0113-KDIPT2-3.4011.239.2025.1.MS

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

10 marca 2025 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej.

Treść wniosku jest następująca: Opis stanu faktycznego Wyrokiem z dnia ... 2024 r. Sąd ... w sprawie sygn. akt... zasądził od pozwanego .... na rzecz powódki ... (dalej zwanej powódką) kwotę ... tytułem odszkodowania za naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnieniu za okres od dnia... 2021 r. do ... 2023 r. wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia ... 2024 r. do dnia zapłaty. Wyrok ten jest prawomocny, albowiem został utrzymany w mocy w tej części po rozpoznaniu apelacji pozwanego ..., wyrokiem Sądu ... W stanie faktycznym sprawy powódka ... podała, że poza nią w ...pozwanego ... pracują inne X, które legitymują się wykształceniem wyższym ... ze specjalizacją. Wszystkie X pracujące w .... pozwanego posiadają jednakowy zakres czynności, obowiązków, odpowiedzialności i uprawnień. Różnica w wynagrodzeniu zasadniczym X z tytułem magistra i ze specjalizacją a X z wykształceniem średnim wynosi ... zł. W ocenie powódki, w obecnym stanie prawnym nie istnieje żadne rozróżnienie, które przemawiałoby za zróżnicowaniem sytuacji X z wykształceniem średnim i wyższym, wobec tego nieuzasadnione jest to również w sferze płacowej. Powódka wskazała, że dochodzone w pozwie kwoty stanowią równowartość nieuzasadnionej różnicy pomiędzy jej wynagrodzeniem oraz pracowników będących X posiadającymi wykształcenie wyższe magisterskie za wskazany w pozwie okres. X, do których porównywała się powódka wykonują w ... pozwanego taką samą pracę, posiadając ten sam zakres obowiązków, uprawnień i odpowiedzialności. Powódka ... podała, iż jej zakres prac i obowiązków jest tożsamy z zakresem prac i obowiązków osób zatrudnionych na stanowisku X, które posiadają wykształcenie wyższe magisterskie ze specjalizacją. Każda z nich wykonuje dokładnie taką samą pracę. Powódka ... zatrudniona jest u pozwanego na podstawie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony od dnia ... 1990 r., obecnie na stanowisku X w pełnym wymiarze czasu pracy w.... Powódka... otrzymywała w okresie spornym wynagrodzenie zasadnicze ustalone od miesiąca ... 2021 r. na kwotę ...zł brutto, od miesiąca ... 2022 r. na kwotę ... zł, a od miesiąca ... 2023 r. na kwotę .... zł brutto. Powódka jest X, posiadającą wykształcenie wyższe — licencjat X, tytuł ten uzyskała w dniu ... 2005 r. Ukończyła w 1990 r. Studium ...oraz po złożeniu egzaminu z przygotowania zawodowego uzyskała prawo używania tytułu zawodowego X. .... dochodziła odszkodowania (wyrównania różnicy wynagrodzeń) za okres od ... 2021 r. do ... 2023 r. Wskazać należy, że w razie różnicowania wynagrodzenia pracowników wykonujących jednakową pracę pracodawca powinien udowodnić, ze kierował się obiektywnymi powodami, a przy powołaniu się na różne kwalifikacje i staż pracy, wykazać, że miały one znaczenie przy wykonywaniu powierzonych zadań (tak wyrok SN z dnia 22 lutego 2007 r. sygn. akt I PK 242/06, OSNP 2008, nr 7-8, poz. 98). O dyskryminacji w wynagradzaniu można mówić dopiero, gdy wynagrodzenie dostrzegalnie odbiega od wynagrodzenia innych pracowników wykonujących jednakową pracę lub jednakowej wartości (por. wyrok SN z dnia 7 kwietnia 2011 r. sygn. akt I PK 232/10 - publ. Legalis OSP 2013, nr 2, poz. 21). Podwyższenie wynagrodzenia jednym pracownikom z pominięciem pozostałych zatrudnionych