Interpretacja indywidualna uznaje stanowisko wnioskodawcy za nieprawidłowe. W uzasadnieniu wskazano, że: 1. Przyznanie pracownikom prawa do uzyskania jednostek uczestnictwa funduszy inwestycyjnych w przyszłości nie skutkuje powstaniem przychodu podatkowego, ponieważ to uprawnienie ma charakter warunkowy i jest niedookreślone. 2. Przekazanie jednostek uczestnictwa funduszy inwestycyjnych pracownikom stanowi przychód ze stosunku pracy (dla pracowników) lub z działalności wykonywanej osobiście (dla osób współpracujących na podstawie kontraktu menedżerskiego, umowy zlecenia itp.). Przychód ten powstaje w momencie, gdy jednostki uczestnictwa zostają przekazane podatnikowi, tj. po upływie okresów wstrzymania lub odroczenia. 3. Realizacja praw z jednostek uczestnictwa (umorzenie i wypłata środków) nie generuje po stronie pracodawcy (wnioskodawcy) obowiązków płatnika podatku dochodowego, ponieważ wypłata następuje z funduszu inwestycyjnego, a nie od pracodawcy. 4. Interpretacja nie dotyczy opodatkowania po stronie pracowników lub współpracowników środków uzyskanych z umorzenia jednostek uczestnictwa, co stanowi odrębną kwestię, która nie została oceniona w tej interpretacji indywidualnej.
Dołącz do doradców podatkowych korzystających z Fiscalex
Uzyskaj dostęp do największej bazy interpretacji podatkowych w Polsce. Zaawansowane wyszukiwanie, analiza AI i podsumowania interpretacji w jednym miejscu.
Rozpocznij bezpłatny okres próbnySzanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie obowiązków płatnika podatku dochodowego od osób fizycznych w opisanym stanie faktycznym i zdarzeniu przyszłym jest nieprawidłowe.
24 września 2021 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej obowiązków płatnika podatku dochodowego od osób fizycznych.
Treść wniosku jest następująca:
… (dalej: „Wnioskodawca”, „Towarzystwo” lub „Spółka”) jest towarzystwem funduszy inwestycyjnych podlegającym przepisom ustawy z 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz. U. z 2021 r. poz. 605; „UoFI”) oraz rozporządzenia Ministra Finansów z 30 sierpnia 2016 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinna odpowiadać polityka wynagrodzeń w towarzystwie funduszy inwestycyjnych, wydanego na podstawie art. 47a ust. 4 UoFI (Dz. U. z 2016 r. poz. 1487; dalej: „Rozporządzenie”).
W celu realizacji obowiązku ciążącego na znaczących towarzystwach funduszy inwestycyjnych w związku z brzmieniem § 2 w zw. z § 1 pkt 4 Rozporządzenia, Towarzystwo ustanowiło „…” (dalej: „Polityka”), regulującą m.in. zasady wynagrodzeń wypłacanych na rzecz osób, do zadań których należą czynności istotnie wpływające na profil ryzyka Towarzystwa lub zarządzanych funduszy inwestycyjnych, w tym na decyzje dotyczące portfeli inwestycyjnych zarządzanych funduszy inwestycyjnych.
Polityka ma na celu również transpozycję ratio legis Rozporządzenia na grunt obowiązujących w Towarzystwie regulacji, a w szczególności prawidłowe i skuteczne zarządzanie ryzykiem i zapobieganie podejmowaniu ryzyka wykraczającego poza poziom akceptowany przez Towarzystwo, niezgodnego z profilami ryzyka, polityką inwestycyjną, strategiami inwestycyjnymi, statutami funduszy inwestycyjnych, którymi Towarzystwo zarządza, lub regulacjami wewnętrznymi Towarzystwa, jak również wspieranie realizacji strategii prowadzenia działalności Towarzystwa oraz przeciwdziałanie powstawaniu konfliktów interesów.
Spółka przeprowadziła proces identyfikacji osób, do których zadań należą czynności istotnie wpływające na profil ryzyka Spółki lub zarządzanych przez Spółkę funduszy inwestycyjnych, w tym na decyzje dotyczące portfeli inwestycyjnych zarządzanych funduszy inwestycyjnych, w celu ustalenia kręgu osób podlegających Polityce.
W myśl obowiązującej Polityki obejmuje ona wynagrodzenia:
Członków Zarządu Towarzystwa,
osób podejmujących decyzje inwestycyjne dotyczące portfeli inwestycyjnych funduszy inwestycyjnych zarządzanych przez Towarzystwo,
osób sprawujących funkcje z zakresu zarządzania ryzykiem,
osób wykonujących czynności nadzoru zgodności działalności Towarzystwa z prawem,
osób pełniących funkcje związane z audytem.
Polityka dotyczy osób, o których mowa powyżej, bez względu na formę prawną zatrudnienia, tj. zatrudnienia określonej osoby fizycznej przez Towarzystwo na podstawie stosunku pracy, kontraktu menedżerskiego, umowy zlecenia lub innego stosunku prawnego o podobnym charakterze (dalej łącznie „Pracownicy” lub indywidualnie „Pracownik”).
Zgodnie z wytycznymi określonymi w Rozporządzeniu Polityka przewiduje, że wynagrodzenie Pracowników składa się z dwóch części - stałej (dalej: „wynagrodzenie stałe”) oraz zmiennej (dalej: „zmienne składniki wynagrodzenia”).
Wynagrodzenie stałe
Wynagrodzenie stałe nie jest uzależnione od wyników danego Pracownika, Spółki czy zarządzanych przez nią funduszy inwestycyjnych. Polityka wskazuje także, że w przypadku, gdy wynagrodzenie jest podzielone na składniki stałe i zmienne, stałe składniki powinny stanowić na tyle dużą część łącznej wysokości wynagrodzenia, aby było możliwe prowadzenie elastycznej polityki dotyczącej zmiennych składników wynagrodzenia uzależnionych od wyników, w tym zmniejszenie wysokości tych składników lub ich niewypłacenie.
Wynagrodzenie stałe nie jest przedmiotem Wniosku.
Zmienne składniki wynagrodzenia
a) Wypłata wynagrodzenia w instrumentach finansowych
W związku z brzmieniem § 6 ust. 1 pkt 10 Rozporządzenia, Polityka nakłada obowiązek wypłaty co najmniej 50% zmiennych składników wynagrodzenia w formie określonych instrumentów finansowych. Instrumentami tymi są jednostki uczestnictwa zarządzanych przez Towarzystwo funduszy inwestycyjnych. Ze względu na przepisy Rozporządzenia cenę nabycia jednostek uczestnictwa lub innych instrumentów finansowych wypłacanych jako zmienne składniki wynagrodzenia, płaci Towarzystwo.
b) Okres wstrzymania jednostek uczestnictwa
Wypłacone zmienne składniki wynagrodzenia w formie instrumentów finansowych podlegają „okresowi wstrzymania”, w którym nie mogą być przedstawione do odkupienia. Okres wstrzymania jest 3-miesięczny oraz jest liczony od dnia nabycia instrumentów finansowych.
W celu wprowadzenia w życie funkcjonowania okresów wstrzymania utworzony został wyspecjalizowany program inwestycyjny, oferowany przez jeden z funduszy inwestycyjnych (dalej: „Fundusz”) zarządzanych przez Spółkę (dalej: „Program I”).
Osobą uprawnioną do uczestnictwa w Programie I jest Pracownik. Przedmiotem regulaminu, regulującego Program I, jest składnik wynagrodzenia przeznaczony do wypłaty w danym roku w formie jednostek uczestnictwa, nie będący przedmiotem odraczania (o którym mowa w lit. c poniżej). W celu przystąpienia do Programu I Pracownik składa Spółce deklarację uczestnictwa. W deklaracji tej Pracownik m.in. ustanawia tzw. blokadę zabezpieczającą, czyli blokadę, która jest nieodwołalna przez okres uczestnictwa Pracownika w Programie I i która generalnie uniemożliwia składanie Pracownikowi jakichkolwiek zleceń i dyspozycji dotyczących rejestru Pracownika. Rejestrem Pracownika jest natomiast indywidualny rejestr otwarty przez Fundusz dla Pracownika, prowadzony w ramach Programu I, służący do zapisywania jednostek uczestnictwa nabytych z wpłat, dokonywanych przez Towarzystwo.
