0113-KDIPT2-2.4011.119.2025.2.AKU

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie, stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

30 stycznia 2025 r. wpłynął Pana wniosek z 30 stycznia 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełnił go Pan pismem z 24 marca 2025 r. (data wpływu 24 marca 2025 r.) – w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

W dniu 2 lipca 2003 r. Wnioskodawca, razem ze swoją żoną A.A. (dalej razem jako: „Kredytobiorcy”) zawarli umowę kredytu budowlano-hipotecznego nr ... z dnia 1 lipca 2003 r. (dalej jako „Umowa”) z bankiem ... S.A., którego następcą prawnym jest Bank ... S.A.(dalej zwany jako „Bank”). Umowa dotyczy kredytu denominowanego do franków szwajcarskich, w ramach którego Bank wypłacił na rzecz Kredytobiorców łącznie kwotę 589 758,55 zł. W dacie zawarcia Umowy Kredytobiorcy byli w związku małżeńskim i posiadali ustawową wspólność majątkową. Kredyt zaciągnięty został przez nich w roli konsumentów, na cele stricte mieszkaniowe, tj. na pokrycie kosztów budowy i wykończenia domu mieszkalnego budowanego dla własnych potrzeb mieszkaniowych i w ten sposób kredyt został faktycznie wykorzystany. Sposobem zabezpieczenia spłaty kredytu wynikającego z Umowy była m.in. hipoteka kaucyjna do kwoty stanowiącej 170% kwoty kredytu wpisana w księdze wieczystej nieruchomości, na której był budowany dom Kredytobiorców. W ocenie Kredytobiorców Umowa zawiera postanowienia niedozwolone, co czyni ją w całości nieważną i uzasadnia żądanie zwrotu wpłaconych na ich podstawie świadczeń. Z tego powodu, Kredytobiorcy skierowali sprawę na drogę postępowania sądowego celem ustalenia, że Umowa jest nieważna i zasądzenia zwrotu wszelkich należności wpłaconych przez nich na poczet jej wykonania. W ramach roszczenia głównego o zapłatę, Kredytobiorcy domagali się zasądzenia od Banku kwoty 890 987,61 zł, tytułem wszelkich należności wpłaconych przez nich tytułem kwestionowanej Umowy wraz z odsetkami za opóźnienie i zwrotem kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W postępowaniu sądowym Kredytobiorców reprezentuje profesjonalny pełnomocnik z wyboru – radca prawny. Wartość przedmiotu sporu została w pozwie określona na kwotę 1 941 428,00 zł, ponieważ obejmuje zarówno dochodzoną kwotę, jak i wartość roszczenia o stwierdzenie nieważności umowy kredytowej. Na dzień sporządzenia wniosku sprawa nadal toczy się przed Sądem Okręgowym w X, Wydziałem Cywilnym, pod sygnaturą akt .... Na wniosek Kredytobiorców, sąd wydał postanowienie z dnia 24 listopada 2023 r., w którym udzielił im zabezpieczenia polegającego na wstrzymaniu obowiązku dokonywania spłaty rat kredytu do dnia uprawomocnienia się orzeczenia kończącego sprawę sądową. Sąd odstąpił od uzasadnienia wydanego postanowienia stwierdzając, że w całości podziela argumentację przytoczoną przez Kredytobiorców. Powyższe potwierdza, że w ocenie sądu, w dacie wydawania postanowienia o zabezpieczeniu, kredyt został już istotnie nadpłacony i istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo uwzględnienia roszczeń Kredytobiorców. W toku procesu, w dniu 15 listopada 2023 r., małżonka Wnioskodawcy zmarła. Jedynym następcą prawnym zmarłej jest Wnioskodawca, który w całości nabył wprost na podstawie dziedziczenia ustawowego spadek po żonie, co potwierdza akt poświadczenia dziedziczenia po zmarłej. Wnioskodawca zawiadomił o tym fakcie sąd rozpatrujący powództwo. Wnioskodawca wstąpił do postępowania sądowego przeciwko Bankowi w miejsce zmarłej żony. W rezultacie Wnioskodawca jest obecnie jednym powodem w sprawie prowadzonej przeciwko Bankowi i podtrzymuje wszelkie zgłaszane wcześniej roszczenia. Z uwagi na przeciągające się postępowanie sądowe, wypracowaną linię orzeczniczą w stosunku do tożsamych umów kredytowych oraz oczywistość powództwa, Wnioskodawca i Bank podjęli negocjacje ugodowe celem przyspieszenia zakończenia panującego pomiędzy nimi sporu. Bank zaproponował Wnioskodawcy ugodę pozasądową, wskazującą w jej treści, że jej celem jest całkowite umorzenie pozostałej do spłaty kwoty kapitału kredytu wynikającej z Umowy, pełne i ostateczne uregulowanie roszczeń stron Umowy poprzez zapłatę przez Bank na rzecz Wnioskodawcy kwoty uzgodnionej w Ugodzie oraz cofnięcie przez

