Wnioskodawca, będący właścicielem nieruchomości, planuje zawarcie umów dożywocia, w ramach których przekaże prawo własności nieruchomości na rzecz osób trzecich w zamian za zobowiązanie nabywców do dożywotniego utrzymania Wnioskodawcy. Zadał pytanie, czy świadczenia, które otrzyma na podstawie tych umów, będą podlegały opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Organ podatkowy uznał stanowisko Wnioskodawcy za prawidłowe. Zgodnie z uchwałą Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz interpretacjami organów podatkowych, w przypadku zbycia nieruchomości na podstawie umowy dożywocia nie można ustalić przychodu ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, na zasadach określonych w art. 19 ust. 1 i 3 tej ustawy. W związku z tym, świadczenia otrzymywane przez Wnioskodawcę na podstawie umów dożywocia nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Dołącz do doradców podatkowych korzystających z Fiscalex
Uzyskaj dostęp do największej bazy interpretacji podatkowych w Polsce. Zaawansowane wyszukiwanie, analiza AI i podsumowania interpretacji w jednym miejscu.
Rozpocznij bezpłatny okres próbnyInterpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.
7 października 2022 r. złożył Pan wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych planowanego zbycia lokali mieszkalnych stanowiących odrębne nieruchomości w drodze umowy dożywocia. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem złożonym 12 grudnia 2022 r. Treść wniosku jest następująca:
Wnioskodawca, polski rezydent podatkowy, będąc właścicielem nieruchomości (stanowiących Jego majątek prywatny), zamierza zawrzeć z osobami trzecimi umowę dożywocia, w ramach której dokona przeniesienia na te osoby prawo własności nieruchomości, w zamian za zobowiązanie każdego nabywcy nieruchomości do dożywotniego utrzymania Wnioskodawcy, zgodnie z regulacjami art. 908 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360; dalej: „KC”).
Nieruchomości, które mają być przedmiotem umowy o dożywocie, będą stanowiły własność Wnioskodawcy przez okres krótszy niż 5 lat, licząc od momentu nabycia, do momentu zawarcia umowy o dożywocie (przenoszącej własność nieruchomości).
Wnioskodawca zamierza ustalić w umowie o dożywocie z każdym nabywcą nieruchomości, że ww. obowiązki będą spełnione poprzez cykliczną (np. miesięczną) zapłatę na rachunek bankowy Wnioskodawcy kwot niezbędnych do zaspokojenia Jego bieżących potrzeb życiowych.
Wysokość ww. kwot świadczenia dożywocia wypłacanego Wnioskodawcy będzie określona w umowie o dożywocie, przy czym wartość ta będzie podlegała zmianie na przestrzeni lat tak, że:
wysokość miesięcznej kwoty dożywocia będzie rocznie waloryzowana o średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych dla gospodarstw domowych emerytów i rencistów, ogłaszany przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego,
Wnioskodawca ma prawo okresowego zamieszkiwania w nieruchomości będącej przedmiotem dożywocia – w takim wypadku Wnioskodawca otrzymywać będzie miesięcznie kwotę dożywocia, która zostanie odpowiednio pomniejszona w stosunku do pierwotnej kwoty przysługującej Dożywotnikowi,
w przypadku, gdy nabywca nieruchomości wynajmie nieruchomość obciążoną dożywociem osobie trzeciej, a wysokość czynszu najmu przekroczy ustalony przez Wnioskodawcę oraz właściciela nieruchomości próg, wysokość renty należnej Dożywotnikowi zostanie powiększona o określony procent uzyskanego czynszu.
W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca wskazał, że nabył On nieruchomości na podstawie umowy sprzedaży w 2022 r.
Wnioskodawcy przysługuje prawo własności nieruchomości – lokale mieszkalne stanowiące odrębną własność.
Wnioskodawca wskazuje nr ksiąg wieczystych przedmiotowych nieruchomości, tj.:
(…) – z własnością przedmiotowego lokalu związany jest udział wynoszący `(...)` części w prawie własności gruntu, na którym posadowiony jest budynek wielolokalowy oraz w takim samym udziale w częściach wspólnych budynków niesłużących do wyłącznego użytku właścicieli poszczególnych lokali, objętych księgą wieczystą numer (…),
(…) – z własnością przedmiotowego lokalu związany jest udział wynoszący `(...)` części w prawie własności gruntu, na którym posadowiony jest budynek wielolokalowy oraz w takim samym udziale w częściach wspólnych budynków nie służących do wyłącznego użytku właścicieli poszczególnych lokali, objętych księgą wieczystą numer (…),
– które wskazują w szczególności na oznaczenie geodezyjne gruntu pod budynkiem.
