Interpretacja indywidualna

– stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

28 marca 2022 r. wpłynął Pana wniosek z 18 marca 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych przedawnienia zobowiązania. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwania –29 maja 2022 r. oraz 3 czerwca 2022 r. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Pismem z 21 lutego 2022 r. (…) Bank S.A., dalej jako „Bank” przesłał Panu „Informację o przychodach z innych źródeł oraz o dochodach i pobranych zaliczkach na podatek dochodowy” (PIT (podatek dochodowy od osób fizycznych)-11), zawierającą dane o wysokości przychodu określonego w części F załączonego druku. W treści pisma Bank podkreślił, że przesłana informacja nie jest zeznaniem podatkowym, a formularzem, na którym wykazuje się m.in. przychody z innych źródeł, od których nie zostały pobrane zaliczki na podatek dochodowy, a obowiązek odprowadzenia podatku do Urzędu Skarbowego spoczywa na Panu jako podatniku. Wyjaśniono Panu, że przychody z załączonej informacji powinny znaleźć się również automatycznie w Pana wstępnym zeznaniu rocznym PIT dostępnym dla podatników w ramach usługi Twój e-PIT Ministerstwa Finansów. Załączona do ww. pisma Banku informacja wskazuje w części F, że przychodem, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych pozostaje "PRZEDAWNIONE ZOBOWIĄZANIE Z TYT. UMOWY KREDYTU (POŻYCZKI)", a przychód ten wynosi 42 413 zł 35 gr. W ww. piśmie, do którego został dołączony PIT-11, Bank powołał się na art. 42a ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych jako na podstawę prawną przesłania Panu tejże informacji o przychodach.

18 maja 2015 r. zawarł Pan wraz z Pana ówczesną partnerką umowę pożyczki z (…) BANK S.A. Umowa pożyczki została zawarta na okres od 18 maja 2015 r. do 10 maja 2024 r. Zgodnie z treścią umowy, (…) Bank udzielił Państwu pożyczki w kwocie 44 296,79 zł. Umowa pożyczki została wypowiedziana przez (…) Bank. Uprawomocnienie wypowiedzenia nastąpiło (`(...)`) r.

(…) Bank zakończył działalność (`(...)`) r., kiedy to w wyniku fuzji prawnej jego następcą prawnym stał się (…) Bank S.A.

Na dzień 30 września 2021 r według informacji z wyciągu bankowego, który został Panu doręczony (…) Bank S.A. przyjmował, że zaległa płatność z tytułu pożyczki gotówkowej wynosi 41 882,59 zł.

Wierzytelność, na którą Bank obecnie się powołuje jako na źródło Pana przychodu według Pana wiedzy ma wynikać właśnie z ww. umowy zawartej w 2015 r.

Pożyczka została zawarta przez osoby fizyczne. Nigdy nie prowadził Pan działalności gospodarczej.

Ponadto w uzupełnieniu wniosku wskazał Pan, że wobec wskazania banku, uprawomocnienie wypowiedzenia umowy nastąpiło (`(...)`) r., a zatem początek biegu terminu przedawnienia nastąpił w tymże dniu, według Pana najlepszej wiedzy przedawnienie roszczenia nastąpiło z dniem (`(...)`) r.

Pytanie

Czy przedawnione roszczenie z umowy kredytu/pożyczki zawartej przez osobę fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej stanowi przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych i w konsekwencji na podatniku w związku z wystawieniem przez wierzyciela PIT-11 „Informacji o przychodach z innych źródeł oraz o dochodach i pobranych zaliczkach na podatek dochodowy” ciąży obowiązek uwzględnienia go jako przychodu przy składaniu rocznego zeznania podatkowego i w konsekwencji zapłacenia od niego podatku dochodowego?

Pana stanowisko w sprawie

W Pana ocenie przedawnione roszczenie z umowy kredytu/pożyczki zawartej przez osobę nieprowadzącą działalności gospodarczej, nie stanowi przychodu w rozumieniu art. 20 ust. 1 w zw. z art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej jako u.p.d.o.f) podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych i w konsekwencji na podatniku w związku z wystawieniem przez wierzyciela PIT-11 „Informacji o przychodach z innych źródeł oraz o dochodach i pobranych zaliczkach na podatek dochodowy” nie ciąży obowiązek uwzględnienia go jako przychodu przy składaniu rocznego zeznania podatkowego i zapłacenia od niego podatku dochodowego.

Stoi Pan na stanowisku, że w okolicznościach faktycznych niniejszej sprawy wierzyciel nie był uprawniony do wystawienia PIT -11. Wierzyciel powołał się na to, że zobowiązanie z tytułu umowy kredytu/pożyczki pozostaje przedawnione. W Pana ocenie nie powoduje to jednak, aby zachodziły przesłanki do uznania, że powyższe wypełnia dyspozycję przepisu art. 42a u.p.d.o.f, która nakazuje sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu. Pana zdaniem przedawnienie zobowiązania nie powoduje powstania po stronie podatnika trwałego przysporzenia majątkowego, a tym samym w takim wypadku nie można mówić o powstaniu przychodu polegającego opodatkowaniu.