Po upływie 3 miesięcy od dnia nabycia jednostek uczestnictwa Funduszu (tj. po upływie okresu wstrzymania), blokada zabezpieczająca zostaje zniesiona przez Towarzystwo, a rejestr Pracownika prowadzony w ramach Programu I przekształca się w rejestr zwykły uczestnika Funduszu - a zatem Pracownik uzyskuje prawo do dysponowania jednostkami uczestnictwa, w tym do przedstawienia ich do umorzenia.
Pracownik nie jest uprawniony do dobrowolnego wystąpienia z Programu I w okresie 3 miesięcy od dnia nabycia jednostek uczestnictwa Funduszu do dnia przekształcenia się rejestru Pracownika w rejestr zwykły uczestnika Funduszu.
c) Wynagrodzenie zmienne w formie odroczonej
Zgodnie z Polityką, w Towarzystwie funkcjonuje mechanizm odroczenia zmiennych składników wynagrodzenia. Został on wprowadzony w celu:
zachęcania do niepodejmowania nadmiernego ryzyka,
utrzymania w Spółce najbardziej wartościowych pracowników,
motywowania pracowników do osiągania ponadprzeciętnych wyników.
Zasady odraczania zmiennych składników wynagrodzenia przez Towarzystwo kształtują się w następujący sposób:
a) nie wyższa niż 10.000 zł brutto, lub
b) nie wyższa niż jednomiesięczne stałe wynagrodzenie zasadnicze osoby objętej Polityką
i w zależności od tego, która z wyżej wskazanych wartości w stosunku do konkretnej osoby objętej Polityką jest wyższa, zmienny składnik wynagradzania nie jest odraczany i jest wypłacany na zasadach określonych poniżej, co pozwala uniknąć kosztów administrowania ww. zmiennym składnikiem wynagradzania,
Jednocześnie w Polityce wskazuje się, że powyższym zasadom odroczenia podlega zarówno składnik pieniężny, jak i składnik w formie jednostek uczestnictwa funduszy inwestycyjnych zarządzanych przez Spółkę.
W celu wprowadzenia w życie funkcjonowania okresów odroczenia utworzony został wyspecjalizowany program inwestycyjny oferowany przez Fundusz - odrębny od Programu I (dalej: „Program II”). Osobą uprawnioną do uczestnictwa w Programie II jest Pracownik. Przedmiotem regulaminu, regulującego Program II, jest składnik wynagrodzenia w formie jednostek uczestnictwa, będący przedmiotem odraczania.
W celu przystąpienia do Programu II Pracownik składa Spółce deklarację uczestnictwa. W deklaracji tej Pracownik m.in. dokonuje wyboru jednego subfunduszu (tj. nieposiadającej osobowości prawnej, wydzielonej część aktywów i zobowiązań Funduszu, charakteryzującej się w szczególności odmienną polityką inwestycyjną i mającej związane z nim jednostki uczestnictwa odrębne od jednostek uczestnictwa związanych z innymi subfunduszami), którego jednostki zostaną nabyte przez Spółkę.
W ww. deklaracji Pracownik ustanawia również tzw. blokadę zabezpieczającą, czyli blokadę, która generalnie uniemożliwia składanie Pracownikowi jakichkolwiek zleceń i dyspozycji dotyczących rejestru Pracownika. Rejestrem Pracownika jest natomiast indywidualny rejestr otwarty przez Fundusz dla Pracownika, prowadzony w ramach Programu II, służący do zapisywania jednostek uczestnictwa nabytych z wpłat dokonywanych przez Towarzystwo.
Blokada zabezpieczająca jest ustanowiona w celu realizacji postanowień Polityki i dotyczy jednostek uczestnictwa nabywanych za każdą wpłatę Spółki i trwa przez okres 3 lat od momentu jej dokonania. Ustanowienie blokady zabezpieczającej generalnie uniemożliwia składanie Pracownikowi jakichkolwiek zleceń i dyspozycji dotyczących rejestru Pracownika.
Po upływie każdego roku trwania Programu II, 1/3 jednostek uczestnictwa zapisanych na rejestrze Pracownika nabytych za pierwszą wpłatę, dokonaną przez Spółkę (a następnie również każdą kolejną wpłatę) zostaje odblokowana i jest transferowana na rejestr zwykły uczestnika Funduszu prowadzony na rzecz Pracownika, co umożliwia Pracownikowi składanie wszelkich zleceń i dyspozycji dotyczących jednostek uczestnictwa, w tym dyspozycji odkupienia/umorzenia.
Zgodnie z Polityką i umowami pomiędzy Pracownikiem a Spółką mogą zaistnieć sytuacje (w tym zwłaszcza te wskazane w innych częściach opisu stanu faktycznego / zdarzenia przyszłego), kiedy ww. transfer na rejestr zwykły uczestnika Funduszu nie jest wykonywany i jednostki uczestnictwa, które miałyby być przedmiotem transferu są odkupywane przez Towarzystwo, a środki pieniężne z tytułu odkupienia przekazywane na wskazany rachunek bankowy Towarzystwa. W konsekwencji, w takich sytuacjach Pracownik efektywnie nie otrzymuje odpowiedniej części zmiennych składników wynagrodzenia podlegających odroczeniu.
W okresie odroczenia jednostki uczestnictwa objęte Programem II mogą być jedynie przedmiotem zamiany, z tym zastrzeżeniem, że zamiana dotyczy wszystkich jednostek uczestnictwa zapisanych na rejestrze Pracownika na jednostki uczestnictwa innego, jednego subfunduszu, utworzonego w ramach Funduszu.
Pracownik nie jest uprawniony do dobrowolnego wystąpienia z Programu II w okresie gdy na rejestrze Pracownika znajdują się jednostki uczestnictwa objęte Programem II.
d) Kryteria mające wpływ na decyzję o przyznaniu zmiennych składników wynagrodzenia
Przyznanie i wypłata zmiennych składników wynagrodzenia są uzależnione od wyników osiągniętych przez danego Pracownika i daną jednostkę organizacyjną w odniesieniu do ogólnych wyników Towarzystwa.
Podstawą określenia wysokości zmiennych składników wynagrodzenia osoby objętej Polityką jest ocena efektów pracy danej osoby (w kontekście realizacji postawionych celów oraz demonstrowanych postaw związanych z wartościami Spółki), efektów pracy danej jednostki organizacyjnej oraz ogólnych wyników Spółki. Kryteria oceny efektywności pracy obejmują kryteria finansowe i niefinansowe oraz uwzględniają efektywność zarządzania ryzykiem w obszarach, za które odpowiada dany Pracownik. Odpowiednie zastosowanie ww. kryteriów zależy od rodzajów zadań i zakresu odpowiedzialności poszczególnych Pracowników.
Podstawą określenia powyższych wyników powinny być dane z co najmniej dwóch ostatnich lat obrotowych, a w przypadku osób zatrudnionych krócej niż 2 lata, dane od momentu nawiązania zatrudnienia.
Miarodajna ocena wyników, będąca podstawą faktycznej wypłaty zmiennych składników wynagrodzenia uzależnionych od wyników, powinna być rozłożona na okres umożliwiający uwzględnienie w niej w szczególności czynników takich jak:
‒ czas trwania funduszu inwestycyjnego zarządzanego przez Spółkę,
‒ rekomendowany uczestnikowi funduszu inwestycyjnego przez Spółkę zakres czasowy inwestycji w fundusz inwestycyjny oraz politykę umarzania praw uczestnictwa funduszu inwestycyjnego,
‒ ryzyko związane z działalnością prowadzoną przez Spółkę lub zarządzane przez nią fundusze inwestycyjne.