Wnioskodawcę pozwu wraz ze zrzeczeniem się przez Wnioskodawcę roszczeń wobec Banku w związku z zawarciem i wykonywaniem Umowy (na dotychczasowych warunkach) ponad kwotę zapłaty na rzecz Wnioskodawcy uzgodnioną w Ugodzie. W przygotowanej przez Bank Ugodzie Wnioskodawca oświadcza, że ma pełną świadomość, że Umowa zawiera postanowienia, które są podobne bądź identyczne z postanowieniami uznawanymi przez sądy powszechne za postanowienia abuzywne albo nieważne lub, w odniesieniu do których kierowane są takie zarzuty, w tym przez organy administracji publicznej. W Ugodzie Wnioskodawca oświadcza również, że ma świadomość, że wynik postępowania sądowego mógłby prowadzić do rozstrzygnięć korzystniejszych niż przewiduje Ugoda, w szczególności sąd mógłby stwierdzić nieważność Umowy i nakazać Bankowi zwrot wszystkich kwot, które Kredytobiorcy wpłacili na poczet spłaty kredytu. Ugoda potwierdza, że na dzień jej sporządzenia Kredytobiorcy zapłacili na rzecz Banku łączną kwotę 917 699,96 zł i 25,26 franków szwajcarskich (kwota ta jest wyższa aniżeli roszczenie główne o zapłatę wskazane w pozwie, z uwagi na kolejne wpłaty dokonywane przez Kredytobiorców na rzecz Banku w związku z Umową do czasu uprawomocnienia się postanowienia o zabezpieczeniu). Natomiast, zgodnie z informacją zawartą w księgach rachunkowych Banku, na dzień sporządzenia Ugody (tj. 9 stycznia 2025 r.) zadłużenie Wnioskodawcy wobec Banku na podstawie Umowy wyrażone jest we frankach szwajcarskich i wynosi łącznie 12 466,55 franków szwajcarskich (dalej jako: „Aktualne Zadłużenie”), z czego kapitał pozostający do spłaty wynosi 11 926,39 franków szwajcarskich, a na pozostałą część składają się odsetki od kapitału kredytu oraz koszty i opłaty wynikające z Umowy. Po przeliczeniu Aktualnego Zadłużenia według średniego kursu franka szwajcarskiego Narodowego Banku Polskiego opublikowanego w dniu 9 stycznia 2025 r. wynoszącego 4,5555 PLN/CHF, wynosi łącznie: 56 791,37 złotych. W ramach Ugody, Wnioskodawca wyrazi zgodę na związanie go postanowieniami Umowy z mocą wsteczną (tj. od daty zawarcia Umowy), w ich dotychczasowym brzemieniu, tj. potwierdzi, że jest związany Umową pomimo, że zawiera ona postanowienia podobne lub identyczne z postanowieniami uznawanymi przez sądy powszechne za postanowienia abuzywne, a które, co do zasady, nie wiążą konsumentów. Wnioskodawca sprzeciwi się wyłączeniu takich postanowień z Umowy i przywróceniu sytuacji, w której znalazłby się, gdyby takie postanowienia nie zostały zawarte w Umowie. Wnioskodawca zrzeknie się wszelkich roszczeń związanych z niedozwolonym charakterem postanowień Umowy lub jej nieważności. W szczególności, Wnioskodawca zrzeknie się roszczenia o zwrot wszystkich zapłaconych rat kapitałowo-odsetkowych i wszelkich innych opłat i odsetek zapłaconych w związku z realizacją Umowy. Wnioskodawca potwierdzi, że uznaje uprawnienia Banku do otrzymania wpłaconej przez Kredytobiorców kwoty 917 699,96 zł i 25,26 franków szwajcarskich i nie zgłasza żadnych roszczeń względem tych kwot. Ponadto, Wnioskodawca dokona dobrowolnego cofnięcia pozwu w sprawie prowadzonej przeciwko Bankowi wraz ze zrzeczeniem się roszczenia. W