0113-KDIPT2-2.4011.260.2022.2.DA

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

9 marca 2022 r. złożył Pan wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Pana główne źródło zarobków to umowa o pracę w firmie z branży IT. Uzyskuje Pan z tego tytułu roczne dochody mieszczące się w drugim progu podatkowym. Pozostałe źródła dochodu to: działalność nierejestrowana (art. 20 ust. 1ba ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) oraz prawa autorskie.

Ani do Pana, ani do Jego dziecka nie mają zastosowania przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym, ani ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Pana miejsce zamieszkania przez cały rok podatkowy było w Polsce, nie uzyskiwał Pan żadnych dochodów z zagranicy.

Od 13 września 2008 r. był Pan żonaty z … (PESEL …), od 14 października 2011 r., wychowuje Pan syna … (PESEL …, ur. … października 2011 r.).

Na rozprawie … grudnia 2021 r. Sąd Okręgowy w … orzekł Pana rozwód, bez orzekania o winie. Wyrok uprawomocnił się … grudnia 2021 r. Na mocy wyroku władza rodzicielska powierzona została obojgu rodzicom, z określeniem miejsca zamieszkania przy matce. Zasądzono również od Pana alimenty na rzecz dziecka w wysokości 900 zł, natomiast nie orzekano o kontaktach ojca z dzieckiem.

Opieka nad synem miała być realizowana w oparciu o przedstawione Sądowi porozumienie wychowawcze. Na mocy tego porozumienia ma Pan sprawować opiekę nad synem w dwutygodniowych cyklach, według następującego schematu:

· Tydzień 1 - Pan przejmuje opiekę nad synem w czwartek po szkole i oddaje go pod opiekę matki w piątkowy wieczór,

· Tydzień 2 - Pan przejmuje opiekę nad synem w czwartek po szkole i oddaje go pod opiekę matki w niedzielny wieczór.

Ponadto sprawuje Pan opiekę w jeden tydzień ferii oraz jeden miesiąc wakacji. W skali roku, po odliczeniu czasu spędzonego w szkole, daje to około 38% czasu spędzonego pod Pana opieką.

Od listopada 2021 r. mieszka Pan z byłą żoną osobno - Pan w wynajmowanym mieszkaniu położonym przy ul. … w …, a była żona w domu położonym przy ul.…, w … (gmina …). Każdy z rodziców sprawuje opiekę nad synem odrębnie, w swoim miejscu zamieszkania. Opiekę sprawuje Pan i matka dziecka samodzielnie, bez udziału drugiego rodzica. W czasie, kiedy syn przebywa pod Pana opieką zajmuje się Pan samodzielnie jego wychowaniem, opieką zdrowotną, obowiązkami szkolnymi, wyżywieniem i rozrywką. Ponosi Pan również koszty zapewnienia mu odpowiednich warunków mieszkaniowych - wynajmuje większy niż potrzebny Panu lokal, aby syn miał swój osobny pokój.

Od dnia uprawomocnienia się wyroku, syn był pod Pana opieką w następującym czasie:

1. 9 grudnia 2021 r., ok. 13:30 - 10 grudnia 2021 r., ok. 18:00,

2. 19 grudnia 2021 r., ok. 10:00 - 21 grudnia 2021 r., ok. 16:00,

3. 23 grudnia 2021 r., ok. 8:30 - 25 grudnia 2021 r., ok. 18:00 (z wyłączeniem czasu kiedy syn pojechał na Wigilię do rodziny byłej żony),

4. 30 grudnia 2021 r., ok. 11:00 - 2 stycznia 2022 r., ok. 17:00.

Zmiany w stosunku do oryginalnego planu wynikały z okresu świątecznego oraz kwarantanny, podczas której syn musiał przebywać w swoim miejscu zamieszkania. W tym czasie ponosił Pan koszty wyżywienia, zabawek, niezbędnych leków, rozrywek (przygotowania atrakcji sylwestrowych).

