0113-KDIPT2-2.4011.672.2022.2.AKU

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

28 lipca 2022 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania z ulgi prorodzinnej. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem złożonym 6 października 2022 r. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

W 2014 r. urodził się Pani syn `(...)`.. ze związku nieformalnego z `(...)``(...)` Z byłym partnerem nigdy nie wychowywała Pani wspólnie syna, syn od urodzenia mieszka z Panią, w miejscu Pani zamieszkania. Ojciec dziecka mieszka w miejscowości oddalonej od Pani o 75 km. Nigdy nie mieszkaliście razem z ojcem dziecka. Sąd uregulował kontakty ojca z dzieckiem z Pani prośby, ograniczył mu prawa do dziecka, wyrok zapadł w 2017 r. Ojciec może odwiedzać syna tylko i wyłącznie w Pani miejscu zamieszkania i nie może zabierać go do swojego miejsca zamieszkania. Widzenia sąd nakazał co drugi tydzień, ale ojciec przyjeżdża rzadziej, spełnia obowiązek alimentacyjny, który został także zasądzony.

W 2019 r. sąd podtrzymał wyrok z 2017 r., że ojciec może spotykać się z dzieckiem tylko w Pani miejscu zamieszkania oraz podtrzymał ograniczenie praw rodzicielskich do dziecka.

Oprócz dni, kiedy ojciec dziecka spotyka się z synem, nie widuje go, ani nie ma Pani z nim żadnego kontaktu.

Syn posiada orzeczenie o niepełnosprawności nr …, co wiąże się z rehabilitacją oraz częstymi wizytami u lekarzy. Dziecko jeździ na turnusy rehabilitacyjne i pobyty rehabilitacyjne w szpitalach, które są także nakazane przez ortopedę, alergologa oraz wynikają z jego niepełnosprawności.

Ojciec dziecka nigdy nie stawia się na wizyty u lekarzy czy w szpitalach, nie uczestniczy w codziennym życiu syna. Nie pomaga w nauce ani w żadnych innych czynnościach czy w gimnastyce, nie uczestniczy w zajęciach pozalekcyjnych. Postawa ojca dziecka ogranicza się tylko do obowiązku alimentacyjnego, bez wizyt u dziecka (dwa razy w miesiącu). Nie pomaga w zakupach odzieży czy w dojazdach na rehabilitację, basen, konie czy lekarzy. Nie dokłada się do rehabilitacji, sprzętów komputerowych.

Pani sprawuje pełną władzę rodzicielską nad synem na co dzień, syn mieszka z Panią. Pani sama zawozi syna do szkoły, na rehabilitację, konie, basen czy inne zajęcia pozalekcyjne. Uczestniczy Pani także w rehabilitacji i stosuje ją w domu.

Ojciec dziecka, kiedy przyjeżdża w odwiedziny, nie pomaga w niczym, ani w nauce, ani w wykonywaniu ćwiczeń w domu.

W uzupełnieniu wniosku wskazała Pani, że:

- w związku z tym, że jest matką samotnie wychowującą dwójkę dzieci, w 2021 r. rozliczyła się Pani z całej ulgi prorodzinnej w wysokości 2 224 zł 08 gr (ustawa z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny oraz art. 27g ust. 1 pkt 1, art. 27f ust. 1 pkt 2);

- w okresie od 1 stycznia 2021 r. do 31 grudnia 2021 r. dowiedziała się Pani, że ojciec dziecka rozliczył się z ulgi prorodzinnej;

- w 2021 r. (od 1 stycznia 2021 r. do 31 grudnia 2021 r.) rozliczyła się Pani z synem w całości, odliczając całą ulgę na dziecko z niepełnosprawnością w kwocie 1 112 zł 04 gr jako samotna matka;

- dziecko od 2017 r. ma orzeczenie o niepełnosprawności, dostaje Pani na syna zasiłek pielęgnacyjny w wysokości 215 zł 84 gr miesięcznie;

- od urodzenia syna ma Pani pełną władzę rodzicielską względem dziecka, ojciec ma ograniczone prawa do syna i może jedynie współdecydować o wybraniu przez dziecko szkoły wyższej, bądź wyjeździe za granicę. Miejsce zamieszkania syna jest także w Pani miejscu zamieszkania. Ojciec dziecka może je widywać tylko w Pani miejscu zamieszkania i nie może zabierać syna do swojego miejsca zamieszkania, ani nigdzie indziej;