Zgodnie z zasadami przyjętymi w Polityce, wskazane kryteria oceny są mierzalne i obejmują takie kategorie jak:
‒ prezentowanie zachowań zgodnych z podstawowymi wartościami organizacyjnymi,
‒ praca zespołowa,
‒ innowacyjność,
‒ efektywność pracy.
Waga tych kategorii wśród kryteriów oceny dla poszczególnych osób jest ustalana indywidualnie.
Przyznanie lub zmiana uprawnień do uzyskania zmiennych składników wynagrodzenia uzależnionych od wyników nie powinny następować częściej niż raz w roku.
Osoba objęta Polityką nabywa prawo do naliczenia zmiennych składników wynagradzania za dany rok, jedynie jeżeli spełnia łącznie określone poniżej warunki:
była zatrudniona w Spółce i świadczyła pracę w roku, za który naliczone zostają zmienne składniki wynagradzania,
w wyniku rocznej oceny efektywności, dokonanej zgodnie z obowiązującymi w Spółce zasadami oceniania Pracowników, otrzymała ocenę uprawniającą do otrzymania zmiennych składników wynagradzania,
do dnia 31 marca roku następującego po roku za które przyznane zostają zmienne składniki wynagradzania nie nastąpiło rozwiązanie umowy o pracę z Pracownikiem.
Warunki określone w pierwszym i trzecim punkcie powyżej uważa się za spełnione również wówczas, gdy Pracownik bezpośrednio po rozwiązaniu umowy ze Spółką nawiązał stosunek pracy z podmiotem związanym ze Spółką świadcząc pracę w danym roku na rzecz Spółki lub tego podmiotu i jeśli pomiędzy Spółkami zostało zawarte porozumienie o stażu pracy, od którego zależą uprawnienia i obowiązki pracownicze.
Jednocześnie w Polityce zaznaczono, że zmienne składniki wynagrodzenia (poza nielicznymi wyjątkami) nie są gwarantowane, a jedynie odzwierciedlają one efekty pracy danej osoby oraz danej jednostki organizacyjnej w odniesieniu do ogólnych wyników Spółki.
Zmienne składniki wynagrodzenia uzależnione od wyników mogą być przyznawane lub wypłacane, gdy:
‒ odpowiadają sytuacji finansowej Spółki oraz
‒ są uzasadnione wynikami Spółki, efektami pracy jednostki organizacyjnej, w której zatrudniona była dana osoba objęta Polityką oraz efektami pracy tej osoby
‒ a w przypadku osób, które mają istotny wpływ na działalność funduszy inwestycyjnych zarządzanych przez Spółkę, w tym na decyzje dotyczące portfeli inwestycyjnych funduszy inwestycyjnych, podstawą określenia zmiennych składników wynagrodzenia uzależnionych od wyników, również wynikami tych funduszy inwestycyjnych.
W związku z tym, wielkość (pula) środków przeznaczonych do przyznania i wypłaty zmiennych składników wynagrodzenia podlega weryfikacji w kontekście wszelkich obecnych oraz przyszłych ryzyk, zgodnie z zasadami wynikającymi z Polityki.
Podsumowanie opisu
Pracownicy Towarzystwa na podstawie przyjętej Polityki realizującej postanowienia Rozporządzenia, w zakresie w jakim mają wpływ na podejmowane decyzje inwestycyjne zarządzanych przez Towarzystwo funduszy oraz ze względu na szczególny charakter wykonywanych działań, są wynagradzani w formie hybrydowej polegającej na tym, że ich wynagrodzenie składa się z:
‒ wynagrodzenia stałego, niebędącego przedmiotem Wniosku;
‒ zmiennych składników wynagrodzenia, w których co najmniej 50% stanowią jednostki uczestnictwa, a które to wynagrodzenie jest dodatkowo ograniczone czasowo poprzez przyjęcie odpowiednich okresów wstrzymania oraz odroczenia.
Okresy wstrzymania i odroczenia są przy tym wprowadzane w życie poprzez objęcie jednostek uczestnictwa przyznawanych w ramach zmiennych składników wynagrodzenia dwoma, niezależnymi programami inwestycyjnymi, tj.:
‒ Programem I - dla jednostek uczestnictwa objętych okresem wstrzymania, oraz
‒ Programem II - dla jednostek uczestnictwa objętych okresem odroczenia.
W pewnym uproszczeniu można wskazać, że mechanizm wynagradzania Pracowników w formie instrumentów finansowych w ramach zmiennych składników wynagrodzenia składa się z trzech kluczowych momentów:
moment przyznania - w którym Pracownicy nabywają prawo do wypłaty instrumentów finansowych w przyszłości;
moment nabycia - w którym Towarzystwo nabywa na rejestry Pracowników instrumenty finansowe, które nie mogą być jednak spieniężone do momentu upływu odpowiednio okresu odroczenia lub okresu wstrzymania (przyznawane instrumenty finansowe podlegają odpowiednio okresom odroczenia lub wstrzymania w proporcji i na zasadach określonych w Polityce, regulaminach regulujących Program I i II oraz umowach między Pracownikami i Spółką), oraz
moment umorzenia (spieniężenia) - w którym Pracownicy korzystają z prawa do przedstawienia instrumentów finansowych do umorzenia.
W konsekwencji Pracownicy Towarzystwa nie mają możliwości swobodnego dysponowania zmiennymi składnikami wynagrodzenia w postaci jednostek uczestnictwa bezpośrednio po ich przyznaniu czy nabyciu ich przez Towarzystwo na rejestr Pracownika, ze względu na wskazane wyżej ograniczenia.
Spółka zaznacza również, że Towarzystwo może wypłacać Pracownikom również inne formy wynagrodzenia zmiennego (tj. wynagrodzenia, którego wysokość jest uzależniona od wyników / zmiennych wartości), które nie będzie jednak wypłacane na podstawie Polityki i Rozporządzenia. Wynagrodzenie to nie jest jednak przedmiotem Wniosku. Może być ono przy tym wypłacane równocześnie ze zmiennymi składnikami wynagrodzenia objętymi Wnioskiem.
Wnioskodawca zaznacza również, że w zakresie nieobjętym opisem stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego Polityka realizuje postanowienia Rozporządzenia.
Czy z tytułu wynagrodzenia wypłaconego w postaci jednostek uczestnictwa funduszy inwestycyjnych przychód u Pracowników powstaje wyłącznie w momencie umorzenia jednostek uczestnictwa, certyfikatów inwestycyjnych lub innych określonych w § 6 ust. 1 pkt 10 Rozporządzenia instrumentów finansowych, który winien zostać uznany za przychód z kapitałów pieniężnych oraz opodatkowany 19% stawką przewidzianą w art. 30a ust. 1 Ustawy o PIT (podatek dochodowy od osób fizycznych)?
Zdaniem Wnioskodawcy, ze względu na brzmienie art. 17 ust. 1 pkt 5 w zw. z art. 10 ust. 4 Ustawy o PIT u Pracowników otrzymujących instrumenty finansowe objęte treścią Wniosku przychód powstaje wyłącznie w momencie umorzenia jednostek uczestnictwa, który winien zostać uznany za przychód z kapitałów pieniężnych oraz opodatkowany 19% stawką przewidzianą w art. 30a ust. 1 Ustawy o PIT.
Wnioskodawca uważa, że w momencie nabycia jednostek uczestnictwa na rejestr Pracowników nie powstaje przychód podatkowy po stronie Pracowników.
Obowiązek wypłaty części wynagrodzenia w postaci instrumentów finansowych
Na wstępie Wnioskodawca podkreśla, że jak zostało to przedstawione w opisie stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego, zasady wynagradzania osób mających wpływ na profil ryzyka towarzystwa funduszy inwestycyjnych lub osób zarządzających funduszami określone są w aktach powszechnie obowiązującego prawa, tj. przede wszystkim w Rozporządzeniu, wydanym na podstawie UoFI, która stanowi z kolei implementację do polskiego porządku prawnego Dyrektywy nr 61/2011 z 8 czerwca 2011 r. (tzw. Dyrektywa AIFMD) oraz Dyrektywy nr 91/2014 z 23 lipca 2014 r. (tzw. Dyrektywa UCITS V).