W uzupełnieniu wniosku wskazał Pan, że:

- w 2021 r. Pana dziecko nie uczyło się w żadnej szkole w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie;

- we wskazanych wyżej dniach 2021 r., przypadających po uprawomocnieniu się wyroku rozwodowego, wyłącznie Pan (bez udziału matki dziecka) był odpowiedzialny za wychowanie syna, sprawował nad nim opiekę, ponosił koszty utrzymania, troszczył się o rozwój fizyczny i duchowy, zabezpieczał potrzeby bytowe, edukacyjne itp., i faktycznie te czynności realizował Pan bez udziału matki dziecka. W pozostałych dniach tego okresu, wyłączna odpowiedzialność za powyższe czynności należała do matki dziecka. Dodaje Pan, że zgodnie z wyrokiem rozwodowym władza rodzicielska została powierzona obojgu rodzicom.

Ponadto w okresie od 1 listopada do 8 grudnia, opieka nad synem (i wszystkie czynności wymienione powyżej) odbywała się w trybie opieki naprzemiennej, w schemacie:

· Tydzień 1 - Pan przejmuje opiekę nad synem w czwartek po szkole i oddaje go pod opiekę matki w piątkowy wieczór,

· Tydzień 2 - Pan przejmuje opiekę nad synem w czwartek po szkole i oddaje go pod opiekę matki w niedzielny wieczór.

Przez resztę 2021 r. (od początku do 31 października), sprawował Pan wraz z byłą żoną wspólną opiekę nad synem.

- w 2021 r. poza alimentami nie partycypował Pan w kosztach utrzymania syna. Przed uprawomocnieniem się wyroku rozwodowego (… grudnia 2021 r.) syn utrzymywany był z majątku wspólnego Pana i Pana żony (ponieważ majątek był wspólny, uważa Pan, że nie można nazwać tego partycypacją). W okresach przedstawionych powyżej, oprócz płacenia alimentów pokrywał Pan z własnego majątku osobistego wydatki związane z m.in. zamieszkaniem, wyżywieniem i rozrywką syna, gdy syn przebywał u Pana. Również, zdaniem Pana, nie można nazwać tego partycypacją, ponieważ ww. wydatki pokrywał Pan całkowicie sam, bez udziału matki dziecka;

- po orzeczeniu rozwodu, tj. z dniem jego uprawomocnienia (… grudnia 2021 r.), Pana stan cywilny zmienił się na „rozwiedziony” i od tego czasu nie uległ zmianie;

- po orzeczeniu rozwodu nie zawarł Pan z byłą żoną żadnego porozumienia dotyczącego sposobu korzystania z ulgi na dziecko;

- nie jest Pan ojcem ani opiekunem prawnym innych dzieci;

- w 2021 r. Pana syn nie otrzymywał zasiłku pielęgnacyjnego ani renty socjalnej;

- w 2021 r. Pana dziecko nie osiągnęło żadnych dochodów.

Pytanie

Czy w rozliczeniu PIT (podatek dochodowy od osób fizycznych) za rok 2021 może Pan wybrać sposób rozliczenia przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Pana stanowisko w sprawie

Pana zdaniem, może Pan w rozliczeniu PIT za rok 2021 wybrać sposób rozliczenia przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ponieważ:

- od dnia … grudnia jest Pan osobą rozwiedzioną;

- ani do Pana, ani do Jego dziecka nie mają zastosowania przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym, ani ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych;

- w ciągu roku podatkowego wychowywał Pan dziecko małoletnie (ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie wymaga sprawowania opieki przez cały rok);

- w przedstawionych okresach czasu wychowywał Pan syna samotnie, tj. bez udziału i w oddzieleniu od drugiego rodzica.

