaś przypadających na
matkę, to matka faktycznie wykonywała władzę rodzicielską w stosunku do swojego
małoletniego dziecka bez udziału drugiego rodzica. Wynika to także z faktu, że
Wnioskodawca i matka dziecka mieszkają w zupełnie innych miejscach, a w kolejnych
tygodniach opieki dziecko zmienia miejsce zamieszkania w taki sposób, że przez tydzień
mieszka z Wnioskodawcą w miejscu pobytu Wnioskodawcy, kolejny tydzień z matką w jej
miejscu zamieszkania, zgodnie z regułami opieki naprzemiennej.
Dodatkowo w ramach uregulowania stanu majątkowego stron, na postawie odrębnie
zawartej umowy notarialnej nr Rep .... z dnia 12 czerwca 2018 r., zniesiono wspólnotę
majątkową małżonków i ustanowiono rozdzielność majątkową. Wnioskodawca uzyskuje
dochody opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach
ogólnych, według skali podatkowej, tj. według art. 27 ustawy. W 2020 r. były to dochody
osiągane wyłącznie w Polsce, z jednego stosunku pracy (zostały rozliczone indywidualnie
w PIT (podatek dochodowy od osób fizycznych)-37) oraz dochody z odpłatnego zbycia papierów wartościowych, instrumentów
finansowych (art. 30b ustawy), rozliczone w całości ryczałtem 19% w ramach PIT-38.
Wnioskodawca nie prowadzi działalności gospodarczej. Wnioskodawca posiada dwoje
dzieci - starszego syna -... urodzonego w dniu 28 czerwca 2000 r. we .... - aktualnie
studenta Uniwersytetu ......... oraz młodszego - .......... urodzonego w dniu 3 kwietnia 2009
r. - ucznia klasy 5 szkoły podstawowej. Starszy syn ........ nie został objęty wyrokiem
rozwodowym ze względu na fakt, że w momencie składania pozwu rozwodowego był już
pełnoletni, a w takim przypadku Sąd nie rozstrzyga w wyroku rozwodowym kwestii władzy
rodzicielskiej i opieki nad pełnoletnim dzieckiem. Wnioskodawca posiada pełnię praw
rodzicielskich oraz na bieżąco wykonuje obowiązki rodzicielskie - stałym miejscem pobytu
i zamieszkania .... jest mieszkanie Wnioskodawcy we ....... Ponieważ jednak syn studiuje w
....... oczywistym jest, że w okresie trwania nauki stacjonarnej przebywa on w ......., zaś w
czasie wolnym (święta, wakacje, weekendy) oraz podczas nauki zdalnej przebywa we ..... -
w szczególności dotyczy to roku 2020 r. Syn oczywiście kontaktuje się z matką oraz ją
odwiedza w jej miejscu zamieszkania, tym niemniej stale przebywa z Wnioskodawcą i de
facto prowadzi z Nim wspólne gospodarstwo domowe. Oznacza to, że w stosunku do
starszego syna Wnioskodawca faktycznie wykonywał stale władzę rodzicielską przez cały
rok 2020 r. ..... osiąga własne dochody - w 2020 r. było to stypendium naukowe zwolnione
z opodatkowania oraz dochody z tytułu najmu okazjonalnego własnego mieszkania.
Dochód ten jest opodatkowany w formie ryczałtu 8,5% i rozliczony przez niego samego w
2020 r. w ramach PIT-28. Innych dochodów nie osiągał. Młodszy syn ..., jako małoletni,
został objęty wyrokiem rozwodowym. Ponieważ urodził się z wrodzoną wadą serca,
posiada orzeczenie o niepełnosprawności oraz otrzymywał zasiłek pielęgnacyjny przez
cały 2020 r. Wniosek o to świadczenie składała była żona Wnioskodawcy.
Pytanie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku)
Czy Wnioskodawca w przedstawionym stanie faktycznym może opodatkować własne
dochody na zasadach przewidzianych w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od
osób fizycznych za rok 2020?
