0112-KDIL2-2.4011.265.2022.2.WS
📋 Podsumowanie interpretacji
Wnioskodawca jest wspólnikiem spółki cywilnej, której głównym celem jest kompleksowa obsługa firm poprzez dostarczanie wyspecjalizowanych usług informatycznych. Spółka, jako jeden z liderów krajowego rynku, koncentruje się na ciągłym rozwoju opartym na innowacjach. Prowadzenie działalności badawczo-rozwojowej stanowi kluczowy element jej działalności, ponieważ Spółka inwestuje w nowe pomysły oraz wprowadza innowacyjne rozwiązania informatyczne. Działalność badawczo-rozwojowa Spółki, związana z tworzeniem rozwiązań w dziedzinie IT, ma charakter systematyczny, twórczy i projektowy. Prace są realizowane w sposób uporządkowany, zgodnie z określonym harmonogramem i standardowym cyklem projektowym. Celem tych działań jest opracowanie nowych, zmienionych lub ulepszonych produktów w postaci programów komputerowych, które cechują się wysokim poziomem innowacyjności. Organ podatkowy uznał, że działalność Spółki, w której Wnioskodawca jest wspólnikiem, mieści się w definicji działalności badawczo-rozwojowej, określonej w art. 5a pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W związku z tym Wnioskodawca ma prawo do skorzystania z ulgi na działalność badawczo-rozwojową, o której mowa w art. 26e tej samej ustawy.
❓ Pytania i stanowisko urzędu
Stanowisko urzędu
Masz dosyć przekopywania się przez dziesiątki interpretacji?
Dołącz do doradców podatkowych korzystających z Fiscalex
Uzyskaj dostęp do największej bazy interpretacji podatkowych w Polsce. Zaawansowane wyszukiwanie, analiza AI i podsumowania interpretacji w jednym miejscu.
Rozpocznij bezpłatny okres próbny📖 Pełna treść interpretacji
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
Dnia 1 marca 2022 r. wpłynął Pana wniosek z 28 lutego 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego do osób fizycznych. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 31 maja 2022 r. (wpływ 2 czerwca 2022 r.). Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego
Wnioskodawca jest wspólnikiem spółki cywilnej – … (dalej: Spółka). Wnioskodawca posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nieograniczony obowiązek podatkowy w świetle art. 3 ust. 1 oraz ust. 1a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: ustawa o PIT (podatek dochodowy od osób fizycznych)).
Wnioskodawca jako wspólnik Spółki oraz podatnik podatku dochodowego rozlicza przychody i koszty Spółki proporcjonalnie do swojego prawa do udziału w zysku – zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o PIT.
Spółka działa na rynku od 1992 roku. Wieloletnie doświadczenie i stale rozwijana wiedza w bardzo specjalistycznej dziedzinie, (…), przełożyła się na współpracę z firmami działającymi praktycznie we wszystkich wiodących na rynku branżach (na stałe Spółka współpracuje z około 700 podmiotami). Od samego początku głównym celem Spółki jest kompleksowa obsługa firm w zakresie dostarczania wysokospecjalizowanych usług informatycznych, a także sprzętu komputerowego i akcesoriów komputerowych. W konsekwencji wachlarz działań Spółki jest bardzo szeroki i obejmuje:
(…)
Obecnie Spółka posiada(…).
Spółka, jako jeden z liderów krajowego rynku, stawiając na ciągły rozwój oparty na innowacjach, buduje tym samym rozpoznawalność marki. Jednocześnie z uwagi na postęp technologiczny i wzrastające wymagania klientów, prowadzenie działalności badawczo-rozwojowej jest nieodzownym elementem prowadzonego biznesu. Zatem niezwykle istotnym jest, aby inwestować w nowe pomysły oraz wprowadzać innowacyjne rozwiązania informatyczne (oprogramowanie, aplikacje itp.), mające zastosowanie w procesach biznesowych różnych branż, w szczególności w obsłudze sklepów internetowych. W rezultacie Spółka stale wprowadza nowe, zmienione lub ulepszone rozwiązania w tym zakresie, często opracowywane i tworzone pod konkretne potrzeby klienta.
Zgodnie z Regulaminem organizacyjnym Spółki przyjętym w formie uchwały Zarządu, działalność Spółki jest podzielona na działy biznesowe rozumiane jako jednostki organizacyjne realizujące określone funkcje. Działalność badawczo-rozwojowa jest realizowana przez wyspecjalizowaną kadrę Spółki, z różnych jej działów, które wspólnie realizują konkretne projekty badawczo-rozwojowe, tworząc nowe produkty/usługi (oprogramowanie/aplikacje) bądź ulepszając/rozszerzając funkcjonalność produktów/usług stworzonych wcześniej przez Spółkę.
Działalność badawczo-rozwojowa prowadzona przez Spółkę, dotycząca tworzenia rozwiązań w dziedzinie IT, ma charakter systematyczny, twórczy i projektowy. Oznacza to w praktyce, że w celu opracowania konkretnego rozwiązania informatycznego (stworzenia konkretnej aplikacji czy oprogramowania) tworzony jest projekt oraz powoływany jest zespół projektowy, którego zadaniem jest realizacja tego projektu, tj. opracowanie i wytworzenie danego oprogramowania czy też aplikacji. Praca projektowa w zakresie działalności badawczo-rozwojowej jest realizowana zgodnie z wewnętrznymi procedurami zarządzania, które określają podstawowe zasady przebiegu, planowania i monitorowania każdego projektu. Prowadzone przez Spółkę prace badawczo-rozwojowe polegają w szczególności na zdobywaniu nowych zasobów wiedzy oraz tworzeniu innowacyjnych i kompleksowych rozwiązań informatycznych zgodnie z zapotrzebowaniem rynku. W efekcie otrzymywane są nowe, ulepszone lub zmienione kompleksowe i zaawansowane rozwiązania informatyczne, składające się w szczególności z algorytmów, skryptów i kodów informatycznych. W konsekwencji należy stwierdzić, że działalność badawczo-rozwojowa Spółki jest podejmowana w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów do tworzenia nowych zastosowań.
Projekty, co do zasady, realizowane są w ramach standardowego cyklu projektowego. Standardowy cykl projektowy składa się zasadniczo z następujących faz:
· Faza 1: Tworzenie koncepcji, harmonogramu i budżetu projektu,
· Faza 2: Zasadnicze prace programistyczne,
· Faza 3: Weryfikacja systemu/oprogramowania w środowisku zbliżonym do naturalnego oraz wdrożenie w środowisku naturalnym,
· Faza 4: Nadzór techniczny nad oprogramowaniem po jego wdrożeniu.
Faza 1 polega na przeprowadzeniu wstępnych prac koncepcyjnych, dotyczących opracowania projektu badawczo-rozwojowego, polegającego w głównej mierze na tworzeniu nowego oprogramowania o sprecyzowanych parametrach lub rozwoju istniejącego oprogramowania, zgodnie z zapotrzebowaniem rynku bądź konkretnego klienta. Powyższe działania są oparte na doświadczeniu, wiedzy technicznej, wnioskach z przeprowadzanej analizy rynku oraz sygnałach od klientów, które stanowią podstawę do działań podejmowanych w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów do tworzenia nowych zastosowań. Zakres i kształt tych działań uzależniony jest przede wszystkich od wyników prac koncepcyjno-analitycznych, obejmujących przeprowadzenie badań rynku oraz towarzyszących im konsultacji biznesowych, których celem jest zidentyfikowanie zapotrzebowania klientów/potencjalnych klientów Spółki na nowe funkcjonalności/rozwinięcie istniejących funkcjonalności. W następnym kroku, biorąc pod uwagę wyniki powyżej wskazanych prac, opracowywane są wstępne założenia i hipotezy projektu, w tym określenie wymagań co do zasobów oraz stopnia ich zaangażowania, jak również przewidywanego czasu realizacji prac (kadra pracownicza, narzędzia programistyczne, infrastruktura techniczna, harmonogram projektu, budżet). Jest to etap o charakterze twórczym, koncepcyjnym, który w zależności od stopnia skomplikowania problemu może trwać nawet kilkadziesiąt dni roboczych. Do czynności podejmowanych w ramach tego etapu należy zaliczyć:
· Zdefiniowanie problemu będącego punktem wyjściowym dla podejmowanego projektu,
· Definiowanie zakresu czynności projektowych, kamieni milowych projektu badawczego, niezbędnych do stworzenia nowego bądź znacząco ulepszonego produktu, usługi bądź procesu odpowiadającego specyfice rynku/potrzebom klienta,
· Określenie sposobu realizacji i opracowanie wstępnej koncepcji projektu (potencjalne kierunki rozwiązania problemu, metody realizacji, w tym elementy dostępnych technologii możliwych do wykorzystania i luki techniczne konieczne do zagospodarowania, stosowane narzędzia informatyczne i technologie),
· Analiza i zidentyfikowanie wpływu nowych rozwiązań na dotychczas funkcjonujący system z perspektywy przede wszystkim potencjalnych zysków/strat,
· Planowanie realizowanych prac i angażowanych zasobów, wycena projektu zgodnie z przyjętymi wstępnymi założeniami technicznymi i metodologicznymi.