ramach Ugody, celem pełnego i ostatecznego rozliczenia stron wynikających z Umowy lub w związku z nią, Bank zapłaci na rzecz Wnioskodawcy kwotę 212 437,33 zł (dalej jako: „Dodatkowa Kwota”) w terminie 14 dni, licząc od dnia otrzymania pisma procesowego Wnioskodawcy dotyczącego cofnięcia pozwu oraz otrzymania dyspozycji wypłaty. Jednocześnie Bank zwolni Wnioskodawcę z długu opiewającego na kwotę Aktualnego Zadłużenia oraz zrzeknie się roszczeń wynikających z Umowy lub związku z nią. Ponadto, Bank zwróci Wnioskodawcy kwotę 10 800 zł w związku z toczącym się postępowaniem sądowym, tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (dalej jako „Koszty Zastępstwa Procesowego”) oraz przekaże list mazalny umożliwiający wykreślenie hipoteki na nieruchomości. Ugoda przewiduje, że Umowa zostanie zmieniona w taki sposób, że zapłata przez Bank na rzecz Wnioskodawcy Dodatkowej Kwoty i całkowite umorzenie kwoty Aktualnego Zadłużenia, skutkować będzie całkowitym rozliczeniem udzielonego kredytu oraz wygaśnięciem Umowy, a tym samym zakończeniem jakiegokolwiek stosunku prawnego pomiędzy Wnioskodawcą i Bankiem w odniesieniu do kredytu, którego dotyczy Umowa, a także umorzeniem postępowania sądowego wobec cofnięcia przez Wnioskodawcę pozwu. Ugoda nie wskazuje, z czego wynika wysokość Dodatkowej Kwoty. Bank nie przekazał takiej informacji Wnioskodawcy i nie widzi możliwości negocjowania treści Ugody. Ugoda proponowana przez Bank wskazuje, że Dodatkowa Kwota zostanie zapłacona na rzecz Wnioskodawcy „w ramach pełnego i ostatecznego rozliczenia roszczeń stron wynikających z Umowy lub w związku z nią”. Wnioskodawca nabrał wątpliwości w przedmiocie opodatkowania Dodatkowej Kwoty, którą otrzyma od Banku w związku z zawarciem Ugody. Wątpliwości podatkowe Wnioskodawcy budzi również zapłata przez Bank na jego rzecz Kosztów Zastępstwa Procesowego. W uzupełnieniu wniosku podał Pan następujące informacje: w treści ugody zaproponowanej Wnioskodawcy przez Bank, nie zostało sprecyzowane, jaki charakter będzie miała zapłata Dodatkowej Kwoty przez Bank na rzecz Wnioskodawcy. Ugoda proponowana przez Bank wskazuje jedynie, że Dodatkowa Kwota zostanie zapłacona na rzecz Wnioskodawcy „w ramach pełnego i ostatecznego rozliczenia roszczeń stron wynikających z Umowy lub w związku z nią”. Jednocześnie Bank nie wyraża zgody na zmianę treści ugody. Własne stanowisko Wnioskodawcy wobec charakteru zapłaty Dodatkowej Kwoty, niestanowiące opisu zdarzenia przyszłego, sformułowane zostało we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej i Wnioskodawca w pełni je podtrzymuje: „Biorąc pod uwagę charakter i kontekst sporu Wnioskodawcy z Bankiem, tj. roszczenie przez Wnioskodawcę unieważnienia Umowy przez sąd wraz z obowiązkiem zwrotu na jego rzecz wszystkich środków które wpłacał z żoną tytułem spłaty kredytu, zapłaty Dodatkowej Kwoty nie można traktować inaczej aniżeli jako zwrotu środków. Ponieważ suma wypłaconego przez Bank kapitału oraz Dodatkowej Kwoty jest mniejsza od sumy kwot wpłaconych przez Kredytobiorców do Banku, zapłata Dodatkowej Kwoty nie spowoduje wzbogacenia się przez Wnioskodawcę.” Dodatkowa Kwota, którą w ramach ugody Bank zapłaci Wnioskodawcy, nie będzie stanowiła przysporzenia ponad uiszczoną tytułem spłaty kredytu hipotecznego zaciągniętego w 2003 r. Dodatkowa Kwota będzie mieścić się w kwocie wpłacanej do Banku tytułem spłaty zadłużenia. Kredytobiorcy otrzymali od Banku kwotę kapitału wynoszącą 589 758,55 zł, a suma ich wpłat do Banku wyniosła 917 699,96 zł i 25,26 franków szwajcarskich, a więc znacząco więcej. Suma wypłaconego kapitału (wynosząca 589 758,55 zł) oraz Dodatkowej Kwoty (wynosząca 212 437,33 zł) nie przewyższy sumy wpłat do Banku