Pana stanowisko w sprawie (doprecyzowane w uzupełnieniu wniosku)
W przedstawionym stanie faktycznym Wnioskodawca jest osobą samotnie wychowującą
dziecko. Orzeczenie Naczelnego Sądu Administracyjny z dnia 20 maja 2020 r., sygn. akt II
FSK 383/20 i Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 15 września 2020 r.,
sygn. akt I SA/Łd 360/20 oraz wyrok NSA II FSK 573/15, wydane dla zbliżonego stanu
faktycznego potwierdza poprawność takiej interpretacji. W związku z powyższym należy
uznać, że stanowisko Wnioskodawcy dla przedstawionego stanu faktycznego jest
prawidłowe i Wnioskodawca może skorzystać z formy opodatkowania przewidzianej dla
osób samotnie wychowujących dziecko, tj. skorzystać z prawa opisanego w art. 6 ust. 4
ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zarówno w przypadku dochodów
osiągniętych w 2020 r., jak i w latach kolejnych przy założeniu, że stan faktyczny się nie
zmieni.
W ocenie Wnioskodawcy, wszystkie przesłanki niezbędne do skorzystania z
opodatkowania w sposób opisany w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób
fizycznych, zostały przez Wnioskodawcę spełnione. Zarówno Wnioskodawca, jak i każde z
dwojga wychowywanych dzieci, nawet oddzielnie, spełnia wymogi opisane w art. 6 ust. 4
(Wnioskodawca - art. 3 powołanej wyżej ustawy; starszy syn - art. 6 ust. 4 pkt 3 powołanej
wyżej ustawy; młodszy syn - art. 6 ust. 4 pkt 1-3 powołanej wyżej ustawy).
Interpretacja indywidualna
Rozpatrzyłem Pana wniosek – 19 maja 2021 r. wydałem interpretację indywidualną znak
0113-KDIPT2-2.4011.220.2021.2.EC, w której uznałem Pana stanowisko za nieprawidłowe.
Interpretację doręczono Panu 20 maja 2021 r.
Skarga na interpretację indywidualną
21 maja 2021 r. wniósł Pan skargę na tę interpretację do Wojewódzkiego Sądu
Administracyjnego .....
Wniósł Pan o uwzględnienie skargi oraz uchylenie interpretacji indywidualnej, ponowne
rozpatrzenie wniosku oraz o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów
zastępstwa procesowego według norm przepisanych.
Postępowanie przed sądami administracyjnymi
Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu uchylił interpretację w całości – wyrokiem
z 18 listopada 2021 r. sygn. akt I SA/Wr 651/21.
Wniosłem skargę kasacyjną od tego wyroku do Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Naczelny Sąd Administracyjny – wyrokiem z 21 stycznia 2025 r. sygn. akt II FSK 571/22
oddalił skargę kasacyjną.
3 marca 2025 r. do Krajowej Informacji Skarbowej wpłynął prawomocny wyrok
Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z 18 listopada 2021 r., sygn. akt I
SA/Wr 651/21.
Wyrok, który uchylił interpretację indywidualną stał się prawomocny od 21 stycznia 2025 r.
Ponowne rozpatrzenie wniosku – wykonanie wyroku
Zgodnie z art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed
sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.):
Ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu
sądu wiążą w sprawie organy, których działanie, bezczynność lub przewlekłe
prowadzenie postępowania było przedmiotem zaskarżenia, a także sądy, chyba że
przepisy prawa uległy zmianie.
Wykonuję obowiązek, który wynika z tego przepisu, tj.:
uwzględniam ocenę prawną i wskazania dotyczące postępowania, które wyraził
Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu oraz Naczelny Sąd Administracyjny w
ww. wyrokach;
ponownie rozpatruję Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej –
stwierdzam, że stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób
fizycznych (t. j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1426 z późn. zm.):
Od dochodów rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi
podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową,
wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono
separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą pozostającą w związku
małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa
karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym
samotnie wychowuje dzieci:
1) małoletnie,
2) bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały
zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
3) do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach
o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym i nauce lub w przepisach
regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż
Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów
podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b lub
uzyskały przychody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148, w łącznej wysokości
przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek określonej w
art. 27 ust. 1b pkt 1 oraz stawki podatku, określonej w pierwszym przedziale skali, o
której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej
- podatek może być określony, z zastrzeżeniem ust. 8, na wniosek wyrażony w
rocznym zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości podatku obliczonego od
połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, z
tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów)
opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie.