Ustanowienie Polityki przez Towarzystwo było w konsekwencji realizacją obowiązków wynikających z powyższych aktów prawnych. A zatem ustanowienie Polityki nie jest dobrowolnym aktem kształtowania zasad wypłaty wynagrodzenia Pracowników. Towarzystwo nie posiada możliwości odstąpienia od mechanizmu wypłaty zmiennych składników wynagrodzenia. Tym samym zasady wypłaty wynagrodzenia w części objętej Wnioskiem nie stanowią formy modyfikacji wynagradzania Pracowników określonych w Rozporządzeniu, która byłaby w jakimkolwiek stopniu uzależniona od swobodnej decyzji Towarzystwa.
Rozporządzenie wymusiło na towarzystwach funduszy inwestycyjnych wprowadzenie szczególnych zasad wynagradzania niektórych osób wykonujących zadania istotnie wpływające na profil ryzyka Towarzystwa lub zarządzanych funduszy inwestycyjnych. Zastosowanie podzielonych składników wynagrodzenia należy zatem do obowiązków znaczących towarzystw funduszy inwestycyjnych. W związku z czym w celu realizacji postanowień Rozporządzenia Towarzystwo musi dokonywać wypłat części zmiennych składników wynagrodzenia w formie jednostek uczestnictwa.
Przede wszystkim wypłata wynagrodzenia w formie jednostek uczestnictwa nie stanowi formy motywacji Pracowników, której wprowadzenie byłoby pozostawione swobodnej woli Towarzystwa i / lub Pracowników. W ocenie Towarzystwa zatem skutki podatkowe przyznania, nabycia oraz umorzenia zmiennych składników wynagrodzenia w formie jednostek uczestnictwa funduszy inwestycyjnych nie mogą być interpretowane w oderwaniu od powyżej przedstawionej konkluzji.
Wnioskodawca uzasadnia swoje stanowisko w następujący sposób.
Źródło uzyskania przychodów z tytułu zmiennych składników wynagrodzenia wypłacanych w formie jednostek uczestnictwa
Na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 7 Ustawy o PIT, jednym ze źródeł przychodów są kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych (innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c; które nie są przedmiotem Wniosku).
Zgodnie natomiast z treścią art. 17 ust. 1 pkt 5 Ustawy o PIT, w ramach katalogu przychodów z kapitałów pieniężnych mieszczą się przychody z tytułu udziału w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 1c.
Art. 17 ust. 1c odnosi się do zamiany jednostek subfunduszy tego samego funduszu inwestycyjnego. W odniesieniu do takiej zamiany nie powstaje przychód podatkowy w PIT dokonanej w oparciu o przepisy UoFI - sytuacja taka nie jest przedmiotem Wniosku.
Art. 10 ust. 4 Ustawy o PIT, który uzyskał moc obowiązującą od 1 stycznia 2018 r. przewiduje, że przychody z realizacji praw z papierów wartościowych, o których mowa w art. 3 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2021 r. poz. 328; „Ustawa o obrocie”), lub z pochodnych instrumentów finansowych, uzyskane w następstwie objęcia lub nabycia tych praw jako świadczenie w naturze lub nieodpłatne świadczenie, są zaliczane do tego źródła przychodów, w ramach którego to świadczenie w naturze lub nieodpłatne świadczenie zostało uzyskane.
Powyższa regulacja oznacza, że uzyskanie przychodu z realizacji praw z niektórych papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych otrzymanych jako część wynagrodzenia ze stosunku pracy powinno podlegać zaliczeniu do źródła przychodu związanego ze stosunkiem pracy oraz być opodatkowana w sposób odpowiedni dla przychodów z tego źródła. Analogicznie ma się kwestia w wypadku uzyskania przychodu z realizacji praw z papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych otrzymanych jako część wynagrodzenia w ramach działalności wykonywanej osobiście (z tytułu m.in. umowy zlecenia czy kontraktu menadżerskiego).
Przepisy Ustawy o PIT wyraźnie wskazują zatem, że opodatkowanie w ramach danego źródła przychodów ma zastosowanie wyłącznie do papierów wartościowych zdefiniowanych w art. 3 pkt 1 lit. b Ustawy o obrocie oraz do pochodnych instrumentów finansowych.
Art. 5a pkt 11 Ustawy o PIT zawiera odniesienie w zakresie definicji terminu papiery wartościowe do art. 3 pkt 1 Ustawy o obrocie.
Natomiast w odniesieniu do definicji pochodnych instrumentów finansowych Ustawa o PIT w art. 5a pkt 13 wskazuje, że przez pochodne instrumenty finansowe należy rozumieć instrumenty finansowe, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi, z wyłączeniem tytułów uczestnictwa w instytucjach wspólnego inwestowania oraz instrumentów rynku pieniężnego.
Z powyższego wynika, że w myśl przepisów Ustawy o PIT tytuły uczestnictwa w instytucjach wspólnego inwestowania oraz instrumenty rynku pieniężnego nie są kwalifikowane jako:
‒ pochodne instrumenty finansowe,
‒ papiery wartościowe, o których mowa w art. 3 pkt 1 lit. b Ustawy o obrocie.
Definicja tytułów uczestnictwa w instytucjach wspólnego inwestowania znajduje się w art. 3 pkt 3 Ustawy o obrocie. Zgodnie z tym przepisem tytułami uczestnictwa w instytucjach wspólnego inwestowania są wyemitowane na podstawie właściwych przepisów prawa polskiego lub obcego papiery wartościowe lub niebędące papierami wartościowymi instrumenty finansowe reprezentujące prawa majątkowe przysługujące uczestnikom instytucji wspólnego inwestowania, w tym w szczególności jednostki uczestnictwa funduszy inwestycyjnych.
W konsekwencji powyższa analiza prowadzi do wniosku, że art. 10 ust. 4 Ustawy o PIT nie obejmuje swoim zakresem jednostek uczestnictwa funduszy inwestycyjnych oraz pozostałych instrumentów finansowych wskazanych w § 10 pkt 6 Rozporządzenia. Zatem przychód uzyskany z tytułu otrzymania tych instrumentów finansowych nie może zostać zakwalifikowany jako przychód ze stosunku pracy (ewentualnie z działalności wykonywanej osobiście).
W konsekwencji jedynie przychód z umorzenia jednostek uczestnictwa powinien zostać zakwalifikowany do źródeł przychodów z kapitałów pieniężnych na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 7 w zw. z art. 17 ust. 1 pkt 5 Ustawy o PIT oraz opodatkowany zryczałtowaną 19% stawką PIT zgodnie z art. 30a ust. 1 pkt 5 Ustawy o PIT.
Brak definitywnego przysporzenia u Pracowników w momencie wypłacenia im wynagrodzenia w formie jednostek uczestnictwa
Niezależnie od powyższego argumentu Wnioskodawca podkreśla, że przychód na gruncie polskiego prawa podatkowego powstaje wyłącznie w momencie uzyskania przez podatnika trwałego i bezzwrotnego przysporzenia, o definitywnym charakterze, który powiększa majątek tego podatnika. W ocenie Towarzystwa natomiast, sam fakt przyznania oraz nabycia jednostek na rejestr Pracowników uczestnictwa nie spełnia tej przesłanki.
Należy bowiem zwrócić uwagę, że samo przyznanie jednostek uczestnictwa lub ich nabycie na rejestr Pracowników obarczone są przewidzianymi przez prawo (w tym zwłaszcza przez treść Rozporządzenia), oraz zawartymi w Polityce oraz regulaminach kształtujących Program I i II obostrzeniami, które mogą prowadzić do ich zmniejszenia lub niewypłacenia. Dodatkowo nabycie prawa do ich umorzenia jest obligatoryjnie rozłożone w czasie. W konsekwencji przyznanie oraz nabycie jednostek uczestnictwa na rejestr Pracownika powoduje powstanie po stronie Pracownika jedynie potencjalnego przysporzenia, którego wartość może ulegać zmianom w czasie.