Zaistnienie przedawnienia zobowiązania nie wywołuje zmiany charakteru zobowiązania na zobowiązanie bezzwrotne czy też nieistniejące, a zatem nie powoduje powstania przychodu. Zobowiązanie nadal istnieje, tyle tylko że jako tzw. zobowiązanie naturalne. Jako podatnik w wyniku przedawnienia nie uzyskał Pan przychodu podlegającego opodatkowaniu oraz nie nastąpiło po Pana stronie trwałe przysporzenie majątkowe. Pomimo przedawnienia, korzyść majątkowa nie jest trwała i nie można mówić o powstaniu jakiegokolwiek przychodu.

Stosownie do przepisu art. 11 ust. 1 u.p.d.o.f, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Jak wynika z orzecznictwa dla celów podatkowych przyjmuje się, że pojęcie nieodpłatnego świadczenia ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy (por. m.in. uchwała NSA z 18 listopada 2002 r. sygn. akt FPS 9/02; uchwała NSA z 16 października 2006 r. sygn. akt II FPS 1/06; uchwała NSA z 24 maja 2010 r. sygn. akt II FPS 1/10). I, aczkolwiek nie wynika to wprost z brzmienia art. 11 ust. 1 u.p.d.o.f., za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Przychód jest bowiem w istocie określonym przyrostem majątkowym, a zatem jego otrzymanie powinno mieć charakter definitywny (por. wyrok NSA z 26 stycznia 2011 r. sygn. akt II FSK 1672/09).

W konsekwencji przyjmuje się zatem, że przysporzeniem majątkowym i przychodem w rozumieniu przepisów u.p.d.o.f. są nie tylko aktywa, które ulegają zwiększeniu u podatnika, ale także zmniejszenie jego pasywów.

Jednocześnie zgodnie z treścią przepisu art. 20 ust. 1 u.p.d.o.f. za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Przepisy kodeksu cywilnego regulują instytucję przedawnienia roszczeń majątkowych Zgodnie z art. 117 k.c. z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. (§ 1) Po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Jednakże zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne. (§ 2) Po upływie terminu przedawnienia nie można domagać się zaspokojenia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi.(§ 2(1))

Nie budzi wątpliwości, że przedawnienie zobowiązania jest zdarzeniem prawnym, powodującym określone skutki w zakresie możliwości dochodzenia zobowiązań. Istota przedawnienia polega na tym, że po upływie określonego w ustawie terminu, ten przeciwko komu kieruje się roszczenie (dłużnik) może uchylić się od jego zaspokojenia. „Zastosowany tu zwrot „może uchylić się od jego zaspokojenia” oznacza to, że wierzyciel nie uzyska ochrony w dochodzeniu przedawnionego roszczenia i nie będzie mogło ono zostać przymusowo zrealizowane. Wierzyciel przedawnionego roszczenia nie może więc liczyć na wydanie wyroku sądu powszechnego, zasądzającego zapłatę przedawnionej kwoty, jeśli dłużnik w uprawniony sposób powoła się na zarzut przedawnienia. Brak możliwości skutecznego dochodzenia roszczenia na drodze sądowej nie oznacza jednak, że zobowiązany nie ma obowiązku wykonania swojego przedawnionego świadczenia. Taki obowiązek pozostaje nadal aktualny mimo przedawnienia zobowiązania. Obowiązek taki nie ustaje, ale przekształca się w tzw. zobowiązanie naturalne. Prawo cywilne nadal traktuje zobowiązanego z przedawnionej wierzytelności jako dłużnika, z tą tylko różnicą, że odmawia wierzycielowi ochrony prawnej, w tym w szczególności odmawia zastosowania przymusu państwowego w celu wyegzekwowania wierzytelności. Prawo cywilne jednak nie uznaje spełnienia takiego świadczenia za świadczenie nienależne, które skutkowałoby bezpodstawnym wzbogaceniem wierzyciela.” Wyrok NSA z 15 grudnia 2020 r., II FSK 2306/18, LEX nr 3124522.