na innych stanowiskach tylko wtedy nie oznacza nierównego traktowania (2)(art. 11 k.p.) lub naruszenia zakazu dyskryminacji, jeżeli u pracodawcy wprowadzono przejrzysty, transparentny system wartościowania pracy. Prace jednakowe to prace takie same pod względem rodzaju, kwalifikacji koniecznych do ich wykonywania, warunków, w jakich są świadczone, a także ich ilości i jakości ( por. wyrok SN z dnia 29 listopada 2012 r. sygn. akt II PK 112/12, M.P.Pr 2013/4/197 - 199). Ilość i jakość świadczonej pracy są w świetle art. 78 § 1 k.p. podstawowymi kryteriami oceny pracy na potrzeby ustalania wysokości wynagrodzenia (por. wyrok SN z 7 marca 2012 r. sygn. akt II PK 161/11). Z punktu widzenia naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu nie ma znaczenia, czy chodzi o jednakową pracę, czy o pracę jednakowej wartości (vide: uzasadnienie wyroku SN z 22 lutego 2007 r. sygn. akt I PK 242/06). 3dZgodnie z art. 18 k.p. osoba, wobec której pracodawca naruszył zasadę równego traktowania w zatrudnieniu, ma prawo do odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę, ustalane na podstawie odrębnych przepisów. W realiach niniejszej sprawy nie budziło wątpliwości Sądu, że wynagrodzenie X zatrudnionych u pozwanego w ... wykonujących tę samą pracę, jak powódka znacząco się różniło. Wykonujące taką samą pracę ... otrzymywały znacząco wyższe od powódki wynagrodzenie zasadnicze. Są to między innymi: .... Są one mgr... oraz ... specjalistkami. W 2021 r. otrzymywały wynagrodzenie zasadnicze w wysokości ... zł, od ... 2022r. - ... zł brutto (zaliczone do grypy ...), od ... 2023r. - ... zł. Podkreślić należy, że jak uznał Sąd, każda z X pracujących w ...u pozwanego, w okresie objętym sporem wraz z powódką legitymowała się jednakowymi formalnymi kwalifikacjami zawodowymi wymaganymi do tego rodzaju pracy (tytuł zawodowy X i kurs kwalifikacyjny z...). Niektóre z nich uzyskały wyższe wykształcenie oraz ukończyły specjalizację, ale nie były to kwalifikacje wymagane do tego rodzaju pracy, wobec czego ich posiadanie nie wpływa na ocenę, że każda z nich wykonywała pracę tego samego rodzaju w rozumieniu art. 183c k.p. Dodatkowe kwalifikacje formalne, w tym przypadku, wyższe wykształcenie magisterskie i specjalizacja niewymagane dla pracy na danym stanowisku, mogą wpływać na wysokość wynagrodzenia konkretnych pracowników jedynie wówczas, gdy ich uzyskanie przekłada się na różny sposób wykonywania przez nich pracy, bądź, gdy przekłada się na większy zakres uprawnień i obowiązków X. W tym miejscu podkreślić należy, że tego rodzaju wywody nie mogą mieć charakteru abstrakcyjnego, ale konkretny, tj. odnoszący się do sytuacji faktycznej powódki i porównywanych z nią X zatrudnionych w .... Sąd podzielił ukształtowany w judykaturze Sądu Najwyższego pogląd, że przy powołaniu się pracodawcy na różne kwalifikacje zawodowe konieczne jest wykazanie, że miały one znaczenie przy wykonywaniu zadań powierzonych pracownikom (vide: wyrok SN z 22 lutego 2007 r. sygn. akt I PK 242/06; wyrok SN z 28 kwietnia 2010 r. sygn. akt II PK 324/09, wyrok SN z 21 marca 2019 r. sygn. akt II PK 314/17). Pozwany nie wykazał, aby dodatkowe kwalifikacje zawodowe miały znaczenie dla wykonywanych przez X obowiązków w .... Zgromadzony materiał dowodowy nie uzasadnia takiego twierdzenia. Zakres odpowiedzialności powódki i innych X nie różni się. Każda z nich ponosi jednakową odpowiedzialność - zarówno za właściwe wykonywanie zadań