- w roku podatkowym, o którym mowa we wniosku, była Pani i jest samotną matką. Samotnie wychowuje Pani dzieci – `(...)`.. oraz `(...)`.. (data urodzenia ….);

- od urodzenia syna ojciec dziecka nie wykonuje władzy rodzicielskiej;

- w okresie, którego dotyczy wniosek, ojciec dziecka nie wykonywał władzy rodzicielskiej w żadnym aspekcie, ponieważ wyrokiem sądu rodzinnego ma ograniczone prawa do syna, może tylko współdecydować o wyborze szkoły czy wyjazdach na stałe za granicę. Nie ma także kontaktów telefonicznych czy rozmów wideo. Ojciec dziecka może widywać się z synem tylko w miejscu zamieszkania Pani i dziecka i tylko pod Pani kontrolą, bądź osoby wyznaczonej przez Panią. Nie może zabierać syna z miejsca zamieszkania i jeździć z nim do swojego miejsca zamieszkania;

- w okresie, o którym mowa we wniosku (1 stycznia 2021 r. – 31 grudnia 2021 r.) ojciec dziecka nie interesował się dzieckiem, widywał syna sporadycznie tylko w dwie niedziele w miesiącu, po kilka godzin lub rzadziej. Ojciec dziecka nigdy nie dbał o jego prawidłowy rozwój, nie interesował się szkołą, zajęciami pozalekcyjnymi, rehabilitacją czy lekarzami. Nie dbał o jego kształcenie, choć wie, że syn ma orzeczenie o niepełnosprawności i opinię z poradni psychologiczno-pedagogicznej. Ojciec dziecka nie sprawuje pieczy nad majątkiem syna. Poza opłacaniem alimentów na rzecz syna, zasądzonych przez sąd rodzinny, nie dokłada się nic więcej. Nie ponosi żadnych kosztów dodatkowych związanych z terapią, wakacjami, feriami zimowymi, przyjemnościami dziecka, zajęciami pozalekcyjnymi. Nie dokłada ani nie pomaga w zabezpieczeniu potrzeb zdrowotnych syna, nie pomaga w lekcjach, nie przyjeżdża na spotkania z lekarzami czy z nauczycielami, nie odprowadza do szkoły, na basen czy rehabilitację. Ojciec dziecka nie zna zainteresowań syna, nie interesuje się terapeutami, lekarzami czy wyjazdami dziecka na turnusy rehabilitacyjne;

- w roku podatkowym, o którym mowa, przysługiwał Pani zasiłek pielęgnacyjny na syna;

- w roku podatkowym, o którym mowa, dziecko nie miało dochodu, nie miały zastosowania przepisy: art. 30c ustawy o podatku dochodowym oraz ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r.;

- jest Pani matką jeszcze jednego dziecka (córki) urodzonej …, wobec niej wykonuje pełną władzę rodzicielską, nie mieszka Pani z ojcami dzieci, sama je wychowuje;

- Pani źródło dochodu to praca kasjera na stacji na umowę o pracę, rozlicza się Pani na podstawie PIT (podatek dochodowy od osób fizycznych)-37. W 2021 r. Pani dochód wynosił `(...)`.. gr;

- nie prowadzi Pani działalności gospodarczej.

Pytanie (sformułowane w uzupełnieniu wniosku)

Czy może Pani rozliczyć całą ulgę w zeznaniu podatkowym za 2021 r.?

Pani stanowisko w sprawie

Pomimo, że ojciec dziecka płaci alimenty uważa Pani, że ulga prorodzinna na syna za 2021 r. powinna być w całości rozliczona przez Panią.

Ojciec dziecka, pomimo ograniczonej władzy rodzicielskiej, sporadycznych kontaktów, nie robi nic w kierunku, aby mieć kontakt z dzieckiem.

Ustawa Kodeks cywilny z 23 kwietnia 1964 r. oraz ulga prorodzinna – art. 27f ust. 1 pkt 1-2 – prowadzą do wniosku, że aby nabyć prawo do odliczenia ulgi prorodzinnej, konieczne jest posiadanie władzy rodzicielskiej, a także jej faktyczne sprawowanie w danym roku podatkowym. W przypadku, gdy rodzice nie zamieszkują razem i nie wychowują dziecka wspólnie, 100% zwrotu przysługuje podatnikowi, z którym dziecko zamieszkuje i przebywa cały rok podatkowy.

