Zgodnie z przedstawionym stanem faktycznym, od 2020 roku Wnioskodawczyni samodzielnie wykonuje władzę rodzicielską nad małoletnią córką, ponosząc pełne koszty jej utrzymania i wychowania. Były mąż Wnioskodawczyni nie angażuje się w wychowanie córki, nie uczestniczy w jej życiu ani nie ponosi kosztów, poza zasądzonymi alimentami. W tej sytuacji, zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, Wnioskodawczyni ma wyłączne prawo do odliczenia ulgi prorodzinnej na córkę w zeznaniu podatkowym za 2020 rok oraz w latach następnych, o ile przepisy prawa nie ulegną zmianie.
Dołącz do doradców podatkowych korzystających z Fiscalex
Uzyskaj dostęp do największej bazy interpretacji podatkowych w Polsce. Zaawansowane wyszukiwanie, analiza AI i podsumowania interpretacji w jednym miejscu.
Rozpocznij bezpłatny okres próbnyInterpretacja indywidualna
– stanowisko prawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanych stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.
1 września 2022 r. wpłynął Pani wniosek z 1 września 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy możliwości skorzystania z ulgi prorodzinnej. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismami z 27 października 2022 r. (wpływ 27 października 2022 r.).
Treść wniosku jest następująca:
W lutym 2020 r. wraz z córką wyprowadziła się Pani z domu, a w czerwcu 2020 r. został orzeczony rozwód. Od wyroku pierwszej instancji były mąż wniósł apelację nie zgadzając się z postanowieniem Sądu co do winy – wyrok orzeczony przez Sąd drugiej instancji podtrzymał wyrok Sądu pierwszej instancji. Ustalenie miejsca zamieszkania córki ustalono przy matce.
W trakcie trwania procesu rozwodowego, złożyła Pani zawiadomienie do Prokuratury o możliwości popełnienia przez byłego męża czynów karalnych, polegających na ciągłym nękaniu, prześladowaniu, ubliżaniu w stosunku do Pani osoby jak i córki, oraz wykorzystywaniu dziecka i jego emocji do własnych korzyści procesowych. 7 września 2021 r. były mąż został uznany winnym zarzucanych mu czynów karalnych z art. (`(...)`) i inne. Od tego wyroku były mąż także wniósł apelacje, gdzie sąd drugiej instancji podtrzymał wyrok pierwszej instancji uchylając tylko grzywnę nałożoną na pozwanego. W wyroku nie ma wskazanej pieczy. W przypadku braku porozumienia między podatnikami, którzy zgodnie z rozstrzygnięciem sądu wspólnie wykonują władzę rodzicielską nad małoletnim dzieckiem po rozwodzie lub w trakcie separacji (piecza naprzemienna).
Otrzymuje Pani alimenty po (…) zł na dziecko (obecnie złożyła Pani o podwyższenie alimentów oraz zabezpieczenie pozwu, wskutek czego kwota miesięczna otrzymywanych alimentów to (…) zł miesięcznie).
Od lutego 2020 r. sprawuje Pani samodzielnie opiekę nad córką, utrzymuje ją, zabezpiecza potrzeby bytowe, zdrowotne i edukacyjne.
Obecnie córka zakończyła edukację w szkole podstawowej i od 1 września rozpoczyna edukację w szkole średniej, co jest ogromnym wyzwaniem emocjonalnym tak dla córki jak i dla Pani, a także dużym obciążeniem finansowym. Były mąż nie interesuje się wydatkami związanymi z nauką – tak jak i zakończeniem edukacji w szkole podstawowej, na którą to składał się bal ósmoklasisty, związane z nim wydatki oraz organizacja, którą to musiała Pani w pełni sama tak sfinansować jak i pogodzić z życiem zawodowym. Wydatki na zakończenie ósmej klasy to: składka szkolna na bal (…) zł, zakup sukienki na bal (…) zł, składka rodzicielska dla nauczycieli (…) zł, dwudniowa wycieczka klasowa na zakończenie edukacji w szkole podstawowej (…) zł. Ponadto były mąż, do którego zwróciła się Pani z prośbą o przywiezienie córki po zakończonym balu czyli około godziny 23:00, oznajmił że: „(`(...)`) mam inne plany, nie mogę po nią przyjechać”.
