Podatniczka otrzymała od syna wynagrodzenie w wysokości 165.492,96 zł za zrzeczenie się służebności mieszkaniowej na nieruchomości syna. Całą kwotę przeznaczyła na zakup mieszkania, w którym zamierza mieszkać samodzielnie. Jako emerytka, jej emerytura wynosi 1.202,94 zł. Organ podatkowy uznał, że wynagrodzenie za zrzeczenie się służebności stanowi przychód z innych źródeł, który podlega opodatkowaniu według skali podatkowej. W związku z tym organ zakwestionował stanowisko podatniczki.
Dołącz do doradców podatkowych korzystających z Fiscalex
Uzyskaj dostęp do największej bazy interpretacji podatkowych w Polsce. Zaawansowane wyszukiwanie, analiza AI i podsumowania interpretacji w jednym miejscu.
Rozpocznij bezpłatny okres próbnySzanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych w zakresie opodatkowania wynagrodzenia za zrzeczenie się służebności jest nieprawidłowe.
17 stycznia 2022 r. wpłynął Pani wniosek z 14 stycznia 2022 r., uzupełniony 30 marca 2022 r., o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych w zakresie opodatkowania wynagrodzenia za zrzeczenie się służebności. Treść wniosku jest następująca:
Pani syn A. M. miał nieruchomość – dom w O. W księdze wieczystej była zaznaczona dożywotnia służebność dla Pani. Syn zadłużył się i nieruchomość została obciążona przez komorników. Syn musiał sprzedać dom, aby spłacić zadłużenia. W ten sposób pieniądze ze sprzedaży domu syn częściowo przeznaczył na spłatę zadłużenia i zapłacił Pani jako wynagrodzenie za zrzeczenie się służebności mieszkania w przedmiotowym domu. Otrzymała Pani 165.492,96 zł. Za pieniądze, które otrzymała Pani od syna za służebność, postanowiła Pani kupić mieszkanie, aby mieć gdzie mieszkać i być niezależna od swoich dzieci. Kupiła Pani mieszkanie od córki B. Z., u której mieszkała Pani tyle lat, ale dochodziło do konfliktów między Panią a zięciem. Dlatego postanowiła Pani kupić sama mieszkanie, aby mieszkać sama i nikomu nie przeszkadzać i być niezależną. Jest Pani na emeryturze, ma zwyrodnienie stawów i początkującą zaćmę oczu. Całą kwotę, którą Pani otrzymała za służebność, przeznaczyła Pani na zakup mieszkania, aby móc mieszkać.
Czy otrzymane wynagrodzenie za zrzeczenie się przez Panią służebności mieszkaniowej w kwocie 165.492,96 zł i zakupienie mieszkania za tę kwotę podlega opodatkowaniu i rozliczeniu się w jakim PIT (podatek dochodowy od osób fizycznych) w Urzędzie Skarbowym, gdy jest Pani emerytką?
Pani zdaniem powinna Pani być zwolniona z płacenia podatku do Urzędu Skarbowego z tytułu otrzymania wynagrodzenia w kwocie 165.492,96 zł za zrzeczenie się przez Panią służebności mieszkaniowej, ponieważ całą tę kwotę przeznaczyła Pani na zakup mieszkania, w którym będzie Pani mogła w spokoju mieszkać sama. Nie stać Pani na zapłacenie podatku, ponieważ jest Pani emerytką – Pani emerytura wynosi 1202,94 zł. Z tej emerytury musi Pani opłacać rachunki za utrzymanie mieszkania, wykupić leki, ponieważ ma Pani choroby: zwyrodnienie stawów, początkującą zaćmę na oczy i niewiele zostaje Pani na zaspokojenie podstawowych życiowych dóbr.
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.
Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Art. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera katalog źródeł przychodów. Na podstawie ust. 1 pkt 8 tego artykułu źródłem przychodów jest:
odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:
a) nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
b) spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
c) prawa wieczystego użytkowania gruntów,
d) innych rzeczy,
‒ jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c – przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy – przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.
Źródłami przychodów w podatku dochodowym od osób fizycznych, stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, są także:
inne źródła.
W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy:
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, iż definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w art. 20 ust. 1 ww. ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł należy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.
Stosownie do art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Z art. 155 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.) wynika, że:
Umowa sprzedaży, zamiany, darowizny, przekazania nieruchomości lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.
Na gruncie art. 244 § 1 Kodeksu cywilnego:
Ograniczonymi prawami rzeczowymi są: użytkowanie, służebność, zastaw, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu oraz hipoteka.
Wyjaśnienia wymaga, że dożywotnia służebność jest ograniczonym prawem rzeczowym, nie jest jednak prawem odpowiadającym prawu własności. W związku z powyższym służebności można się zrzec.
