DOP3.8222.372.2020.CNRU

Na podstawie art. 14e § 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540, z późn. zm.), w związku ze stwierdzeniem nieprawidłowości interpretacji indywidualnej z 3 lipca 2018 r. Nr 0112-KDIL3-2.4011.220.2018.1.MKA, wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, Szef Krajowej Administracji Skarbowej zmienia z urzędu wyżej wymienioną interpretację stwierdzając, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 8 maja 2018 r. (data wpływu 8 maja 2018 r.), uzupełnionym pismem z 26 czerwca 2018 r. (data wpływu 27 czerwca 2018 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia przedmiotowego odnośnie otrzymanych przez Wnioskodawcę środków na pokrycie kosztów stażu w zagranicznym ośrodku naukowym oraz środków na pokrycie kosztów podróży do zagranicznego ośrodka naukowego jest:

‒ nieprawidłowe w zakresie możliwości zastosowania do tych środków zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych;

‒ prawidłowe w zakresie możliwości zastosowania do tych środków zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Uzasadnienie

W dniu 8 maja 2018 r. został złożony wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia przedmiotowego.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca jest doktorantem Instytutu `(...)` na wydziale `(...)` Uniwersytetu … i stypendystą programu ETIUDA finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki. Program Etiuda zakłada odbycie przez stypendystę stażu w zagranicznym ośrodku naukowym. W ramach umowy (nr… z dnia…2017 r.) zawartej między U. a NCN zostały przyznane Wnioskodawcy środki na realizacje tego stażu podzielone (ust. 1 pkt 6 umowy) na: środki przeznaczone na stypendium naukowe dla stypendysty, środki przeznaczone na pokrycie przez stypendystę kosztów stażu w zagranicznym ośrodku naukowym w ramach stypendium, środki przeznaczone na pokrycie kosztów podróży (w obie strony) do zagranicznego ośrodka naukowego będącego miejscem realizacji stażu naukowego.

W związku z powyższym stanem faktycznym zadano następujące pytania:

Czy przyznane Wnioskodawcy środki (ust. 1 pkt 6b i c umowy nr `(...)` z dnia `(...)` 2017 r.) określone kolejno mianem „środków na pokrycie kosztów stażu stypendysty w zagranicznym ośrodku naukowym” i „środków finansowych na pokrycie kosztów podróży stypendysty do zagranicznego ośrodka naukowego”, mogą być objęte zwolnieniem przewidzianym w art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. a) i b) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, ze zm.)?

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z rozumieniem Zainteresowanego i orzecznictwem sądowym, do którego dotarł, środki przyznane na pokrycie kosztów stażu i kosztów podróży do zagranicznego ośrodka naukowego powinny zostać objęte zwolnieniem przewidzianym w art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. a) i b) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (do wysokości przewidzianych prawem limitów). Jak rozumie Zainteresowany zwalnia się z opodatkowania diety i lub inne należności za czas podróży także w sytuacji, gdy dotyczą one osób niebędących pracownikami. Zwolnieniem tym są objęte kwoty, których równowartość nie przekracza diety z tytułu podróży służbowych poza granicami kraju określonej w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju. Podobne zdanie i wykładnia prezentowane są w wyrokach sądowych w sprawie zapytań dotyczących zarówno programu Etiuda jak i środków przyznawanych w ramach programu Mobilność Plus, w którym to środki zostały podzielone w zbliżony sposób i opisane przy użyciu tego samego słownictwa. Opinię taką wyraziły wojewódzkie sądy administracyjne: w Poznaniu (wyrok z dnia 23 listopada 2016 r., sygn. akt I SA/Po 763/16, z dnia 25 czerwca 2014 r., sygn. akt I SA/Po 163/14 oraz z dnia 16 kwietnia 2014 r., sygn. akt I SA/Po 1059/13), Gdańsku (wyrok z dnia 3 grudnia 2013 r., sygn. akt I SA/Gd 1296/13 oraz wyrok z dnia 4 grudnia 2013 r., sygn. akt I SA/Gd 1092/13), Wrocławiu (wyrok z dnia 21 sierpnia 2013 r., sygn. akt I SA/Wr 867/13 oraz wyrok z dnia 18 sierpnia 2016 r. sygn. akt I SA/Wr 601/16), Krakowie (wyrok z dnia 9 maja 2013 r., sygn. akt III SA/Kr 599/13 i z dnia 15 maja 2014 r., sygn. akt I SA/Kr 472/14), Łodzi (wyrok z dnia 31 marca 2016 r. sygn. akt I SA/Łd 1250/15) oraz Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 12 października 2012 r., sygn. akt II FSK 309/11 oraz wyroku z dnia 8 września 2016 r. sygn. akt II FSK 3073/14 - wszystkie wyroki w CBOSA.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 3 lipca 2018 r. Nr 0112-KDIL3-2.4011.220.2018.1.MKA, uznał stanowisko Wnioskodawcy za nieprawidłowe.

