W latach 2020-2021 władza rodzicielska nad dwójką małoletnich dzieci spoczywała wyłącznie na wnioskodawczyni, która samodzielnie wykonywała tę władzę bez udziału ich ojca. Wnioskodawczyni codziennie zajmowała się dziećmi, uczestniczyła w ich wychowaniu, organizowała i finansowała ich wypoczynek oraz ponosiła wszystkie koszty utrzymania. Ojciec dzieci, mimo wspólnego zamieszkania z wnioskodawczynią i dziećmi, nie angażował się w wykonywanie władzy rodzicielskiej, nie uczestniczył w wychowaniu ani nie ponosił kosztów ich utrzymania. W związku z powyższym, wnioskodawczyni ma prawo do odliczenia ulgi prorodzinnej w pełnej wysokości na każde z dwojga dzieci za lata 2020-2021.
Dołącz do doradców podatkowych korzystających z Fiscalex
Uzyskaj dostęp do największej bazy interpretacji podatkowych w Polsce. Zaawansowane wyszukiwanie, analiza AI i podsumowania interpretacji w jednym miejscu.
Rozpocznij bezpłatny okres próbnyInterpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.
28 marca 2022 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania z ulgi prorodzinnej. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem złożonym 21 czerwca 2022 r. Treść wniosku jest następująca:
… lipca 2019 r. rozwiodła się Pani z mężem. Z dniem … sierpnia 2019 r. wyrok stał się prawomocny. W wyroku Sąd określił zasady kontaktu ojca z dziećmi. Na stałe synowie przebywają z Panią, nie jest ustalona piecza naprzemienna, ojciec nie jest pozbawiony praw rodzicielskich.
W sierpniu 2019 r. złożyła Pani wniosek do Sądu o podział majątku. Wniosła Pani o przyznanie Jej domu ze spłatą na rzecz Pani byłego męża (sprawa jest w toku). Pani były mąż nie chce się wyprowadzić i faktycznie przebywa z Panią i dziećmi fizycznie pod jednym dachem (w domu jednorodzinnym). Jednakże, ojciec dzieci nie sprawuje jakiejkolwiek opieki nad dwoma synami, nie wykonuje wyroku Sądu, nie zapewnia dzieciom wakacji, ferii, wyżywienia ani w weekendy, ani pozostałe dni wskazane w wyroku. Pomiędzy dziećmi a ich ojcem nie ma więzi emocjonalnej, nie spędzają razem czasu, nie mają wspólnych zainteresowań, pasji, nie rozmawiają ze sobą. Pani synowie nie mają w ojcu oparcia.
W zeznaniu rocznym złożonym przez Panią za 2020 r. i 2021 r. dokonała Pani odliczenia od podatku dochodowego, o którym mowa w art. 27f ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za dwoje dzieci, ale tylko w wysokości kwoty odliczenia należnej za sześć miesięcy za każde dziecko. Pełnej kwoty odliczenia w złożonych zeznaniach Pani nie uwzględniła, gdyż Jej były mąż, pomimo że faktycznie nie sprawował w tym okresie władzy rodzicielskiej, poinformował Panią o dokonaniu odliczenia na każde dziecko (za okres sześciu miesięcy) w składanych przez niego zeznaniach rocznych za ww. lata.
Wszelkie wydatki związane z utrzymaniem, takie jak: wyżywienie, odzież, szkoła, zajęcia dodatkowe, wakacje, ferie, wyjazdy weekendowe, wycieczki, obozy, kieszonkowe, kino, imprezy sportowe (mecze), basen, lekarze i wszystkie inne potrzeby ponosiła Pani sama.
Pani synowie obecnie mają 15 i 17 lat, a potrzeby oraz wydatki są coraz większe. Na poniesione wydatki związane z feriami, wakacjami, wycieczkami, obozami, opłatami za język obcy posiada Pani faktury, potwierdzenia przelewów, paragony. Ma Pani również korespondencję mailową, w której były mąż zażądał od Pani 2 000 zł, ponieważ chciał wyjechać z chłopcami na ferie. Nie dała mu Pani żadnych pieniędzy i dzieci nie pojechały z nim na ferie. Podobna sytuacja powtórzyła się jeszcze kilka razy, kiedy były mąż żądał od Pani pieniędzy np.: na zakup leku przeciwgorączkowego (syn był chory, nie mogła Pani wyjść z domu i poprosiła o leki - nie kupił), zwrotu kosztów za benzynę, bo odebrał syna z zajęć lub kazał Pani zamówić jemu taksówkę, bo płaci Pani alimenty i powinna Pani mieć na takie wydatki.