Stosownie do treści art. 6 ust. 8 ww. ustawy:
Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania w sytuacji,
gdy chociażby do jednego z małżonków, osoby samotnie wychowującej dzieci lub do
jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c, ustawy o zryczałtowanym podatku
dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z
dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów
komplementarnych.
Zgodnie z art. 6 ust. 9 ww. ustawy:
Zasada określona w ust. 8 nie dotyczy osób, o których mowa w art. 1 pkt 2 ustawy o
zryczałtowanym podatku dochodowym, niekorzystających jednocześnie z
opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub z działów
specjalnych produkcji rolnej na zasadach określonych w art. 30c, w ustawie o
zryczałtowanym podatku dochodowym, w ustawie z dnia 24 sierpnia 2006 r. o
podatku tonażowym albo w ustawie z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu
okrętowego i przemysłów komplementarnych.
Z powyższego wynika, że ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych
zasad obliczania podatku dochodowego dla osób samotnie wychowujących dzieci od
spełnienia łącznie następujących warunków:
posiadania statusu osoby samotnie wychowującej dziecko,
wychowywania samotnie w roku podatkowym dzieci (dziecka),
nie uzyskiwania przez rodzica i dziecko (dzieci) przychodów/dochodów, do których
zastosowanie mają przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób
fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24
sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji
przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych,
nie uzyskiwania przez pełnoletnie dzieci (dziecko) dochodów podlegających
opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b lub przychodów, o
których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148, w łącznej wysokości przekraczającej kwotę
stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek określonej w art. 27 ust. 1b pkt 1
oraz stawki podatku, określonej w pierwszym przedziale skali, o której mowa w art.
27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej.
Należy jednak wskazać, że przepis art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób
fizycznych nie może być odczytywany w ten sposób, że każda osoba mająca dzieci i
znajdująca się w stanie wolnym określonym w tym przepisie jest osobą samotnie
wychowującą dziecko.
Z istoty pojęcia „osoby samotnie wychowującej dziecko” wynika, że jest to osoba, która w
określonej sytuacji, w określonym czasie zupełnie sama (bez udziału drugiej osoby)
zajmuje się wychowywaniem dziecka, stale troszczy się o jego byt materialny i rozwój
emocjonalny. Przepis art. 6 ust. 4 ustawy wymienia enumeratywnie osoby, którym
przysługuje status osób samotnie wychowujących dzieci, odwołując się zarówno do
statusu cywilnoprawnego osoby wychowującej dzieci (panna, kawaler, wdowa, wdowiec,
rozwódka, rozwodnik), jak również do tego, że osoba ta musi faktycznie wychowywać
dzieci samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców. Jest to więc taka osoba, która stale
troszczy się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka, bez udziału (wsparcia) drugiej
osoby. Natomiast, zaangażowanie w proces wychowawczy dziecka każdego z rodziców
oznacza, że w roku podatkowym dziecko wychowywane jest wspólnie przez oboje
rodziców, a nie samotnie przez któregokolwiek z nich. Przy wychowywaniu dziecka należy
wziąć pod uwagę całokształt działań i czynności wykonywanych przez każdego z rodziców,
w tym także tych o charakterze niewymiernym jak kształtowanie osobowości,
światopoglądu, systemu wartości, postaw emocjonalnych. W sytuacji, gdy każdy z
rodziców aktywnie oraz w porównywalnym stopniu uczestniczy w wychowywaniu dziecka
– co przejawia się między innymi dzieleniem się wszelkimi obowiązkami związanymi z
procesem wychowawczym dziecka, niezależnie od tego u kogo i pod czyją w danym
momencie roku podatkowego opieką dziecko przebywa – nie można mówić o samotnym
wychowywaniu dziecka przez któregokolwiek z rodziców.
