Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

18 listopada 2021 r. wpłynął Pana wniosek z 15 listopada 2021 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania świadczenia wypłacanego przez Bank. Uzupełnił go Pan w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 18 lutego 2022 r. (wpływ 25 lutego 2022 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca jest klientem Banku, posiada w nim rachunki w polskich złotych i euro. W dniu 2 sierpnia 2021 r. dokonując płatności za wynajem mieszkania, popełnił błąd polegający na wyborze waluty euro zamiast polskich złotych. W konsekwencji, zamiast przelać 5 490 zł zlecił przelew na 5 490 euro. Ponieważ zlecenie przelewu zostało wykonane z rachunku prowadzonego w złotych, bank wykonując zleconą transakcję dokonał przewalutowania według kursu 4,7920 zł/euro co dało kwotę obciążenia rachunku 25 963,31 zł.

Ponieważ, Wnioskodawca natychmiast zauważył popełniony błąd, niezwłocznie udał się do banku aby złożyć wniosek o jej wycofanie, na co bank się zgodził.

Bank, realizując Jego zlecenie, w dniu 2 sierpnia 2021 r. zwrócił błędnie przelaną kwotę 5 490 euro ale już używając kursu przewalutowania 4,4094 zł/euro, co dało kwotę uznania rachunku 24 207,61 zł, a więc o 1 755,70 zł niższą niż obciążenie. Tę sytuację również Wnioskodawca reklamował w banku, uznając ją za bezzasadną.

23 sierpnia 2021 r. otrzymał odpowiedź na swoją reklamację, z której wynikało, że bank przychylił się do Jego reklamacji i w ramach zwrotu swojego zysku odda Mu 1 755 zł (czego dokonał w dniu 23 sierpnia 2021 r. Jednocześnie bank stwierdził, że zwrócona kwota stanowi Jego przychód z innych źródeł i Wnioskodawca powinienem uwzględnić go w rocznym rozliczeniu podatkowym, na podstawie dokumentu PIT (podatek dochodowy od osób fizycznych) przesłanego przez bank.

W piśmie stanowiącym uzupełnienie wniosku wskazano, że Wnioskodawca posiada ograniczony obowiązek podatkowy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w myśl art. 3 ust. 1 i ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie prowadzi działalności gospodarczej.

W piśmie z banku, datowanym na 23 sierpnia 2021 r. (nr zgłoszenia…) bank stwierdził, że „(`(...)`) rozumiemy, że przelew zlecił Pan przez pomyłkę. Skutkowało to tym, że wykonaliśmy dla Pana usługę przewalutowania. Zdecydowaliśmy, że jednorazowo zwrócimy Panu nasz zysk od transakcji. Na Pana koncie zaksięgujemy 1 755 zł. Zrobimy to do dwóch dni roboczych. Kwota 1 755 zł to dla Pana przychód z innych źródeł, który nie jest zwolniony z opodatkowania (`(...)`)”.

Pytanie

Czy zwrot środków przez bank, w przedstawionym stanie faktycznym stanowi przychód w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 9 – jako inne źródła przychodu, rodzącym obowiązek podatkowy na gruncie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Pana stanowisko w sprawie

W ocenie Wnioskodawcy zwrócone 1 755 zł nie stanowi przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.; dalej: ustawa o PIT), jako inne źródło przychodu.

Według stanowiska banku zwrócone 1 755 zł stanowi przychód w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT, tj. inne źródło przychodu. Taka kwalifikacja oznaczałaby, że Wnioskodawca uzyskał przychód, a w konsekwencji dochód podlegający opodatkowaniu. Bank stwierdził, że wobec powyższego przyśle formularz zeznania podatkowego w celu rozliczenia zwróconych 1 755 zł jako dochodu uzyskanego w 2021 r.

W ocenie Wnioskodawcy, opodatkowanie kwoty 1 755 zł podatkiem dochodowym od osób fizycznych nie ma żadnego uzasadnienia, ponieważ kwota ta nie stanowi dochodu w świetle art. 9 ust 2 ustawy o PIT. W konsekwencji nie doszło do powstania obowiązku podatkowego, a finalnie nie może powstać obowiązek wypełniania formularza zeznania podatkowego.

