0113-KDIPT2-2.4011.538.2022.2.ST

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

7 czerwca 2022 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych umorzenia kredytu. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 27 lipca 2022 r. (wpływ 1 sierpnia 2022 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Jest Pan spadkobiercą po matce (…), która zmarła w dniu 12 stycznia 2022 r. Na podstawie aktu poświadczenia dziedziczenia z dnia 2 lutego 2022 r. udział w spadku po matce wynosi 1/3. W skład majątku wchodzi między innym dom, w którym Pan nie zamieszkuje, znajdujący się przy ul. … w …. Oprócz domu zostało zobowiązanie kredytowe we frankach szwajcarskich zaciągnięte na ten dom, które podlega wpisowi w księdze wieczystej jako zabezpieczenie hipoteki (hipoteka zwykła i kaucyjna). Kredyt na własne potrzeby mieszkaniowe został zaciągnięty przez Pana mamę (…) w dniu 10 stycznia 2006 r., na 20 lat i kończy się w dniu 31 stycznia 2026 r. (o ile zostanie spłacony). Nieruchomość ta nigdy nie była wynajmowana, ani nie była w niej prowadzona żadna działalność gospodarcza, do dnia złożenia wniosku stan ten się nie zmienił. W dniu 15 lutego 2022 r. został podpisany aneks nr 1 do umowy kredytowej „…” hipoteczny z Bankiem. Na podstawie art. 922 Kodeksu cywilnego ma Pan na uwadze, że niespłacona wierzytelność stanowi dług spadkowy spadkodawcy, czyli jest Pan spadkobiercą kredytobiorcy. W związku z tym, że frank szwajcarski jest bardzo drogą walutą i rata kredytowa, jak również odsetkowa jest coraz wyższa z miesiąca na miesiąc, wraz z pozostałymi spadkobiercami przystąpił Pan w dniu 16 lutego 2022 r. do mediacji z Bankiem … z siedzibą w … przed …. Natomiast, w dniu 30 maja 2022 r. otrzymał Pan bardzo dobrą propozycję ugody z Banku … . Jest w niej umorzenie w wysokości 110 000 zł. Bank dał Panu do podpisania oświadczenie, że kredyt został zaciągnięty przez Pana na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz oświadczenie, że kredyt został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, tj. inwestycji, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych jednego gospodarstwa domowego albo więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczanymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (jest Pan w tej grupie podatkowej).

Nadmienia Pan, że Pana matka brała ten kredyt wraz z Pana ojcem na właśnie taki cel. Natomiast, Pan jest spadkobiercą tego kredytu w 1/3 po mamie (…) i na dzień złożenia wniosku nie zamieszkuje Pan w tym domu, natomiast nie brał Pan tego kredytu tylko go odziedziczył i spłaca go po śmierci mamy w 1/3 udziale, zgodnie z aneksem z dnia 15 lutego 2022 r. Jeżeli dojdzie do podpisania ugody z Bankiem przed …, to Bank … umorzy część kredytu udzielonego we frankach szwajcarskich, w przeliczeniu na złotówki wyniesie to około 110 000 zł.

Nigdy nie korzystał Pan z umorzenia bankowego i będzie to Pana pierwsze umorzenie.

W uzupełnieniu wniosku wskazano, że jest Pan współwłaścicielem nieruchomości znajdującej się przy ul. … w … (prawa majątkowego), dla którego została zawarta umowa kredytu hipotecznego zaciągniętego w Banku …., na podstawie aktu notarialnego poświadczenia dziedziczenia z dnia 2 lutego 2022 r., Rep. A nr … . Widnieje Pan jako współwłaściciel nieruchomości w księdze wieczystej.

Do podpisania aneksu w dniu 15 lutego 2022 r. do umowy kredytowej „…” zostali zobowiązani: Pan (…), siostra (…), ojciec (…).

Na podstawie aneksu nastąpiła zmiana dłużnika (przejęcie długu) na Pana rzecz oraz na rzecz siostry i ojca. Zmiana ta nastąpiła za zgodą Banku po przedstawieniu aktu notarialnego poświadczenia dziedziczenia.