Stanowisko to potwierdzają wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego: „W aktualnym brzmieniu ustawodawca nie zastrzegł, jakoby status osoby samotnie wychowującej dziecko może przysługiwać tylko jednemu z rodziców, a to wskazuje na zamierzony zabieg ustawodawcy, który tym samym uznał, że status osoby „samotnie wychowującej dzieci” od 1 stycznia 2011 r. może mieć każde z rodziców spełniających pozostałe kryteria określone w art. 6 ust. 4 u.p.d.o.f” (Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 5 kwietnia 2017 r., sygn. akt II FSK 573/15). „Samotne wychowywanie nie musi przy tym mieć miejsca przez cały rok podatkowy - jak twierdzi autor skargi kasacyjnej. Taka treść z przepisu tego nie wynika. Wystarczające jest zatem, aby stan taki w roku podatkowym zaistniał.” (Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 5 kwietnia 2017 r., sygn. akt II FSK 573/15). „Leksykalne znaczenie wyrazu „samotny” („samotność”) ukierunkowuje na odkodowanie sformułowania „rodzic samotnie wychowujący dzieci”, jako rodzica wychowującego dzieci (dziecko) w odosobnieniu od drugiego rodzica dzieci (dziecka) i bez jego udziału, przebywającego z dziećmi (dzieckiem) w innym miejscu niż drugi rodzic. Bezsprzecznie kryterium „samotności” wyklucza się z kryterium „wspólności”. Wyraz „wspólny” w jego zasadniczym znaczeniu oznacza m.in. „wykonywanie razem z innymi” (SJP jak wyżej). Jeśli zatem rozwiedziony rodzic nie wykonuje w tym samym czasie i w tym samym miejscu czynności, przy współudziale drugiego rodzica, składających się na proces jego czynności wychowawczych, to wręcz nielogiczne jest twierdzenie, że czyni to wspólnie z drugim rodzicem.” (Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 20 maja 2020 r., sygn. akt II FSK 383/20).

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.; w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2021 r.):

Od dochodów rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:

1. małoletnie,

2. bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,

3. do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym i nauce lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b lub uzyskały przychody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148, w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek określonej w art. 27 ust. 1b pkt 1 oraz stawki podatku, określonej w pierwszym przedziale skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej

- podatek może być określony, z zastrzeżeniem ust. 8, na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie.

Stosownie do art. 6 ust. 8 ww. ustawy:

Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania w sytuacji, gdy chociażby do jednego z małżonków, osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym lub ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

W myśl natomiast art. 6 ust. 9 ww. ustawy:

Zasada określona w ust. 8 nie dotyczy osób, o których mowa w art. 1 pkt 2 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, niekorzystających jednocześnie z opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub z działów specjalnych produkcji rolnej na zasadach określonych w art. 30c albo w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym, w ustawie z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym albo ustawie z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Z powyższego wynika, że ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad obliczania podatku dochodowego dla osób samotnie wychowujących dzieci od spełnienia łącznie następujących warunków:

- posiadania statusu osoby samotnie wychowującej dziecko,

- wychowywania samotnie w roku podatkowym dzieci (dziecka),

- nieuzyskiwania przez rodzica i dziecko (dzieci) przychodów/dochodów, do których zastosowanie mają przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych,

- nieuzyskiwania przez pełnoletnie dzieci (dziecko) dochodów powyżej 3 089 zł (z wyjątkiem przewidzianych ustawą).

Stosownie do art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu przepisu zmienionym przez art. 1 pkt 2 lit. d) ustawy z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych**,** ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r. poz. 2105 ze zm.):

Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2, nie ma zastosowania, w przypadku gdy chociażby jeden z małżonków:

1. stosuje przepisy:

a) art. 30c lub

b) ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, z wyjątkiem art. 6 ust. 1a tej ustawy

- w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń;

2. podlega opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Zgodnie z art. 70 ust. 2 ww. ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych**,** ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, w przypadku opodatkowania dochodów uzyskanych w 2021 r., o którym mowa w art. 6 ust. 4 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2021 r.:

Przepis art. 6 ust. 8 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, stosuje się odpowiednio do osoby samotnie wychowującej dzieci i jej dziecka.

Należy jednak wskazać, że przepis art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie może być odczytywany w ten sposób, że każda osoba mająca dzieci i znajdująca się w stanie wolnym lub w separacji jest osobą samotnie wychowującą dziecko.