Jest dużo wyroków NSA, które podtrzymują, że trzeba faktycznie współdecydować oraz wykonywać władzę rodzicielską, np. wyrok NSA z 27 lipca 2016 r., sygn. akt II FSK 2378/15.

Jest Pani samotną matką dwójki dzieci: `(...)`.. ur….. oraz `(...)`. ur`(...)`.. Nie jest Pani w związku ani nie zamieszkuje z żadnym z ojców dzieci. Sama wychowuje Pani dzieci w rodzinnym domu.

W związku ze sprawą sądową o podwyżkę alimentów dowiedziała się Pani, że ojciec Pani syna rozliczył się ulgi prorodzinnej w wysokości 556 zł 02 gr. Pani odliczyła w tym samym okresie podatkowym całą ulgę prorodzinną – 1 112 zł 04 gr.

Zgodnie z wyrokiem sądu ojciec dziecka ma ograniczone prawa i nie pomaga Pani w wychowywaniu i kształceniu oraz w terapiach syna, a także nie zabiera go nigdzie z miejsca jego zamieszkania. Pani opiekuje się dziećmi sama. Ojciec dziecka mieszka od was w miejscowości oddalonej o 75 km, więc ma naprawdę sporadyczny kontakt z synem i nawet nie stara się, żeby go poprawić. Na co dzień Pani sama opiekuje się synem, dba o jego rozwój fizyczny, rehabilitację, kształcenie i psychikę. Ojciec nawet nie uczestniczy w jego codziennym życiu. Chodzi zatem o aktywne uczestniczenie w wychowaniu, rozwoju jego osobowości. Ojciec dziecka nie zabiera go nigdzie, nie spotyka się z synem codziennie, nie uczestniczy w spotkaniach z rodziną czy zawodach. Ojciec dziecka wyrokiem sądu nie może zabierać syna z Pani miejsca zamieszkania oraz może się z nim widzieć w co drugą niedzielę, ale robi to rzadziej (ok. 20 razy w roku). Nie pomaga Pani finansowo, choć wydatki na syna są duże, daje tylko alimenty w wysokości … zł. Dziecko nie przebywa nigdy sam na sam z ojcem.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

W myśl art. 27f ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.), w brzmieniu obowiązującym w 2021 r.:

Od podatku dochodowego obliczonego zgodnie z art. 27, pomniejszonego o kwotę składki, o której mowa w art. 27b, podatnik ma prawo odliczyć kwotę obliczoną zgodnie z ust. 2 na każde małoletnie dziecko, w stosunku do którego w roku podatkowym:

1. wykonywał władzę rodzicielską;

2. pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało;

3. sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą.

Natomiast, zgodnie z art. 27f ust. 2 ww. ustawy, w brzmieniu obowiązującym w 2021 r.:

Odliczeniu podlega za każdy miesiąc kalendarzowy roku podatkowego, w którym podatnik wykonywał władzę, pełnił funkcję albo sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do:

1. jednego małoletniego dziecka – kwota 92 zł 67 gr, jeżeli dochody podatnika:

a) pozostającego przez cały rok podatkowy w związku małżeńskim i jego małżonka, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 112 000 zł,

b) niepozostającego w związku małżeńskim, w tym również przez część roku podatkowego, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 56 000 zł, za wyjątkiem podatnika samotnie wychowującego małoletnie dziecko wymienionego w art. 6 ust. 4, do którego ma zastosowanie kwota dochodu określona w lit. a);

2. dwojga małoletnich dzieci – kwota 92 zł 67 gr na każde dziecko;

3. trojga i więcej małoletnich dzieci – kwota:

a) 92 zł 67 gr odpowiednio na pierwsze i drugie dziecko,

b) 166 zł 67 gr na trzecie dziecko,

c) 225 zł na czwarte i każde kolejne dziecko.

Zgodnie z art. 27f ust. 2a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Za dochody, o których mowa w ust. 2 pkt 1, uważa się dochody uzyskane łącznie w danym roku podatkowym, do których mają zastosowanie zasady opodatkowania określone w art. 27, art. 30b i art. 30c, pomniejszone o kwotę składek, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 i 2a.

Stosownie do art. 27f ust. 2b ww. ustawy:

Odliczenie, o którym mowa w ust. 2 pkt 2 lub 3, przysługuje podatnikowi określonemu w ust. 1, który co najmniej przez jeden dzień roku podatkowego wykonywał władzę, pełnił funkcję lub sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do więcej niż jednego dziecka.