„Skoro zobowiązania cywilnoprawne, inaczej niż podatkowe, nie wygasają na skutek przedawnienia, to nie można twierdzić, aby samo przedawnienie rodziło dla dłużnika wymierną korzyść. Prawo podatkowe nie może całkowicie abstrahować od cywilnoprawnej sytuacji dłużnika. Wobec tego, w związku z samym przedawnieniem roszczenia wierzyciela, nie następuje u dłużnika trwałe przysporzenie majątkowe i nie powstaje przychód podlegający opodatkowaniu. Na skutek przedawnienia dłużnik nie uzyskuje żadnej realnej i definitywnej korzyści majątkowej, ponieważ formalnie nadal jest zobowiązany do wykonania tego świadczenia. Tym samym, u dłużnika nie powstaje przychód z nieodpłatnego świadczenia na podstawie art. 11 ust. 1 u.p.d.o.f., a w rezultacie - wierzyciel nie jest zobowiązany do sporządzenia informacji PIT-11 (por. wyroki NSA z 15 grudnia 2020 r. sygn. akt II FSK 2306/18, 19 grudnia 2020 r. sygn akt II FSK 301/18, 12 lutego 2020 r. sygn. akt II FSK 808/18)." Wyrok WSA w Szczecinie z 29 kwietnia 2021 r. I SA/Sz 245/21, LEX nr 3175086.

Powyższe potwierdza, że nie można utożsamiać przedawnienia z nieistnieniem zobowiązania czy też jego umorzeniem, które powodowałby powstanie swoistego przysporzenia po stronie podatnika.

Podzielić należy stanowiska sądów administracyjnych, zgodnie z którymi:

„Przedawnienie wierzytelności nie stanowi trwałego przysporzenia majątkowego, skutkującego powstaniem przychodu ze źródła określonego w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 u.p.d.o.f.” Wyrok WSA w Szczecinie z 29 kwietnia 2021 r. I SA/Sz 245/21, LEX nr 3175066.

„W związku z samym przedawnieniem roszczenia wierzyciela, nie następuje u dłużnika trwałe przysporzenie majątkowe i nie powstaje przychód podlegający opodatkowaniu.” Wyrok NSA z 19 grudnia 2020 r., II FSK 2309/19, LEX nr 3124522.

„Na skutek przedawnienia dłużnik nie uzyskuje żadnej realnej i definitywnej korzyści majątkowej, ponieważ formalnie nadal jest zobowiązany do wykonania tego świadczenia Tym samym u dłużnika nie powstaje przychód z nieodpłatnego świadczenia w świetle art. 11 ust. 1 u.p.d.o.f.” Wyrok NSA z 19 grudnia 2019 r. II FSK 301/18, LEX nr 3065713.

Zarówno w orzecznictwie sadów administracyjnych, jak i w piśmiennictwie, tak na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych, jak i podatku dochodowego od osób prawnych, podkreśla się, że przychodem podatkowym jest tyko takie przysporzenie majątkowe, które ma charakter trwały, definitywny świetle utrwalonych w doktrynie i orzecznictwie prawa podatkowego cech przychodu, a zwłaszcza cechy definitywności, po stronie dłużnika przedawnionego zobowiązania nie występuje żadne jego własne przysporzenie majątkowe, a w konsekwencji - nie można też mówić o przysporzeniu trwałym, definitywnym.

„Nawet faktyczny, potocznie rozumiany „brak konieczności zapłaty” nie może być utożsamiony z nieodpłatnym świadczeniem w rozumieniu art. 11 ust. 1 u.p.d.o.f. ponieważ wierzyciel nic nie świadczy, a dłużnik - nawet jeśli przyjąć faktyczny „brak konieczności” - to nadal ma prawny obowiązek zapłaty.” Wyrok WSA w Warszawie z 7 maja 2019 r. III SA/Wa 2087/18, LEX nr 2975395.

Podsumowując stwierdzić, należy, że pomimo powołania się przez wierzyciela na przedawnienie, zobowiązanie nadal istnieje i dłużnik ma obowiązek wykonać ciążące na nim zobowiązanie, z tym zastrzeżeniem, że wierzyciel nie może już dochodzić przymusowego jego wykonania. Jako że dłużnik pomimo przedawnienia zobowiązania może to zobowiązanie wypełnić, jego korzyść majątkowa nie ma charakteru trwałego w momencie przedawnienia, dlatego też, w sytuacji, gdy wierzyciel nie umorzył należności, samo przedawnienie zobowiązania nie wywołuje zmiany charakteru zobowiązania na zobowiązanie bezzwrotne i nie powoduje powstania przychodu z nieodpłatnego świadczenia na gruncie art. 11 ust. 1 u.p.d.o.f.

W konsekwencji pomimo powołania się przez wierzyciela na przedawnienie powyższe nie powoduje, że zaszły podstawy do uznania, że po stronie podatnika nastąpiło przysporzenie, które kwalifikować trzeba jako przychód w rozumieniu przepisów prawa podatkowego. Podzielić należy pogląd orzeczniczy, że w przypadku przedawnienia zobowiązania kredytowego po stronie podatnika nie następuje trwałe przysporzenie majątkowe, a zatem nie powstaje również przychód podlegający opodatkowaniu. Przedawnienie nie wywołuje zmiany charakteru zobowiązania na zobowiązanie bezzwrotne i nie powoduje powstania przychodu z nieodpłatnego świadczenia na podstawie art. 11 ust. 1 u.p.d.o.f. W niniejszej sprawie nie sposób uznać, by wystąpił obowiązek wystawienia informacji PIT-11 przez płatnika. Podatnik nie uzyskał bowiem przychodu podlegającego opodatkowaniu.