Oświadczenie, które otrzymał Pan od Banku nie zostało na dzień złożenia wniosku podpisane ze względu na to, że:

a) interpretacja, w której sprawie Pan pisze, będzie dla Pana korzystna, czyli nie będzie Pan płacić podatku od umorzonej części kredytu to wówczas podpisze Pan takie oświadczenie i nastąpi to po wydaniu indywidualnej interpretacji, czyli do końca września 2022 r., lub

b) interpretacja, w której sprawie Pan pisze, będzie dla Pana niekorzystna, czyli podatek od umorzonej części kredytu będzie Pan musiał zapłacić to wówczas nie podpisze Pan takiego oświadczenia.

Jeżeli dojdzie do podpisania ugody to oświadczenie i ugoda będą podpisanie we wrześniu 2022 r.

Jest Pan stroną umowy kredytowej zaciągniętego pierwotnie przez Pana mamę i tatę kredytu hipotecznego, na podstawie aktu notarialnego poświadczenia dziedziczenia z dnia 2 lutego 2022 r., Rep. A nr ….

Oświadczenie, o którym mowa we wniosku zostało przedstawione Panu, siostrze i ojcu podczas mediacji. Nadmienia Pan, że oświadczenie takie nie zostało przez Państwa podpisane i mediacje zostały wstrzymane do dnia wydania indywidualnej interpretacji w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe. Osoby te czyli Pan, siostra i ojciec, stały się jak Pan, stroną umowy kredytowej „…”.

Wszyscy kredytobiorcy odpowiadają za spłatę ww. kredytu hipotecznego „…” solidarnie, czyli do pełnej wysokości. Tak wynika z aneksu do umowy kredytowej zawartego w dniu 15 lutego 2022 r., art. 1 p. 4, który brzmi następująco „na podstawie art. 922 Kodeksu cywilnego mając na uwadze, iż niespłacona część wierzytelności stanowi dług spadkowy spadkobiercy Pani/Pan: …, … zobowiązują się solidarnie do spłaty zadłużenia z tytułu udzielonej …, … wierzytelności, która na dzień zawarcia aneksu stanowi kwotę 26 802,58 CHF. Na warunkach określonych w umowie kredytu”.

Ugoda została Państwu przedstawiona wraz z oświadczeniem, ale jeszcze nie podpisana, a takie oświadczenie zostanie podpisane do końca września 2022 r. wraz z ugodą do końca września 2022 r., uzależnione jest to od wydanej indywidualnej interpretacji, jeżeli:

a) interpretacja, w której sprawie Pan pisze, będzie dla Pana korzystna, czyli nie będzie Pan płacić podatku od umorzonej części kredytu to wówczas podpisze Pan takie oświadczenie wraz z ugodą, nastąpi to po wydaniu indywidualnej interpretacji, czyli do końca września 2022 r., lub

b) interpretacja, w której sprawie Pan pisze, będzie dla Pana niekorzystna, czyli podatek od umorzonej części kredytu będzie Pan musiał zapłacić to wówczas nie podpisze Pan takiego oświadczenia.

Jeżeli dojdzie do podpisania ugody to oświadczenie i ugoda będą podpisanie we wrześniu 2022 r.

Nadmienia Pan, że mediacje z Bankiem … są prowadzone przed ….

Nie została podpisana ugoda z Bankiem …, natomiast, jeżeli dojdzie do podpisania takiej ugody będzie to miało miejsce po wydaniu korzystnej indywidualnej interpretacji w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe. Jeżeli dojdzie do podpisania ugody to oświadczenie i ugoda będą podpisane do 30 września 2022 r. Natomiast, jeżeli interpretacja indywidualna będzie niekorzystna to wówczas nie dojdzie do podpisania ugody jak również oświadczenia.

Ugoda zostanie podpisana na podstawie wewnętrznych przepisów Banku. To Bank w październiku 2021 r. wysłał pisma do kredytobiorców, w których informował o możliwości przewalutowania kredytu z CHF na PLN. Wówczas Pana mama ciężko chora leżała w szpitalu i nie mogła się tym zająć. Po jej śmierci spadkobiercy czyli Pan, siostra i ojciec postanowiliście skorzystać z oferty Banku i przystąpić do mediacji, które mogą zakończyć się ugodą i umorzeniem części kredytu hipotecznego „…”. Jeżeli interpretacja będzie korzystna dla Pana to wówczas dojdzie do podpisania ugody. Nastąpi to po wydaniu interpretacji indywidualnej, czyli mniej więcej do 30 września 2022 r. Może również dojść do przewalutowania kredytu z CHF na PLN w wyniku podpisania ugody.