Ponadto, ojciec dzieci żąda zapraszania swojej osoby na święta, urodziny dzieci w charakterze gościa, co bardzo podkreśla. Na propozycję udziału w kosztach w pieniądzu lub własnym zaangażowaniem i pracą Pani były mąż odpowiada, że jest gościem. Podkreśla Pani, że Jej były mąż wciąż mieszka z Panią i dziećmi.
Za 2020 r. oraz 2021 r. Pani były mąż odliczył po 50% ulgi na każde z dwojga dzieci twierdząc, że ulga jest mu należna, ponieważ płaci alimenty. Pani były mąż pracuje na pełnym etacie jako nauczyciel, a więc nie zachodzi tu taka sytuacja, że nie jest on w stanie się utrzymać. Były mąż przebywając z Panią i dziećmi pod jednym dachem ponosił część opłat w udziale wynoszącym 1/4 kosztów za gaz, wodę i prąd, a zatem tylko w części przypadającej na jego osobę. Nie ponosi on żadnych innych kosztów utrzymania domu związanych z bieżącym utrzymaniem.
W uzupełnieniu wniosku wskazuje Pani, że:
- w latach 2020-2021 Pani dzieci uczyły się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty (szkoła podstawowa i średnia);
- w latach 2020-2021 zarówno Pani, jak i ojciec dzieci posiadali pełną władzę rodzicielską;
- w przedmiotowym okresie faktycznie Pani wykonywała władzę rodzicielską w stosunku do dzieci. Uczestniczyła Pani w ich wychowaniu, organizowała i finansowała ich wypoczynek na wakacje, ferie, jak również długie weekendy i jednodniowe wyjazdy. Pani ponosiła wszystkie koszty utrzymania, zabezpieczała wszelkie potrzeby bytowe, zdrowotne, edukacyjne, kulturalne, sportowo-rekreacyjne. Wspierała Pani synów w realizacji ich pasji, hobby, finansowała bilety na imprezy sportowe, kupowała prasę, książki. Adoptowała Pani pieska ze schroniska, którym synowie bardzo chętnie się opiekują, i którego obecność bardzo dobrze na nich wpływa. Pani dzieci bardzo lubią podróżować, młodszy syn chce rozpocząć naukę języka hiszpańskiego. Ojciec dzieci płacił wyłącznie alimenty, nic ponad to. Ojciec dzieci faktycznie mieszka jeszcze z Panią i synami z uwagi na toczącą się sprawę o podział majątku. W żaden sposób ojciec dzieci nie uczestniczy w ich życiu, najczęściej jest nieobecny lub jeśli nawet jest w domu, to nie poświęca czasu dzieciom. Wręcz uprzykrza im normalne funkcjonowanie swoim sposobem bycia. Pani dzieci nie chcą nikogo zapraszać do domu z obawy przed nieodpowiedzialnym zachowaniem ich ojca. Jest im wstyd. Ojciec dzieci zajął pokój młodszego syna (16 lat) i w sposób znaczny ogranicza mu możliwość korzystania z pokoju, choć pokój należał do Pani syna od momentu zamieszkania, tj. od 2012 r. Obecnie, między innymi śpi w nim Pani były mąż, choć ma inne możliwości. W tej sprawie złożyła Pani wniosek do Sądu Rejonowego o określenie sposobu korzystania z nieruchomości (dom jednorodzinny) do czasu zakończenia sprawy o podział majątku. Ojciec dzieci po prostu wręcz wyrzucał syna z pokoju. W trosce o syna złożyła Pani wniosek do Sądu. W sprawie o podział majątku zatrzymuje Pani dom z obowiązkiem spłaty byłego męża. Pani synowie są do domu bardzo przywiązani, wychowali się w nim i jest to dla nich bardzo ważne, aby w nim pozostać. Pod żadnym względem nie chcą zmieniać miejsca zamieszkania.