Przyjęcie odmiennej wykładni stałoby w sprzeczności z uzasadnieniem wprowadzenia tej
ulgi, z którego jednoznacznie wynika, że ustawodawca kierował ją tylko do osób, które
samotnie troszczą się o codzienne zaspokojenie potrzeb dzieci, posiadając ściśle
określony status cywilny.
Prawo do omawianej preferencji podatkowej będzie przysługiwało jedynie temu z
rodziców, czy opiekunów prawnych, który będąc osobą stanu wolnego (za wyjątkiem ściśle
w ustawie określonym) faktycznie w roku podatkowym samotnie dziecko wychowuje, czyli
sprawuje nad nim samodzielnie ciągłą opiekę, bez udziału drugiego rodzica w procesie
wychowawczym.
Jednocześnie przepisy powyższej ustawy nie uzależniają prawa podatnika do
preferencyjnego opodatkowania jego dochodów od tego, czy przez cały rok był osobą
samotnie wychowującą dziecko. Wystarczające jest zatem, aby taki stan zaistniał w ciągu
roku, a nie trwał przez cały rok.
Należy podkreślić, że wszelkie ulgi i zwolnienia podatkowe są odstępstwem od zasady
powszechności opodatkowania, wynikającej z art. 84 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483, z późn. zm.), stanowiącego, że:
Każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym
podatków, określonych w ustawie.
Oznacza to, że wszelkie odstępstwa od tej zasady, muszą bezwzględnie wynikać z
przepisów prawa i być interpretowane ściśle z jego literą. Co więcej, zgodnie z konstrukcją
i systematyką ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wszelkie ulgi i
zwolnienia podatkowe stanowią wyjątek od generalnej zasady powszechności
opodatkowania wyrażonej w art. 9 ust. 1 ww. ustawy. Stąd też, korzystanie z każdej
preferencji podatkowej, wymaga spełnienia warunków określonych w przepisach je
konstytuujących. Tak więc, przepisy regulujące prawo do preferencyjnego rozliczenia
powinny być interpretowane ściśle; niedopuszczalna jest ich interpretacja rozszerzająca.
Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że w dniu 7 lipca 2020 r. Sąd
orzekł rozwiązanie małżeństwa Wnioskodawcy przez rozwód. Wyrok uprawomocnił się w
dniu 15 lipca 2020 r. Od tej daty Wnioskodawca jest osobą rozwiedzioną. Wnioskodawca
posiada dwoje dzieci - syna – ..... - aktualnie studenta oraz młodszego syna - .... - ucznia
klasy 5 szkoły podstawowej. Wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnim dzieckiem
powierzono obojgu rodzicom ustalając każdorazowe miejsce zamieszkania małoletniego
dziecka w miejscu zamieszkania rodziców. W dniu 14 października 2019 r. zostało zawarte
porozumienie rodzicielskie, na podstawie którego ustalono, że miejscem zamieszkania
dziecka będzie miejsce zamieszkania ojca; opieka nad dzieckiem jest sprawowana przez
oboje rodziców w formie opieki naprzemiennej. Przez cały rok kalendarzowy w tygodnie
parzyste dziecko przebywa z ojcem w jego miejscu zamieszkania, tygodnie nieparzyste z
matką w jej miejscu zamieszkania. W okresie wakacji dziecko z każdym z rodziców
przebywa łącznie po 1 miesiącu, zachowując naprzemienność opieki. Święta oraz dni
specjalne (dzień matki, dzień ojca, urodziny dziecka) są uregulowane oddzielnie i także
precyzyjnie określą z kim w danym roku dziecko spędza te dni. W ramach swoich tygodni