Z istoty pojęcia „osoby samotnie wychowującej dziecko” wynika, że jest to osoba, która w określonej sytuacji, w określonym czasie zupełnie sama (bez udziału drugiej osoby) zajmuje się wychowywaniem dziecka, stale troszczy się o jego byt materialny i rozwój emocjonalny. Przepis art. 6 ust. 4 ww. ustawy wymienia enumeratywnie osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowujących dzieci, odwołując się zarówno do statusu cywilnoprawnego osoby wychowującej dzieci (panna, kawaler, wdowa, wdowiec, rozwódka, rozwodnik lub osoba będąca w separacji), jak również do tego, że osoba ta musi faktycznie wychowywać dzieci samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców. Jest to więc taka osoba, która stale troszczy się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka, bez udziału (wsparcia) drugiej osoby. Natomiast, zaangażowanie w proces wychowawczy dziecka każdego z rodziców oznacza, że w roku podatkowym dziecko wychowywane jest wspólnie przez oboje rodziców, a nie samotnie przez któregokolwiek z nich. Przy wychowywaniu dziecka należy wziąć pod uwagę całokształt działań i czynności wykonywanych przez każdego z rodziców, w tym także tych o charakterze niewymiernym jak kształtowanie osobowości, światopoglądu, systemu wartości, postaw emocjonalnych. W sytuacji, gdy każdy z rodziców aktywnie oraz w porównywalnym stopniu uczestniczy w wychowywaniu dziecka – co przejawia się między innymi dzieleniem się wszelkimi obowiązkami związanymi z procesem wychowawczym dziecka, niezależnie od tego u kogo i pod czyją w danym momencie roku podatkowego opieką dziecko przebywa – nie można mówić o samotnym wychowywaniu dziecka przez któregokolwiek z rodziców.

Przyjęcie odmiennej wykładni stałoby w sprzeczności z uzasadnieniem wprowadzenia tej ulgi, z którego jednoznacznie wynika, że ustawodawca kierował ją tylko do osób, które samotnie troszczą się o codzienne zaspokojenie potrzeb dzieci, posiadając ściśle określony status cywilny.

Prawo do omawianej preferencji podatkowej będzie przysługiwało jedynie temu z rodziców, czy opiekunów prawnych, który będąc osobą stanu wolnego (za wyjątkiem ściśle w ustawie określonym) faktycznie w roku podatkowym samotnie dziecko wychowuje, czyli sprawuje nad nim samodzielnie ciągłą opiekę, bez udziału drugiego rodzica w procesie wychowawczym.

Jednocześnie przepisy powyższej ustawy nie uzależniają prawa podatnika do preferencyjnego opodatkowania jego dochodów od tego, czy przez cały rok był osobą samotnie wychowującą dziecko. Wystarczające jest zatem, aby taki stan zaistniał w ciągu roku, a nie trwał przez cały rok.

W tym miejscu należy jednoznacznie podkreślić, że wszelkie ulgi i zwolnienia podatkowe są odstępstwem od zasady powszechności opodatkowania, wynikającej z art. 84 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78 poz. 483 ze zm.), stanowiącego, że każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie. Oznacza to, że wszelkie odstępstwa od tej zasady, muszą bezwzględnie wynikać z przepisów prawa i być interpretowane ściśle z jego literą. Co więcej, zgodnie z konstrukcją i systematyką ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wszelkie ulgi i zwolnienia podatkowe stanowią wyjątek od generalnej zasady powszechności opodatkowania wyrażonej w art. 9 ust. 1 ww. ustawy. Stąd też, korzystanie z każdej preferencji podatkowej, wymaga spełnienia warunków określonych w przepisach je konstytuujących. Tak więc, przepisy regulujące prawo do preferencyjnego rozliczenia powinny być interpretowane ściśle; niedopuszczalna jest ich interpretacja rozszerzająca.