Propozycja przewalutowania kredytu jest z dnia 27 maja 2022 r. po kursie średnim … z dnia 27 maja 2022 r., który wynosił 4,4814 i zobowiązanie we frankach szwajcarskich na tamten dzień wynosiło 24 616,27 CHF, co stanowiło 110 315 zł 35 gr kapitału.

Przewalutowanie będzie polegało na zmianie waluty CHF na PLN w formie ugody do kredytu hipotecznego „…”. Jeżeli dojdzie do ugody zostanie ona podpisana po otrzymaniu korzystnej interpretacji indywidualnej, czyli do 30 września 2022 r. Wówczas do spłaty nadal zostanie kapitał w wysokości 41 559 zł 33 gr plus odsetki.

Przewalutowanie zostanie przeprowadzone w ramach istniejącej umowy kredytowej z Bankiem … o nazwie „…”.

Nie będzie zmieniana umowa w formie aneksu tylko będzie podpisana ugoda do umowy kredytu hipotecznego „…”.

Umorzenie jest to zdarzenie przyszłe i nie doszło do jego podpisania, jak dojdzie to będzie to po wydanej korzystnej interpretacji indywidualnej o niepłaceniu podatku od umorzenia i może to nastąpić do 30 września 2022 r.

Umorzenie będzie w wysokości 68 756 zł 02 gr kapitału. Pozostała część do spłaty kapitału ma wynieść 41 559 zł 33 gr plus odsetki. Do końca trwania umowy, czyli do 16 stycznia 2026 r. w ratach równych. Rata miesięczna kapitał plus odsetki wynosić ma 1 097 zł.

Umorzenie będzie dotyczyło wszystkich kredytobiorców, czyli Pana, siostry, taty, po 1/3 kwoty. Po spłacie w 2026 r. całkowitego zobowiązania wraz z odsetkami, będzie skutkowało wygaśnięciem zobowiązania wobec Banku w całości po stronie każdego kredytobiorcy odpowiedzialnego solidarnie za dług i wykreśleniem z księgi wieczystej zadłużenia w formie hipoteki.

Jeżeli dojdzie do podpisania umorzenia nastąpi to po wydaniu indywidualnej interpretacji korzystnej dla Pana i nastąpi to do 30 września 2022 r.

Nie będzie to porozumienie tylko ugoda do umowy kredytu hipotecznego „…”.

Do dokonania spłaty jest Pan zobligowany wspólnie z siostrą i tatą.

Na kwotę umorzenia w wysokości 68 756 zł 02 gr składa się kapitał.

W skład wyżej wymienionej kwoty nie wchodzą: odsetki, odsetki karne (odsetki od zadłużenia przeterminowanego), opłaty i ubezpieczenia.

Data spłaty pozostałej części kredytu wraz z odsetkami to 16 stycznia 2026 r., w ratach równych po 1 097 zł miesięcznie, jeżeli dojdzie do ugody. Jeżeli nie dojdzie do ugody to po 573,59 CHF miesięcznie, w przeliczeniu na PLN z dnia 15 lipca 2022 r., rata wynosi 2 791 zł 23 gr, zakończy się tak samo 16 stycznia 2026 r. ostania rata.

Nadmienia Pan, że do umorzenia i do ugody może dojść po wydaniu indywidualnej interpretacji, jeżeli będzie korzystna dla Pana i nastąpi to do 30 września 2022 r.

Pytanie

Czy jako spadkobierca kredytu może Pan skorzystać z zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, na podstawie Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r., opublikowanego w Dzienniku Ustaw w dniu 14 marca 2022 r., poz.592, od ugody z Bankiem?