opieki rodzice nie kontaktują się ze sobą - matka stale zamieszkuje poza własnym
miejscem zameldowania, Wnioskodawca podczas nauki syna w trybie stacjonarnym
realizuje porozumienie w miejscu wpisanym w porozumieniu, w trybie nauki zdalnej w
innym miejscu. Decyzje w sprawach dziecka będą podejmowane samodzielnie przez
rodzica sprawującego w danym okresie opiekę nad dzieckiem, w tym decyzje wynikające z
nagłych zdarzeń dotyczących życia, zdrowia i bezpieczeństwa. W tygodniach opieki
przypadających na Wnioskodawcę, Wnioskodawca wyłącznie i samodzielnie realizuje
wszystkie czynności związane z opieką i wychowaniem - pomoc w lekcjach,
przygotowywanie posiłków, podawanie leków, wizyty u lekarza, organizacja czasu wolnego
itd., w tych okresach ponosi także w całości koszty utrzymania syna. Porozumienie
rodzicielskie w opisanej formie jest realizowane co najmniej od daty jego podpisania, a
więc w tygodniach przypadających na Wnioskodawcę wyłącznie Wnioskodawca faktycznie
wykonywał władzę rodzicielską w stosunku do swojego małoletniego dziecka, bez udziału
drugiego rodzica. W tygodniach zaś przypadających na matkę, to matka faktycznie
wykonywała władzę rodzicielską w stosunku do swojego małoletniego dziecka, bez udziału
drugiego rodzica. Wynika to także z faktu, że Wnioskodawca i matka dziecka mieszkają w
zupełnie innych miejscach, a w kolejnych tygodniach opieki dziecko zmienia miejsce
zamieszkania w taki sposób, że przez tydzień mieszka z Wnioskodawcą w miejscu pobytu
Wnioskodawcy, kolejny tydzień z matką w jej miejscu zamieszkania zgodnie z regułami
opieki naprzemiennej.
Starszy syn .... nie został objęty wyrokiem rozwodowym ze względu na fakt, że w
momencie składania pozwu rozwodowego był już pełnoletni, a w takim przypadku Sąd nie
rozstrzyga w wyroku rozwodowym kwestii władzy rodzicielskiej i opieki nad pełnoletnim
dzieckiem. Wnioskodawca posiada pełnię praw rodzicielskich oraz na bieżąco wykonuje
obowiązki rodzicielskie - stałym miejscem pobytu i zamieszkania starszego syna jest
mieszkanie Wnioskodawcy. Ponieważ jednak syn studiuje oczywistym jest, że w okresie
trwania nauki stacjonarnej przebywa on w ..., zaś w czasie wolnym (święta, wakacje,
weekendy) oraz podczas nauki zdalnej przebywa we .... - w szczególności dotyczy to roku
2020. Syn oczywiście kontaktuje się z matką oraz ją odwiedza w jej miejscu zamieszkania,
tym niemniej stale przebywa z Wnioskodawcą i de facto prowadzi z Nim wspólne
gospodarstwo domowe. Oznacza to, że w stosunku do starszego syna Wnioskodawca
faktycznie wykonywał stale władzę rodzicielską przez cały rok 2020 r. Starszy syn
Wnioskodawcy osiąga własne dochody (w 2020 r. było to stypendium naukowe oraz
dochody z tytułu najmu okazjonalnego własnego mieszkania). Dochód ten jest
opodatkowany w formie ryczałtu 8,5% i rozliczony przez niego samego w 2020 r. w
ramach PIT-28. Innych dochodów nie osiągał. Młodszy syn, jako małoletni, został objęty
wyrokiem rozwodowym. Ponieważ urodził się z wrodzoną wadą serca, posiada orzeczenie
o niepełnosprawności oraz otrzymywał zasiłek pielęgnacyjny przez cały 2020 r. Wniosek o
to świadczenie składała była żona Wnioskodawcy.