Obecnie boryka się Pani z zakupem podręczników i wyprawki szkolnej dla córki do szkoły średniej – (koszt zakupu nowych podręczników oraz wyprawki do pierwszej klasy szkoły średniej to wydatek rzędu (…) zł, na który w pełni nie może sobie Pani pozwolić – dlatego też w trakcie zakupu podręczników korzysta Pani z ich odsprzedaży przez antykwariaty jak i osoby fizyczne), oczywiście jak zawsze sama ponosi Pani koszty zakupu podręczników, gdyż Pani byłego męża nie interesuje zakup podręczników czy też przyborów szkolnych. Nawet w trakcie trwania małżeństwa były mu te sprawy obce – nigdy tym się nie interesował.
Od lutego 2020 r. do dnia dzisiejszego ponosi Pani samodzielnie wydatki związane z wypoczynkiem z dziecka. Ta sama sytuacja tyczy się leczenia – córka uczęszcza do lekarza (…) (jedyny raz kiedy były mąż dołożył się do zakupu (…) dla córki miało miejsce dwa lata temu). Nigdy nie pokrył kosztów żadnej wizyty u lekarza (…) – raz na miesiąc (…) zł – obecnie raz na dwa miesiące (…) zł – koszt zależny od usługi (…).
W 2020 r. próbowała Pani ustalić z byłym mężem, aby zwrot podatku przeznaczyć na zakup laptopa dla córki do celów nauki zdalnej, niestety bezskutecznie – gdyż mąż oznajmił, iż jego księgowa powiadomiła go, że on może spokojnie połowę tej ulgi otrzymać. Ustąpiła Pani, po jego słowach, że te pieniądze przeznaczy dla dziecka na jakiś wyjazd lub wycieczkę. Niestety córka nigdy się tego nie doczekała. Na zakup laptopa wydała Pani (…) zł (zakup na raty, gdyż nie stać Pani na tak ogromny wydatek), były mąż nie zwrócił nawet przysłowiowej złotówki – pomimo iż córce to obiecał.
We wrześniu 2021 r. córka pojechała na trzydniową wycieczkę klasową, którą to sama Pani opłaciła. Ojciec nie uczestniczył w żadnym stopniu w kosztach wycieczki.
Ostatnio, tj. w sierpniu córka będąc u babci usłyszała z ust ojca: „ja to mam tylko jedną córkę (…)” (jest to pełnoletnia córka mieszkająca ze swoim mężem).
Kontakty ojca z córką są sporadyczne, nie zabiera jej na wakacje, na weekendy, w tygodniu twierdzi, że nie ma czasu na spotkania. Odkąd wraz z nim zamieszkała jego partnerka nie interesuje się życiem i sprawami córki. W chwili gdy został poinformowany o pozwie dotyczącym podwyższenia alimentów przekazał córce na dzień dziecka (…) zł – mówiąc do córki: „masz tu jakieś drobne od taty”.
W ostatnim czasie córka parokrotnie się rozchorowała, co także nie interesowało Pani byłego męża, nie wspominając o zakupie leków, których koszty zakupu pokryła Pani sama: (…) zł.
Nadmienia Pani, że od 2012 r. leczy się Pani (…) oraz (…), co dodatkowo obciąża budżet domowy.
Ponadto w ostatnim czasie zaniepokoiło Panią zachowanie córki, która wręcz z panicznym strachem reagowała na telefony od taty, wręcz powodowało to wycofywanie się z życia domowego córki. W związku z tym, postanowiła Pani umówić córkę do dziecięcej poradni psychologicznej z obawy o jej stan zdrowia. Obecnie są Panie w trakcie rozmów i wywiadów, jednakże pani psycholog oznajmiła, że córka ze względu na zachowanie byłego męża, które to występowało w trakcie trwania małżeństwa jak i rozwodu (gdzie Pani były mąż stosował wszelkie intrygi, zastraszania, tak w stosunku do Pani jak i córki, stan zdrowia psychicznego córki pogorszył się i efektem obecnie jest niechęć, a wręcz obawa córki przed rozmową z ojcem, aby nie powróciły złe wspomnienia, wyzywania, ubliżania czy też próba wykorzystywania jej jako „narzędzia w zemście na Pani osobie”) będzie objęta leczeniem farmakologicznym i w tym celu zostanie skierowana do lekarza psychiatry. Obecny koszt wydatków związanych z Pani leczeniem to: (…) zł miesięcznie.