tytułem spłaty zadłużenia (917 699,96 zł i 25,26 franków szwajcarskich). W treści ugody zaproponowanej Wnioskodawcy przez Bank, nie zostało wskazane, że zapłata Dodatkowej Kwoty (wynoszącej 212 437,33 zł) będzie wynagrodzeniem Wnioskodawcy za zrzeknięcie się przez Wnioskodawcę praw i roszczeń związanych z niedozwolonym charakterem postanowień Umowy lub jej nieważności. W treści ugody zaproponowanej Wnioskodawcy przez Bank, nie zostało sprecyzowane, jaki charakter będzie miała zapłata Dodatkowej Kwoty przez Bank na rzecz Wnioskodawcy. Ugoda nie wskazuje, z czego wynika wysokość Dodatkowej Kwoty. Bank nie przekazał takiej informacji Wnioskodawcy i nie widzi możliwości negocjowania treści Ugody. Ugoda proponowana przez Bank wskazuje jedynie, że Dodatkowa Kwota zostanie zapłacona na rzecz Wnioskodawcy „w ramach pełnego i ostatecznego rozliczenia roszczeń stron wynikających z Umowy lub w związku z nią”. Własne stanowisko Wnioskodawcy wobec charakteru zapłaty Dodatkowej Kwoty, niestanowiące opisu zdarzenia przyszłego, sformułowane zostało we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej i Wnioskodawca w pełni je podtrzymuje: „Biorąc pod uwagę charakter i kontekst sporu Wnioskodawcy z Bankiem, tj. roszczenie przez Wnioskodawcę unieważnienia Umowy przez sąd wraz z obowiązkiem zwrotu na jego rzecz wszystkich środków które wpłacał z żoną tytułem spłaty kredytu, zapłaty Dodatkowej Kwoty nie można traktować inaczej aniżeli jako zwrotu środków. Ponieważ suma wypłaconego przez Bank kapitału oraz Dodatkowej Kwoty jest mniejsza od sumy kwot wpłaconych przez Kredytobiorców do Banku, zapłata Dodatkowej Kwoty nie spowoduje wzbogacenia się przez Wnioskodawcę.” Kwota stanowiąca zwrot kosztów zastępstwa procesowego, które Bank zobowiązał się zwrócić Wnioskodawcy w związku z zawarciem Ugody, jest niższa od kwoty opłat poniesionych przez Wnioskodawcę z tego tytułu. Pytania Czy otrzymanie przez Wnioskodawcę od Banku Dodatkowej Kwoty w wyniku zawartej Ugody pozasądowej, będzie skutkowało dla Wnioskodawcy powstaniem przychodu do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych? Czy otrzymanie przez Wnioskodawcę od Banku Kosztów Zastępstwa Procesowego w wyniku zawartej Ugody pozasądowej będzie skutkowało dla Wnioskodawcy powstaniem przychodu do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych? Pana stanowisko w sprawie Stanowisko Wnioskodawcy do pytania 1 W ocenie Wnioskodawcy, otrzymanie od Banku Dodatkowej Kwoty w wyniku zawarcia Ugody, nie będzie skutkowało dla Wnioskodawcy powstaniem przychodu do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Pomimo braku prawomocnego wyroku sądowego rozstrzygającego spór Wnioskodawcy z Bankiem, kwestia nieważności Umowy jest oczywista. W sprawach nieważności tożsamych umów kredytowych niejednokrotnie wypowiadał się Sąd Najwyższy oraz Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej przesądzając, że nie wiążą one konsumentów z uwagi na występowanie w nich postanowień abuzywnych. Obecnie istnieje ugruntowana linia orzecznicza, która nie pozostawia wątpliwości, że wyrok sądu doprowadziłby do stwierdzenia nieważności Umowy oraz nałożyłby na Bank obowiązek zwrotu środków na rzecz Wnioskodawcy, które Kredytobiorcy zgodnie z Umową wpłacili do Banku. Potwierdzeniem tego jest postanowienie o zabezpieczeniu sądu prowadzącego sprawię z powództwa Kredytobiorców, który stwierdził, że w całości podziela przedstawioną przez nich argumentację. Również Bank ma tego świadomość, o czym świadczyć mogą postanowienia w przygotowanej przez Bank Ugodzie, w której Wnioskodawca oświadcza, że ma pełną świadomość, że Umowa zawiera postanowienia, które są podobne bądź identyczne z postanowieniami uznawanymi