Ustawa o PIT w art. 20 ust. 1 zawiera wyliczenie przykładów, które uznać należy za inne źródło w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy. Wskazane przykłady to chociażby:

- kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych,

- kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o PIT przychodami, (,..)są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Zestawienie przykładowego wyliczenia z art. 20 z treścią art. 11 ust. 1 wskazuje, że zwrot z art. 11 ust. 1 „otrzymane lub postawione do dyspozycji” należy traktować jako ekwiwalent np. za świadczenie usług czy pracy lub jako zyski z tytułu pożytków prawa, np. odsetki czy prawa jak np. najem.

Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w przepisach ustawy PIT dotyczących tzw. przewłaszczenia na zabezpieczenie.

Art. 10 ust. 2 pkt 1 ustawy o PIT stanowi, że nie traktuje się jako przychodu umowy przewłaszczenia w celu zabezpieczenia wierzytelności, w tym pożyczki lub kredytu – do czasu ostatecznego przeniesienia własności przedmiotu umowy. Umowa przewłaszczenia jest neutralna podatkowo (z wyjątkiem sytuacji kiedy wierzyciel będzie zmuszony zaspokoić swoje roszczenie z przedmiotu zabezpieczenia). W założeniu własność ma wrócić do dłużnika a więc po stronie wierzyciela nie dochodzi do przysporzenia, gdyż w przypadku prawidłowego wykonania umowy, z której wynika wierzytelność, będzie ją musiał przenieść własność z powrotem na dłużnika. Z powyższego można wnioskować na zasadzie analogii, że zdarzenia zaistniałe w opisanym stanie faktycznym są neutralne podatkowo, gdyż po stronie Wnioskodawcy nie doszło do przysporzenia majątkowego.

W stanie faktycznym wskazanym przez Wnioskodawcę nie można mówić o przychodzie w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT. Odzyskanie kwoty przelewu obarczonego błędem, polegającego na błędnym zaadresowaniu odbiorcy przelewu lub przelaniu kwoty wyższej niż należna, na gruncie prawa cywilnego zrealizowane byłoby w oparciu o przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu.

W przypadku zwrotu środków przez bezpodstawnie wzbogaconego nie można mówić, że ich transfer realizuje jakąkolwiek wymianę świadczeń, które są przychodem, jak to ma miejsce w przypadku otrzymania wynagrodzenia za pracę czy odsetek od kapitału. Gdyby bank zwrócił całą kwotę Wnioskodawcy jednorazowym przelewem, wtedy w ogóle nie zaistniałoby opisywane zagadnienie.

Podkreślenia wymaga fakt, że bank zwrócił Wnioskodawcy kwotę 1 755 zł. Wynika więc, że w ocenie banku nie stanowi to dochodu wynikającego z różnic kursowych waluty euro. Z tego faktu wynika, że bank po prostu zwrócił Wnioskodawcy całą kwotę błędnej transakcji. Wobec czego, tym bardziej nie znajduje uzasadnienia traktowanie zwrotu 1 755 zł Wnioskodawcy jako Jego dochodu wynikającego z różnic kursowych. Zastosowanie różnic kursowych wynikających z różnicy odpowiednio dla sprzedaży waluty obcej czy jego kupna nie byłoby uzasadnione gdyż nie doszło do transakcji sprzedaży waluty euro pomiędzy bankiem a Wnioskodawcą. Za powyższym przemawia fakt niezwłocznego złożenia odwołania.

Dodatkowo wskazać należy, że sformułowanie banku użyte w piśmie z dnia 23 sierpnia 2021 r. wskazuje na dobrowolny zwrot zysku banku od transakcji. Jeżeli przyjąć, że kwota 1 755 zł faktycznie jest zyskiem banku dobrowolnie odstąpionym Wnioskodawcy to oznaczałoby, że doszło do umowy darowizny pomiędzy bankiem a Wnioskodawcą. Darowizna podlega podatkowi określonemu w ustawie o podatku od spadków i darowizn a nie podatkowi dochodowemu od osób fizycznych. Uznanie, że w opisanym przypadku doszło do umowy darowizny uznać należy za niezasadne. Użyte pojęcie „zwrot zysku” jest niefortunne i nie może determinować istoty zjawiska. Najwłaściwszym wydaje się uznanie, że miał miejsce zwrot bezpodstawnego wzbogacenia a nie umowa darowizny.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione z podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku.

Art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że źródłem przychodów są inne źródła.