Zawarcie umów dożywocia może nastąpić w 2023 r.
Wnioskodawca zakłada, że nabywcami nieruchomości w drodze umowy dożywocia będą osoby fizyczne.
Wnioskodawca nie prowadzi, nie prowadził w przeszłości, jak i nie planuje kiedykolwiek w przyszłości prowadzić działalność gospodarczą. Nieruchomości, których ma dotyczyć przedmiotowy wniosek były nabyte z oszczędności (majątku prywatnego) Wnioskodawcy.
Nieruchomości nie będą stanowiły składników majątku, o którym mowa w art. 14 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.).
Nieruchomości, których ma dotyczyć dożywocie (art. 908 KC) nie były, nie są i nie będą przez Wnioskodawcę wykorzystywane w celu najmu, dzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze.
Planowane przeniesienie własności nieruchomości w drodze umowy dożywocia nie nastąpi w wykonywaniu działalności gospodarczej w rozumieniu art. 5a pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Wnioskodawca nie zakłada zamiany uprawnień wynikających z umowy dożywocia na rentę, o której mowa w art. 913 i 914 KC.
Czy zgodnie z zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 oraz art. 19 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w opisywanym przypadku świadczenia otrzymywane przez Wnioskodawcę na podstawie zawartej umowy o dożywocie i zbycie nieruchomości (art. 908 KC), podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?
Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 oraz art. 19 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w opisywanym przypadku świadczenia otrzymywane przez Wnioskodawcę, na podstawie zawartej umowy o dożywocie i zbycie nieruchomości (art. 908 KC), nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy
Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.; dalej: „ustawa o PIT (podatek dochodowy od osób fizycznych)”), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Z kolei, jak stanowi art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o PIT, źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:
a) nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
b) spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
c) prawa wieczystego użytkowania gruntów,
d) innych rzeczy,
– jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a)-c) – przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy – przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.
Natomiast w myśl art. 30e ust. 1 ustawy o PIT, od dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) podatek dochodowy wynosi 19% podstawy obliczenia podatku.
Stosownie do art. 30e ust. 2 ustawy o PIT, podstawą obliczenia podatku, o której mowa w ust. 1, jest dochód stanowiący różnicę pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw określonym zgodnie z art. 19, a kosztami ustalonymi zgodnie z art. 22 ust. 6c i 6d, powiększoną o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1, dokonanych od zbywanych nieruchomości lub praw.
Zgodnie z uregulowaniami zawartymi w art. 19 ust. 1 ustawy o PIT, przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8, jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Jeżeli jednak cena, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy w wysokości wartości rynkowej. Przepis art. 14 ust. 1 zdanie drugie stosuje się odpowiednio.
Z kolei, jak stanowi art. 19 ust. 3 ustawy o PIT, wartość rynkową, o której mowa w ust. 1, rzeczy lub praw majątkowych określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca odpłatnego zbycia.
Natomiast stosownie do art. 908 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.), jeżeli w zamian za przeniesienie własności nieruchomości nabywca zobowiązał się zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie (umowa o dożywocie), powinien on, w braku odmiennej umowy, przyjąć zbywcę jako domownika, dostarczać mu wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału, zapewnić mu odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie oraz sprawić mu własnym kosztem pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym.
Cechą charakterystyczną umowy o dożywocie jest ekwiwalentność świadczeń stron tej umowy. W doktrynie uznaje się, iż jest to ekwiwalentność rozumiana w sensie subiektywnym, a nie obiektywnym, co oznacza, że świadczenia stron względem siebie nie muszą mieć tego samego wymiaru ekonomicznego, ustalanego według kryteriów obiektywnych. Podkreślenia wymaga, iż tego rodzaju umowy zaliczane są do odpłatnych czynności prawnych, które charakteryzują się tym, iż każda ze stron uzyskuje jakąś korzyść majątkową (niekoniecznie w postaci pieniężnej).
Przedmiotem świadczenia ze strony zbywcy (dożywotnika) jest przeniesienie własności nieruchomości. Zatem, umowa dożywocia ma charakter umowy zobowiązującej, odpłatnej i wzajemnej.
Uwzględniając powyższe, umowa o dożywocie, polegająca na tym, że w zamian za przeniesienie własności nieruchomości nabywca zobowiązuje się zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie – ma charakter umowy wzajemnej, a w konsekwencji – jest czynnością prawną o charakterze odpłatnym, tj. w jej wyniku dochodzi do odpłatnego zbycia nieruchomości.