Od 2020 r. rozlicza się Pani jako samotna matka, korzystając z połowy ulgi prorodzinnej, gdzie drugą połowę rozlicza były mąż twierdząc, że jemu to się też należy. Stąd pojawiają się Pani wątpliwości, co do całkowitego rozliczenia pełnego roku korzystając z ulgi prorodzinnej skoro przez ostatnie dwa lata rozliczała się Pani jako samotna matka.
Przytoczyła Pani interpretację KISu oraz wyroki NSA:
W interpretacji z 5 lutego 2021 r. (sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.871.2020.2.EC), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał, że:
„Biorąc pod uwagę opisany we wniosku stan faktyczny i zdarzenie przyszłe oraz powołane przepisy prawa podatkowego, uznać należy, że skoro w latach 2016-2020 i latach przyszłych (kolejnych) w stosunku do małoletnich dzieci tylko Wnioskodawczyni wykonywała i wykonywać będzie władzę rodzicielską bez udziału drugiego z rodziców, a więc ciężar związany z wykonywaniem władzy rodzicielskiej w stosunku do małoletnich dzieci spoczywał i spoczywać będzie na Wnioskodawczyni – to wówczas tylko Ona ma możliwość skorzystania z ulgi z tytułu wychowywania dzieci w całości. Nadmienić należy, że wykonywanie obowiązku alimentacyjnego przez ojca oraz sporadyczne spotkania się przez ojca z dziećmi (dwa razy w miesiącu, czy raz na dwa miesiące w przypadku najstarszego syna, czy choćby tak jak w przypadku młodszych dzieci raz w tygodniu), nie sposób uznać za wystarczające dla przyjęcia, że wykonywał on władzę rodzicielską w rozumieniu art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tym bardziej, że obowiązek alimentacyjny nie jest uzależniony od wykonywania, czy nawet posiadania takiej władzy. Zatem, w przedmiotowej sprawie Wnioskodawczyni przysługuje wyłączne prawo do dokonania odliczeń w ramach ulgi prorodzinnej na małoletnie dzieci za lata 2016-2020, jak również za lata przyszłe (pod warunkiem, że nie ulegną zmianie przepisy prawa będące podstawą niniejszego rozstrzygnięcia oraz zdarzenie przyszłe sprawy), jeśli wyłącznie Wnioskodawczyni wykonywała i wykonywać będzie władzę rodzicielską nad małoletnimi dziećmi”.
Dyrektor KIS rozpatrywał w tym przypadku stan faktyczny, że tylko jeden z rozwiedzionych rodziców faktycznie wykonywał władzę rodzicielską (wychowywał dzieci), a drugi sporadycznie kontaktował się z dziećmi. Organy podatkowe uznają, że prawo do ulgi na dziecko przysługuje rodzicowi, który w rozliczanym roku podatkowym faktycznie wykonywał władzę rodzicielską. Nie wystarczy więc samo posiadanie władzy rodzicielskiej, by mieć prawo odliczać ulgę na dziecko. Prawo takie daje dopiero wykonywanie takiej władzy.
Potwierdzają to również sądy administracyjne. Przykładem jest wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 27 lipca 2016 r., sygn. akt II FSK 2360/15, w którym NSA orzekł, że:
„(`(...)`) wykonywanie władzy rodzicielskiej należy zatem odnieść do konkretnych okoliczności faktycznych, w oparciu o zachowania i konkretną aktywność rodziców wobec dziecka. Samo tylko uiszczanie alimentów na rzecz dziecka (nierzadko wymuszonych orzeczeniem sądowym), czy też sporadyczne spotkania z dzieckiem nie wypełniają tak rozumianego określenia wykonywanie władzy rodzicielskiej”.