Jak stanowi art. 2451 powołanego Kodeksu:
Do przeniesienia ograniczonego prawa rzeczowego na nieruchomości potrzebna jest umowa między uprawnionym a nabywcą oraz – jeżeli prawo jest ujawnione w księdze wieczystej – wpis do tej księgi, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
Z art. 246 § 1 cytowanego Kodeksu wynika, że:
Jeżeli uprawniony zrzeka się ograniczonego prawa rzeczowego, prawo to wygasa. Oświadczenie o zrzeczeniu się prawa powinno być złożone właścicielowi rzeczy obciążonej.
W świetle art. 296 przywołanego Kodeksu:
Nieruchomość można obciążyć na rzecz oznaczonej osoby fizycznej prawem, którego treść odpowiada treści służebności gruntowej (służebność osobista).
Z powołanego przepisu wynika, że służebność osobista jest obciążeniem nieruchomości na rzecz indywidualnie oznaczonej osoby fizycznej. Na skutek ustanowienia służebności właściciel nieruchomości obciążonej ma obowiązek znosić w określonym zakresie korzystanie z jego nieruchomości przez osobę uprawnioną.
Według art. 299 Kodeksu cywilnego:
Służebność osobista wygasa najpóźniej ze śmiercią uprawnionego.
Art. 301 § 1 przytoczonego Kodeksu stanowi, że:
Mający służebność mieszkania może przyjąć na mieszkanie małżonka i dzieci małoletnie. Inne osoby może przyjąć tylko wtedy, gdy są przez niego utrzymywane albo potrzebne przy prowadzeniu gospodarstwa domowego. Dzieci przyjęte jako małoletnie mogą pozostać w mieszkaniu także po uzyskaniu pełnoletności.
Na mocy art. 302 § 1 wskazanego Kodeksu:
Mający służebność mieszkania może korzystać z pomieszczeń i urządzeń przeznaczonych do wspólnego użytku mieszkańców budynku.
Zgodnie zaś z art. 302 § 2 ww. Kodeksu:
Do wzajemnych stosunków między mającym służebność mieszkania a właścicielem nieruchomości obciążonej stosuje się odpowiednio przepisy o użytkowaniu przez osoby fizyczne.
Stosownie do treści art. 45 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Podatnicy są obowiązani składać urzędom skarbowym zeznanie, według ustalonego wzoru, o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym, w terminie od dnia 15 lutego do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym. Zeznania złożone przed początkiem terminu uznaje się za złożone w dniu 15 lutego roku następującego po roku podatkowym.
Wedle art. 45 ust. 1b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Urzędem skarbowym, o którym mowa w ust. 1-1aa, jest urząd skarbowy, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika w dniu składania zeznania wykonuje swoje zadania, a gdy zamieszkanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ustało przed złożeniem zeznania – urząd skarbowy, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według ostatniego miejsca zamieszkania na jej terytorium wykonuje swoje zadania, z zastrzeżeniem ust. 1c, a w przypadku przedsiębiorstwa w spadku, urząd skarbowy, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania podatkiem dochodowym według miejsca zamieszkania na dzień otwarcia spadku zmarłego przedsiębiorcy wykonuje swoje zadania.
Mając na uwadze powyższe przepisy prawa oraz przedstawiony stan faktyczny stwierdzić należy, że otrzymane przez Panią wynagrodzenie za zrzeczenie się służebności mieszkania stanowi dla Pani przysporzenie majątkowe, a zatem przychód z innych źródeł w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Przychód będący wynagrodzeniem za zrzeczenie się służebności osobistej nie korzysta ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ponieważ zgodnie z tym przepisem wolne od podatku dochodowego są dochody z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych wymienionych w art. 10 ust. 8 a-c cytowanej ustawy. Wyjaśnić przy tym trzeba, że otrzymała Pani zapłatę za to, że zrzekła się Pani przysługującego Pani uprawnienia, a nie z tej racji, że odpłatnie zbyła Pani nieruchomość bądź prawo wskazane w ww. przepisie.
W konsekwencji, przychód ten, mieszczący się jak już wyżej wskazano w dyspozycji art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlega opodatkowaniu według skali podatkowej określonej w art. 27 ust. 1 powołanej ustawy i należy go wykazać, w myśl art. 45 ust. 1 tej ustawy, w zeznaniu podatkowym składanym do 30 kwietnia roku następującego po roku, w którym go Pani otrzymała.
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
‒ Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
‒ Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
‒ w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
‒ w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).
Fiscalex • Automatyczne wyszukiwanie interpretacji • Anuluj w każdej chwili