Efektem prac koncepcyjnych jest powstanie planu realizacji projektu.
Faza 2 (zasadnicze prace programistyczne) obejmuje prace programistyczne prowadzące do opracowania poszczególnych elementów prototypu oprogramowania/aplikacji, a następnie oprogramowania/aplikacji docelowej. Do czynności podejmowanych w ramach tego etapu należy zaliczyć:
· Projektowanie i modelowanie elementów rozwiązania IT na podstawie opracowanej koncepcji,
· Pozostałe prace projektowe prowadzące do opracowywania nowych lub udoskonalenia aktualnych algorytmów,
· Czynności programistów związane z tworzeniem oprogramowania oraz nowych rozwiązań IT,
· Czynności służące weryfikacji działania tworzonych elementów systemu (testy wewnętrzne),
· Prace związane z dostosowaniem technologii po jej wstępnej weryfikacji przez klienta.
Faza 3 (weryfikacja systemu w środowisku zbliżonym do naturalnego) obejmuje czynności testowe mające na celu weryfikację zaimplementowanych rozwiązań/funkcjonalności oprogramowania/aplikacji/systemu lub jego elementów w środowisku zbliżonym do produkcyjnego. Rodzaj testów wybierany jest w zależności od wykorzystanej technologii, ilości zaimplementowanego kodu, algorytmu. Ostatecznie prace w tej fazie prowadzą do pierwszego wdrożenia rozwiązania w środowisku naturalnym, tj. u klienta.
Faza 4 obejmuje nadzór techniczny po wdrożeniu oprogramowania. Po wdrożeniu w środowisku docelowym czynności realizowane w ramach tego etapu obejmują w szczególności: naprawę błędów, bieżące wsparcie dla użytkowników systemu (w tym szkolenia), drobne korekty lub poprawę pewnych funkcjonalności, dobudowanie do istniejącego systemu prostych funkcjonalności/usprawnień.
Spółka zaznacza, że działalność badawczo-rozwojowa realizowana jest jedynie w fazach 1-3 standardowego cyklu projektowego, natomiast faza 4 nie jest uznawana przez Spółkę za działalność badawczo-rozwojową. Niemniej Spółka do działalności badawczo-rozwojowej nie zalicza także realizowanych w fazach 1-3 cyklu projektowego prac rutynowych i okresowych zmian wprowadzanych do produktów, także tych, które mają charakter ulepszeń.
Wnioskodawca podkreśla także, że nie traktuje za działalność badawczo-rozwojową działalności wspomagającej/pomocniczej nienoszącej znamion prac badawczo-rozwojowych oraz działalności związanej z badaniem ocen/opinii klientów dotyczących wdrożonego oprogramowania dokonywanych po zakończeniu prac badawczo-rozwojowych w ramach danego projektu.
Działalność badawczo-rozwojowa Spółki ma charakter twórczy i prowadzi do tworzenia nowej wiedzy lub wykorzystywania elementów wiedzy istniejącej do tworzenia nowych zastosowań. Działalność ta jest podejmowana w sposób usystematyzowany (zgodnie z opracowanym harmonogramem, w oparciu o zaplanowane zasoby osobowe, techniczne i finansowe) i regularny.
Wnioskodawca prowadzi działalność badawczo-rozwojową nieprzerwanie od wielu lat. W odniesieniu do działalności badawczo-rozwojowej prowadzonej od stycznia 2020 r. Wnioskodawca zamierza dokonać odliczenia, o którym mowa w art. 26e ust. 1 ustawy o PIT, tj. dokonać odliczenia od podstawy opodatkowania kosztów kwalifikowanych (dalej: ulga B+R) za 2020 r. oraz w kolejnych latach podatkowych. W celu skorzystania z ulgi B+R Wnioskodawca wyodrębnia i będzie wyodrębniać w ewidencji, o której mowa w art. 24a ust. 1 i 1b ustawy o PIT, koszty działalności badawczo-rozwojowej.
Wnioskodawca w szczególności zaznacza, że:
· w ewidencji rachunkowej (tj. prowadzonej księdze przychodów i rozchodów) wyodrębnia koszty kwalifikowane związane z realizacją działalności badawczo-rozwojowej i są/zostaną one wykazane w zeznaniach podatkowych za lata podatkowe, w których działalność badawczo-rozwojowa jest realizowana,
· nie korzysta ze zwolnień podatkowych, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 63a i 63b ustawy o PIT,
· Wnioskodawca odliczy w ramach ulgi B+R koszty kwalifikowane zgodnie z art. 26e ust. 2, 2a i 3 ustawy o PIT,
· Wnioskodawca dokona odliczenia z tytułu ulgi B+R zgodnie z limitami wskazanymi w art. 26e ust. 7 ustawy o PIT,
· koszty kwalifikowane nie zostały/nie zostaną zwrócone Wnioskodawcy w jakiekolwiek formie,
· Wnioskodawca nie posiada statusu centrum badawczo-rozwojowego.
Projektami, w ramach których Wnioskodawca planuje skorzystać po raz pierwszy w zeznaniu rocznym za 2020 r. (a później korzystać w kolejnych latach podatkowych) z ulgi B+R, są projekty: (…) (dalej: Projekt 1) oraz (…) (dalej: Projekt 2). Należy wskazać, że zarówno(…) , to oprogramowanie zewnętrznego dostawcy, którego dystrybutorem jest Wnioskodawca; oprogramowanie to służy do obsługi finansowo-księgowej firm i w zależności od wielkości firmy/skomplikowania prowadzonej działalności gospodarczej dla firm małych przeznaczony jest system(…) , a dla dużych podmiotów gospodarczych przeznaczony jest (…). Spółka w ramach Projektu 1 i Projektu 2 tworzy kompatybilne, współpracujące z systemami autorskie programy komputerowe wspierające przede wszystkim działalność gospodarczą w zakresie sklepów internetowych, gospodarki magazynowej, obiegu dokumentów w ramach firmy, automatyzacji procesów biznesowych, synchronizacji danych (jednokierunkowej lub dwukierunkowej) pomiędzy systemami i systemami firm trzecich.