Podobnie uznał NSA w wyroku z 27 lipca 2016 r., sygn. akt. II FSK 2378/15:
„(`(...)`) dla nabycia prawa do odliczenia ulgi prorodzinnej, konieczne jest łączne spełnienie dwóch przesłanek, to jest posiadanie władzy rodzicielskiej (nawet ograniczonej na podstawie wyroku sądowego) i jej faktyczne wykonywanie w danym roku podatkowym. Czym innym jest bowiem posiadanie władzy a czym innym jej wykonywanie, a to oznacza, że utożsamianie ich na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie znajduje uzasadnienia. W celu nabycia prawa do przedmiotowej ulgi podatnik powinien wykazać zatem, że w danym roku podatkowym wykonywał, a nie tylko posiadał władzę rodzicielską (`(...)`)”.
Ponadto w uzupełnieniu wniosku doprecyzowała Pani opis sprawy udzielając odpowiedzi na następujące pytania.
Czy w każdym z lat, których dotyczy Pani zapytanie, uzyskała/uzyska Pani dochody opodatkowane wg skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (np. z tytułu umowy o pracę, umowy zlecenia itp.)?
W każdym z lat, których dotyczy zapytanie uzyskiwała Pani dochód z tytułu umowy o pracę opodatkowany wg skali podatkowej.
Czy w którymś z lat, których dotyczy Pani zapytanie, do Pani córki miały/będą miały/ zastosowanie przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (podatek liniowy) lub ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym z wyjątkiem najmu prywatnego?
Nie, Pani córka (15 lat) nie osiągała w tym czasie żadnych dochodów, a tym samym nie miały/nie mają i nie będą miały zastosowania przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (podatek liniowy) lub ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym z wyjątkiem najmu prywatnego.
Czy w którymś z lat, których dotyczy Pani zapytanie, przysługiwała Pani ulga prorodzinna na jeszcze inne dzieci (poza małoletnią córką, o której mowa we wniosku)?
Nie, w żadnym roku, którego dotyczy zapytanie nie przysługiwała Pani ulga prorodzinna na inne małoletnie dzieci.
W związku ze wskazaniem, że rozlicza się Pani jako samotna matka, należy rozumieć, że w okresie będącym przedmiotem wniosku, posiadała/będzie Pani posiadała status osoby samotnie wychowującej dziecko w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?
Tak, posiadała Pani i posiada nadal status osoby samotnie wychowującej dziecko – wyrok Sądu z 22 czerwca 2020 r. sygn. akt (…), wyrok podtrzymany wyrokiem Sądu Apelacyjnego w (…).
Czy w którymś z lat, których dotyczy Pani zapytanie, Pani dochody przekroczyły/przekroczą kwotę:
- 112.000 zł – w przypadku gdy posiadała/będzie Pani posiadała status osoby samotnie wychowującej dziecko,
- 56.000 zł – w przypadku gdy nie posiadała/nie będzie Pani posiadała statusu osoby samotnie wychowującej dziecko?
Nie, w żadnym z lat wymienionych w zapytaniu nie przekroczyła Pani ww. kwoty dochodu (w ostatnim roku rozliczeniowym Pani dochód osiągnął kwotę (…) zł).
1. Czy zgodnie z art. 27f ust. 2 lit. b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych może Pani za 2020 r. i każdy następujący po nim odliczyć ulgę prorodzinną za 12 miesięcy – pełny rok podatkowy?
2. Czy zgodnie z art. 27f ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych odliczenie w wysokości 100% stosuje podatnik, u którego dzieci mają miejsce zamieszkania w rozumieniu ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny?
W Pani ocenie, jeśli ojciec a Pani były mąż nie interesuje się wychowaniem dziecka, nie uczestniczy w jego rozwoju ani też życiu prywatnym – nie wspomaga dziecka tak emocjonalnie, jak i finansowo (poza zasądzonymi obowiązkowymi alimentami), nie powinien, a wręcz nie może korzystać z ulgi prorodzinnej, która to jest przeznaczona na wspomaganie wychowania dziecka.