Nie można zatem uznać, iż samo objęcie jednostek uczestnictwa powoduje powstanie przychodu u Pracownika. Przychód ten może być bowiem zrealizowany jedynie w przyszłości, tj. w momencie umorzenia jednostek uczestnictwa. Warto zauważyć, iż ze względu na zmienność wartości ww. instrumentów finansowych faktyczna wartość przysporzenia po stronie Pracownika będzie znana dopiero w momencie ich umorzenia. W praktyce w tym przypadku można założyć wystąpienie jednego z poniższych scenariuszy:
‒ Scenariusz I: wartość jednostek uczestnictwa w momencie ich umorzenia będzie wyższa od wartości tych instrumentów obliczonej na podstawie ostatniej znanej wyceny dokonanej przed momentem nabycia instrumentów (zwiększenie wartości jednostek uczestnictwa),
‒ Scenariusz II: wartość jednostek uczestnictwa w momencie ich umorzenia będzie niższa od wartości tych instrumentów obliczonej na podstawie ostatniej znanej wyceny dokonanej przed momentem nabycia (zmniejszenie wartości jednostek uczestnictwa).
Nie można przy tym wykluczyć, że nabyte jednostki uczestnictwa na moment przedstawienia ich do umorzenia będą posiadać znacznie niższą wartość od wartości potencjalnej jaką posiadały w dniu nabycia ich na rejestr Pracowników. Może mieć to miejsce ze względu na szereg zmiennych, zarówno zależnych jak i niezależnych od Towarzystwa, Pracowników oraz zarządzanych przez Towarzystwo funduszy - np. w wyniku nietrafionych decyzji inwestycyjnych dotyczących aktywów danego funduszu inwestycyjnego lub w związku ze spadkiem efektywności inwestycji wynikającym z ogólnej sytuacji gospodarczej (np. kryzys finansowy, krach na giełdzie, epidemia).
W celu osiągnięcia pożądanych rezultatów normodawca w drodze Rozporządzenia powiązał zatem wynagrodzenie określonych pracowników towarzystw funduszy inwestycyjnych właśnie z tą zmiennością. Pracownicy towarzystw funduszy inwestycyjnych po nabyciu jednostek uczestnictwa są zobowiązani do tego, aby nie spieniężać instrumentów finansowych do momentu upływu odpowiednich okresów wstrzymania / odroczenia.
Uznanie zatem, że po stronie Pracowników Towarzystwa w momencie nabycia na rejestr Pracowników instrumentów finansowych powstaje jakikolwiek przychód do opodatkowania z tytułu nieodpłatnego świadczenia prowadzi do opodatkowania wartości, której Pracownik nie uzyskał i nie uzyska do momentu umorzenia, to jest najwcześniej po upływie określonych okresów wstrzymania.
Inna wykładnia przepisów może zatem doprowadzić do sytuacji, że po nabyciu jednostek uczestnictwa, wycenionych w tym dniu na daną wartość (przykładowo 1 000 PLN) Pracownik będzie miał obowiązek uiścić z tego tytułu podatek dochodowy, mimo że na ten moment nie otrzymał żadnego rzeczywistego przysporzenia pieniężnego, tj. żadnego świadczenia pieniężnego lub świadczenia które mógłby wymienić na wartość pieniężną. Możliwa jest jednocześnie sytuacja, że przed końcem okresu wstrzymania nastąpi np. nieprzewidziana sytuacja na rynku (m.in. pandemia, kryzys giełdowy, etc.) i wartość po jakiej Pracownik będzie mógł umorzyć jednostki uczestnictwa spadnie drastycznie (np. do 100 PLN), a zatem ostatecznie Pracownik otrzyma środki pieniężne obliczone zgodnie z tą obniżoną wartością jednostek uczestnictwa. W konsekwencji Pracownik byłby zobowiązany zapłacić PIT od wartości, której nie otrzymał i potencjalnie nigdy nie otrzyma (w skrajnych wypadkach wartość podatku może być nawet wyższa od całego świadczenia rzeczywiście otrzymanego przez Pracownika w związku z umorzeniem jednostek uczestnictwa).
W ocenie Spółki trudno się zgodzić z ww. konsekwencjami. Powyższy przykład dobitnie pokazuje, iż niezaakceptowanie stanowiska Towarzystwa może prowadzić do sytuacji, w której podatek zostanie pobrany mimo braku realnego przysporzenia po stronie Pracownika – co w konsekwencji stoi w sprzeczności z zasadami rządzącymi podatkiem dochodowym. Należy przy tym zauważyć, że podejście zaproponowane przez Wnioskodawcę pozwala uniknąć powyższych skutków, a jednocześnie zakłada ono, że uzyskane przez Pracownika realne przysporzenie majątkowe w postaci środków pieniężnych uzyskanych z tytułu umorzenia jednostek uczestnictwa, zostanie efektywnie opodatkowane zgodnie z przepisami dotyczącymi przychodów z kapitałów pieniężnych (nie ma zatem mowy o uniknięciu opodatkowania w wyniku przyjęcia stanowiska prezentowanego przez Wnioskodawcę).
Należy ponadto zwrócić uwagę, że wartość hipotetycznego świadczenia w postaci jednostek uczestnictwa może być niemożliwa do określenia. W szczególności przyjęcie ceny nabycia instrumentów finansowych poniesionej przez Towarzystwo nie może być uznane za prawidłową metodę określenia wartości nieodpłatnego świadczenia po stronie Pracownika. Wynika to z faktu, iż wydatek poniesiony przez Towarzystwo, ze względu na okres wstrzymania / odroczenia prawa do spieniężenia instrumentów finansowych, z założenia nigdy nie będzie odpowiadać realnemu przysporzeniu jakie w późniejszym okresie uzyska Pracownik.
Analogicznie, w ocenie Towarzystwa, zastosowanie którejkolwiek z metod określania wartości nieodpłatnych świadczeń ujętych w art. 11 ust. 2 i 2a Ustawy o PIT nie prowadzi do określenia realnej wartości przysporzenia po stronie Pracownika. Zatem co do zasady nie jest możliwe określenie wartości przysporzenia na dzień nabycia instrumentów finansowych na rejestr Pracowników. Wartość tego przysporzenia jednak będzie mogła być definitywnie określona na dzień przedstawienia instrumentów finansowych do umorzenia. W konsekwencji, dopiero na dzień umorzenia powstanie u Pracowników ewentualny przychód na gruncie Ustawy o PIT.
Podwójne opodatkowanie tego samego świadczenia
Dodatkowo Towarzystwo wskazuje, że przyjęcie, że w sytuacji nabycia oraz umorzenia objętych treścią Wniosku instrumentów finansowych dochodzi do powstania przychodu:
‒ ze stosunku pracy (lub z działalności wykonywanej osobiście) w momencie ich nabycia na rejestr Pracownika, oraz
‒ z kapitałów pieniężnych w momencie ich umorzenia,
prowadziłoby w efekcie do podwójnego opodatkowania tego samego świadczenia.
W ocenie Wnioskodawcy bowiem nabycie oraz umorzenie instrumentów finansowych nie mogą stanowić na gruncie prawa podatkowego dwóch odrębnych zdarzeń powodujących powstanie obowiązku podatkowego.
Jak zostało to już wyżej wskazane przyjęcie, że w momencie nabycia analizowanych zmiennych składników wynagrodzenia na rejestr Pracownika dochodzi do powstania przychodu ze stosunku pracy (ewentualnie z działalności wykonywanej osobiście) oznacza w istocie, że opodatkowana jest hipotetyczna wartość świadczenia, które będzie stanowić przysporzenie dopiero w momencie umorzenia instrumentów finansowych.
Nie powinno przy tym budzić wątpliwości na gruncie regulacji Ustawy o PIT, że w momencie umorzenia tych instrumentów finansowych dochodzi do powstania przychodu z kapitałów pieniężnych (takie stanowisko podziela przy tym Wnioskodawca).