Pana stanowisko w sprawie:

W Pana ocenie, może Pan skorzystać z zaniechania poboru podatku dochodowego i nie powinien płacić podatku od ugody z Bankiem …, ponieważ zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r., poz. 592, w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, zostały spełniony przez Pana mamę, a Pan odziedziczył tylko jej zobowiązanie i wstąpił w jej miejsce jako kredytobiorca i w związku z powyższym, ma takie samo prawo do skorzystania z zaniechania poboru podatku.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r., poz. 1128, z późn. zm.) jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy. Zgodnie z jego treścią:

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Treść powyższego przepisu wskazuje, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych zawartym w powyższej ustawie bądź, od których zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

W myśl art. 24c ust. 1 ww. ustawy:

Różnice kursowe zwiększają odpowiednio przychody jako dodatnie różnice kursowe albo koszty uzyskania przychodów jako ujemne różnice kursowe w kwocie wynikającej z różnicy między wartościami określonymi w ust. 2 i 3.

Zgodnie z art. 24c ust. 2 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Dodatnie różnice kursowe powstają, jeżeli wartość otrzymanych lub nabytych środków lub wartości pieniężnych w walucie obcej w dniu ich wpływu jest niższa od wartości tych środków lub wartości pieniężnych w dniu zapłaty lub innej formy wypływu tych środków lub wartości pieniężnych, według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni, z zastrzeżeniem pkt 4 i 5.

Stosownie natomiast do art. 24c ust. 3 pkt 3 ww. ustawy:

Ujemne różnice kursowe powstają, jeżeli wartość otrzymanych lub nabytych środków lub wartości pieniężnych w walucie obcej w dniu ich wpływu jest wyższa od wartości tych środków lub wartości pieniężnych w dniu zapłaty lub innej formy wypływu tych środków lub wartości pieniężnych, według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni, z zastrzeżeniem pkt 4 i 5.

Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika. Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Przepis art. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy źródłem przychodów są inne źródła.

Jak stanowi art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności” wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 tej ustawy.

O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

W związku z tym, świadczenie mające realną korzyść finansową, o ile nie stanowi konkretnej kategorii przychodu zaliczanego do jednego ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ww. ustawy, jest dla świadczeniobiorcy przychodem z innych źródeł.

Biorąc pod uwagę przedstawiony opis sprawy oraz powołane wyżej przepisy prawa wyjaśnić należy, że na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych inne skutki prawnopodatkowe wywołuje przewalutowanie kredytu, a inne umorzenie tego kredytu.

W ramach operacji przewalutowania nie dochodzi do transferu/przelewu środków pieniężnych, nie dochodzi do uregulowania w jakiejkolwiek formie zobowiązania wynikającego z umowy kredytu – zmianie ulega jedynie waluta, w której zobowiązanie ma być uregulowane. Przewalutowanie stanowi wyłącznie techniczną operację zamiany kwoty wyrażonej w określonej walucie, na tę samą kwotę wyrażoną w innej walucie. Tym samym, przewalutowanie nie skutkuje powstaniem przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przystępując do oceny skutków podatkowych umorzenia przez Bank wierzytelności od zaciągniętego kredytu hipotecznego „…”, wskazać należy, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz. U. z 2021 r., poz. 2439, z późn. zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Należy w tym miejscu wyjaśnić, że umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela z prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.

Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.):

Zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.

Tak więc, dla umorzenia wierzytelności koniecznym jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).

Z art. 373 ww. Kodeksu wynika również, że zwolnienie z długu lub zrzeczenie się solidarności przez wierzyciela względem jednego z dłużników solidarnych nie ma skutku względem współdłużników.

Z zacytowanych przepisów wynika, że w przypadku zobowiązań solidarnych zwolnienie z długu jednego z dłużników nie powoduje wygaśnięcia zobowiązania. Zwolnienie z długu lub zrzeczenie się solidarności przez wierzyciela względem jednego z dłużników solidarnych nie ma więc skutku względem współdłużników. Regulacja ta oznacza, że mimo iż zwolnienie z długu lub zrzeczenie się solidarności odnoszą skutek wobec dłużnika, którego dotyczą, współdłużnicy ponoszą nadal solidarną odpowiedzialność wobec wierzyciela za cały dług, a dłużnik zwolniony z długu lub wobec którego wierzyciel zrzekł się solidarności jest nadal zobowiązany do pokrycia przypadającego nań udziału w długu wobec współdłużnika, który spełnił świadczenie. Z powyższego wynika więc, że zobowiązanie solidarne trwa nadal, z tą tylko różnicą, że wierzyciel nie może domagać się jego wykonania od podmiotu, który został z tego zobowiązania zwolniony. Nie oznacza to jednak, że zobowiązanie takie nie może zostać wykonane. Stosunek zobowiązaniowy trwa bowiem nadal.