Przystępując do oceny możliwości rozliczania dochodów Pana w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dziecko zaznaczyć należy, że każda preferencja podatkowa stanowi wyjątek od zasady równości i powszechności opodatkowania. W konsekwencji, podatnikowi przysługuje prawo do jej zastosowania, jeśli spełni warunki dla niej określone, a w szczególności, jeśli w trakcie roku podatkowego faktycznie samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców, wychowywał dziecko.

Ustawodawca w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawarł definicji pojęcia „wychowywać”, należy odwołać się zatem do jego definicji słownikowych. „Wychowywać” w słownikowym rozumieniu oznacza: zapewniając byt doprowadzić do osiągnięcia pełnego rozwoju psychicznego i fizycznego. Wychowywanie polega na stałym troszczeniu się o byt materialny dziecka oraz o jego rozwój emocjonalny.

W orzecznictwie i doktrynie wskazuje się, że wychowanie dziecka można określić jako kształtowanie osobowości dziecka poprzez kształtowanie jego samodzielności, obowiązkowości, rozwijanie predyspozycji intelektualnych i umiejętności praktycznych, kształtowanie światopoglądu oraz systemu wartości oraz postaw emocjonalnych (por. wyrok NSA z dnia 31 maja 2011 r., sygn. akt II FSK 30/10). Warunek „samotnego wychowywania dzieci” wynika wprost z art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ustawodawca nie dookreślił jednak, jak należy definiować pojęcie „samotnego wychowywania”.

Zgodnie z internetowym Słownikiem Języka Polskiego PWN, „samotny” to: (1) „żyjący sam, bez rodziny, przyjaciół”, (2) „znajdujący się w określonej sytuacji, w określonym czasie zupełnie sam”, (3) „spędzany, odbywany w pojedynkę, bez towarzystwa”, (4) „znajdujący się na odludziu”. Z kolei, „wychować — wychowywać” to: (1) „zapewnić dziecku opiekę i doprowadzić je do samodzielności”, (2) „przygotować kogoś do pracy w jakiejś dziedzinie”.

Samotne wychowywanie oznacza wychowywanie dziecka bez faktycznego udziału drugiego rodzica.

Odnosząc się do wychowywania Pana syna, zauważyć należy, że sprawowanie opieki nad nim odbywa się w systemie opieki naprzemiennej. Czas opieki i wychowania dziecka został podzielony pomiędzy oboje rodziców. Obowiązki wychowawcze, Pan i matka dziecka realizują oddzielnie.

Zatem, zarówno Pan jako ojciec, jak i matka dziecka, aktywnie współuczestniczą w wychowaniu dziecka, pomimo że nie zamieszkują ze sobą. W rezultacie, w przedmiotowej sprawie nie można przyjąć, że któregokolwiek z rodziców można uznać za osobę samotnie wychowującą dziecko w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a w konsekwencji, że któremukolwiek z rodziców przysługuje prawo preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko.

Wychowanie dziecka można bowiem określić jako kształtowanie osobowości dziecka poprzez kształtowanie jego samodzielności, obowiązkowości, rozwijanie predyspozycji intelektualnych i umiejętności praktycznych, kształtowanie światopoglądu oraz systemu wartości, oraz postaw emocjonalnych. Natomiast w tym konkretnym przypadku fakt współdziałania Pana w wychowywaniu dziecka, poprzez naprzemienną opiekę przez oboje rodziców, nie oznacza, że proces wychowawczy dziecka prowadzony jest tylko i wyłącznie przez Pana. Nie sposób bowiem uznać, że w przedstawionym przez Pana stanie faktycznym – w tak zorganizowanym trybie naprzemiennego wykonywania władzy rodzicielskiej – zachodzą dwa odrębne procesy wychowania, tj. osobny samotny proces przeprowadza ojciec „w swoim czasie”, gdy dziecko u niego zamieszkuje, a zupełnie inny proces wychowywania zachodzi podczas, gdy dziecko przebywa ze swoją matką. Wychowania dziecka nie da się „podzielić”, bowiem jest to ciągły i długotrwały rozwój, na który w tym przypadku składa się wspólna praca obojga rodziców.