W konsekwencji powodowałoby to, że wynagrodzenie Pracownika byłoby opodatkowane ponownie, pomimo tego, że Pracownik już raz zapłacił daninę od hipotetycznej wartości związanej z rzekomym nieodpłatnym świadczeniem (chociaż nie przełożyło się ono na realne przysporzenie po jego stronie).
W ocenie Wnioskodawcy natomiast, takiej konsekwencji nie można przyjąć za prawidłową. Podwójne opodatkowanie tego samego świadczenia narusza bowiem zasadę równości, której emanacją jest m.in. równomierność opodatkowania wszystkich podatników. Oznacza ona m.in. opodatkowanie wszystkich podatników zasadniczo na takich samych zasadach. Naruszeniem tego byłoby natomiast podwójne opodatkowanie tego samego świadczenia otrzymanego przez Podatnika - raz w momencie nabycia instrumentów finansowych i kolejny raz w momencie ich umorzenia. W konsekwencji, przyjęcie takiego wniosku za prawidłowy byłoby niedozwolone.
Podobne stanowisko jest przy tym również przedstawiane w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego (sygn. K 6/02). Wskazuje się w nim, że podwójne opodatkowanie stoi w sprzeczności z zasadą równości oraz powszechności opodatkowania poprzez naruszenie dyrektyw zawartych w tej zasadzie dotyczących proporcjonalności oraz równomierności opodatkowania.
W ocenie Towarzystwa, przedstawione powyżej podwójne opodatkowanie wynagrodzenia wypłacanego w formie zmiennych składników doprowadziłoby właśnie do sytuacji niedopuszczalnej w świetle zasad wynikających z art. 2, art. 32 i art. 64 ust. 3 w zw. z art. 84 oraz art. 217 Konstytucji RP.
Powyższe twierdzenia znajdują oparcie również w rozstrzygnięciach Naczelnego Sądu Administracyjnego (np. II FSK 1725/14; II FSK 517/10; II FSK 111/12; II FSK 96/13; II FSK 347/12). Również te orzeczenia wskazują, że opodatkowanie jednego świadczenia dwukrotnie narusza zasadę równości oraz powszechności opodatkowania. Chociaż orzeczenia te nie dotyczą bezpośrednio takiego samego stanu faktycznego jak sytuacja Wnioskodawcy, wnioski z nich wynikające pozostają aktualne dla sytuacji Towarzystwa.
W konsekwencji, również z uwagi na powyżej przedstawiony argument, stanowisko Towarzystwa należy uznać za prawidłowe.
Rozliczenie zryczałtowanego podatku z tytułu przychodów z funduszy kapitałowych
Mając na uwadze wszystkie przedstawione powyżej argumenty, zdaniem Wnioskodawcy przychody z tytułu otrzymywania przez Pracowników zmiennych składników wynagrodzenia w formie jednostek uczestnictwa mogą być kwalifikowane jedynie jako przychody z kapitałów pieniężnych i rozpoznawane w momencie umorzenia analizowanych instrumentów finansowych.
Podkreślić zatem należy, że przychody, o których mowa w art. 30a ust. 1 Ustawy o PIT podlegają na podstawie art. 41 ust. 4 tej ustawy obowiązkowi pobrania przez płatnika zryczałtowanego podatku dochodowego (w wysokości 19%). Płatnikiem w tym przypadku jest fundusz zarządzany przez Towarzystwo.
Zryczałtowany podatek ustalany jest od dochodu stanowiącego różnicę między osiągniętym przychodem a poniesionymi kosztami uzyskania przychodów. Co do zasady zatem płatnik pomniejsza wypłatę z tytułu umorzenia jednostek uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych o podatek od dochodu ustalonego jako różnica pomiędzy odniesionym przychodem a poniesionymi kosztami określonymi zgodnie z art. 22 ust. 1 w zw. z art. 23 ust. 1 pkt 38 Ustawy o PIT.
W stanie faktycznym i zdarzeniu przyszłym będącym przedmiotem wniosku Pracownicy nie ponoszą osobiście ciężaru wykupu jednostek uczestnictwa (potencjalnego kosztu uzyskania przychodów). Koszt wykupu jednostek uczestnictwa ponoszony jest przez Towarzystwo jako integralny element zmiennych składników wynagrodzenia należnym Pracownikom. Obowiązek poniesienia ww. kosztu nabycia jednostek uczestnictwa spoczywa na Towarzystwie na podstawie § 6 ust. 1 pkt 10 Rozporządzenia. W związku z czym Pracownicy nie są uprawnieni do rozpoznania ceny nabycia jednostek uczestnictwa jako kosztów uzyskania przychodów.
Podsumowanie uzasadnienia stanowiska
Na podstawie powyższej analizy Wnioskodawca stoi na stanowisku, że umorzenie przez Pracowników jednostek uczestnictwa wypłaconych w ramach wynagrodzenia zgodnie z postanowieniami Polityki oraz Rozporządzenia podlega opodatkowaniu zryczałtowaną 19% stawką PIT jako przychody z kapitałów pieniężnych oraz nie znajdą do nich zastosowania postanowienia obowiązującego od 1 stycznia 2018 r. art. 10 ust. 4 Ustawy o PIT.
Na funduszu, który wypłaca wynagrodzenie z tytułu odkupu jednostek uczestnictwa w celu ich umorzenia, w związku z powyższym będą ciążyć obowiązki płatnika zgodnie z zasadami ogólnymi, w szczególności art. 41 ust. 4 Ustawy o PIT.
Mając na uwadze powyżej przedstawione okoliczności faktyczne oraz obowiązujące przepisy prawa Wnioskodawca wnosi o potwierdzenie prawidłowości stanowiska zaprezentowanego we Wniosku.
Towarzystwo wskazuje również, że w dniu 5 czerwca 2018 r. DKIS wydał interpretację indywidualną o sygn. 0114-KDIP3-2.4011.149.2018.1.MK, w której w całości podzielił stanowisko wnioskodawcy w sprawie analogicznej do objętej wnioskiem, wskazując że „wypłata wynagrodzenia Pracownikom z tytułu umorzenia jednostek uczestnictwa podlegać będzie opodatkowaniu zryczałtowaną 19% stawką podatku dochodowego przewidzianą w art. 30a ust. 1 ww. ustawy jako przychód z kapitałów pieniężnych, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ponieważ wprowadzony do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych art. 10 ust. 4 nie znajduje zastosowania do przychodów wypłaconych w formie jednostek uczestnictwa”.
Co więcej, Spółka wskazuje, że w zakresie opodatkowania wypłaty zmiennych składników wynagrodzenia przez towarzystwa funduszy inwestycyjnych zostały wydane ostatnio następujące orzeczenia:
‒ wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 19 marca 2021 r., sygn. I SA/Po 498/20 oraz
‒ wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 9 lipca 2021 r., sygn. III SA/Wa 2543/20.
Sądy we wskazanych wyrokach w całości przyznały rację towarzystwu funduszy inwestycyjnych i wskazały, że po stronie pracowników towarzystwa nie powstaje przychód w związku z samym tylko nabyciem instrumentów finansowych (jednostek uczestnictwa). Przychód ten powstanie tylko i wyłącznie w momencie przedstawienia instrumentów finansowych do umorzenia. Co istotne, wyroki te dotyczą niemal identycznych stanów faktycznych z tym, jaki jest przedmiotem Wniosku.
Zdaniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu:
W efekcie, jedynym źródłem przychodów do którego można zaliczyć wypłatę wynagrodzenia w formie jednostek uczestnictwa są przychody z kapitałów pieniężnych (zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 7 u.p.d.o.f.), a jego opodatkowanie jest odroczone do momentu umorzenia tych jednostek (`(...)`). Reasumując dotychczasowe rozważania, w ocenie Sądu, jako trafne należy przyjąć stanowisko skarżącej, że nie sposób zakwalifikować wypłaty instrumentów finansowych jako przychodu z tytułu nieodpłatnego świadczenia oraz że na gruncie przedstawionego we wniosku zdarzenia, jedynym źródłem przychodów, do którego można zaliczyć wypłatę wynagrodzenia pracownikom w formie jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych są przychody z kapitałów pieniężnych (zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 7 u.p.d.o.f.), które powstają w momencie umorzenia jednostek uczestnictwa.