Do grupy programów do współpracy z (…), tworzonych przez Spółkę w ramach Projektu 1, należą między innymi:
(…)
W ramach Projektu 2 tworzone są programy do współpracy z (…), do których należą między innymi programy (…)
Zarówno programy/aplikacje wytwarzane w ramach Projektu 1, jak i ramach Projektu 2 stanowią autorskie oprogramowanie opracowane w całości przez Spółkę, które stanowi trzon szerszego pakietu rozwiązań z oferty firmy. Powyższe programy tworzone przez Spółkę kierowane są do podmiotów prowadzących sklepy internetowe i będących jednocześnie użytkownikami programów. Wskazane powyżej autorskie oprogramowanie tworzone przez Spółkę w ramach Projektu 1 i Projektu 2 umożliwia komunikację oraz wymianę danych pomiędzy systemem (programy tworzone w ramach Projektu 2) lub systemem (programy tworzone w ramach Projektu 1), a zewnętrzną aplikacją internetową klienta. Funkcjonalności oprogramowania tworzonego przez Spółkę z jednej strony przyspieszają i ułatwiają proces zakupów internetowych po stronie klienta sklepu, z drugiej zaś zwiększają efektywność pracy samego sklepu internetowego. Oprogramowanie posiada budowę modułową, co jest jego niezaprzeczalną zaletą, ponieważ pozwala na wykorzystanie go z powodzeniem zarówno w niedużych firmach (nawet jednoosobowych), jak i w większych przedsiębiorstwach. Główną funkcją oprogramowania jest obsługa procesu sprzedaży/zakupów (zarówno krajowych i zagranicznych), obieg dokumentów elektronicznych, automatyzacja procesów obsługi klienta bez konieczności angażowania pracowników oraz obsługa procesu zamówień (w tym możliwość zawężenia oferty towarowej dla wybranego kontrahenta i nadanie indywidualnych cen na produktach), a także zarządzania stanami magazynowymi. Istnieje także możliwość indywidualnego dostosowania oprogramowania do wymagań klienta.
W ramach Projektu 1 oraz Projektu 2 Spółka rozpoczęła w 2020 r. prace nad tworzeniem tego autorskiego oprogramowania, które nieustannie jest rozwijane i unowocześniane w ramach realizowanych przez Spółkę prac badawczo-rozwojowych. Aktualnie Spółka również realizuje prace badawczo-rozwojowe, rozwijając nowe funkcjonalności/moduły oprogramowania w ramach Projektu 1 i Projektu 2. Jednocześnie Wnioskodawca zakłada, że w przyszłości programy w ramach Projektu 1 i Projektu 2 będą rozbudowywane o kolejne moduły. Prace programistyczne w ramach Projektu 1 i Projektu 2 nie są i nie będą w przyszłości związane ze standardowymi, rutynowymi i okresowymi zmianami w oprogramowaniu, zaś tworzone rozwiązania charakteryzują się/będą charakteryzować się wysokim poziomem innowacyjności, który wynika z faktu, iż każde z opracowanych rozwiązań jest/będzie indywidualne oraz posiada/będzie posiadać niepowtarzalne funkcjonalności. Należy zauważyć, że prace badawczo-rozwojowe realizowane w ramach Projektu 1 i Projektu 2 zawsze zmierzają do opracowania/wytworzenia rozwiązania (oprogramowania, funkcjonalności, modułu) niewystępujących dotychczas na rynku lub w praktyce gospodarczej Spółki albo są/będą na tyle innowacyjne, że w znacznym stopniu odróżniają się/będą odróżniać się od rozwiązań już funkcjonujących. Wynika to m.in. z faktu, że poszczególne funkcjonalności/moduły oprogramowania tworzonego w ramach Projektu 1 i Projektu 2 będą zindywidualizowane pod konkretne wymagania danego klienta, aby z jednej strony zapewnić realizację jego potrzeb, a z drugiej strony kompatybilność z posiadanymi i używanymi przez klienta systemami finansowo-księgowymi bądź systemami obsługi klienta w ramach sklepów internetowych.
W uzupełnieniu wniosku udzielił Pan odpowiedzi na następujące pytania:
Czy w ramach czynności podejmowanych przez spółkę cywilną (dalej: Spółka) prowadzi ona badania naukowe i/lub prace rozwojowe w rozumieniu ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2022 r. poz. 574 ze zm.)?
Wnioskodawca wskazuje, że w ramach prowadzonej działalności gospodarczej Spółka nie prowadziła ani nie prowadzi badań naukowych.
Wnioskodawca wskazuje, że prowadzona przez Spółkę działalność związana z tworzeniem/rozwijaniem oprogramowania obejmuje nabywanie, łączenie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności, w tym w zakresie narzędzi informatycznych lub oprogramowania i jest podejmowana w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań.
Czy opisana we wniosku działalność polegająca na tworzeniu programów komputerowych współpracujących z systemami wpisuje się we wszystkie niżej wymienione kryteria – jeżeli tak, to dlaczego:
- jest ukierunkowana na nowe odkrycia (działalność nowatorska – umożliwia pozyskanie nowej wiedzy, w szczególności w kontekście rozwoju nowych koncepcji i pomysłów związanych z projektowaniem nowych produktów, procesów lub systemów),
- jest oparta na oryginalnych koncepcjach i hipotezach (działalność twórcza wykluczająca wszelkie rutynowe, odtwórcze działania związane np. ze zmianami w produkcie),
- brak jest pewności co do jej wyniku końcowego (działalność w warunkach niepewności),
- prowadzi do uzyskania wyników, które mogą być powtórzone (działalność powtarzalna i/lub możliwa do odtworzenia)?
Celem prowadzonych prac jest opracowanie nowych/zmienionych/ulepszonych produktów w postaci programów komputerowych stanowiących wynik tych prac. Jednocześnie Wnioskodawca potwierdza, że wytwarzane przez Spółkę w ramach prac rozwojowych programy komputerowe stanowią nowy, zmieniony lub ulepszony produkt/usługę, a prace programistyczne w tym zakresie nie są związane ze standardowymi, rutynowymi i okresowymi zmianami w oprogramowaniu. Co więcej, prace programistyczne związane są z tworzeniem nowych programów komputerowych (tj. takich, które nie były wcześniej tworzone/opracowywane przez Spółkę), realizowane są w oparciu o oryginalne koncepcje Wnioskodawcy. W konsekwencji tworzone przez Spółkę rozwiązania (programy komputerowe) charakteryzują się wysokim poziomem innowacyjności, który wynika z faktu, iż każde z rozwiązań jest indywidualne oraz posiada niepowtarzalne funkcjonalności. Ponadto opracowane przez Wnioskodawcę rozwiązania programistyczne są na tyle innowacyjne, że w znacznym stopniu odróżniają się od rozwiązań już funkcjonujących.
Opisana powyżej działalność badawczo-rozwojowa Spółki realizowana jest w warunkach niepewności, gdyż efekt prowadzonych prac programistycznych nie zawsze jest zgodny z założoną pierwotną oryginalną koncepcją. W takim przypadku, na podstawie weryfikacji i testów oprogramowania, podejmowane są dalsze prace rozwojowe w celu stworzenia oprogramowania zgodnego z pierwotnymi założeniami. W sytuacji, gdy uda się osiągnąć założony efekt, tj. stworzyć oprogramowanie zgodne z oryginalną koncepcją projektu, wówczas możliwe jest powtórzenie wyników prac, tj. stworzenie innego analogicznego oprogramowania bądź oprogramowania o zbliżonych funkcjonalnościach, bazującego na oprogramowaniu wytworzonym w ramach prac badawczo-rozwojowych Spółki.
Czy koszty poniesione na działalność badawczo-rozwojową (koszty kwalifikowane) zostały przez Pana odliczone od podstawy obliczenia podatku?
Wnioskodawca informuje, że do tej pory nie odliczał w rocznych zeznaniach podatkowych kosztów poniesionych na działalność badawczo-rozwojową (kosztów kwalifikowanych) od podstawy obliczenia podatku. Po uzyskaniu pozytywnej odpowiedzi na niniejszy Wniosek o interpretację Wnioskodawca planuje rozliczyć ulgę badawczo-rozwojową poprzez korektę zeznań rocznych za 2020 r. i 2021 r. oraz kontynuować rozliczanie tej ulgi w kolejnych latach podatkowych.
Czy koszty poniesione na działalność badawczo-rozwojową (koszty kwalifikowane) stanowią koszty uzyskania przychodów, w tym przez odpisy amortyzacyjne?
Wnioskodawca potwierdza, że koszty poniesione na działalność badawczo-rozwojową (koszty kwalifikowane), w tym przez odpisy amortyzacyjne, stanowią koszty uzyskania przychodów.