Po zapoznaniu się z aktami sprawy Szef Krajowej Administracji Skarbowej stwierdza, że interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej nie jest prawidłowa.

Opodatkowanie podatkiem dochodowym dochodów osób fizycznych reguluje ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128, z późn. zm.), zwana dalej „ustawą PIT (podatek dochodowy od osób fizycznych)”.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy PIT, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy PIT oraz dochodów, od których na podstawie przepisów ustawy – Ordynacja podatkowa zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ustawy PIT, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Jednocześnie na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 16 ustawy PIT wolne od podatku dochodowego są diety i inne należności za czas:

a) podróży służbowej pracownika,

b) podróży osoby niebędącej pracownikiem

‒ do wysokości określonej w odrębnych ustawach lub w przepisach wydanych przez ministra właściwego do spraw pracy w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju, z zastrzeżeniem ust. 13.

Zgodnie natomiast z art. 21 ust. 13 ustawy PIT, przepis ust. 1 pkt 16 lit. b stosuje się, jeżeli otrzymane świadczenia nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów i zostały poniesione:

1. w celu osiągnięcia przychodów lub

2. w celu realizacji zadań organizacji i jednostek organizacyjnych działających na podstawie przepisów odrębnych ustaw, lub

3. przez organy (urzędy) władzy lub administracji państwowej albo samorządowej oraz jednostki organizacyjne im podległe lub przez nie nadzorowane, lub

4. przez osoby pełniące funkcje obywatelskie, o których mowa w art. 13 pkt 5, w związku z wykonywaniem tych funkcji.

W świetle powyższego, zwolnienie określone w art. 21 ust. 1 pkt 16 ustawy PIT jest limitowane, zarówno w odniesieniu do pracowników, jak i osób niebędących pracownikami. Zwolnieniem są objęte świadczenia do wysokości określonej w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej (Dz.U. poz. 167).

Zgodnie § 2 powołanego rozporządzenia, z tytułu podróży krajowej oraz podróży zagranicznej, odbywanej w terminie i miejscu określonym przez pracodawcę, pracownikowi przysługują:

1. diety;

2. zwrot kosztów:

a) przejazdów,

b) dojazdów środkami komunikacji miejscowej,

c) noclegów,

d) innych niezbędnych udokumentowanych wydatków, określonych lub uznanych przez pracodawcę odpowiednio do uzasadnionych potrzeb.

Ponadto w myśl § 4 ust. 1 powołanego rozporządzenia pracownikowi, który w czasie podróży krajowej lub podróży zagranicznej poniósł inne niezbędne wydatki związane z tą podróżą, określone lub uznane przez pracodawcę, zwraca się je w udokumentowanej wysokości.

Dieta przysługuje w wysokości obowiązującej dla docelowego państwa podróży zagranicznej. W przypadku podróży zagranicznej odbywanej do dwóch lub więcej państw pracodawca może ustalić więcej niż jedno państwo docelowe (§ 13 ust. 2 powołanego rozporządzenia).

Stosownie do § 13 ust. 3 powołanego rozporządzenia, należność z tytułu diet oblicza się w następujący sposób:

1. za każdą dobę podróży zagranicznej przysługuje dieta w pełnej wysokości;

2. za niepełną dobę podróży zagranicznej:

a) do 8 godzin - przysługuje 1/3 diety,

b) ponad 8 do 12 godzin - przysługuje 50% diety,

c) ponad 12 godzin - przysługuje dieta w pełnej wysokości.

Wysokość diety za dobę podróży zagranicznej w poszczególnych państwach jest określona w załączniku do rozporządzenia (13 ust. 4 powołanego rozporządzenia).

Ponadto zgodnie z § 16 ust. 1 powołanego rozporządzenia, za nocleg podczas podróży zagranicznej pracownikowi przysługuje zwrot kosztów w wysokości stwierdzonej rachunkiem, w granicach limitu określonego w poszczególnych państwach w załączniku do rozporządzenia. Natomiast w myśl § 17 ust. 1 powołanego rozporządzenia, pracownikowi przysługuje ryczałt na pokrycie kosztów dojazdu z i do dworca kolejowego, autobusowego, portu lotniczego lub morskiego w wysokości jednej diety w miejscowości docelowej za granicą oraz w każdej innej miejscowości za granicą, w której pracownik korzystał z noclegu.

