Interpretacja dotyczy skutków podatkowych w podatku dochodowym od osób fizycznych związanych ze sprzedażą praw i roszczeń do nieruchomości wywłaszczonej na podstawie dekretu Bieruta. Organ podatkowy uznał, że dochód uzyskany z tej sprzedaży podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych jako przychód z praw majątkowych. Ustanowienie prawa użytkowania wieczystego na rzecz byłych właścicieli lub ich następców prawnych nie może być traktowane jako nabycie tego prawa w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a zatem sprzedaż takiego prawa podlega opodatkowaniu. Organ odniósł się także do argumentów podatnika, które powoływały się na orzecznictwo Sądu Najwyższego i Trybunału Konstytucyjnego, uznając je za nieprawidłowe.
Dołącz do doradców podatkowych korzystających z Fiscalex
Uzyskaj dostęp do największej bazy interpretacji podatkowych w Polsce. Zaawansowane wyszukiwanie, analiza AI i podsumowania interpretacji w jednym miejscu.
Rozpocznij bezpłatny okres próbnySzanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych w zakresie sprzedaży praw i roszczeń do nieruchomości jest nieprawidłowe.
22 grudnia 2021 r. wpłynął Pana wniosek z 15 grudnia 2021 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych w zakresie sprzedaży praw i roszczeń do nieruchomości. Uzupełnił go Pan 18 marca 2022 r.
Treść wniosku jest następująca:
W dniu 26 października 1945 r. zabudowana nieruchomość `(...)`, stanowiąca własność S. i B. T. została objęta działaniem dekretu Bieruta. Złożony (w terminie, tj. 13 grudnia 1945 r.) przez dotychczasowych właścicieli wniosek o przyznanie własności czasowej do gruntu, został (bez podstawy prawnej) rozpatrzony odmownie orzeczeniem administracyjnym Prezydium RN z dnia 19 września 1968 r. Jednocześnie stwierdzono (bez podstawy prawnej), że wszystkie budynki znajdujące się na powyższym gruncie przeszły na własność Skarbu Państwa.
Od powyższego orzeczenia zostało wniesione odwołanie do Ministerstwa Gospodarki Komunalnej, rozpatrzone decyzją z dnia 30 listopada 1968 r. utrzymującą zaskarżone orzeczenie w mocy.
Postanowieniem Sądu Rejonowego z dnia 26 września 1991 r. nabył Pan 1/6 spadku po pierwotnych właścicielach ww. nieruchomości. W konsekwencji odwołań spadkobierców od ww. bezprawnych orzeczeń:
1. Prezes Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast w dniu 20 maja 1999 r. stwierdził nieważność decyzji Ministra Gospodarki Komunalnej z dnia 30 listopada 1968 r.
2. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w dniu 22 listopada 1999 r., po rozpoznaniu odwołania od decyzji Prezydium RN z 19 września 1968 r. orzekło: uchylić zaskarżoną decyzję a sprawę przekazać do ponownego rozpoznania organowi I instancji.
3. Prezydent Miasta `(...)` decyzją z dnia 27 marca 2015 r. po rozpoznaniu wniosku z dnia 13 grudnia 1945 r. orzekł: ustanowić na 99 lat prawo użytkowania wieczystego do gruntu zabudowanego o powierzchni 542 m2 położonego w `(...)` na rzecz spadkobierców, w tym na Pana w udziale wynoszącym 1/6.
4. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji decyzją z dnia 17 maja 2016 r. stwierdził nieważność decyzji Wojewody `(...)` z dnia 5 grudnia 1992 r. stwierdzającej nabycie przez Dzielnicę – `(...)`. z mocy prawa w dniu 27 maja 1990 r. nieodpłatnie własności ww. nieruchomości – w części dotyczącej budynku.
W piśmie z dnia 26 września 2018 r. skierowanym do Urzędu Miasta `(...)` spadkobiercy wnieśli o wskazanie terminu zawarcia umowy w formie aktu notarialnego, gdyż chcą przejąć budynek w zarząd i administrację bezpośrednio przed wyznaczonym terminem. W związku z brakiem odpowiedzi na powyższe pismo i uzyskaniem informacji, że istnieje możliwość (Zarządzenie nr `(...)` Prezydenta Miasta `(...)` z dnia `(...)` 2018 r.) nabycia przez miasto praw i roszczeń do ww. nieruchomości, w dniu 16 października 2018 r. wystąpił Pan wraz z pozostałymi spadkobiercami z ofertą sprzedaży. W dniu `(...)` 2021 r. Prezydent Miasta `(...)` wydał Zarządzenie nr `(...)`, w którym wyraził zgodę na nabycie przez miasto `(...)`. ww. praw i roszczeń. Z uwagi na krótki termin obowiązywania operatu szacunkowego sporządzonego przez biegłego, sprawa musiała być załatwiona w nieprzekraczalnym terminie 24 listopada 2021 r.