Pytanie
Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym prowadzona przez Spółkę działalność, obejmująca fazy 1-3 w ramach Projektu 1 i Projektu 2, przedstawione w opisie stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego, stanowi działalność badawczo-rozwojową w rozumieniu art. 5a pkt 38 ustawy o PIT (dalej: „działalność B+R”), co uprawnia Wnioskodawcę do korzystania z ulgi B+R?
Pana stanowisko w sprawie
Zdaniem Wnioskodawcy prowadzona przez Spółkę działalność, obejmująca fazy 1-3 w ramach Projektu 1 i Projektu 2 przedstawione w opisie stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego, stanowi działalność B+R, co uprawnia Wnioskodawcę do korzystania z ulgi B+R.
Spółka cywilna jest formą prowadzenia działalności gospodarczej, opartą na współdziałaniu osób fizycznych związanych umową spółki cywilnej. Funkcjonowanie spółki cywilnej zostało uregulowane w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (dalej: KC).
W myśl art. 860 § 1 KC przez umowę spółki wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów. Jak z kolei precyzuje art. 867 KC każdy wspólnik jest uprawniony do równego udziału w zyskach i w tym samym stosunku uczestniczy w stratach, bez względu na rodzaj i wartość wkładu. W umowie spółki można inaczej ustalić stosunek udziału wspólników w zyskach i stratach. Można nawet zwolnić niektórych wspólników od udziału w stratach. Natomiast nie można wyłączyć wspólnika od udziału w zyskach. Ustalony w umowie stosunek udziału wspólnika w zyskach odnosi się w razie wątpliwości także do udziału w stratach.
Przenosząc powyższe na grunt przepisów prawa podatkowego, spółka cywilna jest transparentna podatkowo, co oznacza, że dochody tej spółki nie stanowią odrębnego przedmiotu opodatkowania. Skutki podatkowe zdarzeń gospodarczych związanych z działalnością spółki cywilnej przypisywane są odpowiednio jej wspólnikom. Zatem w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej w formie spółki cywilnej, podatnikiem podatku dochodowego nie jest spółka, lecz jej wspólnicy. Sposób opodatkowania dochodu z udziału w spółce cywilnej uzależniony jest od cywilnoprawnego statusu wspólnika. Jeżeli zatem wspólnikiem spółki cywilnej jest osoba fizyczna, dochód z udziału w zysku w tej spółce (ustalony w umowie spółki cywilnej) będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z powyższym, z uwagi na fakt, że Wnioskodawca jest osobą fizyczną, to skutki podatkowe stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego powinny być z perspektywy Wnioskodawcy oceniane przez pryzmat uregulowań ustawy o PIT.
Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o PIT przychody z udziału w spółce niebędącej osobą prawną, ze wspólnej własności, wspólnego przedsięwzięcia, wspólnego posiadania lub wspólnego użytkowania rzeczy lub praw majątkowych u każdego podatnika określa się proporcjonalnie do jego prawa do udziału w zysku (udziału) oraz, z zastrzeżeniem ust. 1a, łączy się z pozostałymi przychodami ze źródeł, z których dochód podlega opodatkowaniu według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1. W przypadku braku przeciwnego dowodu przyjmuje się, że prawa do udziału w zysku (udziału) są równe. Zasady wyrażone w ust. 1 (o czym stanowi art. 8 ust. 2 ustawy o PIT) stosuje się odpowiednio do:
· rozliczania kosztów uzyskania przychodów, wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów i strat;
· ulg podatkowych związanych z prowadzoną działalnością w formie spółki niebędącej osobą prawną.
W świetle powyższego wielkość przychodu przypadającego na podatnika (wspólnika spółki niebędącej osobą prawną) określa się proporcjonalnie do jego prawa do udziału w zysku. Taką samą zasadę należy zastosować przy określaniu kosztów uzyskania przychodu oraz ulg podatkowych związanych z prowadzoną przez spółkę działalnością gospodarczą.
Prawidłowość zaprezentowanego stanowiska potwierdzają również interpretacje prawa podatkowego, np. interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 17 lipca 2020 r., sygn. 0113-KDIPT2-3.4011.374.2020.2.SJ oraz interpretacja z dnia 4 grudnia 2020 r., sygn. 0115-KDIT3.4011.543.2020.2.MJ.
Zgodnie z art. 5a pkt 38 ustawy o PIT działalność badawczo-rozwojowa oznacza działalność twórczą obejmującą badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowaną w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań.
Aktualnie przez prace rozwojowe należy rozumieć, zgodnie z art. 5a pkt 40 ustawy o PIT, prace rozwojowe w rozumieniu art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (dalej: Prawo o SWiN). Tym samym, prace rozwojowe na gruncie ustawy o PIT oznaczają działalność obejmującą nabywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności, w tym w zakresie narzędzi informatycznych lub oprogramowania, do planowania produkcji oraz projektowania i tworzenia zmienionych, ulepszonych lub nowych produktów, procesów lub usług, z wyłączeniem działalności obejmującej rutynowe i okresowe zmiany wprowadzane do nich, nawet jeżeli takie zmiany mają charakter ulepszeń.
W rozumieniu tego przepisu określona działalność spełnia definicję prac rozwojowych, jeżeli łącznie zachodzą następujące przesłanki:
· działalność ma charakter twórczy,
· działalność jest podejmowana w sposób systematyczny,
· działalność ma na celu zwiększenie zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań.
Wnioskodawca wskazuje, że kryteria te zostały wyróżnione oraz omówione przez Ministra Finansów w Objaśnieniach podatkowych z dnia 15 lipca 2019 r. dotyczących preferencyjnego opodatkowania dochodów wytwarzanych przez prawa własności intelektualnej (dalej: Objaśnienia MF), które w części 3.2.1. poświęcone są pojęciu działalności badawczo-rozwojowej.
Zgodnie z Objaśnieniami MF działalność twórcza to zespół działań podejmowanych w kierunku tworzenia. Z kolei w doktrynie prawa autorskiego podkreśla się natomiast, że cecha twórczości związana jest przede wszystkim z rezultatem działalności człowieka o charakterze kreacyjnym i jest spełniona wówczas, gdy istnieje nowy wytwór intelektu. Ponadto uznać należy, iż na potrzeby działalności badawczo-rozwojowej, w stopniu minimalnym, wystarczające jest działanie twórcze na skalę przedsiębiorstwa, tzn. przedsiębiorca we własnym zakresie (w ramach prowadzonych prac badawczo-rozwojowych) opracowuje nowe lub ulepszone produkty, procesy, usługi, nawet jeżeli podobne rozwiązanie zostało już opracowane przez inny podmiot.
Z kolei „systematyczność” oznacza prowadzenie działalności w sposób uporządkowany, według pewnego systemu. Zatem słowo systematycznie odnosi się również do działalności prowadzonej w sposób metodyczny, zaplanowany i uporządkowany.
Biorąc pod uwagę powyższe, należy wskazać, że działalność Spółki w ramach Projektu 1 i Projektu 2 wymagała m.in. opracowania koncepcji oprogramowania, analizy możliwości wykorzystania dostępnych obecnie technologii, weryfikacji wstępnej koncepcji, poszukiwania nowych rozwiązań i metod realizacji różnego rodzaju procesów obliczeniowych oraz przetwarzania i prezentacji danych, tworzenia nowych algorytmów lub rozwoju już istniejących, tworzenia unikalnych kodów programistycznych, co oznacza, że ma w pełni twórczy charakter. Ponadto prace w ramach Projektu 1 i Projektu 2 prowadzone są zgodnie ze standardowym cyklem projektowym, z podziałem na 4 fazy. Zatem prace te są prowadzone w sposób uporządkowany, według określonego planu oraz przez intencjonalnie wybrane osoby, posiadające właściwe kompetencje i wykształcenie. Tym samym prace w ramach Projektu 1 i Projektu 2 można uznać za działalność podejmowaną w sposób systematyczny.