Wobec powyższego stwierdzić należy, że w sytuacji gdy umorzenie przez bank kredytu obejmie tylko część współkredytobiorców, a pozostali współkredytobiorcy nadal odpowiadają za cały dług – osoby te nie uzyskają faktycznie korzyści majątkowej kosztem banku, która mogłaby zostać potraktowana jak trwałe przysporzenie w ich majątku, spełniając w ten sposób definicję przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Jakkolwiek bowiem bank od tych osób nie może domagać się wykonania zobowiązania, to jednak zobowiązanie takie trwa nadal i może zostać wykonane przez innych ze współdłużników solidarnych. Wobec tego, że po stronie osób (współkredytobiorców), z którymi bank zawrze umowy zwolnienia z długu i dokona umorzenia kredytu, a pozostali współkredytobiorcy nadal będą odpowiadać za cały dług – nie powstanie przychód w rozumieniu art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Natomiast, gdy zwolnienie z długu dotyczy wszystkich współkredytobiorców i skutkuje wygaśnięciem zobowiązania wobec banku w całości po stronie każdego ze współkredytobiorów odpowiadających solidarnie za dług, w tym współkredytobiorcy, który nie nabywa przedmiotu kredytowania dochodzi do uzyskania korzyści majątkowej, gdyż zostaje on zwolniony z obowiązku zapłaty wynikającego z umowy kredytowej zobowiązania, przez co nie dochodzi do uszczuplenia jego majątku. W konsekwencji, należy stwierdzić, że również współkredytobiorca, który nie nabywa przedmiotu kredytowania uzyskuje przychód kwalifikowany do innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w związku z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Tym samym, wartość umorzonej Panu i pozostałym współkredytobiorcom – tj. wszystkim współkredytobiorcom – kwoty wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego (kwoty kapitału) stanowić będzie przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z tytułu nieodpłatnych świadczeń, klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy.

Poprawność powyższego stanowiska potwierdza wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 18 maja 2012 r., sygn. akt II FSK 2633/10, w którym Sąd wskazał, że „gdy dochodzi do umorzenia wierzytelności przez kredytodawcę nie jest istotne, czy u podstaw uzyskanego nieodpłatnego świadczenia leży umowa o zwolnienie z długu, czy też decyzja wierzyciela o rezygnacji z dochodzenia należności. Zasadnicze znaczenie ma bowiem to, że w następstwie takich zdarzeń dłużnik zostaje zwolniony z obowiązku spłaty zadłużenia. Po jego stronie powstaje tym samym przychód stanowiący równowartość umorzonej kwoty zobowiązania, którego nie musi już świadczyć na rzecz wierzyciela. Faktyczna rezygnacja wierzyciela z dochodzenia należności prowadzi więc do powstania przychodu, podobnie jak w przypadku zawarcia umowy o zwolnienie z długu, albowiem w każdym z tych przypadków po stronie dłużnika ustaje obowiązek spełnienia świadczenia. Należy bowiem zauważyć, że pojęcie „nieodpłatnego świadczenia” obejmuje wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy”.

W związku natomiast ze wskazaniem przez Pana jako przedmiot wniosku m.in. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. z 2022 r. poz. 592).

Zgodnie z § 1 ww. rozporządzenia Ministra Finansów:

1. Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:

1) umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:

a) kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz

b) osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;

2) otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.

2. Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:

1. kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);

2. odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;

3. opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.

3. W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128, z późn. zm.), zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.

4. W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym lub gdy na jego spłatę został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny, zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego.

5. Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:

1. jednego gospodarstwa domowego albo

2. więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2021 r. poz. 1043).

6. Przez jedno gospodarstwo domowe, o którym mowa w ust. 5, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.

7. W przypadku gdy stroną umowy kredytu mieszkaniowego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, są co najmniej dwie osoby fizyczne, zaniechanie poboru podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, ma zastosowanie wyłącznie do osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b.

Natomiast z § 3 ww. rozporządzenia wynika, że:

Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:

1. udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz

2. zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz

3. zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z kolei § 4 ww. rozporządzenia stanowi, że:

Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r.