W świetle powyższego, nadwyżka wypłaconych świadczeń ponad kwotę wynikającą z powyższego rozporządzenia podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Podkreślić należy, że kwestie stosowania ustawy PIT do środków finansowych otrzymywanych przez uczestników programu „ETIUDA”, przeznaczonych na pokrycie kosztów związanych z odbyciem stażu w ośrodku naukowym, zostały rozstrzygnięte w orzecznictwie sądowo-administracyjnym, gdzie ukształtowała się jednolita linia orzecznicza w zakresie przyporządkowania otrzymywanych środków finansowych do źródła przychodu, jak i możliwości skorzystania ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych. Sądy powszechnie uznają, że jeżeli beneficjentem środków jest pracownik naukowy, to otrzymane od jego pracodawcy (uczelni, instytutu badawczego, PAN) środki stanowią dla niego przychód ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ustawy PIT. Natomiast, gdy beneficjentem środków jest doktorant/stażysta, którego nie łączy stosunek pracy z wypłacającym środki z ww. programu, to otrzymane przez niego środki stanowią dla niego przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy PIT. Przykładowo w wyroku z dnia 23 listopada 2016 r. sygn. akt I SA/Po 763/16 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu stwierdził_, „że otrzymane przez stypendystów jako uczestników studiów doktoranckich dofinansowanie stanowi przychód uzyskany w ramach łączącego ich z Uczelnią stosunku prawnego, nie będącego stosunkiem pracy, a zatem stanowi przychód wymieniony w art.10 ust. 1 pkt 9 u.p.d.o.f. czyli przychód z innych źródeł.”._

Odnośnie natomiast stosowania zwolnienia przedmiotowego do środków otrzymywanych w ramach programu „ETIUDA” przeznaczonych na pokrycie kosztów związanych z odbyciem stażu, za dominujący w orzecznictwie sądowo-administracyjnym należy uznać pogląd o stosowaniu przepisu art. 21 ust. 1 pkt 16 ustawy PIT do środków finansowych z ww. programu, otrzymywanych przez uczestników na wyjazdy do ośrodków naukowych. W przypadku pracowników uczestniczących w programie „ETIUDA” z przedmiotowego zwolnienia korzystają diety i inne należności z tytułu podróży służbowej tych pracowników na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 16 lit a ustawy PIT, natomiast w przypadku doktorantów/stażystów na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 16 lit b ustawy PIT. Przykładowo w powołanym wyroku z dnia 23 listopada 2016 r. sygn. akt I SA/Po 763/16 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu stwierdził, że: „Uznanie, że wskazany przychód jest przychodem z innych źródeł nie wyklucza zastosowania do niego zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b) u.p.d.o.f. (…) Sąd stoi na stanowisku, że nie ma podstaw do różnicowania opodatkowania otrzymanych przez wyjeżdżających stypendystów ww. środków (do wysokości przewidzianych prawem limitów) w zależności od tego, czy podróż odbywa pracownik uczelni czy osoba nie będąca pracownikiem. Zasadnicze znaczenie ma bowiem charakter tego wyjazdu i sposób określenia obowiązków stypendysty w trakcie tego wyjazdu. Ponadto pojęcie "podróży" użyte w art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b) u.p.d.o.f. jest pojęciem szerszym od "podróży służbowej", użytym w art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. a) u.p.d.o.f. Skoro więc z orzecznictwa sądowego wynika, że ww. środki finansowe mieszczą się w pojęciu "diety i inne należności" w przypadku pracowników, to tym bardziej mieszczą się w tym pojęciu w odniesieniu do osób niebędących pracownikami. Ponadto skoro sam ustawodawca odróżnia pojęcie podróży służbowej pracownika od podróży osoby niebędącej pracownikiem, to niewątpliwe jego celem jest wskazanie, że zwolnienie z podatku dla diet i innych należności nie jest związane tylko i wyłącznie z przychodem uzyskanym ze stosunku pracy oraz, że zwolnienie to może dotyczyć również przychodów niepracowniczych. A skoro tak, to ustawodawca określił jakie wówczas przesłanki muszą być spełnione, aby to zwolnienie mogło mieć zastosowanie, co nastąpiło w art. 21 ust. 13 u.p.d.o.f. Wskazane wyżej warunki, na jakich odbywają się wyjazdy stypendystów, odpowiadają, zdaniem Sądu, warunkom, jakim powinna odpowiadać podróż w rozumieniu art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b) u.p.d.o.f. Z zachowaniem warunków wynikających z umowy osoby te zostały bowiem wyznaczone do udziału w stażu przez jednostkę naukową celem wykonywania określonych przez tę jednostkę zadań. Udział więc stypendystów w stażu ma w związku z tym cechy podróży skutkującej możliwością skorzystania z dyspozycji art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b) u.p.d.o.f.”.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca jest doktorantem Instytutu … na wydziale … Uniwersytetu … i stypendystą programu ETIUDA finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki. Program Etiuda zakłada odbycie przez stypendystę stażu w zagranicznym ośrodku naukowym. W ramach umowy (nr …z dnia …2017 r.) zawartej między U. a NCN zostały przyznane Wnioskodawcy środki na realizacje tego stażu podzielone (ust. 1 pkt 6 umowy) na: środki przeznaczone na stypendium naukowe dla stypendysty, środki przeznaczone na pokrycie przez stypendystę kosztów stażu w zagranicznym ośrodku naukowym w ramach stypendium, środki przeznaczone na pokrycie kosztów podróży (w obie strony) do zagranicznego ośrodka naukowego będącego miejscem realizacji stażu naukowego.