Co więcej, jak wskazano w opisie stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego, działalność B+R Spółki obejmuje: pozyskiwanie nowej wiedzy poprzez analizy technologiczne, tworzenie nowych lub bardziej efektywnych algorytmów oraz czynności eksperymentalne ukierunkowane na wypełnienie luk w wiedzy technicznej, jako niezbędny krok w procesie tworzenia nowego bądź znacząco ulepszonego oprogramowania. Działalność Spółki w ramach Projektu 1 i Projektu 2 ma na celu opracowanie innowacyjnego produktu, tj. skutecznego oprogramowania umożliwiającego obsługę procesu sprzedaży/zakupów (zarówno krajowych i zagranicznych), dokumentów elektronicznych, automatyzację procesów obsługi klienta bez konieczności angażowania pracowników, procesu zamówień (w tym możliwość zawężenia oferty towarowej dla wybranego kontrahenta i nadanie indywidualnych cen na produktach), a także zarządzania stanami magazynowymi. W konsekwencji należy uznać, że prace realizowane przez Wnioskodawcę w ramach Projektu 1 i Projektu 2 mają za cel wykorzystanie posiadanej aktualnie wiedzy do stworzenia całkiem nowego produktu, przy wykorzystaniu innowacyjnych komponentów.
Należy wskazać, że pomocne w zakresie klasyfikacji prac rozwojowych są także dokumenty opracowane przez OECD. W krajach OECD do celów statystycznych w zakresie prac badawczo-rozwojowych stosowany jest Podręcznik Frascati Manual 2015 (dalej: Podręcznik Frascati). Zgodnie z treścią Podręcznika Frascati do działalności badawczo-rozwojowej w obszarze IT należy zaliczać:
· rozwój nowych systemów operacyjnych lub języków,
· rozwój technologii związanych z internetem – projektowanie i wdrożenie nowych wyszukiwarek w oparciu o oryginalne technologie,
· rozwiązywanie konfliktów wynikające z procesu,
· działania zmierzające do rozwiązywania konfliktów w ramach sprzętu lub oprogramowania w oparciu o proces reorganizacji systemu lub sieci,
· tworzenie nowych lub bardziej efektywnych algorytmów bazujących na nowych technikach,
· tworzenie nowych i oryginalnych technik szyfrowania lub bezpieczeństwa,
· prace rozwojowe ukierunkowane na wypełnienie luk w wiedzy technicznej będące niezbędnym krokiem w procesie tworzenia programu lub systemu.
Mając na względzie powyższe, w ocenie Wnioskodawcy, charakter realizowanych przez Spółkę prac w ramach Projektu 1 i Projektu 2 przedstawionych w opisie stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego (w szczególności w ramach faz 1-3) wyczerpuje opisane w ustawie o PIT kryteria kwalifikacji działalności do obszaru działalności B+R. Jak wynika bowiem z powyższego opisu stanu faktycznego, prowadzone przez Spółkę prace:
· dotyczą opracowywania nowych rozwiązań informatycznych (aplikacji, oprogramowania, modułów, funkcjonalności),
· wykorzystują dostępną wiedzę lub pozyskują nową wiedzę do tworzenia nowych rozwiązań IT albo do nowego oprogramowania,
· są prowadzone w sposób systematyczny, według określonego harmonogramu, zgodnie z standardowym cyklem projektu opisanym w stanie faktycznym,
· mają charakter twórczy, gdyż są nakierowane na wypracowanie lub wykorzystanie dostępnych zasobów wiedzy do tworzenia nowych systemów i rodzajów oprogramowania,
· są prowadzone według procedury opracowania oprogramowania, która wymaga nabywania, łączenia i wykorzystywania dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności, w szczególności z obszaru informatyki i technologii IT.
Zakończeniem prac jest stworzenie nowego zindywidualizowanego oprogramowania, aplikacji lub systemu.
W związku z powyższym, zdaniem Wnioskodawcy, należy uznać, że realizowana przez Spółkę działalność B+R w ramach Projektu 1 i Projektu 2 spełnia definicje wskazane w art. 5a pkt 38 oraz pkt 40 ustawy o PIT, a tym samym spełnia definicję działalności B+R. Podsumowując, zdaniem Wnioskodawcy, prowadzona przez Spółkę działalność w ramach Projektu 1 i Projektu 2, obejmująca fazy 1-3 przedstawione w opisie stanu faktycznego, stanowi działalność B+R, co uprawnia Wnioskodawcę do korzystania z ulgi B+R.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku, jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 5a pkt 26 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.):
Ilekroć w ustawie jest mowa o spółce niebędącej osobą prawną – oznacza to spółkę inną niż określona w pkt 28.
W myśl natomiast art. 5a pkt 28 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Ilekroć w ustawie jest mowa o spółce – oznacza to:
a) spółkę posiadającą osobowość prawną, w tym także spółkę zawiązaną na podstawie rozporządzenia Rady (WE) nr 2157/2001 z dnia 8 października 2001 r. w sprawie statutu spółki europejskiej (SE) (Dz.Urz. WE L 294 z 10.11.2001, str. 1, z późn. zm.; Dz.Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 6, t. 4, str. 251),
b) spółkę kapitałową w organizacji,
c) spółkę komandytową i spółkę komandytowo-akcyjną mające siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
d) spółkę niemającą osobowości prawnej mającą siedzibę lub zarząd w innym państwie, jeżeli zgodnie z przepisami prawa podatkowego tego innego państwa jest traktowana jak osoba prawna i podlega w tym państwie opodatkowaniu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce ich osiągania,
e) spółkę jawną będącą podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych.
W myśl art. 5b ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Jeżeli pozarolniczą działalność gospodarczą prowadzi spółka niebędąca osobą prawną, przychody wspólnika z udziału w takiej spółce, określone na podstawie art. 8 ust. 1, uznaje się za przychody ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3.
Stosownie do treści art. 8 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Przychody z udziału w spółce niebędącej osobą prawną, ze wspólnej własności, wspólnego przedsięwzięcia, wspólnego posiadania lub wspólnego użytkowania rzeczy lub praw majątkowych u każdego podatnika określa się proporcjonalnie do jego prawa do udziału w zysku (udziału) oraz, z zastrzeżeniem ust. 1a, łączy się z pozostałymi przychodami ze źródeł, z których dochód podlega opodatkowaniu według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1. W przypadku braku przeciwnego dowodu przyjmuje się, że prawa do udziału w zysku (udziału) są równe.
Zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Zasady wyrażone w ust. 1 stosuje się odpowiednio do:
-
rozliczania kosztów uzyskania przychodów, wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów i strat;
-
ulg podatkowych związanych z prowadzoną działalnością w formie spółki niebędącej osobą prawną.
Na podstawie powyższego – wielkość przychodów przypadających na podatnika (wspólnika spółki niebędącej osobą prawną) określa się proporcjonalnie do jego prawa do udziału w zysku. Taką samą zasadę należy zastosować przy określaniu kosztów uzyskania przychodów oraz ulg podatkowych związanych z prowadzoną przez tę spółkę działalnością gospodarczą.
Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Zgodnie z art. 5a pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Ilekroć w ustawie jest mowa o działalności badawczo-rozwojowej – oznacza to działalność twórczą obejmującą badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowaną w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań.
Stosownie do treści art. 5a pkt 39 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Ilekroć w ustawie jest mowa o badaniach naukowych – oznacza to:
a) badania podstawowe w rozumieniu art. 4 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2021 r. poz. 478 i 619),
b) badania aplikacyjne w rozumieniu art. 4 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.
Zgodnie z art. 5a pkt 40 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Ilekroć w ustawie jest mowa o pracach rozwojowych – oznacza to prace rozwojowe w rozumieniu art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.
Stosownie do treści art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2022 r. poz. 574 ze zm.):
Badania naukowe są działalnością obejmującą:
a) badania podstawowe rozumiane jako prace empiryczne lub teoretyczne mające przede wszystkim na celu zdobywanie nowej wiedzy o podstawach zjawisk i obserwowalnych faktów bez nastawienia na bezpośrednie zastosowanie komercyjne;
b) badania aplikacyjne rozumiane jako prace mające na celu zdobycie nowej wiedzy oraz umiejętności, nastawione na opracowywanie nowych produktów, procesów lub usług lub wprowadzanie do nich znaczących ulepszeń.