W dniu 18 listopada 2021 r. odbyły się rokowania w sprawie nabycia na rzecz miasta `(...)` praw i roszczeń wynikających z decyzji administracyjnej o ustanowieniu prawa użytkowania wieczystego gruntu nieruchomości wraz z prawem własności posadowionego na nim budynku. W wyniku ww. rokowań Pana udział (2/12) został wyceniony na kwotę 281.750 zł w tym kwota 131.000 zł stanowi cenę udziału we współwłasności budynku. Pozostała kwota w wysokości 150.750 zł stanowi cenę udziału w prawie użytkowania wieczystego gruntu.
W dniu 24 listopada 2021 r. doszło do zawarcia aktu notarialnego na powyższych warunkach.
Czy dochód ze sprzedaży na rzecz Miasta `(...)` praw i roszczeń wynikających z decyzji administracyjnej o ustanowieniu prawa użytkowania wieczystego gruntu nieruchomości położonej w dzielnicy `(...)`. wraz z prawem własności posadowionego na niej budynku, nieruchomości wywłaszczonej tzw. dekretem Bieruta może podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych – art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c ustawy?
Pana pytanie dotyczy wyłącznie kwoty 150.750 zł.
Pana stanowisko w sprawie
Pana zdaniem, dochód uzyskany ze sprzedaży Miastu `(...)` praw i roszczeń wynikających z decyzji administracyjnej o ustanowieniu prawa użytkowania wieczystego gruntu nieruchomości wraz z prawem własności posadowionego na niej budynku, wywłaszczonej tzw. dekretem Bieruta, nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Uważa Pan, że Jego stanowisko jest zbieżne z dotychczasowymi zapatrywaniami Sądu Najwyższego, który w sentencji wyroku z dnia 7 maja 2022 r. sygn. akt III RN 18/02 wyraźnie stwierdził, że: "Wydanie na podstawie art. 7 ust. 1 dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m. st. Warszawy (Dz. U. Nr 50, poz. 279) decyzji ustanawiającej prawo użytkowania wieczystego gruntu na rzecz byłego właściciela (jego następców prawnych) oraz zawarcie przez Prezydenta Miasta Stołecznego Warszawy z byłym właścicielem (jego następcami prawnymi) umowy użytkowania wieczystego gruntu warszawskiego nie może być traktowane jako nabycie prawa wieczystego użytkowania gruntu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Sprzedaż (odpłatne zbycie) tak ustanowionego prawa wieczystego użytkowania nie jest zatem źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 tej ustawy, także wówczas gdy została dokonana przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło ustanowienie użytkowania wieczystego oraz przed upływem pięciu lat od wydania decyzji administracyjnej o ustanowieniu użytkowania wieczystego i zawarcia umowy o ustanowieniu tego prawa."
Są Najwyższy uznał, że celem ustawodawcy ww. ustawy nie było objęcie opodatkowaniem sprzedaży użytkowania wieczystego nieruchomości, jeżeli sprzedaż ta została dokonana przez byłego właściciela tej nieruchomości lub jego następców prawnych, którzy użytkowanie wieczyste uzyskali w wyniku realizacji uprawnień wynikających z art. 7 ust. 1-4 dekretu. Sąd uznał, że osoby te były właścicielami, którym państwo mocą dekretu odebrało własność nieruchomości i nigdy nie wywiązało się z określonych w dekrecie obowiązków w zakresie zrekompensowania właścicielom wywłaszczonych nieruchomości poniesionego przez nich uszczerbku majątkowego. W ocenie SN tak należało potraktować spadkobierców byłych właścicieli nieruchomości, jeżeli to oni uzyskali użytkowanie wieczyste w wyniku realizacji uprawnień wynikających z art. 7 ust. 1-4 dekretu, które przeszły na nich ze spadkodawców.
Reasumując, zarówno w doktrynie i orzecznictwie zwrotu wywłaszczonej nieruchomości nie traktuje się jako nabycia praw. Świadczenie z tytułu wywłaszczenia, bez względu na formę tego świadczenia – o ile mieści się w granicach poniesionej szkody – nigdy nie może być postrzegane jako kreacja nowych praw. Ustanowienie prawa użytkowania wieczystego nastąpiło jako realizacja wniosku złożonego w 1945 r., a więc po siedemdziesięciu latach oczekiwania.