W świetle powyższego, otrzymane przez Wnioskodawcę w ramach programu „ETIUDA” środki finansowe przeznaczone na pokrycie kosztów stażu w zagranicznym ośrodku naukowym oraz środki przeznaczone na pokrycie kosztów podróży (w obie strony) do zagranicznego ośrodka naukowego będącego miejscem realizacji stażu naukowego, stanowią przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy PIT, w związku z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy PIT. Jednocześnie przychód ten korzysta ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b ustawy PIT, do wysokości limitu określonego w powołanym rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej. Natomiast nadwyżka ponad kwotę objętą zwolnieniem przedmiotowym, podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Mając powyższe na uwadze stwierdza się, że stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego w zakresie zwolnienia przedmiotowego odnośnie otrzymanych przez Wnioskodawcę środków na pokrycie kosztów stażu w zagranicznym ośrodku naukowym oraz środków na pokrycie kosztów podróży do zagranicznego ośrodka naukowego jest nieprawidłowe w zakresie możliwości zastosowania do tych środków zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. a ustawy PIT oraz prawidłowe w zakresie możliwości zastosowania do tych środków zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b ustawy PIT.

W konsekwencji należało z urzędu dokonać zmiany pisemnej interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, gdyż stwierdzono jej nieprawidłowość.

Zgodnie z art. 14e § 1 pkt 1 ustawy – Ordynacja podatkowa Szef Krajowej Administracji Skarbowej może, z urzędu, zmienić wydaną interpretację indywidualną, jeżeli stwierdzi jej nieprawidłowość, uwzględniając w szczególności orzecznictwo sądów, Trybunału Konstytucyjnego lub Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Przepis ten nie zawiera ograniczeń czasowych, co oznacza, że jeśli stwierdzona zostanie nieprawidłowość wydanej interpretacji indywidualnej, Szef Krajowej Administracji Skarbowej może, z urzędu, zmienić ją w dowolnym czasie.

Zmieniona interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedmiotowym stanie faktycznym.

Pouczenie

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w terminie 30 dni od dnia jej doręczenia (art. 3 § 2 pkt 4a, art. 13 § 1 i § 2 i art. 53 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz.329, z późn. zm.).

Skargę wnosi się za pośrednictwem Szefa Krajowej Administracji Skarbowej (którego działanie jest przedmiotem skargi):

‒ w dwóch egzemplarzach, na adres: Ministerstwo Finansów, ul. Świętokrzyska 12, 00‑916 Warszawa (art. 47 § 1 i art. 54 § 1 ww. ustawy)

lub

‒ w formie dokumentu elektronicznego bez dołączania odpisów, zawierającą adres elektroniczny oraz podpisaną kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym, na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Ministerstwa Finansów na platformie ePUAP**:** /bx1qpt265q/SkrytkaESP (art. 46 § 2a, art. 47 § 3 i art. 54 § 1a ww. ustawy). Datą wniesienia skargi w formie dokumentu elektronicznego jest określona w urzędowym poświadczeniu odbioru data jej wprowadzenia do systemu teleinformatycznego Ministerstwa Finansów (art. 83 § 5 ww. ustawy).

Zgodnie z art. 57a ww. ustawy skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.