W ramach uregulowania stanu majątkowego stron, na postawie odrębnie zawartej umowy
notarialnej z dnia 12 czerwca 2018 r. zniesiono wspólnotę majątkową małżonków i
ustanowiono rozdzielność majątkową. Wnioskodawca uzyskuje dochody opodatkowane
podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych według skali
podatkowej, tj. według art. 27 ustawy. W 2020 r. były to dochody osiągane wyłącznie w
Polsce, z jednego stosunku pracy oraz dochody z odpłatnego zbycia papierów
wartościowych, instrumentów finansowych, rozliczone w całości ryczałtem 19% w ramach
PIT-38. Wnioskodawca nie prowadzi działalności gospodarczej.
Wskazać należy, że art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie ma
zastosowania w przedmiotowej sprawie, gdyż starszy syn Wnioskodawcy osiąga jedynie
dochody z najmu okazjonalnego własnego mieszkania, który jest opodatkowany w formie
ryczałtu 8,5% i rozliczony przez niego samego w 2020 r. w ramach PIT-28, i nie korzysta
jednocześnie z opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub z
działów specjalnych produkcji rolnej na zasadach określonych w art. 30c, w ustawie o
zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawie o podatku tonażowym lub w ustawie o
aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.
Nadmienić należy, że każda preferencja podatkowa stanowi wyjątek od zasady równości i
powszechności opodatkowania. W konsekwencji, podatnikowi przysługuje prawo do jej
zastosowania, jeśli spełni warunki dla niej określone, a w szczególności, jeśli w trakcie roku
podatkowego faktycznie samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców, wychowywał
dziecko.
Ustawodawca w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawarł definicji
pojęcia „wychowywać”, należy odwołać się zatem do jego definicji słownikowych.
„Wychowywać” w słownikowym rozumieniu oznacza: zapewniając byt doprowadzić do
osiągnięcia pełnego rozwoju psychicznego i fizycznego. Wychowywanie polega na stałym
troszczeniu się o byt materialny dziecka oraz o jego rozwój emocjonalny.
W orzecznictwie i doktrynie wskazuje się, że wychowanie dziecka można określić jako
kształtowanie osobowości dziecka poprzez kształtowanie jego samodzielności,
obowiązkowości, rozwijanie predyspozycji intelektualnych i umiejętności praktycznych,
kształtowanie światopoglądu oraz systemu wartości oraz postaw emocjonalnych (por.
wyrok NSA z dnia 31 maja 2011 r., sygn. akt II FSK 30/10). Warunek „samotnego
wychowywania dzieci” wynika wprost z art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od
osób fizycznych. Ustawodawca nie dookreślił jednak, jak należy definiować pojęcie
„samotnego wychowywania.”
Zgodnie z internetowym Słownikiem Języka Polskiego PWN, „samotny” to: (1) „żyjący sam,
bez rodziny, przyjaciół”, (2) „znajdujący się w określonej sytuacji, w określonym czasie
zupełnie sam”, (3) „spędzany, odbywany w pojedynkę, bez towarzystwa”, (4) „znajdujący
się na odludziu”. Z kolei, „wychować — wychowywać” to: (1) „zapewnić dziecku opiekę i
doprowadzić je do samodzielności”, (2) „przygotować kogoś do pracy w jakiejś dziedzinie”.
Samotne wychowywanie oznacza wychowywanie dziecka bez faktycznego udziału
drugiego rodzica.
W tym miejscu wskazać należy, że Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w
wyroku z 18 listopada 2021 r., sygn. akt I SA/Wr 651/21 wskazał, że „Strona we wniosku o
udzielenie interpretacji indywidualnej w pierwszej kolejności przedstawiła stan faktyczny
związany ze starszym synem. Między innymi wskazała, że w 2020 r. starszy syn uzyskał
dochód z tytułu najmu okazjonalnego własnego mieszkania. Dochód ten jako
opodatkowany w formie ryczałtu 8,5% został rozliczony przez starszego syna w ramach
PIT-28.” (...) Mianowicie DKIS uznał, że Skarżącemu nie przysługuje prawo do skorzystania
z preferencyjnego rozliczenia jako osoby samotnie wychowującej dziecko, ponieważ
wyklucza to art. 6 ust. 8 u.p.d.o.f., zgodnie z którego brzmieniem analizowany,
preferencyjny sposób opodatkowania nie ma zastosowania w sytuacji, gdy do dziecka ma
zastosowanie przepis art. 30c ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym. Umknęła
przy tym uwadze organu regulacja art. 6 ust. 9 u.p.d.o.f., stosownie do której ww.