- po orzeczeniu rozwodu Sąd ustalił opiekę nad dziećmi w następujący sposób: kontakt ojca z synami - co dwa tygodnie od piątku do poniedziałku rano. Oprócz tego, w tygodniu, w którym ojciec nie spędza weekendu z dziećmi - dwa popołudnia do ustalenia. Ponieważ ojciec dzieci mieszka nadal z Panią i dziećmi jest to nie do wyegzekwowania. W styczniu 2022 r. zapowiedziała Pani byłemu mężowi, że będzie egzekwowała wyrok w zakresie ustalonych kontaktów z dziećmi. Odpowiedzią z jego strony był pozew złożony do Sądu o zniesienie ustalonych kontaktów i ustalenie luźnych kontaktów z dziećmi. Ponieważ ojciec dzieci twierdzi, że mieszka z Panią i synami i ma kontakt z chłopcami. Sam fakt przebywania ojca dzieci z nimi pod jednym dachem nie świadczy o tym, że się synami zajmuje. Alimenty w wysokości 700 zł na dziecko Pani były mąż płaci w terminie. Zgodziła się Pani na zmianę kontaktów ojca z dziećmi, ponieważ Pani były mąż i tak tej władzy nie wykonuje, a egzekwowanie nie ma sensu, ponieważ Pani synowie wcale się tego nie domagają i nie zabiegają o kontakt z ojcem. Ojciec dzieci nigdy nie zbudował prawdziwej, dobrej, ojcowskiej relacji z synami, nie dał im poczucia bezpieczeństwa, komfortu;
- po orzeczeniu przez Sąd rozwodu nie zmieniła Pani stanu cywilnego;
- z ojcem dzieci nie zawierała Pani żadnego porozumienia dotyczącego sposobu korzystania z ulgi na dzieci przez każdego z rodziców. Ojciec dzieci oświadczył Pani, że będzie odliczał połowę ulgi, bo płaci alimenty i z tego tytułu jest mu należna ulga;
- nie jest Pani matką innych dzieci ani opiekunem prawnym;
- źródłem Pani dochodu jest umowa o pracę i ewentualnie umowa zlecenie z pracodawcą - Urzędem Miasta. Wszystkie zaliczki zostały odprowadzone, nie ma Pani żadnych zaległości, egzekucji itp.;
- nie prowadziła Pani żadnej działalności gospodarczej;
- w latach podatkowych, których dotyczy wniosek, w stosunku do Pani i Jej dzieci nie miały zastosowania przepisy: art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym z wyjątkiem najmu prywatnego lub ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym albo zawarte w ustawie z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych;
- w latach 2020-2021 Pani dzieci nie otrzymywały żadnych zasiłków, dodatków pielęgnacyjnych ani rent;
- w ww. okresie Pani dzieci nie osiągnęły dochodów z innych źródeł.
Czy w świetle przedstawionego stanu faktycznego miała Pani prawo do odliczenia od podatku na każde dziecko za pełne dwanaście miesięcy w latach 2020-2021 kwoty wskazanej w art. 27f ust. 2 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.
W myśl art. 27f ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1426 ze zm.; Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.), w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2021 r.:
Od podatku dochodowego obliczonego zgodnie z art. 27, pomniejszonego o kwotę składki, o której mowa w art. 27b, podatnik ma prawo odliczyć kwotę obliczoną zgodnie z ust. 2 na każde małoletnie dziecko, w stosunku do którego w roku podatkowym:
wykonywał władzę rodzicielską;
pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało;
sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą.
Natomiast, zgodnie z art. 27f ust. 2 ww. ustawy, w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2021 r.:
Odliczeniu podlega za każdy miesiąc kalendarzowy roku podatkowego, w którym podatnik wykonywał władzę, pełnił funkcję albo sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do:
a) pozostającego przez cały rok podatkowy w związku małżeńskim i jego małżonka, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 112 000 zł,
b) niepozostającego w związku małżeńskim, w tym również przez część roku podatkowego, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 56 000 zł, za wyjątkiem podatnika samotnie wychowującego małoletnie dziecko wymienionego w art. 6 ust. 4, do którego ma zastosowanie kwota dochodu określona w lit. a);
dwojga małoletnich dzieci – kwota 92 zł 67 gr na każde dziecko;
trojga i więcej małoletnich dzieci – kwota:
a) 92 zł 67 gr odpowiednio na pierwsze i drugie dziecko,
b) 166 zł 67 gr na trzecie dziecko,
c) 225 zł na czwarte i każde kolejne dziecko.