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.
Zgodnie z przepisem art. 27f ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.) – w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2021 r.:
Od podatku dochodowego obliczonego zgodnie z art. 27, pomniejszonego o kwotę składki, o której mowa w art. 27b, podatnik ma prawo odliczyć kwotę obliczoną zgodnie z ust. 2 na każde małoletnie dziecko, w stosunku do którego w roku podatkowym:
wykonywał władzę rodzicielską;
pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało;
sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą.
W myśl natomiast art. 27f ust. 1 ww. ustawy – w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2022 r.:
Od podatku dochodowego obliczonego zgodnie z art. 27, podatnik ma prawo odliczyć kwotę obliczoną zgodnie z ust. 2 na każde małoletnie dziecko, w stosunku do którego w roku podatkowym:
wykonywał władzę rodzicielską;
pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało;
sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą.
Stosownie do art. 27f ust. 2 pkt 1 cytowanej ustawy – w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2021 r.:
Odliczeniu podlega za każdy miesiąc kalendarzowy roku podatkowego, w którym podatnik wykonywał władzę, pełnił funkcję albo sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do jednego małoletniego dziecka – kwota 92,67 zł, jeżeli dochody podatnika:
a) pozostającego przez cały rok podatkowy w związku małżeńskim i jego małżonka, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 112 000 zł,
b) niepozostającego w związku małżeńskim, w tym również przez część roku podatkowego, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 56 000 zł, za wyjątkiem podatnika samotnie wychowującego małoletnie dziecko wymienionego w art. 6 ust. 4, do którego ma zastosowanie kwota dochodu określona w lit. a.
W myśl natomiast art. 27f ust. 2 pkt 1 ww. ustawy – w brzmieniu obowiązującym od 1 lipca 2022 r., który stosuje się do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2022 r.:
Odliczeniu podlega za każdy miesiąc kalendarzowy roku podatkowego, w którym podatnik wykonywał władzę, pełnił funkcję albo sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do jednego małoletniego dziecka – kwota 92,67 zł, jeżeli dochody podatnika:
a) pozostającego przez cały rok podatkowy w związku małżeńskim i jego małżonka, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 112 000 zł,
b) niepozostającego w związku małżeńskim, w tym również przez część roku podatkowego, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 56 000 zł, za wyjątkiem podatnika samotnie wychowującego małoletnie dziecko wymienionego w art. 6 ust. 4c i 4g, do którego ma zastosowanie kwota dochodu określona w lit. a.
Jak stanowi z kolei przepis art. 27f ust. 2a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2021 r.:
Za dochody, o których mowa w ust. 2 pkt 1, uważa się dochody uzyskane łącznie w danym roku podatkowym, do których mają zastosowanie zasady opodatkowania określone w art. 27, art. 30b i art. 30c, pomniejszone o kwotę składek, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 i 2a.
Zgodnie zaś z tym przepisem, w brzmieniu obowiązującym od 1 lipca 2022 r., który stosuje się do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2022 r.:
Za dochody, o których mowa w ust. 2 pkt 1, uważa się dochody uzyskane łącznie w danym roku podatkowym, do których mają zastosowanie zasady opodatkowania określone w art. 27, art. 30b i art. 30c, pomniejszone o kwotę składek, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 i 2a oraz art. 30c ust. 2 pkt 2.
Przy czym, ulga prorodzinna nie ma zastosowania w sytuacji, gdy do dziecka podatnika mają zastosowanie przepisy art. 30c, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych, co wynika z art. 27f ust. 7 w zw. z art. 6 ust. 8 cyt. ustawy.