Wskazać również należy, że podczas sprawowania opieki przez rodziców stanu wolnego (podobnie jak rodziców pozostających w związku małżeńskim) lub wobec, których orzeczono separację zawsze, w którymś momencie tygodnia, miesiąca, czy roku, jeden z rodziców pozostaje sam na sam z dzieckiem - nie oznacza to jednak, że rodzice ci samotnie wychowują dziecko.

Zatem, Pan (jako ojciec dziecka) nie może zostać uznany za osobę samotnie wychowującą dziecko. Dla zastosowania rozliczenia, o którym mowa w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych istotny jest bowiem warunek, że w trakcie roku podatkowego rzeczywiście samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców, wychowuje się dziecko, który wobec sytuacji przedstawionej we wniosku nie został spełniony. Preferencja ta uzależniona jest bowiem nie tylko od stanu cywilnego, ale przede wszystkim od faktycznego samotnego wychowywania dziecka/dzieci.

W konsekwencji nie spełnia Pan warunków określonych w art. 6 ust. 4 ww. ustawy i nie przysługuje Panu prawo do skorzystania z preferencyjnego rozliczenia, o którym mowa w tym przepisie jako osoby samotnie wychowującej dziecko za rok 2021.

Biorąc pod uwagę powyższe, nie kwestionując faktu, że Pan – jako osoba rozwiedziona – bierze udział w wychowywaniu swojego dziecka (syna) – nie sposób stwierdzić, że spełnia Pan wszystkie warunki uprawniające do opodatkowania jako osoby samotnie wychowującej dziecko. Jak wskazał Pan w opisie stanu faktycznego, sprawowanie opieki nad synem odbywa się w systemie opieki naprzemiennej. Sąd w wyroku rozwodowym pozostawił władzę rodzicielską nad małoletnim synem obojgu rodzicom i ustalił miejsce pobytu dziecka przy matce. Opieka nad synem miała być realizowana w oparciu o przedstawione Sądowi porozumienie wychowawcze. Na mocy tego porozumienia ma Pan sprawować opiekę nad synem w dwutygodniowych cyklach, według następującego schematu:

· Tydzień 1 - Pan przejmuje opiekę nad synem w czwartek po szkole i oddaje go pod opiekę matki w piątkowy wieczór,

· Tydzień 2 - Pan przejmuje opiekę nad synem w czwartek po szkole i oddaje go pod opiekę matki w niedzielny wieczór.

Ponadto sprawuje Pan opiekę w jeden tydzień ferii oraz jeden miesiąc wakacji. W skali roku, po odliczeniu czasu spędzonego w szkole, daje to około 38% czasu spędzonego pod Pana opieką.

Od dnia uprawomocnienia się wyroku (… grudnia 2021 r.), syn był pod Pana opieką w następującym czasie:

1. 9 grudnia 2021 r., ok. 13:30 - 10 grudnia 2021 r., ok. 18:00,

2. 19 grudnia 2021 r., ok. 10:00 - 21 grudnia 2021 r., ok. 16:00,

3. 23 grudnia 2021 r., ok. 8:30 - 25 grudnia 2021 r., ok. 18:00 (z wyłączeniem czasu kiedy syn pojechał na Wigilię do rodziny byłej żony),

4. 30 grudnia 2021 r., ok. 11:00 - 2 stycznia 2022 r., ok. 17:00.

Zmiany w stosunku do oryginalnego planu wynikały z okresu świątecznego oraz kwarantanny, podczas której syn musiał przebywać w swoim miejscu zamieszkania.

Wobec powyższego bezsprzeczny pozostaje fakt, że część danego roku syn przebywa pod opieką matki i to ona wówczas go wychowuje, zatem Pan w roku podatkowym nie wychowuje syna samotnie, tzn. bez udziału drugiego z rodziców. Okoliczność, że dwie osoby wychowują to samo dziecko wyklucza możliwość uznania, że którakolwiek z tych osób wychowuje dziecko samotnie. W przedstawionym we wniosku stanie faktycznym dziecko jest wychowywane przez oboje rodziców.