Ze względu na charakter umowy o dożywocie, precyzyjne określenie wysokości świadczenia zwrotnego, otrzymanego w zamian za przeniesienie nieruchomości jest jednak niemożliwe.
Powyższe w szczególności wynika z faktu, że w przedmiotowym przypadku wysokość wypłaconych Wnioskodawcy świadczeń zależna jest od wielu zmiennych, tj.:
długości życia Wnioskodawcy,
sposobu wykorzystywania nieruchomości,
wartości waloryzacji otrzymywanych świadczeń.
Na moment zawarcia umowy o dożywocie nie jest możliwe określenie jaka będzie suma świadczeń otrzymanych przez Dożywotnika związanych z umową o dożywocie.
Ponadto, sama umowa o dożywocie zawiera dwa mechanizmy zmiany wysokości wypłacania świadczeń zależnych od:
wysokości inflacji (roczna waloryzacja o wysokość inflacji) w przyszłych latach – co jest niemożliwe do określenia na moment zawarcia umowy o dożywocie,
tego czy Wnioskodawca będzie korzystał z nieruchomości
a) na własne potrzeby mieszkaniowe, czy też nie – co będzie w danych okresach obniżać wartość otrzymywanych świadczeń,
b) wysokości czynszu z najmu nieruchomości, uzyskiwanego przez nowego właściciela (w przypadku przekroczenia określonych w umowie poziomów Dożywotnik otrzyma wyższą kwotę świadczeń).
Powyższe kryteria oparte są o różne zdarzenia przyszłe, na które Wnioskodawca nie ma wpływu, a które będą kształtowały wysokość otrzymywanych w przyszłości świadczeń.
Na kwestię tę zwrócił uwagę Naczelny Sąd Administracyjny (dalej: „NSA”) w uchwale składu 7 sędziów z dnia 17 listopada 2014 r., sygn. akt. II FPS 4/14, w której konkluzji czytamy: „7.9. Odnosząc się zatem w konkluzji do pytania przedstawionego składowi siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego, należy stwierdzić, że w przypadku zbycia nieruchomości na podstawie umowy o dożywocie nie jest możliwe określenie przychodu ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.), na zasadach wynikających z art. 19 ust. 1 i 3 tej ustawy”.
Mając na uwadze przepisy prawa podatkowego oraz ww. uchwałę NSA (sygn. akt II FPS 4/14), zdaniem Wnioskodawcy, pomimo iż przeniesienie własności nieruchomości na podstawie umowy dożywocia stanowi odpłatne zbycie nieruchomości, to nie jest możliwe określenie przychodu ze źródła jakim jest odpłatne zbycie nieruchomości, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) ustawy o PIT, ponieważ przy tego rodzaju umowie nie można bowiem zastosować zasad określonych w przepisach art. 19 ust. 1 i 3 ustawy o PIT, według których przy ustalaniu przychodu bierze się pod uwagę wartość nieruchomości wyrażoną w cenie określonej w umowie (lub wartość rynkową), gdyż ta w przypadku dożywocia nie występuje. W konsekwencji, nie jest możliwe określenie podstawy opodatkowania w podatku dochodowym od osób fizycznych dla ww. czynności.
W rezultacie, zdaniem Wnioskodawcy, świadczenia otrzymywane przez Dożywotnika, z tytułu zawarcia umowy o dożywocie, nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Powyższe stanowisko jest akceptowane przez organy podatkowe, przykładowo Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji:
Mając powyższe na uwadze, w szczególności przywołane regulacje ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uchwałę NSA (sygn. akt II FPS 4/14) oraz przywołane wyżej stanowiska organów podatkowych, świadczenia otrzymywane przez Dożywotnika na podstawie umów o dożywocie nie stanowią źródła przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Tym samym Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego z tego tytułu.
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.
Odstępuję od uzasadnienia prawnego tej oceny.
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Postępowanie w sprawie wydania interpretacji indywidualnej ma na celu wyjaśnienie wątpliwości co do sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego materialnego do określonego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022r. poz. 2651) jest sam przepis prawa. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego), stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Organ nie prowadzi postępowania dowodowego, ograniczając się do analizy okoliczności podanych we wniosku. W stosunku do tych okoliczności wyraża swoje stanowisko, które zawsze musi być jednak ustosunkowaniem się do poglądu (stanowiska) prezentowanego w danej sprawie przez wnioskodawcę. Jeżeli zatem, przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe będzie różniło się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie Pana chroniła w zakresie rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.
· Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
· Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
· w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
· w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651).
Podstawą prawną dla odstąpienia od uzasadnienia interpretacji jest art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej.
Fiscalex • Automatyczne wyszukiwanie interpretacji • Anuluj w każdej chwili