Podatniczka w 2014 roku otrzymała od matki pożyczkę w wysokości (...) zł. W 2022 roku matka zwolniła córkę z tego długu. Zgodnie z interpretacją, zwolnienie z długu prowadzi do powstania przychodu po stronie podatniczki w podatku dochodowym od osób fizycznych. Jednakże przychód ten korzysta ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 125 ustawy o PIT, ponieważ matka i córka należą do I grupy podatkowej według przepisów o podatku od spadków i darowizn. W związku z tym, podatniczka nie ma obowiązku zapłaty podatku w tej sprawie.
Dołącz do doradców podatkowych korzystających z Fiscalex
Uzyskaj dostęp do największej bazy interpretacji podatkowych w Polsce. Zaawansowane wyszukiwanie, analiza AI i podsumowania interpretacji w jednym miejscu.
Rozpocznij bezpłatny okres próbnyInterpretacja indywidualna
– stanowisko prawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.
27 lipca 2022 r. wpłynął Pani wniosek z 13 lipca 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych zwolnienia z długu. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 5 października 2022 r. (wpływ 10 października 2022 r.). Treść wniosku jest następująca:
Jest Pani córką X. Pani matka 8 stycznia 2014 r. udzieliła Pani – swojej córce, pożyczki pieniężnej w kwocie (…) zł. Ww. kwotę pożyczki otrzymała Pani i rozporządziła owymi środkami pieniężnymi wg własnego uznania.
Pani matka początkowo domagała się zwrotu kwoty udzielonej pożyczki wraz z odsetkami. Jednak 24 stycznia 2022 r. postanowiła Panią zwolnić z długu. Na powyższą okoliczność Pani i matka zawarły pisemną umowę zwolnienia z długu. W treści umowy matka oświadczyła, że zwalnia córkę (Panią) z długu zarówno co do należności głównej, jak i w zakresie roszczenia odsetkowego. Pani zaś oświadczyła, że owe zwolnienie z długu przyjmuje. 1 lutego 2022 r. notariusz z kancelarii notarialnej w Repetytorium A nr (…) poświadczył własnoręczność podpisów stron umowy.
Powyższe zdarzenie już miało miejsce. Przyjęła Pani zwolnienie z długu i nie jest już dłużniczką swej matki.
Ponadto w piśmie stanowiącym uzupełnienie wniosku, udzielając odpowiedzi na pytanie: na podstawie jakiej umowy doszło do zwolnienia z długu zostało dokonane poprzez zawarcie umowy darowizny uregulowanej w przepisach art. 888 i n. Kodeksu cywilnego, wskazała Pani, że zwolnienie Pani z przedmiotowego długu było jedną z szeregu czynności, do których została zobowiązana przez Pani zmarłego ojca Pani matka. Ta czynność jak i inne są wyrazem ostatniej woli Pani ojca. Dla wypełnienia woli zmarłego matka zawarła z Panią umowę pisemną, na podstawie której z owego długu została Pani zwolniona.
Ponadto wyjaśniła Pani, że zwolnienie z przedmiotowego długu nie było związane z zawartą pomiędzy Paniami umową, która mogłaby dotyczyć stosunku pracy czy też umową cywilnoprawną będącą podstawą do uzyskania przychodów. Przedmiotowe zwolnienie z długu dotyczyło zwyczajnej ojcowskiej pożyczki jakiej niegdyś udzielił Pani ojciec. Była Pani/jest mu wdzięczna za okazaną hojność. Wielokrotnie obiecywała Pani, że kiedyś zwróci te pieniądze. Nie zdążyła Pani.
Czy, na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 125 ustawy o PIT (podatek dochodowy od osób fizycznych), ma Pani prawo skorzystać z przywileju określonego powyższym przepisem i nie uiszczać podatku od zwolnienia z długu? Czy też może na podstawie innego przepisu podatkowego ów podatek ma Pani obowiązek uiścić?
Pani zdaniem, z uwagi na Pani bliski – wysoki stopień pokrewieństwa z matką, winna Pani mieć możliwość korzystania z przywileju instytucji zwolnienia podatnika z obowiązku uiszczenia podatku w określonych ustawą przypadkach.
W Pani ocenie, w zakresie opisanego powyżej zdarzenia właśnie taki przypadek miał miejsce, przy zaistnieniu którego ustawodawca przewidział możliwość zwolnienia podatnika z obowiązku zapłaty podatku z tytułu uzyskania korzyści majątkowej pochodzącej wprost od osoby najbliższej.
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.
Zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania wyrażoną w przepisie art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Z treści tego przepisu wynika zatem, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę w katalogu zwolnień przedmiotowych ustawy, bądź od których zaniechano poboru podatku, w drodze rozporządzenia.
Na podstawie art. 11 ust. 1 ww. ustawy:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Powyższa definicja przychodów ma charakter ogólny i znajduje zastosowanie, o ile w przepisach szczególnych ustawodawca nie uregulował tej kwestii odmiennie. Zatem zgodnie z tą definicją, do przychodów zalicza się wszelkie przysporzenia o charakterze pieniężnym, jak i niepieniężnym, w tym wartość otrzymanych nieodpłatnych świadczeń.
O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.
Dla celów podatkowych przyjmuje się – co znajduje potwierdzenie w orzecznictwie – że pojęcie nieodpłatnego świadczenia ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.
Również, zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, przysporzeniem majątkowym i przychodem, w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (art. 9 ust. 1), są nie tylko aktywa, które ulegają zwiększeniu u podatnika, ale także zmniejszenie jego pasywów.
Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawierają definicji pojęcia „nieodpłatnego świadczenia”. Dokonując zatem wykładni gramatycznej, za „nieodpłatne świadczenie” uznać należy świadczenia „nie wymagające opłaty, takie, za które się nie płaci, bezpłatne”. Zatem należy przyjąć, że nieodpłatnym świadczeniem jest takie zdarzenie, którego skutkiem (następstwem) jest nieodpłatne przysporzenie majątku jednej osobie kosztem majątku innej osoby, innego podmiotu. Nieodpłatne świadczenie w znaczeniu prawa podatkowego obejmuje nie tylko świadczenie w rozumieniu prawa cywilnego (działanie lub zaniechanie na rzecz innej strony), ale w jego zakres wchodzą także wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu lub te wszystkie zdarzenia prawne oraz gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne przysporzenie majątku mające konkretny wymiar finansowy.
W treści art. 10 ust. 1 ww. ustawy, zostały określone źródła przychodów, gdzie m.in. wymienia się inne źródła (pkt 9).
W myśl art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Należy podkreślić, że użyte w konstrukcji art. 20 ust. 1 ww. ustawy sformułowanie „w szczególności” świadczy o przykładowym katalogu przychodów z innych źródeł. Oznacza to, że przychodami z innych źródeł są także inne przychody, niewymienione wprost w tym przepisie. Tym samym uznaje się, że katalog ten nie jest katalogiem zamkniętym. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.
Z informacji przedstawionych we wniosku wynika, że Pani matka 8 stycznia 2014 r. udzieliła Pani – swojej córce pożyczki pieniężnej w kwocie (…) zł. Ww. kwotę pożyczki otrzymała Pani i rozporządziła owymi środkami pieniężnymi wg własnego uznania. Pani matka początkowo domagała się zwrotu kwoty udzielonej pożyczki wraz z odsetkami. Jednak 24 stycznia 2022 r. postanowiła Panią zwolnić z długu. Na powyższą okoliczność Pani i matka zawarły pisemną umowę zwolnienia z długu. W treści umowy matka oświadczyła, że zwalnia Panią z długu zarówno co do należności głównej, jak i w zakresie roszczenia odsetkowego. Pani zaś oświadczyła, że owe zwolnienie z długu przyjmuje. Zwolnienie Pani z przedmiotowego długu było wyrazem ostatniej woli Pani ojca. Dla wypełnienia woli zmarłego matka zawarła z Panią umowę pisemną, na podstawie której z owego długu została Pani zwolniona. Ponadto wyjaśniła Pani, że zwolnienie z długu nie było związane z zawartą pomiędzy Paniami umową, która mogłaby dotyczyć stosunku pracy czy też umową cywilnoprawną będącą podstawą do uzyskania przychodów.
W związku z tak przedstawionym opisem, wskazać należy, że samo otrzymanie pożyczki i jej spłata jest obojętna podatkowo, nie rodzi skutków podatkowych w postaci uzyskania przez pożyczkobiorcę nieodpłatnego świadczenia. Przychód po stronie pożyczkobiorcy pojawia się natomiast w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia udzielonej pożyczki lub jej części oraz odsetek (jeżeli umowa przewidywała), które pożyczkobiorca byłby zobowiązany zapłacić. Wtedy bowiem pożyczkobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe o charakterze trwałym.
Instytucja zwolnienia z długu uregulowana została w art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.), w myśl którego:
Zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.
Niewątpliwie więc na skutek nieodpłatnego zwolnienia z długu – dokonanego na podstawie ww. art. 508 Kodeksu cywilnego – osiągnęła Pani przysporzenie majątkowe mieszczące się w kategorii przychodu powodującego powstanie obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych, w postaci nieodpłatnego świadczenia ze strony swojej matki – pożyczkodawcy.
Za nieodpłatne świadczenie uznać należy bowiem świadczenie nie wymagające opłaty, takie za które się nie płaci, bezpłatne, czyli takie, którego skutkiem (następstwem) jest nieodpłatne – to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu – przysporzenie majątku danej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.
Wskazać jednak należy, że zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 125 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Wolna od podatku jest wartość świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, obliczona zgodnie z art. 11 ust. 2-2b, otrzymanych od osób zaliczonych do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn, z zastrzeżeniem ust. 20.
Przy czym art. 21 ust. 20 ww. ustawy stanowi, że:
Zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 125 oraz 125a, nie mają zastosowania do świadczeń otrzymywanych na podstawie stosunku pracy, pracy nakładczej lub umów będących podstawą uzyskiwania przychodów zaliczonych do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2.
Zgodnie natomiast z art. 14 ust. 3 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2021 r. poz. 1043 ze zm.):
Do poszczególnych grup podatkowych zalicza się:
do grupy I – małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów;
do grupy II – zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych;
do grupy III – innych nabywców.
Mając na uwadze powyższe stwierdzić więc należy, że zwolnienie Pani z długu, wynikającego z zawartej umowy pożyczki, skutkowało po Pani stronie powstaniem przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który należy zaliczyć do przychodów z innych źródeł, o których mowa w art. 20 ust. 1 tej ustawy. Z uwagi na to, że ww. przychód był świadczeniem otrzymanym od osoby zaliczonej do I grupy podatkowej w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn, przychód ten korzysta ze zwolnienia z opodatkowania na mocy art. 21 ust. 1 pkt 125 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym nie ciąży na Pani obowiązek zapłaty podatku z tego tytułu.
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
· Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
· Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
· w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
· w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA.
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).
Fiscalex • Automatyczne wyszukiwanie interpretacji • Anuluj w każdej chwili