W myśl art. 11 ust. 1 omawianej ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności” wskazuje, iż definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł mówi się w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

W świetle powyższego, przychodem z innych źródeł jest każde przysporzenie majątkowe, mające konkretny wymiar finansowy otrzymane jako świadczenie pieniężne, rzeczowe lub też jako świadczenie nieodpłatne czy częściowo odpłatne. Z przychodem tym mamy jednakże do czynienia wyłącznie w przypadku, kiedy u podatnika występują realne korzyści majątkowe. Podstawą uzyskania ww. przychodu mogą być zatem tylko takie czynności faktyczne lub prawne, w wyniku których rzeczywiście następuje przyrost w majątku danej osoby fizycznej.

Z przedstawionego opisu wynika, że Wnioskodawca 2 sierpnia 2021 r. dokonując płatności za wynajem mieszkania, popełnił błąd polegający na wyborze waluty euro zamiast polskich złotych. W konsekwencji, zamiast przelać 5 490 zł zlecił przelew na 5 490 euro. Ponieważ zlecenie przelewu zostało wykonane z rachunku prowadzonego w złotych, bank wykonując zleconą transakcję dokonał przewalutowania według kursu 4,7920 zł/euro co dało kwotę obciążenia rachunku 25 963,31 zł.

Ponieważ, Wnioskodawca natychmiast zauważył popełniony błąd, niezwłocznie udał się do banku aby złożyć wniosek o jej wycofanie, na co bank się zgodził.

Bank, realizując Jego zlecenie, w dniu 2 sierpnia 2021 r. zwrócił błędnie przelaną kwotę 5 490 euro ale już używając kursu przewalutowania 4,4094 zł/euro, co dało kwotę uznania rachunku 24 207,61 zł, a więc o 1 755,70 zł niższą niż obciążenie. Tę sytuację również Wnioskodawca reklamował w banku, uznając ją za bezzasadną.

23 sierpnia 2021 r. otrzymał odpowiedź na swoją reklamację, z której wynikało, że bank przychylił się do Jego reklamacji i w ramach zwrotu swojego zysku odda Wnioskodawcy 1 755 zł (czego dokonał w dniu 23 sierpnia 2021 r.).

Przystępując do oceny skutków podatkowych dobrowolnego zwrotu środków finansowych z tytułu uznania reklamacji przez bank na rzecz swojego klienta, tj. Wnioskodawcy z tytułu dokonania błędnie przelanej przez Niego kwoty i dokonania przez bank zwrotu równowartości utraconych przez Wnioskodawcę środków finansowych w wyniku uprzednio przeprowadzonej na Jego rachunku błędnej operacji polegającej na wyborze waluty euro zamiast złotych polskich – nie stanowi po stronie Wnioskodawcy przychodu podlegającego opodatkowaniu w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W opisanej sytuacji doszło do wyrównania i zlikwidowania poniesionej przez Wnioskodawcę straty lub krzywdy mającej charakter rekompensaty.

Zauważyć należy, że zarówno ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych, jak i inne przepisy podatkowe nie zawiera definicji „rekompensaty”. Posiłkując się zatem definicją słownikową zawartą w internetowym Słowniku języka polskiego PWN (https://sjp.pwn.pl) wskazać należy, że „rekompensata” oznacza:

1. zrównoważenie lub wyrównanie braku, niedoboru lub ujemnego charakteru czegoś,

2. zlikwidowanie poniesionych przez kogoś strat lub doznanych krzywd,

3. to, co równoważy braki, straty lub krzywdy.

Natomiast przychód podatkowy jest określonym przyrostem majątkowym i jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.

Zatem w sytuacji, w której Bank – również wyłącznie z chęci utrzymania dobrych relacji z Wnioskodawcą (klientem) – zdecydował się pokryć stratę, którą Wnioskodawca (klient) poniósł, nie doszło do przyrostu majątku Wnioskodawcy. Bank jedynie wyrównał brak, który zaistniał w majątku Wnioskodawcy. W rozpatrywanej sprawie skutki finansowe wywołał dokonany przez Bank zwrot kwoty 1 755 zł. W wyniku tego zwrotu nie doszło do przysporzenia majątkowego Wnioskodawcy. Zwrot ten spowodował powrót do stanu przed dokonaniem błędnego przelewu. Bank uznał reklamację swojego klienta – Wnioskodawcy i „zwrócił zysk od transakcji”.

Wobec tego uznać należy, że w opisywanej przez Wnioskodawcę sytuacji nie doszło do przysporzenia majątkowego po Jego stronie. Tym samym nie można uznać, że u Wnioskodawcy wystąpił przychód, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Pana i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji indywidualnej.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

· Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosujecie się Pan do interpretacji.

· Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;

2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

· Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

· w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

· w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).