wyłączenie preferencji nie dotyczy osób, o których mowa w art. 1 pkt 2 ustawy o
zryczałtowanym podatku dochodowym, niekorzystających jednocześnie z opodatkowania
przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub z działów specjalnych produkcji
rolnej na zasadach określonych w art. 30c. W przywołanym art. 1 pkt 2 ustawy o
zryczałtowanym podatku dochodowym wymieniono w szczególności osoby osiągające
przychody z tytułu umowy najmu, jeżeli umowy te nie są zawierane w ramach
prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej. (...) W ocenie Sądu błędnie organ
uznał, że uzyskiwanie przez starszego syna dochodu z najmu okazjonalnego własnego
mieszkania opodatkowanego w formie ryczałtu wyklucza w stanie faktycznym sprawy
zastosowanie analizowanej ulgi podatkowej.
W ocenie wyrokującego w tej sprawie Sądu wykładnia językowa art. 6 ust. 4 u.p.d.o.f. nie
pozwala na ograniczenie statusu osoby samotnie wychowującej dziecko wyłącznie do
rodzica, który w trakcie roku podatkowego faktycznie samotnie, tj. bez wsparcia drugiego
z rodziców, wychowuje dziecko. Ustawodawca nie zastrzegł tego wprost w tym przepisie,
wskazując tylko, że rodzic chcący skorzystać z ulgi musi „w roku podatkowym samotnie
wychowywać dzieci”. Należy mieć przy tym na uwadze fakt, że ustawodawca nowelizując
ustawę od 1 stycznia 2011 r. (Dz. U. z 2010 r., nr 226, poz. 1478) uchylił ust. 5 art. 6 u.p.d.o.
f., który regulował definicję „osoby samotnie wychowującej dzieci”. Językowa wykładnia
aktualnie obowiązującego przepisu nie pozwala na ograniczenie takiego statusu wyłącznie
do rodziców wychowujących dzieci bez wsparcia drugiego z rodziców, bowiem przepis
wskazuje tylko, że rodzic chcący skorzystać z ulgi musi „w roku podatkowym samotnie
wychowywać dzieci”. Rezygnacja z legalnej definicji pojęcia „osoby samotnie wychowującej
dzieci” w połączeniu z nowym brzmieniem art. 6 ust. 4 u.p.d.o.f. wskazuje na zamierzony
zabieg ustawodawcy.
W ocenie Sądu organ dokonał błędnej wykładni wyżej powołanego przepisu prawa
materialnego. Otóż błędną jest interpretacja, stosownie do której w stanie faktycznym
sprawy przedstawionym we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, Skarżącego
nie można uznać za osobę samotnie wychowującą młodszego syna w rozumieniu
przepisów u.p.d.o.f., a w konsekwencji, że nie przysługuje mu prawo preferencyjnego
rozliczenia dochodu jako osobie samotnie wychowującej dziecko”.