W świetle natomiast art. 27f ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Odliczenia dokonuje się w zeznaniu, o którym mowa w art. 45 ust. 1, podając liczbę dzieci i ich numery PESEL, a w przypadku braku tych numerów – imiona, nazwiska oraz daty urodzenia dzieci. Na żądanie organów podatkowych, podatnik jest obowiązany przedstawić zaświadczenia, oświadczenia oraz inne dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia, w szczególności:
odpis aktu urodzenia dziecka;
zaświadczenie sądu rodzinnego o ustaleniu opiekuna prawnego dziecka;
odpis orzeczenia sądu o ustaleniu rodziny zastępczej lub umowę zawartą między rodziną zastępczą a starostą;
zaświadczenie o uczęszczaniu pełnoletniego dziecka do szkoły.
Zgodnie z art. 27f ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2021 r.:
Odliczenie dotyczy łącznie obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim. Kwotę tę mogą odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej.
Podkreślenia wymaga, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym ulgi przewidzianej w art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uzależnione jest od spełnienia wszystkich ustawowych przesłanek wymaganych do jej zastosowania.
Zgodnie zatem z ogólną zasadą wynikającą z art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, warunkiem zastosowania przez rodzica ulgi na małoletnie dziecko jest wykonywanie w stosunku do tego dziecka władzy rodzicielskiej.
Zgodnie z art. 93 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1359):
Władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom.
Stosownie do art. 97 § 1 tejże ustawy:
Jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich jest obowiązane i uprawnione do jej wykonywania.
Jak wynika natomiast z art. 95 § 1 ww. ustawy:
Władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowywania dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw.
W konsekwencji, jeżeli w stosunku do danego dziecka obojgu rodzicom przysługuje władza rodzicielska i władza ta jest wykonywana przez oboje rodziców, to każdy z rodziców ma prawo do odliczenia, w granicach przysługującego na dziecko limitu. Kwotę tę rodzice mogą odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej. Dotyczy to zarówno rodziców pozostających w związku małżeńskim lub partnerskim, jak i rodziców rozwiedzionych czy będących w separacji.
Porozumienie rodziców co do wysokości dokonywanego odliczenia nie jest jednak wymagane w przypadku, gdy tylko jeden rodzic spełnia warunki określone w art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Nadmienić w tym miejscu należy, że na mocy art. 27f ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2022 r., nadanym ustawą z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r. poz. 2105 ze zm.) i mającym zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2021 r.:
Odliczenie dotyczy łącznie obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim. Kwotę tę podatnicy mogą odliczyć od podatku w dowolnej proporcji przez nich ustalonej. W przypadku braku porozumienia między podatnikami, którzy zgodnie z rozstrzygnięciem sądu wspólnie wykonują władzę rodzicielską nad małoletnim dzieckiem po rozwodzie lub w trakcie separacji (piecza naprzemienna), lub gdy miejsce zamieszkania dziecka jest takie samo jak miejsce zamieszkania obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim – kwotę tę podatnicy odliczają w częściach równych. W pozostałych przypadkach odliczenie w wysokości 100% stosuje podatnik, u którego dziecko ma miejsce zamieszkania w rozumieniu ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny.
Zmiana ww. przepisu spowodowała, że kwotę tę rodzice dziecka mogą odliczyć od podatku poczynając od rozliczenia za 2021 r.:
a) w dowolnej proporcji przez nich ustalonej,
b) w równych częściach w przypadku braku porozumienia między rodzicami, którzy:
- zgodnie z rozstrzygnięciem sądu wspólnie wykonują władzę rodzicielską nad dzieckiem po rozwodzie lub w trakcie separacji (piecza naprzemienna), lub
- gdy miejsce zamieszkania dziecka jest takie samo jak miejsce zamieszkania obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim.
Natomiast w przypadkach innych niż wyżej wymienione odliczenie w wysokości 100% w zeznaniu podatkowym za 2021 r. i lata kolejne stosuje ten z rodziców, u którego dziecko ma miejsce zamieszkania w rozumieniu ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.).