przez sądy powszechne za postanowienia abuzywne albo nieważne, lub w odniesieniu do których kierowane są takie zarzuty, w tym przez organy administracji publicznej. W Ugodzie Wnioskodawca potwierdza również, że ma świadomość, że wynik postępowania sądowego mógłby prowadzić do rozstrzygnięć korzystniejszych niż przewiduje Ugoda, w szczególności sąd mógłby stwierdzić nieważność Umowy i nakazać Bankowi zwrot wszystkich kwot, które Kredytobiorcy wpłacili na poczet spłaty kredytu. Zwolnienie Wnioskodawcy z długu przez Bank, tj. umorzenie przez Bank Aktualnego Zadłużenia Wnioskodawcy, nie budzi u Wnioskodawcy wątpliwości podatkowych. Umarzana kwota stanowi dla Wnioskodawcy przychód ze źródła przychodu określonego jako przychód z innych źródeł. Przychód z innych źródeł uregulowany został w art. 20 ust. 1 u.p.d.o.f. Z uwagi jednak na możliwe zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku spełnieniu przez Wnioskodawcę warunków z Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. z 2022 r. poz. 592 z późn. zm.), możliwe jest zaniechanie poboru podatku dochodowego. Z uwagi na treść Ugody przygotowanej przez Bank, wątpliwości Wnioskodawcy budzi zapłata na Jego rzecz Dodatkowej Kwoty. Ugoda proponowana przez Bank wskazuje, że Dodatkowa Kwota zostanie zapłacona na rzecz Wnioskodawcy „w ramach pełnego i ostatecznego rozliczenia roszczeń stron wynikających z Umowy lub w związku z nią”. Otrzymanie przez Wnioskodawcę Dodatkowej Kwoty nie wiąże się z żadnym wzajemnym świadczeniem Wnioskodawcy wobec Banku. Nie sposób jest bowiem za takie świadczenie interpretować powinności Wnioskodawcy w zakresie cofnięcia pozwu i zrzeczenia się roszczeń przeciwko Bankowi wynikających z Umowy. Są to bowiem elementy instytucji ugody, która ma przecież na celu polubowne i definitywne zażegnanie sporu pomiędzy stronami. W ocenie Wnioskodawcy, zapłata Dodatkowej Kwoty jest w istocie zwrotem dokonanym przez Bank na Jego rzecz części środków, które Kredytobiorcy wpłacili do Banku w związku z realizacją Umowy. Kredytobiorcy otrzymali od Banku kwotę kapitału wynoszącą 589 758,55 zł, a suma ich wpłat do Banku wyniosła 917 699,96 zł i 25,26 franków szwajcarskich, a więc znacząco więcej. Biorąc pod uwagę charakter i kontekst sporu Wnioskodawcy z Bankiem, tj. roszczenie przez Wnioskodawcę unieważnienia Umowy przez sąd wraz z obowiązkiem zwrotu na Jego rzecz wszystkich środków, które wpłacał z żoną tytułem spłaty kredytu, zapłaty Dodatkowej Kwoty nie można traktować inaczej aniżeli jako zwrotu środków. Ponieważ suma wypłaconego przez Bank kapitału oraz Dodatkowej Kwoty jest mniejsza od sumy kwot wpłaconych przez Kredytobiorców do Banku, zapłata Dodatkowej Kwoty nie spowoduje wzbogacenia się przez Wnioskodawcę. Zapłata Dodatkowej Kwoty jest zwrotem środków na rzecz Wnioskodawcy, a więc nie będzie ona stanowić dla Wnioskodawcy przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 u.p.d.o.f. Przychód wiąże się bowiem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu u.p.d.o.f. mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika, jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny. Oczywistą konwekcją braku powstania przychodu w wyniku zapłaty przez Bank Dodatkowej Kwoty na rzecz Wnioskodawcy, jest brak powstania dochodu w rozumieniu art. 9 u.p.d.o.f., który stanowi podstawę opodatkowania podatku dochodowym od osób fizycznych. Stanowisko Wnioskodawcy do pytania 2 W ocenie Wnioskodawcy, otrzymanie przez Niego od Banku Kosztów Zastępstwa Procesowego w wyniku zawartej Ugody pozasądowej nie będzie skutkowało dla Wnioskodawcy powstaniem przychodu do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zwrot Kosztów Zastępstwa Procesowego w ramach