W myśl art. 27f ust. 2c ww. ustawy:

Odliczenie, o którym mowa w ust. 1, nie przysługuje, poczynając od miesiąca kalendarzowego, w którym dziecko:

1. na podstawie orzeczenia sądu zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych,

2. wstąpiło w związek małżeński.

Zgodnie z art. 27f ust. 3 ww. ustawy:

W przypadku, gdy w tym samym miesiącu kalendarzowym w stosunku do dziecka wykonywana jest władza, pełniona funkcja lub sprawowana opieka, o których mowa w ust. 1, każdemu z podatników przysługuje odliczenie w kwocie stanowiącej 1/30 kwoty obliczonej zgodnie z ust. 2 za każdy dzień sprawowania pieczy nad dzieckiem.

Na mocy art. 27f ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2022 r., nadanym na podstawie art. 70 pkt 1 ustawy z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r. poz. 2105) i mającym zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2021 r.:

Odliczenie dotyczy łącznie obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim. Kwotę tę podatnicy mogą odliczyć od podatku w dowolnej proporcji przez nich ustalonej. W przypadku braku porozumienia między podatnikami, którzy zgodnie z rozstrzygnięciem sądu wspólnie wykonują władzę rodzicielską nad małoletnim dzieckiem po rozwodzie lub w trakcie separacji (piecza naprzemienna), lub gdy miejsce zamieszkania dziecka jest takie samo jak miejsce zamieszkania obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim - kwotę tę podatnicy odliczają w częściach równych. W pozostałych przypadkach odliczenie w wysokości 100% stosuje podatnik, u którego dziecko ma miejsce zamieszkania w rozumieniu ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny.

Zgodnie z art. 25 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.):

Miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu.

Stosownie do art. 26 ustawy Kodeks cywilny:

Miejscem zamieszkania dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską jest miejsce zamieszkania rodziców albo tego z rodziców, któremu wyłącznie przysługuje władza rodzicielska lub któremu zostało powierzone wykonywanie władzy rodzicielskiej (art. 26 § 1 ww. Kodeksu).

Jeżeli władza rodzicielska przysługuje na równi obojgu rodzicom mającym osobne miejsce zamieszkania, miejsce zamieszkania dziecka jest u tego z rodziców, u którego dziecko stale przebywa. Jeżeli dziecko nie przebywa stale u żadnego z rodziców, jego miejsce zamieszkania określa sąd opiekuńczy (art. 26 § 2 ww. Kodeksu).

Na podstawie art. 27f ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Odliczenia dokonuje się w zeznaniu, o którym mowa w art. 45 ust. 1, podając liczbę dzieci i ich numery PESEL, a w przypadku braku tych numerów – imiona, nazwiska oraz daty urodzenia dzieci. Na żądanie organów podatkowych, podatnik jest obowiązany przedstawić zaświadczenia, oświadczenia oraz inne dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia, w szczególności:

1. odpis aktu urodzenia dziecka;

2. zaświadczenie sądu rodzinnego o ustaleniu opiekuna prawnego dziecka;

3. odpis orzeczenia sądu o ustaleniu rodziny zastępczej lub umowę zawartą między rodziną zastępczą a starostą;

4. zaświadczenie o uczęszczaniu pełnoletniego dziecka do szkoły.

Natomiast, zgodnie z art. 27f ust. 7 ww. ustawy, w brzmieniu obowiązującym w 2021r.:

Przepisy art. 6 ust. 8 i 9 stosuje się odpowiednio do dzieci, o których mowa w ust. 1 i 6.

Zgodnie z art. 6 ust. 8 ww. ustawy, w brzmieniu obowiązującym w 2022 r., które ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2021 r.:

Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4d, nie ma zastosowania, w przypadku gdy chociażby jeden z małżonków, osoba samotnie wychowująca dziecko lub jej dziecko:

1. stosuje przepisy:

a) art. 30c lub

b) ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, z wyjątkiem art. 6 ust. 1a tej ustawy

- w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń;

2. podlega opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Na podstawie art. 6 ust. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, obowiązującego w 2021 r.:

Zasada określona w ust. 8 nie dotyczy osób, o których mowa w art. 1 pkt 2 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, niekorzystających jednocześnie z opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub z działów specjalnych produkcji rolnej na zasadach określonych w art. 30c, w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym, w ustawie z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym albo w ustawie z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Zgodnie zatem z ogólną zasadą wynikającą z art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podatnikom, jeżeli wykonują władzę rodzicielską, przysługuje ulga na dzieci małoletnie.