Natomiast Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 21 stycznia 20245 r. sygn. akt II FSK
571/22 wskazał, że: „(...) wykładnia literalna art. 6 ust. 4 u.p.d.o.f. nie pozwala na
ograniczenie statusu osoby samotnie wychowującej dziecko wyłącznie do rodzica, który w
trakcie roku podatkowego faktycznie samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców
wychowuje dziecko. Ustawodawca nie zastrzegł tego wprost w tym przepisie, wskazując
tylko, że rodzic chcący skorzystać z ulgi musi „w roku podatkowym samotnie wychowywać
dzieci”. Należy mieć przy tym na uwadze fakt, że ustawodawca nowelizując ustawę od dnia
1 stycznia 2011 r. (Dz. U. z 2010 r. nr 226, poz. 1478) uchylił ust. 5 art. 6 u.p.d.o.f., który
regulował definicję „osoby samotnie wychowującej dzieci”. Literalna wykładnia aktualnie
obowiązującego przepisu nie pozwala na ograniczenie takiego statusu wyłącznie do
rodziców wychowujących dzieci bez wsparcia drugiego z rodziców, bowiem przepis
wskazuje tylko, że rodzic chcący skorzystać z ulg musi „w roku podatkowym samotnie
wychowywać dzieci”. Jak słusznie wskazał sąd I instancji, rezygnacja z legalnej definicji
pojęcia „osoby samotnie wychowującej dzieci” w połączeniu z nowym brzmieniem art. 6
ust. 4 u.p.d.o.f. wskazuje na zamierzony zabieg ustawodawcy, który uwzględnił aktualną
sytuację społeczną i preferencje Państwa w zakresie polityki prorodzinnej.”
Dalej w ww. wyroku Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, że: „(...) celem wprowadzenia
ulgi było umożliwienie preferencyjnego rozliczenia podatkowego dla tych osób, które w
roku podatkowym doświadczyły samotnej, samodzielnej pieczy nad dzieckiem i jego
wychowywaniem. Cel ten wpisuje się w idee polityki prorodzinnej Państwa, która na
gruncie prawa podatkowego realizowana jest na wiele sposobów (m.in. odliczenia od
podatku dochodowego od osób fizycznych, zwolnienia podatkowe w podatku od spadków
i darowizn). Zgodnie z art. 71 ust. 1 Konstytucji RP Państwo w swojej polityce społecznej i
gospodarczej uwzględnia dobro rodziny. Rodziny znajdujące się w trudnej sytuacji
materialnej i społecznej, zwłaszcza wielodzietne i niepełne, mają prawo do szczególnej
pomocy ze strony władz publicznych. Co prawda wychowywanie dzieci w rodzinach
niepełnych nie jest stanem pożądanym, jednak w zmieniających się realiach społecznych,
należy uwzględnić szczególną ochronę i pomoc Państwa wobec takich rodzin, np. poprzez
umożliwienie rodzicom samotnie wychowującym dzieci skorzystanie z ulgi podatkowej.
Nie jest przy tym konieczne, aby drugi z rodziców był w tym czasie wyeliminowany z opieki
i wychowania dzieci, taki bowiem warunek przeczyłby polityce prorodzinnej Państwa
zmierzającej do systemowego wsparcia rodziców w wychowaniu dzieci, zwłaszcza w
samotnym wychowaniu dzieci. Samotne wychowywanie dzieci przez cały rok podatkowy w
rozumieniu, jakie nadaje temu pojęciu organ podatkowy mogłoby być zrealizowane
jedynie w odniesieniu do wdów, wdowców i osób rozwiedzionych, którym przyznano
wyłączną władzę rodzicielską.”
Wobec powyższego, mając na uwadze prawomocne orzeczenie Wojewódzkiego Sądu
Administracyjnego we Wrocławiu z 18 listopada 2021 r. sygn. akt I SA/Wr 651/21 oraz
wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 21 stycznia 2025 r. sygn. akt II FSK 1167/23, a
także przedstawiony we wniosku opis sprawy i powołane przepisy prawa stwierdzam, że
Wnioskodawca może skorzystać z opodatkowania dochodów za 2020 r. w sposób
przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko, na zasadach określonych w art. 6
ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który
obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb
ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz.
111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja
będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do
interpretacji.
Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub
zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem
czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy
z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w
decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej
praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu
Administracyjnego ...., ul. ....., ...... Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych
reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami
administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę
należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej
(art. 53 § 1 PPSA):
w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa
Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres
Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS
/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia
przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do
zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz
powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji
podatkowej.