objętych zakresem czynności, jak i przestrzeganie praw ..., przepisów, procedur, instrukcji i zarządzeń przełożonych. Pozwany nie wskazał również żadnego przykładu świadczeń, czy procedur ..., których powódka nie mogłyby wykonać, zaś uprawnienie to posiadałaby X ze specjalizacją, czy też z wyższym wykształceniem i specjalizacją. Znamienne jest także i to, że w toku postępowania pozwany nie zdołał również wskazać choćby jednego zadania, do wykonania, którego-faktycznie - była uprawniona wyłącznie X z wykształceniem wyższym magisterskim i ukończoną specjalizacją. Postępowanie dowodowe wykazało natomiast, że przyuczaniem i opieką nad nowo zatrudnionymi (nawet z wyższym wykształceniem magisterskim) zajmują się X, które mają znaczne doświadczenie zawodowe, a niekoniecznie posiadają specjalizację, czy tytuł magistra. Powódka w toku procesu sprostała spoczywającemu na Niej ciężarowi dowodu w zakresie wykazania, że pracodawca w różny sposób traktował ją i innych pracowników ...wykonujących jednakową pracę. Jak już wskazano wyżej, pracodawca by uwolnić się od odpowiedzialności za naruszenie zasady równego traktowania, winien podjąć skuteczną inicjatywę dowodową w zakresie wykazania, że zastosowane przez niego kryterium dyferencjacji wynagrodzeń odnosiło się do cechy istotnej, relewantnej, usprawiedliwiającej zróżnicowanie wysokości wynagrodzenia zasadniczego. Pozwany przyznał jednak, że poza wykształceniem nie było żadnych innych kryteriów różnicujących wynagrodzenie zasadnicze X w.... Najwyższe wynagrodzenie (ostatnio według wskaźnika z grupy ...) przysługiwało X legitymującym się wyższym wykształceniem magisterskim i specjalizacją. Głównym argumentem strony pozwanej, który miał uzasadniać zastosowane zasady wynagradzania, było przerzucenie odpowiedzialności za zaistniałą sytuację wywołaną ustawą z dnia 8 czerwca 2017 r. i przyjęcie, że o wysokości wynagrodzenia zasadniczego decydują posiadane kwalifikacje. Zdaniem sądu zastosowana przez pozwanego wykładnia przywołanej ustawy jest jednak błędna. Ustawa kategoryzuje poszczególne grupy zawodowe według kwalifikacji wymaganych na zajmowanym stanowisku, a nie posiadanych. Jeżeli zatem do pracy na stanowisku X w ... nie jest wymagane uzyskanie wykształcenia magisterskiego i specjalizacji, pracodawca nie naruszy przepisów tej ustawy kształtując wynagrodzenie X zatrudnionej na tym stanowisku z wyższymi kwalifikacjami na poziomie właściwym dla kwalifikacji minimalnych. Należy także podkreślić, iż ustawa nie normuje w sposób imperatywny wynagrodzenia zasadniczego X, a jedynie wskazuje jego wartości minimalne, pozostawiając pracodawcy swobodę do ich ustalania na poziomie wyższym. Oczywistym jest, że równość nie jest tożsama z równym traktowaniem, może bowiem dochodzić do odmiennego potraktowania pracowników w zakresie zatrudnienia w tym także wynagradzania, przy czym różnicowanie to winno wynikać z uzasadnionej potrzeby, dla której dopuszcza się dyferencjację. Zasada równych praw pracowników w z tytułu jednakowego wypełniania tych samych obowiązków uzasadnia weryfikację ustalenia nierównych wynagrodzeń za pracę stosownie do art. 78 k.p., który wymaga ustalenia wynagrodzenia w sposób odpowiadający w szczególności rodzajowi wykonywanej pracy i kwalifikacjom wymaganym przy jej wykonywaniu, a także z uwzględnieniem ilości i jakości świadczonej pracy. Reasumując, Sąd uznał, że w sprawie powódka wykazała, iż wykonując te same obowiązki jak inne