Zgodnie z przepisem art. 92 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1359):

Dziecko pozostaje aż do pełnoletności pod władzą rodzicielską.

W myśl art. 93 § 1 ww. Kodeksu:

Władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom.

Stosownie do art. 95 ww. Kodeksu:

Władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw.

W myśl art. 96 § 1 ww. Kodeksu:

Rodzice wychowują dziecko pozostające pod ich władzą rodzicielską i kierują nim. Obowiązani są troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i przygotować je należycie do pracy dla dobra społeczeństwa odpowiednio do jego uzdolnień.

Przepis art. 97 § 1 ww. Kodeksu mówi o tym, że:

Jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich jest obowiązane i uprawnione do jej wykonywania.

Zgodnie zaś z treścią art. 107 § 1 ww. Kodeksu:

Jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom żyjącym w rozłączeniu, sąd opiekuńczy może ze względu na dobro dziecka określić sposób jej wykonywania i utrzymywania kontaktów z dzieckiem. Sąd pozostawia władzę rodzicielską obojgu rodzicom, jeżeli przedstawili zgodne z dobrem dziecka pisemne porozumienie o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem. Rodzeństwo powinno wychowywać się wspólnie, chyba że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia.

W myśl art. 107 § 2 ww. Kodeksu:

W braku porozumienia, o którym mowa w § 1, sąd, uwzględniając prawo dziecka do wychowania przez oboje rodziców, rozstrzyga o sposobie wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem. Sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka, jeżeli dobro dziecka za tym przemawia.

Warunkiem niezbędnym do zastosowania ulgi na dzieci w stosunku do małoletniego dziecka jest wykonywanie władzy rodzicielskiej (a nie samo jej posiadanie). Nie można utożsamiać pojęcia „wykonywanie władzy rodzicielskiej” z pojęciem „przysługiwanie władzy rodzicielskiej”. Należy mieć na uwadze, że do nabycia prawa do odliczenia ulgi prorodzinnej konieczne jest zarówno posiadanie przez rodzica władzy rodzicielskiej nad małoletnim dzieckiem, jak i jej faktyczne wykonywanie w danym roku podatkowym. Należy przy tym odróżnić treść władzy rodzicielskiej od jej wykonywania, gdyż samo posiadanie władzy rodzicielskiej nie oznacza jej wykonywania.

Władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka. Przy czym przez wychowywanie należy rozumieć zapewnianie stałej opieki, prowadzącej do uzyskania pełnego rozwoju fizycznego i psychicznego. Chodzi zatem o aktywne uczestniczenie w wychowywaniu dziecka i realny wpływ na rozwój jego osobowości. Realizacja prawa wykonywania władzy rodzicielskiej może następować przykładowo poprzez osobiste kontakty z nauczycielami, interesowanie się stanem zdrowia dziecka i pomoc w jego leczeniu, zapewnianie wsparcia w nauce, interesowanie się sposobem spędzania wolnego czasu.

W konsekwencji, wykonywanie obowiązku alimentacyjnego, czyli fakt płacenia alimentów na dzieci, nie jest rozstrzygający dla uznania, że rodzic wykonuje władzę rodzicielską. Obowiązek alimentacyjny jest bowiem niezależny od władzy rodzicielskiej, a wiec spoczywa także na rodzicach, którzy zostali pozbawieni tej władzy.

Stąd ulga na dzieci przysługuje tym rodzicom, którzy faktycznie sprawują pieczę nad osobą i majątkiem dziecka. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje formalnie obojgu rodzicom, a tylko jeden z rodziców faktycznie ją wykonuje, to z odliczenia całości kwoty może skorzystać tylko ten rodzic. Jeżeli rodzic dziecka pomimo posiadania praw rodzicielskich nie zajmuje się dzieckiem albo jego kontakty są sporadyczne należy uznać, że nie wykonuje władzy rodzicielskiej i w związku z tym nie ma prawa do ulgi.