Błędna wykładnia przepisów prawa podatkowego dokonana przez wierzyciela spowodowała nieuzasadnione sporządzenie i przesłanie informacji (PIT-11) podatnikowi. Dostrzegając konieczność wydania w Pana sprawie, w zaistniałym stanie faktycznym indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego wnosi Pan jak w treści pisma, przedstawiając swoje stanowisko co do prawidłowej interpretacji przepisów art. 20 ust. 1 w zw. z w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione z podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku, w drodze rozporządzenia wydanego przez Ministra Finansów.

Rodzaje źródeł przychodów zostały określone w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdzie między innymi w pkt 9 wymieniono „inne źródła”.

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z przedstawionych przepisów wynika zatem, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega co do zasady każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Należy zauważyć, że stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł mówi się w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe. Korzyści takie pojawiają się nie tylko wówczas, gdy podatnikowi zostają przekazane środki pieniężne, ale również wtedy, kiedy zmniejszone zostaną jego zobowiązania, których nie musi już realizować z własnego majątku.

Z zaprezentowanego w treści wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że otrzymał Pan informację PIT-11 wystawioną przez wierzyciela, w związku z przedawnieniem zobowiązania z tytułu umowy kredytu (pożyczki). Zobowiązanie to, jak Pan wskazał, przedawniło się 18 czerwca 2021 r.

W związku z powyższym wskazać należy, że instytucja przedawnienia uregulowana została w art. 117-125 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.).

Zgodnie z art. 117 § 1 ww. Kodeksu:

Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu.

Przy czym, w myśl art. 117 § 2 ww. Kodeksu:

Po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Jednakże zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne.

Przedawnienie zobowiązania jest zdarzeniem prawnym, powodującym określone skutki w zakresie możliwości dochodzenia zobowiązań. Istota przedawnienia polega zatem na tym, że po upływie określonego w ustawie terminu, ten przeciwko komu kieruje się roszczenie (dłużnik) może uchylić się od jego zaspokojenia. Skutkiem tego - roszczenie przedawnione nie gaśnie, a jedynie nie będzie mogło być przymusowo zrealizowane; sąd bowiem oddali powództwo uprawnionego w razie upływu terminu przedawnienia i gdy dłużnik podniesie zarzut przedawnienia. Jednakże roszczenie takie nadal uznawane jest za prawnie istniejące. Znajduje to przede wszystkim wyraz w tym, że dłużnik, który po upływie terminu przedawnienia spełnił świadczenie, nie może następnie żądać jego zwrotu, chociażby nie był świadomy upływu terminu przedawnienia i związanych z tym skutków prawnych. Spełnił on bowiem należne w świetle prawa zobowiązanie.

Nie ulega wątpliwości, że gdy występuje niemożność przymusowego wyegzekwowania zobowiązania, pomimo braku jego faktycznego wykonania, dłużnik uzyskuje pewną korzyść majątkową, przejawiającą się w tym, że nie musi realnie wykonać zobowiązania. Zasadnicze znaczenie ma bowiem to, że w następstwie przedawnienia dłużnik zostaje zwolniony z obowiązku spłaty zadłużenia (ustaje obowiązek spełnienia świadczenia). Dłużnik osiąga zatem realne przysporzenie majątkowe.

Przychód podatkowy z tytułu przedawnionego zobowiązania powstaje w momencie upływu terminu przedawnienia.

Stosownie do treści art. 118 Kodeksu cywilnego:

Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata. Jednakże koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata.

Jeżeli zatem w Pana przypadku doszło do przedawnienia wierzytelności, a wierzyciel – z uwagi na przedawnienie roszczenia – nie ma możliwości skutecznego wyegzekwowania tej wierzytelności, wówczas osiąga Pan realne przysporzenie majątkowe, które – jako przychód z innych źródeł – podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym. W konsekwencji powyższego przychód wykazany w PIT-11 wystawionym przez wierzyciela podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych i należy go uwzględnić w zeznaniu rocznym.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Odnosząc się do powołanych przez Pana wyroków sądów administracyjnych, wskazać należy, że stanowisko przyjęte w tych orzeczeniach nie może stanowić samodzielnej podstawy prawnej stanowiska tut. organu. Powyższe wynika przede wszystkim z przeszkód natury formalnoprawnej. Zgodnie bowiem z art. 153 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie ten sąd oraz organ, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania było przedmiotem zaskarżenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

· Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

· Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;

2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

· w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

· w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).