pracownice, otrzymywała niże wynagrodzenie, zaś strona pozwana nie wykazała, aby istniało uzasadnione kryterium różnicowania tego wynagrodzenia. W świetle wskazanych wyżej argumentów zdaniem Sądu zasadne okazało się żądanie powódki w zakresie odszkodowania. Powódka wykazała istnienie szkody i pozostałe przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej. 3dW odniesieniu do wynagrodzenia za pracę, odszkodowanie określone przepisem art. 18 k.p. powinno być ustalone w wysokości różnicy między wynagrodzeniem, jakie pracownik, powinien otrzymywać bez naruszenia zasady równego traktowania a wynagrodzeniem rzeczywiście otrzymywanym. W zakresie wysokości zasądzonego odszkodowania Sąd ...i Sąd ...oceniły, że adekwatnym miernikiem szkody majątkowej, która winna ulec naprawieniu, jest różnica między wynagrodzeniem faktycznie otrzymanym przez powódkę a tym, jakie uzyskałyby, gdyby jej wynagrodzenia ukształtowane były na poziomie nienaruszającym zasady równego traktowania, czyli jak wyjaśniono wcześniej odpowiednio w kwocie ... zł brutto w okresie od ... 2021 r. do ... 2022 r., w kwocie ... zł brutto w okresie od ... 2022 r. do ... 2023 r. i w kwocie ... zł brutto w okresie od ... 2023 r. Podstawą dochodzenia przez powódkę roszczeń sformułowanych w pozwie było naruszenie przez pracodawcę zasady równego traktowania w zatrudnieniu w zakresie wynagradzania (dyskryminacja płacowa). Reasumując, dodatkowe kwalifikacje formalne (wyższe wykształcenie i szkolenie podyplomowe niewymagane dla pracy na danym stanowisku) mogą wpływać na wysokość wynagrodzenia konkretnych pracowników jedynie wówczas, gdy ich uzyskanie przekłada się na różny sposób wykonywania przez nich pracy. Jeżeli efekt wykonywania takiej samej pracy przez porównywalnych pracowników, pomimo posiadania przez część z nich dodatkowych kwalifikacji, jest taki sam, to występujące pomiędzy nimi różnice w 3dwynagrodzeniu naruszają zasadę równych praw w zatrudnieniu. Zgodnie z art. 18 k.p., w takiej sytuacji, pracownik ma prawo do odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę, ustalane na podstawie odrębnych przepisów. Odszkodowanie to obejmuje wyrównanie uszczerbku w dobrach majątkowych i niemajątkowych pracownika. Powinno być odpowiednio skuteczne, proporcjonalne i odstraszające (por. wyrok SN z dnia 7 stycznia 2009 r. sygn. akt III PK 43/08). Orzecznictwo sądowe dopuszcza dochodzenie odszkodowania w wysokości różnicy między wynagrodzeniem, jakie powinien otrzymywać pracownik bez naruszenia zasady równego 3dtraktowania a wynagrodzeniem rzeczywiście otrzymywanym (art. 18 k.p. - por. ww. wyrok SN z dnia 22 lutego 2007 r.). Dlatego też Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powódki ... kwotę ... zł (... złotych ...) tytułem odszkodowania za naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnieniu za okres od dnia ...2021 r. do ... 2023 r. wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia ... 2024 r. do dnia zapłaty. 3dZgodnie bowiem z art. 18 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy, osoba, wobec której pracodawca naruszył zasadę równego traktowania w zatrudnieniu, ma prawo do odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę. Tym samym istotne w sprawie jest, czy zasądzone od pozwanego... na rzecz powódki ... odszkodowanie za naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnieniu będzie w całości korzystać ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych.