Ponadto należy mieć na uwadze cel jaki przyświecał ustawodawcy w zakresie nowelizacji ustawy od dnia 1 stycznia 2011 r. (Dz. U. z 2010 r. Nr 226 poz. 1478). Nowelizacją tą, mimo że został uchylony ust. 5 w art. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych to zostało nadane nowe brzmienie ust. 4 tego artykułu. Jak wynika z uzasadnienia do zmian: „Na tle stosowania zacytowanego przepisu dochodzi do sporów interpretacyjnych pomiędzy podatnikami a organami podatkowymi pogłębiany przez brak jednolitego orzecznictwa sądów administracyjnych w tym zakresie (`(...)`).

W konsekwencji powyższego, zmiana w art. 6 ust. 4 ustawy PIT zmierza do doprecyzowania pojęcia „osoby samotnie wychowującej dzieci”, w taki sposób, aby nie budziło wątpliwości, iż prawo do preferencyjnego opodatkowania dochodów nie przysługuje wszystkim osobom stanu wolnego lub będącym w separacji, posiadającym dzieci własne lub przysposobione, o których mowa w art. 6 ust. 4, a wyłącznie tym, które samotnie wychowują te dzieci.

W tym celu zaproponowano połączenie dotychczasowych brzmień art. 6 ust. 4 i 5 ustawy PIT, w jeden przepis, który precyzuje warunki korzystania z preferencji i jednocześnie pozwoli na odzwierciedlenie zamierzenia ustawodawcy dotyczącego samotnego wychowywania dzieci. Ponadto wyeliminuje rozbieżności interpretacyjne, które pojawiają się zarówno w postępowaniu administracyjnym, jak i sądowym.” (Druk sejmowy 3366 Sejmu VI Kadencji).

Zatem, wykładnia celowościowa, po wprowadzeniu zmian od 2011 r., jednoznacznie prowadzi do konstatacji, że preferencyjne rozliczenie osoby samotnie wychowującej uzależnione jest nie tylko od stanu cywilnego, ale przede wszystkim od faktycznego samotnego wychowywania dziecka.

Biorąc pod uwagę powyższe oraz opisany we wniosku stan faktyczny stwierdzić należy, że okoliczność, że dwie osoby – Pan i Pana była żona – naprzemiennie wychowują to samo dziecko (małoletniego syna) wyklucza możliwość uznania, że którakolwiek z tych osób wychowuje dziecko samotnie.

W konsekwencji nie przysługuje Panu prawo do skorzystania z opodatkowania dochodów za rok 2021 w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko.

Odnosząc się natomiast do powołanych przez Pana wyroków sądów administracyjnych wskazać należy, że niewątpliwie wyroki sądów kształtują pewną linię wykładni obowiązującego prawa, jednak dotyczą wyłącznie konkretnych spraw, w danym stanie prawnym. Należy stwierdzić, że rozstrzygnięcia te zapadły w indywidualnych sprawach i w świetle art. 87 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej nie są źródłem powszechnie obowiązującego prawa i tym samym nie mogą być wiążące dla Organu wydającego przedmiotową interpretację.

Jednocześnie wskazać należy, że orzecznictwo w tym zakresie nie jest jednolite, i tak m.in. w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 5 października 2010 r., sygn. akt II FSK 890/09 i z dnia 31 maja 2011 r., sygn. akt II FSK 30/10 oraz Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 17 grudnia 2013 r., sygn. akt I SA/Bd 893/13, zostało przedstawione stanowisko analogiczne do tego, które prezentuje tutejszy Organ w niniejszej interpretacji.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który przedstawił Pan i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Końcowo należy wskazać, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretację opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego podanego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. Pełna weryfikacja prawidłowości Pana stanowiska może być dokonana jedynie w toku ewentualnego postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego organu kontroli celno-skarbowej, będącego poza zakresem instytucji interpretacji indywidualnej, do której zastosowanie mają przepisy określone w art. 14h (w zamkniętym katalogu) ustawy Ordynacja podatkowa.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

· Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.

· Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;

2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2022 r. poz. 329; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

· w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

· w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).