Zgodnie z treścią art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na:

a) nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,

b) nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,

c) nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,

d) budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,

e) rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego

- położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.

Stosownie do art. 21 ust. 25a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Wydatki, o których mowa w ust. 25 pkt 1 lit. a)-c), uznaje się za wydatki poniesione na cele mieszkaniowe, jeżeli przed upływem okresu, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, nastąpiło nabycie własności rzeczy lub praw wymienionych w ust. 25 pkt 1 lit. a)-c), w związku z którymi podatnik ponosił wydatki na nabycie.

Zaniechanie poboru podatku znajdzie zastosowanie do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie, udzielonych przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, w przypadku, gdy osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a) inwestycji mieszkaniowej (§ 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. rozporządzenia). Istotne jest, żeby kredyt mieszkaniowy został przeznaczony na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Dochody, od których zaniechano poboru podatku nie są wykazywane w zeznaniach rocznych i nie podlegają opodatkowaniu oraz zgłoszeniu do urzędu skarbowego.

Zgodnie z art. 922 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.):

§ 1. Prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi niniejszej.

§ 2. Nie należą do spadku prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą, jak również prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami.

§ 3. Do długów spadkowych należą także koszty pogrzebu spadkodawcy w takim zakresie, w jakim pogrzeb ten odpowiada zwyczajom przyjętym w danym środowisku, koszty postępowania spadkowego, obowiązek zaspokojenia roszczeń o zachowek oraz obowiązek wykonania zapisów zwykłych i poleceń, jak również inne obowiązki przewidziane w przepisach księgi niniejszej.

W myśl art. 924 Kodeksu cywilnego:

Spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy.

Stosownie do art. 925 ww. Kodeksu:

Spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku.

Na mocy art. 1012 Kodeksu cywilnego:

Spadkobierca może bądź przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (przyjęcie proste), bądź przyjąć spadek z ograniczeniem tej odpowiedzialności (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza), bądź też spadek odrzucić.

Stosownie do art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego:

Sąd na wniosek osoby mającej w tym interes stwierdza nabycie spadku przez spadkobiercę. Notariusz na zasadach określonych w przepisach odrębnych sporządza akt poświadczenia dziedziczenia.

W myśl art. 1030 ww. Kodeksu:

Do chwili przyjęcia spadku spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe tylko ze spadku. Od chwili przyjęcia spadku ponosi odpowiedzialność za te długi z całego swego majątku.

Zgodnie natomiast z art. 1031 § 1 Kodeksu cywilnego:

W razie prostego przyjęcia spadku spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe bez ograniczenia.

W konsekwencji, mając na uwadze opis sprawy, stwierdzić należy, że w stosunku do uzyskanego przez Pana przychodu związanego z umorzeniem wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego zastosowanie znajdzie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe. Spełnia Pan bowiem wszystkie przesłanki umożliwiające zastosowanie ww. zaniechania.

Mając na uwadze przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe oraz powołane przepisy prawa stwierdzić należy, że umorzona w 2022 r. przez Bank kwota kredytu obejmująca kwotę kapitału, będzie stanowiła dla Pana przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z tytułu nieodpłatnych świadczeń klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W stosunku do uzyskanego przez Pana przychodu związanego z umorzeniem wierzytelności względem Banku, tj. kapitału, znajdzie zastosowanie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe. W konsekwencji, nie będzie Pan zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu umorzenia w 2022 r. przez Bank kwoty kredytu obejmującej kwotę kapitału.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Pana i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Końcowo należy wskazać, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego, co wynika z treści art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). W związku z tym, interpretacje te wywierają skutki prawne jedynie w stosunku do tego podmiotu, do którego są skierowane. Zatem, niniejsza interpretacja indywidualna jest wiążąca dla Pana jako osoby występującej z wnioskiem, natomiast nie wywołuje skutków prawnych dla innych osób (współkredytobiorców).

Procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretację opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego podanego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe jest zgodne ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego organu kontroli celno-skarbowej.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

· Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: Pana sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i musi Pan zastosować się do interpretacji.

· Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;

2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w `(...)` . Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2022 r. poz. 329; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

· w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

· w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).