W przytoczonym przez Panią wyroku z dnia 27 lipca 2016 r. Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie, sygn. akt. II FSK 2378/15, stwierdził: „(…) dla nabycia prawa do odliczenia ulgi prorodzinnej, konieczne jest łączne spełnienie dwóch przesłanek, to jest posiadanie władzy rodzicielskiej (nawet ograniczonej na podstawie wyroku sądowego) i jej faktyczne wykonywanie w danym roku podatkowym. Czym innym jest bowiem posiadanie władzy a czym innym jej wykonywanie, a to oznacza, że utożsamianie ich na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie znajduje uzasadnienia. W celu nabycia prawa do przedmiotowej ulgi podatnik powinien wykazać zatem, że w danym roku podatkowym wykonywał, a nie tylko posiadał władzę rodzicielską (…).”

Zatem, o wykonywaniu władzy rodzicielskiej nie świadczy tylko sam fakt jej posiadania, czy spełniania obowiązku alimentacyjnego, ani sporadyczne kontakty z dzieckiem. Wykonywanie władzy rodzicielskiej polega na sprawowaniu faktycznej pieczy nad małoletnim dzieckiem w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój, a w szczególności podejmowanie przez rodzica (rodziców) obowiązków w zakresie zaspokojenia potrzeb fizycznych, edukacyjnych i duchowych dziecka. Wykonywanie władzy rodzicielskiej należy zatem odnieść do konkretnych okoliczności faktycznych, w oparciu o zachowania i konkretną aktywność rodziców wobec dziecka.

Z przytoczonych regulacji wynika, że wysokość odliczenia z tytułu ulgi, o której mowa w art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, została określona na dziecko, przy czym rodzicom dziecka ustawodawca przyznał jeden wspólny limit. Jeżeli zatem w stosunku do danego dziecka obojgu rodzicom przysługuje władza rodzicielska i władza ta jest wykonywana przez oboje rodziców, to każdy z rodziców ma prawo do odliczenia, w granicach przysługującej kwoty ulgi. Powyższe oznacza, że suma miesięcznych odliczeń dokonanych przez oboje rodziców względem tego samego dziecka nie może przekroczyć kwoty obliczonej zgodnie z art. 27f ust. 2 ww. ustawy.

Ustawodawca dał rodzicom możliwość wyboru, w jaki sposób dokonają odliczeń kwoty przysługującej im ulgi prorodzinnej. Istotne jest jednak to, aby odliczona kwota przez oboje rodziców nie przekroczyła rocznego limitu ulgi określonego ustawą. W związku z tym możliwe jest skorzystanie z odliczenia od podatku przez jednego z rodziców, przy czym konieczne jest w tym zakresie uzyskanie porozumienia pomiędzy osobami uprawnionymi, gdyż to im ustawodawca pozostawił decyzję w tym względzie. Natomiast w sytuacji braku takiego porozumienia odliczenie przysługuje w częściach równych.

Porozumienie rodziców co do wysokości dokonywanego odliczenia nie jest natomiast wymagane w przypadku, gdy rodzic spełnia warunki do zastosowania odliczenia na podstawie art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i odliczenia tego dokonuje w wysokości 50% kwoty ulgi określonej zgodnie z art. 27f ust. 2 tej ustawy.

Podkreślić należy, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym ulgi przewidzianej w art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uzależnione jest od spełnienia wszystkich ustawowych przesłanek wymaganych do jej zastosowania.