Zgodnie z art. 27f ust. 2a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Za dochody, o których mowa w ust. 2 pkt 1, uważa się dochody uzyskane łącznie w danym roku podatkowym, do których mają zastosowanie zasady opodatkowania określone w art. 27, art. 30b i art. 30c, pomniejszone o kwotę składek, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 i 2a.
Stosownie do art. 27f ust. 2b ww. ustawy:
Odliczenie, o którym mowa w ust. 2 pkt 2 lub 3, przysługuje podatnikowi określonemu w ust. 1, który co najmniej przez jeden dzień roku podatkowego wykonywał władzę, pełnił funkcję lub sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do więcej niż jednego dziecka.
W myśl art. 27f ust. 2c ww. ustawy:
Odliczenie, o którym mowa w ust. 1, nie przysługuje, poczynając od miesiąca kalendarzowego, w którym dziecko:
na podstawie orzeczenia sądu zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych,
wstąpiło w związek małżeński.
Zgodnie z art. 27f ust. 3 ww. ustawy:
W przypadku, gdy w tym samym miesiącu kalendarzowym w stosunku do dziecka wykonywana jest władza, pełniona funkcja lub sprawowana opieka, o których mowa w ust. 1, każdemu z podatników przysługuje odliczenie w kwocie stanowiącej 1/30 kwoty obliczonej zgodnie z ust. 2 za każdy dzień sprawowania pieczy nad dzieckiem.
Z przepisu art. 27f ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w stanie prawnym obowiązującym do dnia 31 grudnia 2021 r. wynika, że:
Odliczenie dotyczy łącznie obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim. Kwotę tę mogą odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej.
Na mocy art. 27f ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2022 r., nadanym ustawą z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r. poz. 2105) i mającym zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2021 r.:
Odliczenie dotyczy łącznie obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim. Kwotę tę podatnicy mogą odliczyć od podatku w dowolnej proporcji przez nich ustalonej. W przypadku braku porozumienia między podatnikami, którzy zgodnie z rozstrzygnięciem sądu wspólnie wykonują władzę rodzicielską nad małoletnim dzieckiem po rozwodzie lub w trakcie separacji (piecza naprzemienna), lub gdy miejsce zamieszkania dziecka jest takie samo jak miejsce zamieszkania obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim - kwotę tę podatnicy odliczają w częściach równych. W pozostałych przypadkach odliczenie w wysokości 100% stosuje podatnik, u którego dziecko ma miejsce zamieszkania w rozumieniu ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny.
Zgodnie z art. 25 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.):
Miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu.
Stosownie do art. 26 ustawy Kodeks cywilny:
Miejscem zamieszkania dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską jest miejsce zamieszkania rodziców albo tego z rodziców, któremu wyłącznie przysługuje władza rodzicielska lub któremu zostało powierzone wykonywanie władzy rodzicielskiej (art. 26 § 1 ww. Kodeksu).
Jeżeli władza rodzicielska przysługuje na równi obojgu rodzicom mającym osobne miejsce zamieszkania, miejsce zamieszkania dziecka jest u tego z rodziców, u którego dziecko stale przebywa. Jeżeli dziecko nie przebywa stale u żadnego z rodziców, jego miejsce zamieszkania określa sąd opiekuńczy (art. 26 § 2 ww. Kodeksu).
Na podstawie art. 27f ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Odliczenia dokonuje się w zeznaniu, o którym mowa w art. 45 ust. 1, podając liczbę dzieci i ich numery PESEL, a w przypadku braku tych numerów – imiona, nazwiska oraz daty urodzenia dzieci. Na żądanie organów podatkowych, podatnik jest obowiązany przedstawić zaświadczenia, oświadczenia oraz inne dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia, w szczególności:
odpis aktu urodzenia dziecka;
zaświadczenie sądu rodzinnego o ustaleniu opiekuna prawnego dziecka;
odpis orzeczenia sądu o ustaleniu rodziny zastępczej lub umowę zawartą między rodziną zastępczą a starostą;
zaświadczenie o uczęszczaniu pełnoletniego dziecka do szkoły.