Pytanie

Czy ustawodawca w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, przewidział, że odszkodowanie z tytułu dyskryminacji (naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu), o ile źródłem obowiązku jego wypłaty jest wyrok (jak w przedmiotowym przypadku) lub ugoda sądowa, odszkodowanie takie korzysta w całości ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych? Pani stanowisko w sprawie W ocenie Wnioskodawcy, ustawodawca w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, przewidział, że odszkodowanie z tytułu dyskryminacji (naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu), o ile źródłem obowiązku jego wypłaty jest wyrok lub ugoda sądowa, odszkodowanie takie korzysta w całości ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Z treści powyższego przepisu wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych, zawartym w ww. ustawie, bądź od których zaniechano poboru podatku. Wyszczególnienia źródeł przychodów osiągniętych przez osoby fizyczne ustawodawca dokonał w art. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z treścią art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy: Źródłami przychodów są stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta. Przepis art. 11 ust. 1 ww. ustawy, stanowi, że: Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. W myśl art. 12 ust. 1 ww. ustawy: Za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych. Użyty w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwrot „w szczególności” oznacza, że wymieniane kategorie przychodów stanowią katalog otwarty. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym. Do przychodów pracownika zaliczyć należy praktycznie wszystkie otrzymane przez niego świadczenia, które mógł on otrzymać od pracodawcy. Są nimi bowiem nie tylko wynagrodzenia, czyli świadczenia wprost wynikające z zawartej umowy o pracę, ale również wszystkie inne przychody (świadczenia), niezależnie od podstawy ich wypłaty, jeżeli w jakikolwiek sposób wiążą się z faktem wykonywania pracy. Analiza powyższego przepisu prowadzi do wniosku, że podstawą nabycia prawa m.in. do odszkodowania wypłaconego pracownikowi lub byłemu pracownikowi jest łączący lub uprzednio łączący tę osobę z pracodawcą stosunek pracy, a zatem odszkodowania takie stanowią przychód ze stosunku pracy, opodatkowany lub zwolniony od podatku. W myśl art. 12 ust. 4 ww. ustawy, za pracownika w rozumieniu ustawy uważa się osobę pozostającą w stosunku służbowym, stosunku pracy, stosunku pracy nakładczej lub spółdzielczym stosunku pracy. Przystępując do określenia Pani obowiązków jako podatnika podatku dochodowego od osób fizycznych związanych z wypłatą odszkodowanie za naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnieniu na podstawie prawomocnego wyroku Sądu, w pierwszej kolejności należy zauważyć, że każde odszkodowanie ma za zadanie wyrównanie szkody w majątku, utraconych korzyści lub szkody poczynionej na osobie (zadośćuczynienie). Odszkodowanie stanowi zawsze przychód, gdyż otrzymujący je powiększa w ten sposób swój majątek. Odszkodowanie w żadnym wypadku nie ma charakteru restytucyjnego, bowiem niczego nie przywraca, a jedynie wynagradza stratę lub krzywdę. Warunkiem otrzymania każdego odszkodowania jest zdarzenie, w wyniku którego dana osoba doznała określonego uszczerbku. Nikt nie otrzyma odszkodowania, jeśli wcześniej nie zaszła przesłanka powodująca możliwość ubiegania się o nie. Zatem każde odszkodowanie stanowi przychód podatkowy. Jednakże ustawodawca ze względów celowościowych wprowadził w zakresie niektórych odszkodowań zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych, które wynikają m.in. z treści art. 21 ust. 1 pkt 3 i pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Stosownie natomiast do art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: Wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw lub aktów administracyjnych wydanych na podstawie tych przepisów, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2023 r. poz. 1465), z wyjątkiem: a) określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę, b) odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, c) odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym, d) odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji, e) odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą, f) odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c, g) odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe. Zwolnieniem określonym w przytoczonym powyżej przepisie art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, objęte są tylko odszkodowania i zadośćuczynienia, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, bądź postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 Kodeksu pracy, z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w lit. a)-g) tego artykułu. Oznacza to, że zwolnienie nie obejmuje wszystkich odszkodowań, a tylko te, których wysokość lub zasady ustalania zostały określone wprost w stosownych przepisach prawa, z wyjątkiem enumeratywnie wymienionych kategorii odszkodowań. Natomiast w przypadku, gdy wysokość lub zasady ustalania odszkodowania nie wynikają wprost z odrębnych ustaw lub aktów wykonawczych wydanych na podstawie tych odrębnych ustaw, a podstawą ich otrzymania jest wyrok lub ugoda sądowa, wówczas odszkodowanie takie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych, z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. a) i b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W świetle art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy: Wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień: a) otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, b) dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Z racji tego, że odszkodowania i zadośćuczynienia mogą korzystać ze zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych lub art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, zaś zastosowanie zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy ma „pierwszeństwo” przed zastosowaniem zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, możliwość skorzystania przedmiotowego odszkodowania ze zwolnienia należy rozpatrywać we wskazanej wyżej kolejności. W ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca nie zdefiniował pojęcia odszkodowania czy zadośćuczynienia. Nie oznacza to jednak dowolności w ich rozumieniu. Jednocześnie względy spójności systemu prawa uzasadniają, aby kryteria rozumienia pojęć niezdefiniowanych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, miały w pierwszej kolejności charakter kryteriów ustawowych. Konieczne staje się zatem zastosowanie wykładni systemowej zewnętrznej i odwołanie się do przepisów ustawy z dnia 24 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.). Odwołując się zatem do prawa cywilnego stwierdzić należy, że świadczenie odszkodowawcze to najogólniej świadczenie mające na celu naprawienie wyrządzonej szkody. Szkodą jest uszczerbek, jakiego doznał poszkodowany wbrew jego woli we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Uszczerbek niemajątkowy jest określany terminem „krzywda”. Pod tym pojęciem należy rozumieć wszelkie negatywne przeżycia człowieka wyrażające się zarówno w cierpieniu fizycznym, jak i psychicznym, wywołane czynem niedozwolonym. Do naprawienia krzywdy odnosi się termin „zadośćuczynienie”, natomiast „odszkodowanie” wiąże się z naprawieniem uszczerbku majątkowego. W Kodeksie cywilnym świadczenie odszkodowawcze wynika głównie z tytułu odpowiedzialności deliktowej (art. 415 i następne) lub odpowiedzialności kontraktowej (art. 471 i następne), a więc jest następstwem czynu niedozwolonego lub niewykonania bądź nienależytego wykonania zobowiązania. Kwestie zasad i podstawy do wypłaty odszkodowania z tytułu naruszenia zasad równego 3dtraktowania w zatrudnieniu reguluje art. 18 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 277), zgodnie z którym: Osoba, wobec której pracodawca naruszył zasadę równego traktowania w zatrudnieniu, ma prawo do odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę, ustalane na podstawie odrębnych przepisów. 3dZ przepisu art. 18 Kodeksu pracy, będącego podstawą zasądzonego na Pani rzecz odszkodowania, wprost nie wynikają ani wysokość ani zasady ustalania odszkodowania. Powołany przepis jedynie określa minimalną wysokość odszkodowania, która przysługuje każdemu, komu przyznawane jest odszkodowanie w oparciu o ten przepis. Z przedstawionego przez Panią opisu sprawy wynika, że wyrokiem z ... 