Decyzja Prezydenta Miasta `(...)`, wydana na podstawie dekretu Bieruta, nie może być uznana za wyraz "dobrej woli" organu Miasta, lecz stanowi realizację ustawowego roszczenia jakie przysługiwało właścicielowi gruntu objętego działaniem dekretu, zgłoszonego 76 lat temu.
Oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste nie może być utożsamiane ze zwrotem własności, stanowi jednak swoisty substytut zwrotu własności w sytuacji, w której ubieganie się o zwrot własności w naturze jest niemożliwy ze względu na brak do tego podstaw prawnych w dekrecie komunalizacyjnym.
Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego prawo użytkowania wieczystego jest silnym prawem rzeczowym, lokującym się w hierarchii tych praw bezpośrednio po prawie własności, co pozwala na potraktowanie ustanowienia użytkowania wieczystego jako swoistej restytucji stosunków własnościowych sprzed komunalizacji. Trybunał Konstytucyjny już w 1996 r. uznał, że byli właściciele gruntów `(...)` zostali potraktowani przez władze państwowe w sposób niezgodny z zasadami sprawiedliwości społecznej oraz zasadą ochrony zaufania do państwa i stanowionego przezeń prawa.
Ustawodawca przyznał w dekrecie byłym właścicielom określone uprawnienia majątkowe, w tym prawo do wieczystej dzierżawy, mające stanowić rekompensatę za komunalizację. Niestety następujące po ogłoszeniu dekretu Bieruta działania władz administracyjnych rozminęły się z przepisami prawa.
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.
Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r., poz. 1128, z późn. zm.),
opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Stosownie do treści art. 10 ust. 1 cytowanej ustawy, odrębnym źródłem przychodów jest określone w pkt 8 tego przepisu:
odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:
a) nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
b) spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
c) prawa wieczystego użytkowania gruntów
d) innych rzeczy,
‒ jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.
Natomiast zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,
źródłami przychodów są kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c.
Stosownie natomiast do treści art. 11 ust. 1 ww. ustawy,
przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
W świetle art. 18 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych
za przychód z praw majątkowych uważa się w szczególności przychody z praw autorskich i praw pokrewnych w rozumieniu odrębnych przepisów, praw do projektów wynalazczych, praw do topografii układów scalonych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również z odpłatnego zbycia tych praw.
Zawarte w powołanym wyżej art. 18 wyliczenie praw majątkowych ma charakter otwarty, o czym świadczy użyte przez ustawodawcę sformułowanie „w szczególności”. Należy zatem przyjąć, że do katalogu praw majątkowych objętych zakresem regulacji art. 18 ww. ustawy można zaliczyć także inne prawa nie wymienione w tym przepisie. Jednocześnie treść tego przepisu wskazuje, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zarówno przychody z wykonania (wykorzystania) tych praw jak również z ich sprzedaży lub zamiany.
Przepisy prawa podatkowego oraz prawa cywilnego nie definiują pojęcia prawa majątkowego. Podobnie brak jest również definicji majątku. Przez „prawa” należy rozumieć tutaj prawa podmiotowe. Mogą one występować w trzech postaciach: roszczeń, uprawnień kształtujących i zarzutów.
Z informacji wskazanych we wniosku wynika, że sprzedał Pan prawa i roszczenia wynikające z decyzji administracyjnej o ustanowienie prawa wieczystego użytkowania gruntu, należącego do pierwotnych właścicieli, po których nabył Pan spadek w udziale wynoszącym 1/6.
Analizując powyższe, nie ulega wątpliwości, że prawa i roszczenia, które Pan sprzedał nie zalicza się do praw wymienionych w przytoczonym przepisie art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Dokonał Pan sprzedaży nabytych praw i roszczeń do nieruchomości, z tytułu których uzyskał przychód z praw majątkowych (o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 7 w związku z art. 18 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). W wyniku powyższego, otrzymane lub postawione do Pana dyspozycji pieniądze, z tytułu sprzedaży praw i roszczeń do nieruchomości, stanowią przychód w rozumieniu art. 18 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Wobec powyższego, należy stwierdzić, że kwota uzyskana z tytułu sprzedaży nabytych w drodze spadku praw i roszczeń do nieruchomości stanowi przychód z tytułu sprzedaży praw majątkowych, który będzie podległ opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Dochód z praw majątkowych podlega kumulacji z innymi dochodami zgodnie z art. 9 ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i należy wykazać go w zeznaniu rocznym, składanym w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym. W tym samym terminie należy wpłacić podatek, obliczony zgodnie z art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dacie zaistnienia zdarzenia.
‒ Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.
‒ Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
‒ w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
‒ w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).
Fiscalex • Automatyczne wyszukiwanie interpretacji • Anuluj w każdej chwili