Zgodnie z art. 4 ust. 3 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce:
Prace rozwojowe są działalnością obejmującą nabywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności, w tym w zakresie narzędzi informatycznych lub oprogramowania, do planowania produkcji oraz projektowania i tworzenia zmienionych, ulepszonych lub nowych produktów, procesów lub usług, z wyłączeniem działalności obejmującej rutynowe i okresowe zmiany wprowadzane do nich, nawet jeżeli takie zmiany mają charakter ulepszeń.
Zatem z pracami badawczo-rozwojowymi mamy do czynienia wówczas, gdy wykorzystuje się dostępną wiedzę z dziedziny nauki, technologii i działalności gospodarczej oraz innej wiedzy i umiejętności do tworzenia nowych lub ulepszania istniejących produktów/usług oraz procesów i technologii produkcji.
Przenosząc powyższe na grunt Pana sprawy, wyraźnie podkreślamy, że w celu stwierdzenia, czy Spółka cywilna, której jest Pan wspólnikiem (dalej: Spółka), prowadzi działalność badawczo-rozwojową, należy przeprowadzić analizę nakierowaną na zidentyfikowanie przejawów działalności gospodarczej, które mogą zostać uznane za działalność badawczo-rozwojową (tj. tych aktywności podmiotu, które spełniają definicję wskazaną w art. 5a pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Z ustawowej definicji zawartej w regulacjach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że działalność badawczo-rozwojowa musi mieć charakter twórczy. Jak podaje słownik języka polskiego PWN, działalność twórcza to zespół działań podejmowanych w kierunku tworzenia (działalność – zespół działań podejmowanych w jakimś celu), powstania czegoś (twórczy – mający na celu tworzenie, tworzyć – powodować powstanie czegoś). W doktrynie prawa autorskiego podkreśla się natomiast, że cecha twórczości związana jest przede wszystkim z rezultatem działalności człowieka o charakterze kreacyjnym i jest spełniona wówczas, gdy istnieje nowy wytwór intelektu. Działalność twórcza oznacza, że „ustawodawca za przedmiot prawa autorskiego uznaje tylko rezultat (przejaw) takiego działania, który choćby w minimalnym stopniu odróżnia się od innych rezultatów takiego samego działania, a zatem, że posiada cechę nowości, której stopień nie ma znaczenia”. Zatem twórczość działalności badawczo-rozwojowej może przejawiać się opracowywaniem nowych koncepcji, narzędzi, rozwiązań niewystępujących dotychczas w praktyce gospodarczej podmiotu lub na tyle innowacyjnych, że w znacznym stopniu odróżniają się od rozwiązań już funkcjonujących u tego podmiotu.
Kolejnym kryterium działalności badawczo-rozwojowej jest prowadzenie tej działalności w sposób systematyczny. Zgodnie ze słownikiem języka polskiego PWN słowo systematyczny oznacza (i) robiący coś regularnie i starannie, (ii) o procesach: zachodzący stale od dłuższego czasu, (iii) o działaniach: prowadzony w sposób uporządkowany, według pewnego systemu; też: o efektach takich działań; planowy, metodyczny. W związku z tym, że w definicji działalności badawczo-rozwojowej słowo „systematyczny” występuje w sformułowaniu „podejmowaną (działalność) w sposób systematyczny”, a więc odnosi się do „działalności”, czyli zespołu działań podejmowanych w jakimś celu, najbardziej właściwą definicją systematyczności w omawianym zakresie jest definicja obejmująca prowadzenie działalności w sposób uporządkowany, według pewnego systemu. Zatem słowo systematycznie odnosi się również do działalności prowadzonej w sposób metodyczny, zaplanowany i uporządkowany. To oznacza, że działalność badawczo-rozwojowa jest prowadzona systematycznie niezależnie od tego, czy podmiot stale prowadzi prace badawczo-rozwojowe, czy tylko od czasu do czasu, a nawet incydentalnie, co wynika z charakteru prowadzonej przez niego działalności oraz potrzeb rynku, klientów, sytuacji mikro i makroekonomicznej. Z powyższego wynika, że spełnienie kryterium „systematyczności” danej działalności nie jest uzależnione od ciągłości tej działalności, w tym od określonego czasu, przez jaki działalność taka ma być prowadzona ani też od istnienia planu co do prowadzenia przez podmiot podobnej działalności w przyszłości. Wystarczające jest, aby podmiot zaplanował i przeprowadził chociażby jeden projekt badawczo-rozwojowy, przyjmując dla niego określone cele do osiągnięcia, harmonogram i zasoby. Taka działalność może być uznana za działalność systematyczną, tj. prowadzoną w sposób metodyczny, zaplanowany i uporządkowany.
Powyżej omówione dwa kryteria działalności badawczo-rozwojowej dotyczą charakteru i organizacji prowadzenia tej działalności, podczas gdy ostatnie, trzecie kryterium, dotyczy rezultatu prowadzenia tej działalności, tj. zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań. W konsekwencji – głównym zadaniem dla zarządzającego projektem badawczo-rozwojowym jest zlokalizowanie i zidentyfikowanie zasobów wiedzy przed rozpoczęciem działań projektowych; zasobów w ujęciu funkcjonalnym i celowościowym, czyli podlegającym zwiększeniu oraz możliwym i właściwym do wykorzystania zwiększonej wiedzy do nowych zastosowań. Lokalizacja i identyfikacja wiedzy obejmuje szereg działań, w tym określenie stanu wiedzy, miejsca, sposobu jej wykorzystania oraz selekcji pod względem przydatności do realizacji celu projektu. Prowadząc działalność badawczo-rozwojową, przedsiębiorca rozwija specjalistyczną wiedzę oraz umiejętności, które może wykorzystać w ramach bieżących albo przyszłych projektów.
Kluczowe jest zawarte w definicji działalności badawczo-rozwojowej rozróżnienie, które wskazuje, że taka działalność obejmuje dwa rodzaje aktywności, tj.: (i) badania podstawowe i badania aplikacyjne zdefiniowane w art. 4 ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce oraz (ii) prace rozwojowe, o których mowa w art. 4 ust. 3 tej ustawy.
Należy zwrócić uwagę na wyłączenie zawarte w art. 4 ust. 3 tej ustawy, mogące odnosić się do wielu przejawów aktywności podatnika. Zastrzeżenie zostało wprowadzone w celu wyeliminowania z zakresu działalności badawczo-rozwojowej tych przejawów aktywności podmiotu, które mimo ulepszenia istniejących procesów lub usług, z uwagi na swoją cykliczność (okresowość) oraz brak innowacyjnego charakteru (rutynowość), nie mogą stanowić prac rozwojowych.