2024 r. Sąd ... zasądził od pracodawcy na Pani rzecz kwotę ... zł tytułem odszkodowania za naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnieniu za okres od dnia ... 2021 r. do ... 2023r. wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia ... 2024 r. do dnia zapłaty. W stanie faktycznym sprawy podała Pani, że poza Panią u pozwanego pracują inne X które legitymują się wykształceniem wyższym magisterskim ze specjalizacją. Wszystkie X pracujące u pozwanego posiadają jednakowy zakres czynności, obowiązków, odpowiedzialności i uprawnień. Różnica w wynagrodzeniu zasadniczym X z tytułem magistra i ze specjalizacją a X z wykształceniem średnim wynosi ... zł. Wskazała Pani, że dochodzone w pozwie kwoty stanowią równowartość nieuzasadnionej różnicy pomiędzy Pani wynagrodzeniem oraz pracowników będących X posiadającymi wykształcenie wyższe magisterskie za wskazany w pozwie okres. X, do których porównywała się Pani wykonują u pozwanego taką samą pracę, posiadając ten sam zakres obowiązków, uprawnień i odpowiedzialności. Sąd uznał, że w sprawie powódka (tj. Pani) wykazała, iż wykonując te same obowiązki jak inne pracownice, otrzymywała niże wynagrodzenie, zaś strona pozwana nie wykazała, aby istniało uzasadnione kryterium różnicowania tego wynagrodzenia. W świetle wskazanych wyżej argumentów zdaniem Sądu zasadne okazało się żądanie powódki w zakresie odszkodowania. Powódka wykazała istnienie szkody i pozostałe przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej. W odniesieniu do wynagrodzenia za 3dpracę, odszkodowanie określone przepisem art. 18 k.p. powinno być ustalone w wysokości różnicy między wynagrodzeniem, jakie pracownik, powinien otrzymywać bez naruszenia zasady równego traktowania a wynagrodzeniem rzeczywiście otrzymywanym. Podstawą dochodzenia przez powódkę roszczeń sformułowanych w pozwie było naruszenie przez pracodawcę zasady równego traktowania w zatrudnieniu w zakresie wynagradzania (dyskryminacja płacowa). Jak wynika z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego 1 października 2014 r. sygn. akt I SA/Bk 294/14: 3d„W ocenie sądu powoływany art. 18 KP, będący podstawą do zasądzenia przez sąd powszechny odszkodowania, określa ogólne ramy uprawnienia do dochodzenia odszkodowania, nie precyzując wprost ani wysokości odszkodowania, ani też zasad, które w sposób jednoznaczny określą wysokość odszkodowania”. Zatem, ani wysokość odszkodowania ani tym bardziej zasady ustalania odszkodowania z tytułu naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu nie wynikały wprost z przepisów, a tylko wówczas odszkodowanie mogłoby skorzystać ze zwolnienia od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z tym przepisem, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. W przypadku gdy wysokość lub zasady ustalania odszkodowania nie wynikają wprost z odrębnych ustaw lub aktów wykonawczych wydanych na podstawie tych odrębnych ustaw, a podstawą ich otrzymania jest wyrok lub ugoda sądowa, wówczas należy rozważyć czy do odszkodowania z tytułu naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu może być zastosowane zwolnienie na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy. Punktem wyjścia wykładni art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy jest podział odszkodowania na odszkodowanie za rzeczywiste straty (damnum emergens) i odszkodowanie za utracone korzyści (lucrum cessans). Za stratę uważa się każde pogorszenie się sytuacji majątkowej (zmniejszenie aktywów lub zwiększenie pasywów) poszkodowanego, w wyniku czego poszkodowany staje się uboższy niż był przed doznaniem szkody. Chodzi w tym przypadku o rzeczywisty uszczerbek w majątku należącym do poszkodowanego spowodowany zniszczeniem, utratą lub uszkodzeniem określonych składników majątkowych albo obniżeniem ich wartości, a także powstanie nowych zobowiązań albo ich zwiększenie. Z kolei szkoda związana z utraconymi korzyściami (lucrum cessans) polega na tym, że majątek poszkodowanego nie wzrósł tak, jakby się stało, gdyby nie nastąpiło zdarzenie, z którym połączona jest czyjaś odpowiedzialność. Szkodą jest więc to, co nie weszło do majątku poszkodowanego na skutek zdarzenia wyrządzającego szkodę. Jednocześnie, zakres