Jednakże – co istotne w niniejszej sprawie – dla nabycia praw do przedmiotowej ulgi nie wystarczy samo posiadanie władzy rodzicielskiej. Prawo takie daje dopiero wykonywanie takiej władzy. Wykonywanie władzy rodzicielskiej polega na sprawowaniu faktycznej pieczy nad małoletnim dzieckiem w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój, a w szczególności podejmowanie przez rodzica (rodziców) obowiązków w zakresie zaspokojenia potrzeb fizycznych, edukacyjnych i duchowych dziecka. Co istotne, samo tylko uiszczanie alimentów na rzecz dziecka, czy też sporadyczne spotkania z dzieckiem nie wypełniają tak rozumianego określenia „wykonywanie władzy rodzicielskiej”. Obowiązek alimentacyjny jest bowiem niezależny od władzy rodzicielskiej, a co za tym idzie spoczywa także na rodzicach, którzy zostali pozbawieni tej władzy.
Zatem samo posiadanie władzy rodzicielskiej (bez jej faktycznego wykonywania), podobnie jak utrzymywanie sporadycznych kontaktów z dzieckiem czy alimentacja nie wystarcza do zastosowania przedmiotowego odliczenia. W sytuacji, gdy tylko jeden z rodziców wykonuje władzę rodzicielską w stosunku do małoletniego dziecka, nie ma zastosowania zasada, zgodnie z którą przysługującą rodzicom kwotę ulgi na dziecko rodzice dziecka mogą odliczyć w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej. Sposób podziału ulgi pomiędzy rodziców dziecka jest bowiem zagadnieniem wtórnym wobec samego prawa do ulgi.
W konsekwencji, przysługiwanie odliczenia obojgu rodzicom w kwotach równych lub dowolnej proporcji przez nich ustalonej może mieć miejsce tylko wówczas, gdy oboje rodzice wykonują władzę rodzicielską.
Przenosząc powyższe wyjaśnienia na grunt analizowanej sprawy, biorąc pod uwagę okoliczności przedstawione we wniosku, a w szczególności fakt, że – jak wynika z treści wniosku – małoletnia córka mieszka z Panią i to Pani sprawuje faktyczną władzę rodzicielską nad córką, tzn. podejmuje wszelkie decyzje dotyczące córki, wykonuje nad nią samodzielną pieczę, ponosi koszty jej utrzymania, troszczy się o jej fizyczny i duchowy rozwój oraz bierze czynny udział w sprawach dotyczących córki (kształcenie, leczenie) – należy zgodzić się z Pani stanowiskiem, że w tej sytuacji to Pani przysługuje wyłączne prawo do dokonania odliczenia w ramach ulgi prorodzinnej wynikającej z art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w zeznaniu podatkowym składanym za 2020 r. oraz lata kolejne, o ile nie ulegną zmianie przepisy prawa.
W konsekwencji, skoro ojciec małoletniej córki nie wykazuje zainteresowania jej wychowaniem i nie ponosi żadnych kosztów jej utrzymania poza zasądzonymi alimentami, nie sposób uznać za wystarczające dla przyjęcia, że ojciec wykonywał władzę rodzicielską w rozumieniu art. 27f ust. 1 ww. ustawy. Samo płacenie alimentów na małoletnią córkę oraz sporadyczne kontakty z nią nie są bowiem wystarczające dla przyjęcia, że również ojciec taką władzę wykonuje.
Mając na uwadze przedstawiony we wniosku opis sprawy oraz przywołane wyżej przepisy prawa podatkowego uznać należy, że skoro od 2020 r. w stosunku do małoletniej córki tylko Pani wykonuje władzę rodzicielską bez udziału drugiego rodzica, to przysługuje Pani wyłączne prawo do dokonania odliczeń w ramach ulgi prorodzinnej wnikającej z art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w rozliczeniu za 2020 r., jak i za lata kolejne (pod warunkiem, że nie ulegną zmianie przepisy prawa będące podstawą tego rozstrzygnięcia).
Odnosząc się do powołanych w treści wniosku interpretacji indywidualnej oraz orzeczeń sądów administracyjnych wyjaśniamy, że wskazane rozstrzygnięcia zapadły w innych sprawach i nie mają mocy wiążącej w omawianym przypadku.
Interpretacja dotyczy:
- stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia oraz
- zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
· Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
· Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
· w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
· w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).
Fiscalex • Automatyczne wyszukiwanie interpretacji • Anuluj w każdej chwili