Z okoliczności opisanych we wniosku wynika, że w okresie, którego dotyczy wniosek, w stosunku do małoletniego dziecka (syna `(...)`.) tylko Pani wykonywała władzę rodzicielską, sprawując nad nim faktyczną i samodzielną pieczę w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój, jednocześnie mieszkając z nim. Należy podkreślić, że zajmowała się Pani synem na co dzień, bez pomocy ojca dziecka uczestniczyła w jego wychowaniu. Sama zawoziła Pani syna do szkoły, na rehabilitację, konie, basen czy inne zajęcia pozalekcyjne. Uczestniczyła Pani także w rehabilitacji i stosowała ją w domu. Ojciec syna ma ograniczone prawa do syna i może jedynie współdecydować o wybraniu przez dziecko szkoły wyższej, bądź wyjeździe za granicę. Ojciec syna mieszka w miejscowości oddalonej o ok. 75 km. Ojciec syna może widywać się z dzieckiem tylko w miejscu zamieszkania Pani i dziecka, i tylko pod Pani kontrolą, bądź osoby wyznaczonej przez Panią. W okresie, którego dotyczy wniosek, ojciec dziecka nie interesował się nim, widywał syna sporadycznie, tylko w dwie niedziele w miesiącu lub rzadziej. Ojciec syna nie dbał o jego prawidłowy rozwój, nie interesował się zajęciami szkolnymi i pozalekcyjnymi, rehabilitacją czy lekarzami pomimo tego, że wie, iż syn posiada orzeczenie o niepełnosprawności. Poza płaceniem alimentów na rzecz syna, zasądzonych przez sąd rodzinny w wysokości 750 zł miesięcznie, ojciec syna nie ponosił żadnych innych wydatków związanych z wychowaniem i terapią syna, jego wakacjami, feriami zimowymi i przyjemnościami oraz zajęciami pozalekcyjnymi. Nie pomagał w zabezpieczeniu potrzeb zdrowotnych syna, nie pomagał w lekcjach, nie przyjeżdżał na spotkania z lekarzami czy z nauczycielami, nie odprowadzał syna do szkoły, na basen czy rehabilitację. Ojciec dziecka nie zna zainteresowań syna, nie interesuje się terapeutami, lekarzami czy wyjazdami dziecka na turnusy rehabilitacyjne.

Biorąc pod uwagę powyższe przepisy wyjaśnić należy, że odliczenia ulgi z tytułu wychowywania dziecka małoletniego dokonuje ten z rodziców, który wykonuje w stosunku do niego władzę rodzicielską. W przypadku, gdy tylko jeden z rodziców wykonuje władzę rodzicielską w stosunku do małoletniego dziecka, to rodzicowi temu przysługuje prawo do odliczenia ulgi w pełnej wysokości limitu określonego na to dziecko.

Samo dysponowanie prawem wykonywania władzy rodzicielskiej lub jak w przypadku Pani byłego partnera Pana `(...)`.., posiadanie ograniczonej władzy rodzicielskiej nie jest wystarczające do skorzystania z ulgi na dzieci. Jeżeli rodzic dziecka pomimo posiadania (nawet w ograniczonym zakresie) praw rodzicielskich nie zajmuje się nim, a jego kontakty z dzieckiem są sporadyczne, nie wykazuje żadnego zainteresowania jego wychowaniem i nie ponosi żadnych kosztów jego utrzymania poza zasądzonymi alimentami, jego władza rodzicielska jest jedynie formalna. Biorąc pod uwagę powyższe fakty, nie ma wystarczających podstaw dla przyjęcia, że ojciec Pani syna wykonywał władzę rodzicielską w rozumieniu art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Samo płacenie alimentów na małoletnie dziecko, czy też sporadyczne kontakty ojca z dzieckiem nie są bowiem wystarczające dla przyjęcia, że również ojciec taką władzę faktycznie wykonywał.

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku opis stanu faktycznego oraz powołane wyżej przepisy prawa, stwierdzić należy, że w 2021 r. ciężar związany z wykonywaniem władzy rodzicielskiej w stosunku do małoletniego syna spoczywał wyłącznie na Pani, ponieważ syn zamieszkiwał wyłącznie z Panią, i to Pani, bez udziału ojca dziecka, wykonywała władzę rodzicielską. W związku z tym, w odniesieniu do małoletniego syna, przysługuje Pani prawo (po spełnieniu wszystkich przesłanek wymaganych do zastosowania ulgi) do dokonania odliczenia pełnej kwoty w ramach ulgi prorodzinnej wynikającej z art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za 2021 r., tj. w wysokości 100% kwoty ustalonej zgodnie z art. 27f ust. 2 ww. ustawy.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Podkreślić należy, że niniejsza interpretacja odnosi się tylko do ulgi prorodzinnej z tytułu sprawowania przez Panią władzy rodzicielskiej nad małoletnim synem, która to kwestia była przedmiotem opisu stanu faktycznego i Pani stanowiska w sprawie.

Końcowo wskazać należy, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Zgodnie z art. 14b § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.), składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku opisem stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) podanym przez wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu opisu sprawy przedstawionego we wniosku, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Z uwagi na to, że wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej stosowania przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych został złożony przez Panią – jednego z rodziców, zaznacza się, że interpretacja nie wywiera skutku prawnego dla ojca dziecka.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

· Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

· Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;

2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2022 r. poz. 329, ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

· w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

· w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).