zawartej Ugody pozasądowej, nie spowoduje powstania po stronie Wnioskodawcy przychodu, w rozumieniu art. 11 ust. 1 u. p.d.o.f. Wysokość kwoty Kosztów Zastępstwa Procesowego nie przewyższa poniesionych przez Wnioskodawcę wydatków na usługę świadczoną przez radcę prawnego, z którego Wnioskodawca korzysta zarówno w prowadzeniu postępowania sądowego przeciwko Bankowi, jak również w pozasądowych negocjacjach ugodowych. Kwota Kosztów Zastępstwa Procesowego, przy wartości przedmiotu sporu wskazanego w pozwie Kredytobiorców w wysokości 1 941 428,00 zł, jest stawką minimalną w sprawach cywilnych, wskazaną w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804 z późn. zm.). Dopiero na skutek złożenia przez Kredytobiorców pozwu i prowadzonej sprawy sądowej, Bank rozpoczął negocjacje ugody pozasądowej. W ocenie Wnioskodawcy, oczywiste jest, że gdyby nie pomoc radcy prawnego, nie doszłoby do Ugody. W takiej sytuacji zwrot Kosztów Zastępstwa Procesowego nie będzie stanowił przysporzenia po stronie Wnioskodawcy. Otrzymana przez Wnioskodawcę kwota stanowiła będzie jedynie zwrot wydatków na usługi radcy prawnego. Oczywistą konsekwencją braku powstania przychodu w wyniku zapłaty przez Bank Kosztów Zastępstwa Procesowego na rzecz Wnioskodawcy, jest brak powstania dochodu w rozumieniu art. 9 u.p.d.o.f., który stanowi podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Reguły dotyczące opodatkowania W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.): Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Powołany przepis wyraża tzw. zasadę powszechności opodatkowania. Regułą jest, że każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną podlega opodatkowaniu, wyjątkiem zaś jest sytuacja, gdy dochód opodatkowaniu nie podlega. Wyjątki od omawianej zasady dotyczą: dochodów, które zostały wprost wymienione przez ustawodawcę w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako zwolnione z podatku oraz dochodów, od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw finansów publicznych wydanego na podstawie art. 22 ustawy Ordynacja podatkowa (rozporządzenie takie może być wydane w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników). W myśl art. 9 ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: Jeżeli podatnik uzyskuje dochody z więcej niż jednego źródła, przedmiotem opodatkowania w danym roku podatkowym jest, z zastrzeżeniem art. 25e, art. 29- 30cb, art. 30da-30dh, art. 30e-30g, art. 30j-30p oraz art. 44 ust. 7e i 7f, suma dochodów z wszystkich źródeł przychodów. Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy: Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów. Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy: Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Jak wynika z powołanego przepisu, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:

pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika – tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”; pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika – tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika. Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika, jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny. Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika. Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy. Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m. in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie. Źródła przychodów Źródła przychodów zostały określone przez ustawodawcę w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. I tak zgodnie z ww. przepisem: Źródłami przychodów są: 1) stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta; 2) działalność wykonywana osobiście; 3) pozarolnicza działalność gospodarcza; 4) działy specjalne produkcji rolnej; 5) (uchylony) 6) najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze, w tym również dzierżawa, poddzierżawa działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej, z wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą; 7) kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c; 8) odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2: a) nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości, b) spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, c) prawa wieczystego użytkowania gruntów, d) innych rzeczy, - jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany; 8a) działalność prowadzona przez zagraniczną jednostkę kontrolowaną; 8b) niezrealizowane zyski, o których mowa w art. 30da; 9) inne źródła. Przychody z poszczególnych źródeł przychodów i zasady ich ustalania zostały uregulowane w art. 12-20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Stosownie do art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17. Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe. Na mocy art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania. Skutki podatkowe zwrotu przez bank należności stanowiącej zwrot uiszczonych kwot tytułem spłaty zadłużenia na rzecz banku Jak stanowi art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.): Przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać. Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, zauważyć należy, że umowa ta może być zawarta wyłącznie w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. W literaturze przedmiotu podkreśla się, że z ustępstwem mamy do czynienia, gdy ktoś rezygnuje z jakiegoś warunku, wymagania, zmniejsza swoje żądania czy też odstępuje od nich. Ustępstwa mogą polegać m.in. na zrzeczeniu się uprawnień czy też zarzutów, zaciąganiu zobowiązań, obniżeniu świadczenia itp. Zarówno w doktrynie jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody. W doktrynie prezentowany jest również pogląd, zgodnie z którym kauzalność ugody przejawia się w określeniu zarzutów, którymi mogą się posłużyć strony po zawarciu ugody. Tak więc ugoda jest czynnością, realizowaną w drodze wzajemnych ustępstw stron, zmierzającą do uchylenia niepewności co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnienia ich wykonania albo uchylenia sporu istniejącego lub mogącego powstać. Z kolei instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.). Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy: Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego. Wobec powyższego, skoro jak Pan wskazał we wniosku i jego uzupełnieniu – kwota, którą otrzyma Pan na podstawie zawartej ugody pozasądowej z bankiem, nie będzie stanowiła przysporzenia ponad uiszczoną tytułem spłaty kredytu hipotecznego kwotę i kwota ta będzie mieścić się w kwocie wpłacanej do Banku tytułem spłaty zadłużenia – to stwierdzam, że zwrot ten nie będzie stanowił dla Pana przychodu. Czynność ta nie spowoduje, że uzyska Pan przysporzenie majątkowe a Pana majątek wzrośnie. Otrzymana przez Pana kwota będzie stanowiła zwrot środków pieniężnych, które wpłacił Pan wcześniej do banku. Pieniądze te nie będą Pana przychodem w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanym do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy i nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Tym samym, nie będzie Pan obowiązany do rozliczenia tych środków pieniężnych dla celów podatkowych. Skutki podatkowe zwrotu Panu przez bank kosztów zastępstwa procesowego Zgodnie z art. 98 § 1, § 2, § 3, § 4 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (t. j. Dz. U. z 2024 poz. 1568 ze zm.): § 1. Strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). § 2. Do niezbędnych kosztów procesu prowadzonego przez stronę osobiście lub przez pełnomocnika, który nie jest adwokatem, radcą prawnym lub rzecznikiem patentowym, zalicza się poniesione przez nią koszty sądowe, koszty przejazdów do sądu strony lub jej pełnomocnika oraz równowartość zarobku utraconego wskutek stawiennictwa w sądzie. Równowartość utraconego zarobku nie może przekraczać wynagrodzenia jednego adwokata wykonującego zawód w siedzibie sądu prowadzącego postępowanie. § 3. Do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony. § 4. Wysokość kosztów sądowych, zasady zwrotu utraconego zarobku lub dochodu oraz kosztów stawiennictwa strony w sądzie, a także wynagrodzenie adwokata, radcy prawnego i rzecznika patentowego regulują odrębne przepisy. Jak wynika z powyższych przepisów, koszty procesu mają charakter zwrotu wydatków poniesionych przez powoda. Wobec powyższego, skoro jak wskazał Pan we wniosku – kwota stanowiąca zwrot kosztów zastępstwa procesowego, które Bank zobowiązał się Panu zwrócić w związku z zawarciem ugody, jest niższa od kwoty opłat poniesionych przez Pana z tego tytułu – to stwierdzam, że zwrot ten również nie będzie stanowił dla Pana przychodu. Zwrócone na Pana rzecz koszty zastępstwa procesowego nie będą stanowiły przysporzenia po Pana stronie i nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych ponieważ, w związku z dokonanym zwrotem ww. kosztów procesowych, nie nastąpi realne przysporzenie majątkowe. Kwota ta będzie stanowiła jedynie zwrot poniesionych wcześniej przez Pana wydatków – nie będzie więc dochodem podlegającym opodatkowaniu. Pieniądze te nie będą Pana przychodem w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanym do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy i nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Tym samym, nie będzie Pan miał obowiązku rozliczenia tych środków pieniężnych dla celów podatkowych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji. Wyjaśniam również, że wydając interpretacje w trybie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111) nie odnoszę się do kwot i nie dokonuję wyliczeń. Zgodnie bowiem z zasadą samoopodatkowania, obowiązującą w polskim systemie podatkowym, na podatniku spoczywa obowiązek dokonania oceny własnej sytuacji prawnopodatkowej, a po jej dokonaniu zachowania się zgodnie z przepisami prawa podatkowego, bowiem prawidłowość takiego wyliczenia podlega weryfikacji przez organ podatkowy w postępowaniu podatkowym. Podkreślam także, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Postępowanie w sprawie wydania interpretacji indywidualnej ma na celu wyjaśnienie wątpliwości co do sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego materialnego do określonego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy Ordynacja podatkowa jest sam przepis prawa. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego, stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Organ nie prowadzi postępowania dowodowego, ograniczając się do analizy okoliczności podanych we wniosku Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji. Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej: Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej: 1) z zastosowaniem art. 119a; 2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług; 3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści. Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”). Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA): w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS /SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA). Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.