Natomiast, zgodnie z art. 27f ust. 7 ww. ustawy, w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2021r.:
Przepisy art. 6 ust. 8 i 9 stosuje się odpowiednio do dzieci, o których mowa w ust. 1 i 6.
Zgodnie z art. 6 ust. 8 ww. ustawy, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2021 r.:
Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania w sytuacji, gdy chociażby do jednego z małżonków, osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.
Na podstawie art. 6 ust. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, obowiązującego do 31 grudnia 2021 r.:
Zasada określona w ust. 8 nie dotyczy osób, o których mowa w art. 1 pkt 2 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, niekorzystających jednocześnie z opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub z działów specjalnych produkcji rolnej na zasadach określonych w art. 30c, w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym, w ustawie z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym albo w ustawie z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.
Stosownie do art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu przepisu zmienionym przez art. 1 pkt 2 lit. d) ustawy z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych**,** ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r. poz. 2105 ze zm.):
stosuje przepisy:
a) art. 30c lub
b) ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, z wyjątkiem art. 6 ust. 1a tej ustawy
- w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń;
Zgodnie z art. 70 ust. 2 ww. ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych**,** ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw,
w przypadku opodatkowania dochodów uzyskanych w 2021 r., o którym mowa w art. 6 ust. 4 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2021 r., przepis art. 6 ust. 8 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, stosuje się odpowiednio do osoby samotnie wychowującej dzieci i jej dziecka.
Zgodnie zatem z ogólną zasadą wynikającą z art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Podatnikom, jeżeli wykonują władzę rodzicielską, przysługuje ulga na dzieci małoletnie.
Zgodnie z przepisem art. 92 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1359):
Dziecko pozostaje aż do pełnoletności pod władzą rodzicielską.
W myśl art. 93 § 1 ww. Kodeksu:
Władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom.
Stosownie do art. 95 ww. Kodeksu:
Władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw.
W myśl art. 96 § 1 ww. Kodeksu:
Rodzice wychowują dziecko pozostające pod ich władzą rodzicielską i kierują nim. Obowiązani są troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i przygotować je należycie do pracy dla dobra społeczeństwa odpowiednio do jego uzdolnień.
Przepis art. 97 § 1 ww. Kodeksu mówi o tym, że:
Jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich jest obowiązane i uprawnione do jej wykonywania.
Natomiast w art. 106 ww. Kodeksu wskazano, że:
Jeżeli wymaga tego dobro dziecka, sąd opiekuńczy może zmienić orzeczenie o władzy rodzicielskiej i sposobie jej wykonywania zawarte w wyroku orzekającym rozwód, separację bądź unieważnienie małżeństwa, albo ustalającym pochodzenie dziecka.
Zgodnie zaś z treścią art. 107 § 1 ww. Kodeksu:
Jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom żyjącym w rozłączeniu, sąd opiekuńczy może ze względu na dobro dziecka określić sposób jej wykonywania i utrzymywania kontaktów z dzieckiem. Sąd pozostawia władzę rodzicielską obojgu rodzicom, jeżeli przedstawili zgodne z dobrem dziecka pisemne porozumienie o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem. Rodzeństwo powinno wychowywać się wspólnie, chyba że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia.
W myśl art. 107 § 2 ww. Kodeksu:
W braku porozumienia, o którym mowa w § 1, sąd, uwzględniając prawo dziecka do wychowania przez oboje rodziców, rozstrzyga o sposobie wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem. Sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka, jeżeli dobro dziecka za tym przemawia.
Podkreślenia przy tym wymaga, że separacja bądź rozwód rodziców nie są równoznaczne z utratą przez rodzica prawa do wykonywania władzy rodzicielskiej. Sąd rodzinny, ogłaszając separację bądź rozwiązując związek małżeński określa także prawa rodzicielskie. Jeżeli zatem nie pozbawia tego prawa jednego z rodziców, to uznaje, że rodzice są zdolni do porozumienia w sprawach dotyczących dziecka.