Tymczasem z opisu sprawy przedstawionego we wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji wynika, że jest Pan wspólnikiem Spółki, której głównym celem jest kompleksowa obsługa firm w zakresie dostarczania wysokospecjalizowanych usług informatycznych, a także sprzętu komputerowego i akcesoriów komputerowych. Spółka, jako jeden z liderów krajowego rynku, stawiając na ciągły rozwój oparty na innowacjach, buduje tym samym rozpoznawalność marki. Jednocześnie, z uwagi na postęp technologiczny i wzrastające wymagania klientów, prowadzenie działalności badawczo-rozwojowej jest nieodzownym elementem prowadzonego biznesu. Zatem niezwykle istotne jest dla Spółki, aby inwestować w nowe pomysły oraz wprowadzać innowacyjne rozwiązania informatyczne (oprogramowanie, aplikacje itp.), mające zastosowanie w procesach biznesowych różnych branż, w szczególności w obsłudze sklepów internetowych. W rezultacie Spółka stale wprowadza nowe, zmienione lub ulepszone rozwiązania w tym zakresie, często opracowywane i tworzone pod konkretne potrzeby klienta. Działalność badawczo-rozwojowa prowadzona przez Spółkę, dotycząca tworzenia rozwiązań w dziedzinie IT, ma charakter systematyczny, twórczy i projektowy. Oznacza to w praktyce, że w celu opracowania konkretnego rozwiązania informatycznego (stworzenia konkretnej aplikacji czy oprogramowania) tworzony jest projekt oraz powoływany jest zespół projektowy, którego zadaniem jest realizacja tego projektu, tj. opracowanie i wytworzenie danego oprogramowania czy też aplikacji. Praca projektowa w zakresie działalności badawczo-rozwojowej jest realizowana zgodnie z wewnętrznymi procedurami zarządzania. Projekty, co do zasady, realizowane są w ramach standardowego cyklu projektowego, obejmującego 4 fazy, przy czym działalność badawczo-rozwojowa realizowana jest jedynie w fazach 1-3 standardowego cyklu projektowego, natomiast faza 4 nie jest uznawana przez Spółkę za działalność badawczo-rozwojową. Niemniej Spółka do działalności badawczo-rozwojowej nie zalicza także realizowanych w fazach 1-3 cyklu projektowego prac rutynowych i okresowych zmian wprowadzanych do produktów, także tych, które mają charakter ulepszeń. Spółka nie traktuje za działalność badawczo-rozwojową działalności wspomagającej/pomocniczej nienoszącej znamion prac badawczo-rozwojowych oraz działalności związanej z badaniem ocen/opinii klientów dotyczących wdrożonego oprogramowania dokonywanych po zakończeniu prac badawczo-rozwojowych w ramach danego projektu. Prowadzone przez Spółkę prace badawczo-rozwojowe polegają w szczególności na zdobywaniu nowych zasobów wiedzy oraz tworzeniu innowacyjnych i kompleksowych rozwiązań informatycznych zgodnie z zapotrzebowaniem rynku. W efekcie otrzymywane są nowe, ulepszone lub zmienione kompleksowe i zaawansowane rozwiązania informatyczne, składające się w szczególności z algorytmów, skryptów i kodów informatycznych. W konsekwencji należy stwierdzić, że działalność badawczo-rozwojowa Spółki jest podejmowana w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów do tworzenia nowych zastosowań. Prowadzona przez Spółkę działalność związana z tworzeniem/rozwijaniem oprogramowania obejmuje nabywanie, łączenie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności, w tym w zakresie narzędzi informatycznych lub oprogramowania i jest podejmowana w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań. Celem prowadzonych prac jest opracowanie nowych/zmienionych/ulepszonych produktów w postaci programów komputerowych stanowiących wynik tych prac. Jednocześnie Wnioskodawca potwierdza, że wytwarzane przez Spółkę w ramach prac rozwojowych programy komputerowe stanowią nowy, zmieniony lub ulepszony produkt/usługę, a prace programistyczne w tym zakresie nie są związane ze standardowymi, rutynowymi i okresowymi zmianami w oprogramowaniu. Co więcej, prace programistyczne związane są z tworzeniem nowych programów komputerowych (tj. takich, które nie były wcześniej tworzone/opracowywane przez Spółkę), realizowane są w oparciu o oryginalne koncepcje. W konsekwencji tworzone przez Spółkę rozwiązania (programy komputerowe) charakteryzują się wysokim poziomem innowacyjności, który wynika z faktu, że każde z rozwiązań jest indywidualne oraz posiada niepowtarzalne funkcjonalności. Ponadto opracowane rozwiązania programistyczne są na tyle innowacyjne, że w znacznym stopniu odróżniają się od rozwiązań już funkcjonujących.
Z opisu sprawy wynika więc, że działalność Spółki, której jest Pan wspólnikiem, mieści się w definicji działalności badawczo-rozwojowej, o której mowa w art. 5a pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Zgodnie z art. 26e ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Podatnik uzyskujący przychody ze źródła określonego w art. 10 ust. 1 pkt 3 odlicza od podstawy obliczenia podatku, ustalonej zgodnie z art. 26 ust. 1 lub art. 30c ust. 2, koszty uzyskania przychodów poniesione na działalność badawczo-rozwojową, zwane dalej ,,kosztami kwalifikowanymi”. Kwota odliczenia nie może w roku podatkowym przekroczyć kwoty dochodu uzyskanego przez podatnika ze źródła określonego w art. 10 ust. 1 pkt 3.
Zgodnie z art. 26e ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Za koszty kwalifikowane uznaje się:
- poniesione w danym miesiącu należności z tytułów, o których mowa w art. 12 ust. 1, oraz sfinansowane przez płatnika składki z tytułu tych należności określone w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w takiej części, w jakiej czas przeznaczony na realizację działalności badawczo-rozwojowej pozostaje w ogólnym czasie pracy pracownika w danym miesiącu;
1a) poniesione w danym miesiącu należności z tytułów, o których mowa w art. 13 pkt 8 lit. a i c, oraz sfinansowane przez płatnika składki z tytułu tych należności określone w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w takiej części, w jakiej czas przeznaczony na wykonanie usługi w zakresie działalności badawczo-rozwojowej pozostaje w całości czasu przeznaczonego na wykonanie usługi na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło w danym miesiącu;
- nabycie materiałów i surowców bezpośrednio związanych z prowadzoną działalnością badawczo-rozwojową;
2a) nabycie niebędącego środkami trwałymi sprzętu specjalistycznego wykorzystywanego bezpośrednio w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, w szczególności naczyń i przyborów laboratoryjnych oraz urządzeń pomiarowych;
-
ekspertyzy, opinie, usługi doradcze i usługi równorzędne, świadczone lub wykonywane na podstawie umowy przez podmioty, o których mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-8 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, a także nabycie od takiego podmiotu wyników prowadzonych przez niego badań naukowych, na potrzeby działalności badawczo-rozwojowej;
-
odpłatne korzystanie z aparatury naukowo-badawczej wykorzystywanej wyłącznie w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, jeżeli to korzystanie nie wynika z umowy zawartej z podmiotem powiązanym z podatnikiem w rozumieniu art. 23m ust. 1 pkt 4;
4a) nabycie usługi wykorzystania aparatury naukowo-badawczej wyłącznie na potrzeby prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, jeżeli zakup usługi nie wynika z umowy zawartej z podmiotem powiązanym z podatnikiem w rozumieniu art. 23m ust. 1 pkt 4;
- koszty uzyskania i utrzymania patentu, prawa ochronnego na wzór użytkowy, prawa z rejestracji wzoru przemysłowego, poniesione na:
a) przygotowanie dokumentacji zgłoszeniowej i dokonanie zgłoszenia do Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej lub odpowiedniego zagranicznego organu, łącznie z kosztami wymaganych tłumaczeń na język obcy,
b) prowadzenie postępowania przez Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej lub odpowiedni zagraniczny organ, poniesione od momentu zgłoszenia do tych organów, w szczególności opłaty urzędowe i koszty zastępstwa prawnego i procesowego,
c) odparcie zarzutów niespełnienia warunków wymaganych do uzyskania patentu, prawa ochronnego na wzór użytkowy lub prawa z rejestracji wzoru przemysłowego zarówno w postępowaniu zgłoszeniowym, jak i po jego zakończeniu, w szczególności koszty zastępstwa prawnego i procesowego, zarówno w Urzędzie Patentowym Rzeczypospolitej Polskiej, jak i w odpowiednim zagranicznym organie,
d) opłaty okresowe, opłaty za odnowienie, tłumaczenia oraz dokonywanie innych czynności koniecznych dla nadania lub utrzymania ważności patentu, prawa ochronnego na wzór użytkowy oraz prawa z rejestracji wzoru przemysłowego, w szczególności koszty walidacji patentu europejskiego.
Stosownie do art. 26e ust. 2a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
W przypadku wartości niematerialnych i prawnych w postaci kosztów prac rozwojowych, o których mowa w art. 22b ust. 2 pkt 2, za koszty kwalifikowane uznaje się dokonywane od tej wartości niematerialnej i prawnej odpisy amortyzacyjne w proporcji, w jakiej w jej wartości początkowej pozostają koszty wymienione w ust. 2 pkt 1-4a lub ust. 3a pkt 2.