zwolnienia określony w przepisie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych obejmuje tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli poniesione straty, a nie dotyczy utraconych korzyści. Specyfika prawa podatkowego nakazuje inaczej traktować odszkodowanie (zadośćuczynienie) z tytułu poniesionych przez poszkodowanego strat i odszkodowanie (zadośćuczynienie) z tytułu utraconego zysku. Odszkodowanie (zadośćuczynienie) z tytułu utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógł się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono, podlega bowiem opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Wobec okoliczności faktycznych przedstawionych we wniosku nie sposób uznać, że odszkodowanie z tytułu naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu przyznane Pani przez Sąd wiązało się z rzeczywistym uszczerbkiem w majątku należącym do Pani, natomiast majątek ten niewątpliwie nie wzrósł tak, jakby się stało, gdyby nie nastąpiło nierówne traktowanie w zatrudnieniu. W tym przypadku mamy zatem do czynienia z odszkodowaniem dotyczącym utraconych korzyści, które nie może korzystać ze zwolnienia z opodatkowania również na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Z opisu sprawy wynika, że została Pani pozbawiona przez pracodawcę wyższego wynagrodzenia pomimo, że wykonywała Pani taką samą pracę, posiadając ten sam zakres obowiązków, uprawnień i odpowiedzialności co inne osoby zatrudnione na stanowisku X. Nie ulega wątpliwości, że nieprzyznanie pracownikowi (powódce) wynagrodzenia jakie powinna otrzymać stanowi utratę spodziewanych korzyści (lucrum cessans), a nie rzeczywistą stratę (damnum emergens). W orzecznictwie przyjęto, że szkodą w przypadku utraconych korzyści (art. 361 § 2 Kodeksu cywilnego) jest szkoda, którą określa to, co nie weszło do majątku poszkodowanego na skutek zdarzenia wyrządzającego tę szkodę, a inaczej mówiąc to, co weszłoby do majątku poszkodowanego, gdyby zdarzenie wyrządzające szkodę nie nastąpiło (m.in. wyrok Sądu Najwyższego z 18 stycznia 2002 r. sygn. akt akt I CKN 132/01). Ponieważ wyższe wynagrodzenie, które mógłby otrzymać powód, gdyby nie nastąpiło nierówne traktowanie – weszłoby do majątku powoda, to uznać należy, że zasądzone odszkodowanie stanowi utracone korzyści. Mając na uwadze powyższe, utracone wynagrodzenie może być rozumiane wyłącznie jako utracona korzyść, skoro wynagrodzenie to nie weszło do Pani majątku zanim Sąd nie orzekł o nim w wyroku w formie odszkodowania z tytułu naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu. Tym samym, nie można stwierdzić, że doszło do zmniejszenia Pani majątku. W konsekwencji, w sprawie zastosowanie będzie miał wyjątek wskazany w art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż przepis ten odnosi się do odszkodowań przyznanych na podstawie wyroku sądu oraz ugody sądowej, które dotyczą korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Podsumowując, otrzymane przez Panią odszkodowanie z tytułu naruszenia zasad równego traktowania w zatrudnieniu nie może korzystać ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji. Odnosząc się do powołanych wyroków sądów administracyjnych wskazać należy, że niewątpliwie rozstrzygnięcia te kształtują pewną linię wykładni obowiązującego prawa,

jednak dotyczą wyłącznie konkretnych spraw, w danym stanie prawnym. Należy podkreślić, że rozstrzygnięcia te zapadły w indywidualnych sprawach i tym samym nie mogą być wiążące dla organu wydającego przedmiotową interpretację. Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji · Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pani do interpretacji. · Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej: Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej: 1) z zastosowaniem art. 119a; 2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług; 3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści. · Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej: Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”). Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA): · w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo · w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA). Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.