Warunkiem niezbędnym do zastosowania ulgi na dzieci w stosunku do małoletniego dziecka jest wykonywanie władzy rodzicielskiej (a nie samo jej posiadanie). Nie można utożsamiać pojęcia „wykonywanie władzy rodzicielskiej” z pojęciem „przysługiwanie władzy rodzicielskiej”. Należy mieć na uwadze, że do nabycia prawa do odliczenia ulgi prorodzinnej konieczne jest zarówno posiadanie przez rodzica władzy rodzicielskiej nad małoletnim dzieckiem, jak i jej faktyczne wykonywanie w danym roku podatkowym. Należy przy tym odróżnić treść władzy rodzicielskiej od jej wykonywania, gdyż samo posiadanie władzy rodzicielskiej nie oznacza jej wykonywania.
Władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka. Przy czym przez wychowywanie należy rozumieć zapewnianie stałej opieki, prowadzącej do uzyskania pełnego rozwoju fizycznego i psychicznego. Chodzi zatem o aktywne uczestniczenie w wychowywaniu dziecka i realny wpływ na rozwój jego osobowości. Realizacja prawa wykonywania władzy rodzicielskiej może następować przykładowo poprzez osobiste kontakty z nauczycielami, interesowanie się stanem zdrowia dziecka i pomoc w jego leczeniu, zapewnianie wsparcia w nauce, interesowanie się sposobem spędzania wolnego czasu.
W konsekwencji, wykonywanie obowiązku alimentacyjnego, czyli fakt płacenia alimentów na dzieci, nie jest rozstrzygający dla uznania, że rodzic wykonuje władzę rodzicielską. Obowiązek alimentacyjny jest bowiem niezależny od władzy rodzicielskiej, a wiec spoczywa także na rodzicach, którzy zostali pozbawieni tej władzy.
Stąd ulga na dzieci przysługuje tym rodzicom, którzy faktycznie sprawują pieczę nad osobą i majątkiem dziecka. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje formalnie obojgu rodzicom, a tylko jeden z rodziców faktycznie ją wykonuje, to z odliczenia całości kwoty może skorzystać tylko ten rodzic. Jeżeli rodzic dziecka pomimo posiadania praw rodzicielskich nie zajmuje się dzieckiem albo jego kontakty są sporadyczne należy uznać, że nie wykonuje władzy rodzicielskiej i w związku z tym nie ma prawa do ulgi.
Powyższe potwierdza Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 27 lipca 2016 r., sygn. akt. II FSK 2378/15, stwierdzając: „(…) dla nabycia prawa do odliczenia ulgi prorodzinnej, konieczne jest łączne spełnienie dwóch przesłanek, to jest posiadanie władzy rodzicielskiej (nawet ograniczonej na podstawie wyroku sądowego) i jej faktyczne wykonywanie w danym roku podatkowym. Czym innym jest bowiem posiadanie władzy a czym innym jej wykonywanie, a to oznacza, że utożsamianie ich na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie znajduje uzasadnienia. W celu nabycia prawa do przedmiotowej ulgi podatnik powinien wykazać zatem, że w danym roku podatkowym wykonywał, a nie tylko posiadał władzę rodzicielską (…).”
Zatem, o wykonywaniu władzy rodzicielskiej nie świadczy tylko sam fakt jej posiadania, czy spełniania obowiązku alimentacyjnego, ani sporadyczne kontakty z dzieckiem. Wykonywanie władzy rodzicielskiej polega na sprawowaniu faktycznej pieczy nad małoletnim dzieckiem w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój, a w szczególności podejmowanie przez rodzica (rodziców) obowiązków w zakresie zaspokojenia potrzeb fizycznych, edukacyjnych i duchowych dziecka. Wykonywanie władzy rodzicielskiej należy zatem odnieść do konkretnych okoliczności faktycznych, w oparciu o zachowania i konkretną aktywność rodziców wobec dziecka.
Z przytoczonych regulacji wynika, że wysokość odliczenia z tytułu ulgi na dzieci, o której mowa w art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, została określona na dziecko, przy czym rodzicom dziecka ustawodawca przyznał jeden wspólny limit. Jeżeli zatem w stosunku do danego dziecka obojgu rodzicom przysługuje władza rodzicielska i władza ta jest wykonywana przez oboje rodziców, to każdy z rodziców ma prawo do odliczenia, w granicach przysługującej kwoty ulgi. Powyższe oznacza, że suma miesięcznych odliczeń dokonanych przez oboje rodziców względem tego samego dziecka nie może przekroczyć kwoty obliczonej zgodnie z art. 27f ust. 2 ww. ustawy.