W myśl art. 26e ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Za koszty kwalifikowane uznaje się także dokonywane w danym roku podatkowym, zaliczane do kosztów uzyskania przychodów, odpisy amortyzacyjne od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych wykorzystywanych w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, z wyłączeniem samochodów osobowych oraz budowli, budynków i lokali będących odrębną własnością.
Jak stanowi art. 26e ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Koszty kwalifikowane podlegają odliczeniu, jeżeli nie zostały podatnikowi zwrócone w jakiejkolwiek formie lub nie zostały odliczone od podstawy obliczenia podatku.
Zgodnie z art. 26e ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Podatnikowi, który w roku podatkowym korzysta ze zwolnień podatkowych, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 63a lub 63b, prawo do odliczenia przysługuje jedynie w odniesieniu do kosztów kwalifikowanych, które nie są przez podatnika uwzględniane w kalkulacji dochodu zwolnionego z podatku na podstawie tych przepisów.
Z kolei stosownie do art. 26e ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych –w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2021 r.:
Kwota kosztów kwalifikowanych nie może przekroczyć:
-
w przypadku gdy podatnik, o którym mowa w ust. 3a, jest mikroprzedsiębiorcą, małym lub średnim przedsiębiorcą, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców – 150% kosztów, o których mowa w ust. 2-3a;
-
w przypadku pozostałych podatników, o których mowa w ust. 3a – 150% kosztów, o których mowa w ust. 2 pkt 1-4a, ust. 2a-3a, oraz 100% kosztów, o których mowa w ust. 2 pkt 5;
-
w przypadku pozostałych podatników – 100% kosztów, o których mowa w ust. 2-3.
Natomiast zgodnie z art. 26e ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych –w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2022 r.:
Kwota kosztów kwalifikowanych nie może przekroczyć:
-
w przypadku gdy podatnik, o którym mowa w ust. 3a, jest mikroprzedsiębiorcą, małym lub średnim przedsiębiorcą, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców – 200% kosztów, o których mowa w ust. 2-3a;
-
w przypadku pozostałych podatników, o których mowa w ust. 3a – 200% kosztów, o których mowa w ust. 2 pkt 1-4a i ust. 2a-3a, oraz 100% kosztów, o których mowa w ust. 2 pkt 5;
-
w przypadku pozostałych podatników – 100% kosztów, o których mowa w ust. 2 pkt 2-5, ust. 2a i 3, oraz 200% kosztów, o których mowa w ust. 2 pkt 1 i 1a.
Ponadto w myśl art. 26e ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2021 r.:
Odliczenia dokonuje się w zeznaniu za rok podatkowy, w którym poniesiono koszty kwalifikowane. W przypadku gdy podatnik poniósł za rok podatkowy stratę albo wielkość dochodu podatnika jest niższa od kwoty przysługujących mu odliczeń, odliczenia – odpowiednio w całej kwocie lub w pozostałej części – dokonuje się w zeznaniach za kolejno następujące po sobie sześć lat podatkowych następujących bezpośrednio po roku, w którym podatnik skorzystał lub miał prawo skorzystać z odliczenia.
Zgodnie natomiast z art. 26e ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2022 r.:
Odliczenia dokonuje się w zeznaniu za rok podatkowy, w którym poniesiono koszty kwalifikowane. W przypadku gdy podatnik poniósł za rok podatkowy stratę albo wielkość dochodu podatnika jest niższa od kwoty przysługujących mu odliczeń, odliczenia – odpowiednio w całej kwocie lub w pozostałej części – dokonuje się w zeznaniach za kolejno następujące po sobie sześć lat podatkowych następujących bezpośrednio po roku, w którym podatnik skorzystał lub miał prawo skorzystać z odliczenia. Dokonując odliczenia, o którym mowa w zdaniu drugim, uwzględnia się kwoty pomniejszeń, o których mowa w art. 26eb ust. 1.
W myśl art. 24a ust. 1b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Podatnicy prowadzący działalność badawczo-rozwojową, którzy zamierzają skorzystać z odliczenia, o którym mowa w art. 26e, są obowiązani w prowadzonej księdze albo w prowadzonych księgach rachunkowych, o których mowa w ust. 1, wyodrębnić koszty działalności badawczo-rozwojowej.
Na podstawie powyższych przepisów stwierdzamy, że aby podatnikowi podatku dochodowego od osób fizycznych przysługiwało prawo odliczenia w zeznaniu podatkowym kosztów kwalifikowanych poniesionych w danym roku podatkowym, powinny być łącznie spełnione następujące warunki:
-
podatnik poniósł koszty na działalność badawczo-rozwojową,
-
koszty na działalność badawczo-rozwojową stanowiły dla podatnika koszty uzyskania przychodów w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,
-
koszty na działalność badawczo-rozwojową mieszczą się w zamkniętym katalogu kosztów kwalifikowanych określonym przepisami art. 26e ust. 2, 2a i 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,
-
podatnik nie uwzględnił kosztów kwalifikowanych w kalkulacji dochodu zwolnionego z podatku na podstawie przepisów art. 21 ust. 1 pkt 63a lub pkt 63b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,
-
w ewidencji, o której mowa w art. 24a ust. 1b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wyodrębniono koszty działalności badawczo-rozwojowej,
-
podatnik wykazał w zeznaniu podatkowym koszty kwalifikowane podlegające odliczeniu,
-
kwota odliczonych kosztów kwalifikowanych nie przekroczyła limitów określonych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych,
-
koszty kwalifikowane nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie lub nie zostały odliczone od podstawy obliczenia podatku.
Z opisu sprawy wynika, że:
-
Spółka prowadzi działalność badawczo-rozwojową,
-
w ewidencji rachunkowej (tj. prowadzonej księdze przychodów i rozchodów) wyodrębnia koszty kwalifikowane związane z realizacją działalności badawczo-rozwojowej i są/zostaną one wykazane w zeznaniach podatkowych za lata podatkowe, w których działalność badawczo-rozwojowa jest realizowana,
-
nie korzysta Pan ze zwolnień podatkowych, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 63a i 63b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Jednocześnie wskazał Pan, że:
-
odliczy Pan w ramach ulgi B+R koszty kwalifikowane zgodnie z art. 26e ust. 2, 2a i 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,
-
dokona Pan odliczenia z tytułu ulgi B+R zgodnie z limitami wskazanymi w art. 26e ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,
-
koszty kwalifikowane nie zostały/nie zostaną Panu zwrócone w jakiekolwiek formie,
-
do tej pory nie odliczał Pan w rocznych zeznaniach podatkowych kosztów poniesionych na działalność badawczo-rozwojową (kosztów kwalifikowanych) od podstawy obliczenia podatku,
-
brak jest statusu centrum badawczo-rozwojowego,
-
koszty poniesione na działalność badawczo-rozwojową (koszty kwalifikowane), w tym przez odpisy amortyzacyjne, stanowią koszty uzyskania przychodów.
Powyższe oznacza, że zostały spełnione przesłanki do zastosowania ulgi na działalność badawczo-rozwojową. Zatem przysługuje Panu prawo do skorzystania z ulgi na działalność badawczo-rozwojową, o której mowa w art. 26e ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Reasumując – prowadzona przez Spółkę (której jest Pan wspólnikiem) działalność przedstawiona w opisie stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego, obejmująca fazy 1-3 w ramach Projektu 1 i Projektu 2, stanowi działalność badawczo-rozwojową w rozumieniu art. 5a pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, co uprawnia Pana do korzystania z ulgi na działalność badawczo-rozwojową.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy:
- stanu faktycznego, który Pan przedstawił, i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia,
- zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił, i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Powołane przez Pana interpretacje zapadły w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla organu wydającego tę interpretację.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
· Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
· Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
-
z zastosowaniem art. 119a;
-
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
-
z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
· w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
· w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).
Przestań wyszukiwać interpretacje ręcznie!
Fiscalex • Automatyczne wyszukiwanie interpretacji • Anuluj w każdej chwili