Ustawodawca dał rodzicom możliwość wyboru, w jaki sposób dokonają odliczeń kwoty przysługującej im ulgi prorodzinnej. Istotne jest jednak to, aby odliczona kwota przez oboje rodziców nie przekroczyła rocznego limitu ulgi określonego ustawą. W związku z tym możliwe jest skorzystanie z odliczenia od podatku przez jednego z rodziców, przy czym konieczne jest w tym zakresie uzyskanie porozumienia pomiędzy osobami uprawnionymi, gdyż to im ustawodawca pozostawił decyzję w tym względzie. Natomiast w sytuacji braku takiego porozumienia odliczenie przysługuje w częściach równych.
Porozumienie rodziców co do wysokości dokonywanego odliczenia nie jest natomiast wymagane w przypadku, gdy rodzic spełnia warunki do zastosowania odliczenia na podstawie art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i odliczenia tego dokonuje w wysokości 50% kwoty ulgi określonej zgodnie z art. 27f ust. 2 tej ustawy.
Podkreślić należy, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym ulgi przewidzianej w art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uzależnione jest od spełnienia wszystkich ustawowych przesłanek wymaganych do jej zastosowania.
Z okoliczności opisanych we wniosku wynika, że w latach podatkowych, których dotyczy wniosek, tj. 2020-2021 w stosunku do dwójki małoletnich dzieci tylko Pani wykonywała władzę rodzicielską, sprawując nad nimi faktyczną i samodzielną pieczę w sposób zapewniający ich prawidłowy rozwój, jednocześnie mieszkając z nimi. Bez pomocy ojca dzieci zajmowała się Pani synami na co dzień, uczestniczyła w ich wychowaniu, organizowała i finansowała ich wypoczynek w czasie wakacji, ferii, długich weekendów, jak również jednodniowych wyjazdów. Ponosiła Pani wszystkie koszty utrzymania, zabezpieczała wszelkie potrzeby bytowe, zdrowotne, edukacyjne, kulturalne, sportowo-rekreacyjne, wspierała synów w realizacji ich pasji, hobby, finansowała bilety na imprezy sportowe, kupowała prasę i książki. Cały ciężar opieki nad dziećmi spoczywał wyłącznie na Pani. Z opisu sprawy wynika, że ojciec dzieci w okresie obejmującym przedmiotowy wniosek, pomimo że mieszkał razem z Panią i dziećmi, nie wykonywał faktycznie władzy rodzicielskiej, nie uczestniczył w ich wychowaniu na co dzień, nie sprawował nad nimi opieki, nie ponosił kosztów ich utrzymania, nie zapewniał dzieciom wakacji, ferii, wyżywienia, nie wykonywał wyroku Sądu. Pomiędzy dziećmi a ich ojcem nie ma więzi emocjonalnej, nie spędzają razem czasu, nie mają wspólnych zainteresowań, pasji, nie rozmawiają ze sobą. Dzieci nie mają w ojcu oparcia. Ojciec dzieci w żaden sposób nie uczestniczy w ich życiu, najczęściej jest nieobecny, a jeżeli jest w domu, to nie poświęca dzieciom czasu. Oprócz płacenia alimentów na dzieci, nie ponosił on żadnych kosztów związanych z ww. potrzebami synów. Wszelkie wydatki związane z utrzymaniem, takie jak: wyżywienie, odzież, szkoła, zajęcia dodatkowe, wakacje, ferie, wyjazdy weekendowe, wycieczki, obozy, kieszonkowe, kino, imprezy sportowe (mecze), basen, lekarze i wszystkie inne potrzeby ponosiła Pani sama.
Po orzeczeniu rozwodu Sąd ustalił opiekę nad dziećmi w następujący sposób: kontakt ojca z synami - co dwa tygodnie od piątku do poniedziałku rano. Oprócz tego, w tygodniu, w którym ojciec nie spędza weekendu z dziećmi - dwa popołudnia do ustalenia. Ponieważ ojciec dzieci mieszka nadal z Panią i dziećmi - jak wskazała Pani w opisie - jest to nie do wyegzekwowania. Gdy w styczniu 2022 r. zapowiedziała Pani byłemu mężowi, że będzie egzekwowała wyrok w zakresie ustalonych kontaktów z dziećmi odpowiedział pozwem złożonym do Sądu o zniesienie ustalonych kontaktów i ustalenie luźnych kontaktów z dziećmi. Dzieci nie zabiegają o kontakty z ojcem, ponieważ nie zbudował on nigdy prawdziwej, dobrej, ojcowskiej relacji z synami, nie dał im poczucia bezpieczeństwa, komfortu.
Biorąc pod uwagę powyższe przepisy wyjaśnić należy, że odliczenia ulgi z tytułu wychowywania dziecka małoletniego dokonuje ten z rodziców, który wykonuje w stosunku do niego władzę rodzicielską. W przypadku, gdy tylko jeden z rodziców wykonuje władzę rodzicielską w stosunku do małoletniego dziecka, to rodzicowi temu przysługuje prawo do odliczenia ulgi w pełnej wysokości limitu określonego na to dziecko.
Samo dysponowanie prawem wykonywania władzy rodzicielskiej nie jest wystarczające do skorzystania z ulgi na dzieci. Jeżeli rodzic dzieci pomimo posiadania praw rodzicielskich nie zajmuje się dziećmi, nie wykazuje żadnego zainteresowania ich wychowaniem i nie ponosi żadnych kosztów ich utrzymania poza zasądzonymi alimentami, jego władza rodzicielska jest jedynie formalna. Zatem nie sposób uznać za wystarczające dla przyjęcia, że ojciec wykonywał władzę rodzicielską w rozumieniu art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Samo płacenie alimentów na małoletnie dzieci, czy też wspólne zamieszkiwanie z nimi nie jest bowiem wystarczające dla przyjęcia, że również ojciec taką władzę faktycznie wykonywał.
Mając na uwadze przedstawiony we wniosku opis stanu faktycznego oraz powołane wyżej przepisy prawa, stwierdzić należy, że w latach 2020-2021 ciężar związany z wykonywaniem władzy rodzicielskiej w stosunku do dwójki małoletnich dzieci spoczywał wyłącznie na Pani, która bez udziału ich ojca wykonywała władzę rodzicielską. Zatem, przysługuje Pani prawo do odliczenia ulgi z tytułu wychowywania dwójki małoletnich dzieci w pełnej wysokości. W związku z tym za lata 2020-2021 przysługuje Pani wyłączne prawo (po spełnieniu wszystkich przesłanek wymaganych do zastosowania ulgi) do dokonania odliczeń w ramach ulgi prorodzinnej wynikającej z art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. w wysokości 100% kwoty ustalonej zgodnie z art. 27f ust. 2 ww. ustawy.
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który przedstawiła Pani i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.
Podkreślić należy, że stosownie do zakresu Pani sformułowanych pytań i własnego stanowiska w sprawie, przedmiotem niniejszej interpretacji jest wyłącznie możliwość odliczenia ulgi prorodzinnej w związku z wykonywaniem przez Panią wyłącznej władzy rodzicielskiej w stosunku do dwójki małoletnich dzieci.
Końcowo należy wskazać, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Postępowanie w sprawie wydania interpretacji indywidualnej ma na celu wyjaśnienie wątpliwości co do sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego materialnego do określonego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy Ordynacja podatkowa jest sam przepis prawa. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego), stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Organ nie prowadzi postępowania dowodowego, ograniczając się do analizy okoliczności podanych we wniosku. W stosunku do tych okoliczności wyraża swoje stanowisko, które zawsze musi być jednak ustosunkowaniem się do poglądu (stanowiska) prezentowanego w danej sprawie przez wnioskodawcę. Jeżeli zatem, przedstawiony we wniosku stan faktyczny będzie różnił się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie Pani chroniła w zakresie rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.
Z uwagi na to, że wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej stosowania przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych został złożony przez Panią – jednego z rodziców, zaznacza się, że interpretacja nie wywiera skutku prawnego dla ojca dzieci.
· Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
· Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w …. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2022 r. poz. 329; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
· w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
· w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).
Fiscalex • Automatyczne wyszukiwanie interpretacji • Anuluj w każdej chwili