Natomiast zgodnie ze stanowiskiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie:
Uznanie zatem, że po stronie Pracowników skarżącej powstaje w momencie wypłaty instrumentów finansowych jakikolwiek przychód do opodatkowania z tytułu nieodpłatnego świadczenia, jak słusznie zauważa skarżąca, mogłoby prowadzić do opodatkowania wartości, której Pracownik nie uzyskał i nie uzyska do momentu odkupu lub umorzenia, to jest najwcześniej po upływie określonych okresów wstrzymania (`(...)`). Reasumując wartość przysporzenia będzie mogła być definitywnie określona dopiero na dzień przedstawienia instrumentów finansowych do odkupu lub umorzenia.
Stanowisko to podzielił również WSA w Warszawie w wyroku z 13 listopada 2019 r., sygn. akt III SA/Wa 698/19.
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.
Państwa wniosek dotyczy kwestii Państwa obowiązków jako płatnika podatku dochodowego do osób fizycznych – w związku z przyjętą przez Państwa polityką wynagradzania. Polityka ta dotyczy określonych osób, które pracują dla Państwa na podstawie:
‒ stosunku pracy – a więc osób, które uzyskują od Państwa przychody ze stosunku pracy,
‒ kontraktu menedżerskiego, umowy zlecenia lub innego stosunku prawnego o podobnym charakterze – a więc osób, które uzyskują od Państwa przychody z działalności wykonywanej osobiście, o których mowa w art. 13 pkt 7-9 ustawy,
zwanych dalej: Podatnikami.
Polityka ta realizuje obowiązki, które nakłada na Państwa rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 30 sierpnia 2016 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinna odpowiadać polityka wynagrodzeń zarządzającego ASI (Dz. U. z 2016 r. poz. 1475).
Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.) przewiduje obowiązek poboru podatku przez płatnika wyłącznie w określonych przypadkach (art. 31, 33, 34, 35, 41 i 42e). Ustawodawca ustanowił obowiązki płatnika podatku dochodowego od osób fizycznych poprzez:
‒ określenie rodzaju podmiotu, który dokonuje wypłaty (realizacji) świadczeń na rzecz podatników – przy czym ustawodawca określa rodzaj podmiotu poprzez wskazanie jego formy organizacyjnej, jego statusu bądź roli, jaką podmiot ten pełni w relacji z podatnikiem oraz
‒ określenie kategorii przychodów (dochodów) w odniesieniu do których na ww. podmiotach ciążą obowiązki płatnika podatku.
I tak, zgodnie z art. 31 ustawy:
Osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, zwane dalej "zakładami pracy", są obowiązane jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez zakłady pracy, a w spółdzielniach pracy - wypłaty z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej.
A zatem, z powołanego przepisu wynika reguła, że mają Państwo obowiązki płatnika w sytuacji, gdy osoby, z którymi łączy Państwa stosunek pracy uzyskują od Państwa przychody ze stosunku pracy.
Zgodnie natomiast z art. 41 ust. 1 tej ustawy:
Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują świadczeń z tytułu działalności, o której mowa w art. 13 pkt 2 i 4-9 oraz art. 18, osobom określonym w art. 3 ust. 1, są obowiązane jako płatnicy pobierać, z zastrzeżeniem ust. 4, zaliczki na podatek dochodowy, stosując do dokonywanego świadczenia, pomniejszonego o miesięczne koszty uzyskania przychodów w wysokości określonej w art. 22 ust. 9 oraz o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b, najniższą stawkę podatkową określoną w skali, o której mowa w art. 27 ust. 1.
Przepis nakłada na Państwa obowiązki płatnika w sytuacji, gdy:
‒ dokonują Państwo świadczeń na rzecz osób, z którymi wiąże Państwa kontrakt menedżerski, umowa zlecenia lub inny stosunek prawny o podobnym charakterze i
‒ świadczenia te wynikają z tytułu działalności, o której mowa w art. 41 ust. 1 ustawy (tj. m.in. działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 13 pkt 7-9 ustawy).
Wobec tego, aby rozstrzygnąć, czy mają Państwo obowiązek poboru i odprowadzenia na rachunek właściwego naczelnika urzędu skarbowego zaliczek na podatek dochodowy w związku z mechanizmem wynagradzania Pracowników w formie instrumentów finansowych w ramach zmiennych składników wynagrodzenia, należy ocenić, czy kluczowe momenty realizacji tego mechanizmu, tj.:
moment przyznania prawa do wypłaty instrumentów finansowych w przyszłości;
moment nabycia jednostek uczestnictwa w funduszach (z uwzględnieniem okresu odroczenia oraz okresu wstrzymania);
moment umorzenia (spieniężenia) jednostek uczestnictwa w funduszach,
to momenty, kiedy Podatnicy uzyskują od Państwa przychody z tytułów wskazanych w art. 31 i art. 41 ust. 1 ustawy.
Ogólne wyjaśnienie pojęcia przychodu zawiera art. 11 ust. 1 ustawy. W myśl tego przepisu:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Pojęcie przychodu wiąże się z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Ustawodawca odróżnia przy tym przysporzenia, które mają charakter:
‒ pieniężny – pieniądze i wartości pieniężne;
‒ niepieniężny – świadczenia w naturze (otrzymane rzeczy lub prawa), nieodpłatne świadczenia inne niż świadczenia w naturze (otrzymane usługi lub świadczenia polegające na udostępnianiu rzeczy lub praw).
Zasady ustalania wartości świadczeń w naturze, innych nieodpłatnych świadczeń i świadczeń częściowo odpłatnych regulują art. 11 ust. 2-2c ustawy. W szczególności, zgodnie z art. 11 ust. 2:
Wartość pieniężną świadczeń w naturze, z zastrzeżeniem ust. 2c oraz art. 12 ust. 2-2c, określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca ich uzyskania.
Stosownie natomiast do art. 11 ust. 2a ustawy:
Wartość pieniężną innych nieodpłatnych świadczeń ustala się:
jeżeli przedmiotem świadczenia są usługi wchodzące w zakres działalności gospodarczej dokonującego świadczenia - według cen stosowanych wobec innych odbiorców;
jeżeli przedmiotem świadczeń są usługi zakupione - według cen zakupu;
jeżeli przedmiotem świadczeń jest udostępnienie lokalu lub budynku - według równowartości czynszu, jaki przysługiwałby w razie zawarcia umowy najmu tego lokalu lub budynku;
w pozostałych przypadkach - na podstawie cen rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług lub udostępnianiu rzeczy lub praw tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia.
Stosownie do art. 12 ust. 1 ustawy:
Za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.
Przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy rozumiane są przez ustawodawcę szeroko. Pojęcie to obejmuje zarówno świadczenia pieniężne, jak i wartość świadczeń niepieniężnych, w tym świadczeń nieodpłatnych. W szczególności ustawodawca nie ogranicza omawianego pojęcia do wynagrodzenia za pracę, a wskazany przez niego katalog rodzajów przychodów ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych ma charakter przykładowego wyliczenia (świadczy o tym użyte sformułowanie „w szczególności”).
O tym, czy świadczenie jest przychodem ze stosunku pracy decyduje okoliczność, czy może je otrzymać wyłącznie pracownik, czy także inna osoba, niezwiązana z pracodawcą. Istotne jest także to, czy istnieje związek prawny lub faktyczny danego świadczenia z istniejącym stosunkiem pracy. Nie ma natomiast znaczenia, z jakiego źródła pracodawca pokrywa wypłatę danych świadczeń dla pracowników – czy pokrywa wypłatę tych świadczeń bezpośrednio ze środków własnych czy pośrednio poprzez zapewnienie wypłaty świadczeń ze źródeł bezpośrednio z pracodawcą niezwiązanych.
Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika (pracownika) powstaniem przysporzenia majątkowego, uzyskane bezpośrednio lub pośrednio od pracodawcy i mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym.
Ustawodawca wprowadził przy tym regulacje, które dotyczą zasad ustalania wartości pieniężnej nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych, które uzyskują pracownicy na podstawie odrębnych przepisów (art. 12 ust. 2-3 ustawy). I tak:
‒ jeżeli przedmiotem świadczenia są rzeczy lub usługi wchodzące w zakres działalności pracodawcy, to wartość pieniężną świadczenia ustala się według przeciętnych cen stosowanych wobec innych odbiorców (art. 12 ust. 2 ustawy);
‒ jeżeli przedmiotem świadczenia jest wykorzystywanie samochodu służbowego do celów prywatnych, to wartość pieniężną świadczenia ustala się na zasadach określonych w art. 12 ust. 2a-2c ustawy;
‒ jeśli przedmiotem świadczenia są inne nieodpłatne świadczenia lub świadczenia częściowo odpłatne – ich wartość pieniężną ustala się według zasad określonych w art. 11 ust. 2-2b.
Źródło przychodów „działalność wykonywana osobiście”
Za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się m.in.:
(…)
przychody otrzymywane przez osoby, niezależnie od sposobu ich powoływania, należące do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych;
przychody z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwane wyłącznie od:
a) osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej,
b) właściciela (posiadacza) nieruchomości, w której lokale są wynajmowane, lub działającego w jego imieniu zarządcy albo administratora - jeżeli podatnik wykonuje te usługi wyłącznie dla potrzeb związanych z tą nieruchomością
c) przedsiębiorstwa w spadku
- z wyjątkiem przychodów uzyskanych na podstawie umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej oraz przychodów, o których mowa w pkt 9;
Sam moment przyznania przez Państwa pracownikom lub osobom współpracującym na podstawie kontraktu menedżerskiego, umowy zlecenia lub innego stosunku prawnego o podobnym charakterze, uprawnienia do uzyskania w przyszłości jednostek uczestnictwa funduszu inwestycyjnego nie wiąże się z powstaniem przychodu. Uprawnienie to nie jest realnym przysporzeniem majątkowym – jest warunkowe i niedookreślone co do przedmiotu świadczenia.
W konsekwencji, samo objęcie podatnika opisaną polityka wynagradzania i przyznanie takich uprawnień nie skutkuje po Państwa stronie obowiązkiem poboru zaliczki na podatek dochodowy, o którym mowa w art. 31 i art. 41 ust. 1 ustawy.
Przekazanie pracownikom i osobom współpracującym na podstawie kontraktu menedżerskiego, umowy zlecenia lub innego stosunku prawnego o podobnym charakterze jednostek uczestnictwa funduszu inwestycyjnego mieści się w pojęciu przychodu z art. 11 ust. 1 updof jako świadczenie w naturze.
Nie ma wątpliwości, że świadczenie to jest uzyskiwane:
‒ w przypadku osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę – w ramach stosunku pracy; przyznanie pracownikom jednostek uczestnictwa skutkuje więc uzyskaniem przez nich przychodu ze stosunku pracy (art. 12 ust. 1 updof);
‒ w przypadku osób, które pracują dla Państwa na podstawie kontraktu menedżerskiego, umowy zlecenia lub innego stosunku prawnego o podobnym charakterze – w ramach tych stosunków prawnych; przyznanie tym osobom jednostek uczestnictwa jest dla nich przychodem z działalności wykonywanej osobiście (art. 13 pkt 7-9 ustawy).
Świadczenie to jest bowiem elementem wynagrodzenia ww. osób. Ponadto, świadczenie to pochodzi od Państwa – jest przez Państwa finansowane (ponoszą Państwo koszty nabycia jednostek uczestnictwa w funduszach).
Z uwagi na przedmiot świadczenia (jednostki uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych) ustalenie jego wartości pieniężnej jest możliwe. Jest nią cena, jaką musiałby zapłacić podatnik, aby samodzielnie nabyć te jednostki uczestnictwa w warunkach rynkowych.
Przychód ten powstaje:
‒ w przypadku wynagrodzenia zmiennego, które podlega okresowi wstrzymania – w momencie, gdy w ramach opisanego systemu wynagradzania przychód ten zostanie faktycznie przekazany lub postawiony do dyspozycji podatnikowi, tj. w momencie, gdy po upływie okresu wstrzymania, przyznane jednostki uczestnictwa zostają przekazane we władztwo podatnika, oddane do jego pełnej dyspozycji;
‒ w przypadku wynagrodzenia zmiennego odroczonego – w momencie, gdy w ramach opisanego systemu wynagradzania przychód ten zostanie przekazany lub postawiony do dyspozycji podatnikowi w ostatecznie ustalonej wartości, tj. w momencie, gdy po upływie okresu odroczenia określona liczba jednostek uczestnictwa w danym funduszu zostaje oddana do dyspozycji (we władztwo) podatnika.
Przekazywanie przez Państwa ww. przychodów wiąże się z powstaniem po Państwa stronie obowiązków płatnika, o których mowa odpowiednio w art. 31 i art. 41 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Nie można przy tym zgodzić się argumentacją, że uzyskanie jednostek uczestnictwa – jako świadczenia z tytułu umowy o pracę, kontraktu menedżerskiego, umowy zlecenia lub innego stosunku prawnego o podobnym charakterze – nie skutkuje określonym przysporzeniem w majątku podatnika. Na moment, kiedy podatnik uzyskuje pełne władztwo nad tymi jednostkami stają się one jego składnikiem majątku. Co więcej, są przekazywane jako składnik o rzeczywistej wartości pieniężnej.
Dla oceny skutków podatkowych zdarzenia, jakim jest uzyskanie jednostek uczestnictwa nie ma przy tym znaczenia, że w późniejszych okresach wartość tego składnika majątku może się zmieniać. Przemawiają za tym następujące argumenty:
‒ powstanie obowiązku podatkowego po stronie podatnika wynika z uzyskania bez odpłatności składnika majątku, który w warunkach rynkowych nabywa się odpłatnie;
‒ przychód z nieodpłatnego uzyskania jednostek uczestnictwa jest ustalany na moment uzyskania tych jednostek – a nie na cały okres ich posiadania przez podatnika;
‒ zmiany wartości rynkowej dotyczą każdego niepieniężnego składnika majątku – gdyby więc przyjąć Państwa argumenty to nieodpłatne nabycie rzeczy lub praw nigdy nie mogłoby stanowić przychodu; w konsekwencji przepis art. 11 ust. 2 ustawy byłby „martwym” przepisem – nie miałby zastosowania.
Co więcej, rozpoznanie przychodu podatnika na moment uzyskania jednostek uczestnictwa jest pierwszym opodatkowaniem tej wartości. Nie dokonają więc Państwo – jako płatnik – dwukrotnego opodatkowania tej wartości. Jednocześnie ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera przepisu szczególnego, który odsuwałby w czasie opodatkowanie problemowego przychodu – do momentu umorzenia jednostek uczestnictwa.
Ponadto, wartość przychodu z umorzenia jednostek może być albo większa albo równa albo mniejsza w stosunku do wartości przychodu z tytułu uzyskania tych jednostek. Wobec tego, wyłączenie opodatkowania przychodu z tytułu uzyskania jednostek z uwagi na zasadę jednokrotnego opodatkowania jest nieuzasadnione. Jeśli już stosować tę zasadę – to bardziej logicznym rozwiązaniem byłoby zastosowanie jej w odniesieniu do przychodu z tytułu umorzenia jednostek.
Moment umorzenia jednostek uczestnictwa to moment realizacji przez podatników praw z tych instrumentów. Niemniej jednak, świadczenie pieniężne, które jest wypłacane podatnikom z tytułu umorzenia jednostek uczestnictwa nie pochodzi od Państwa. To nie Państwo, ale właściwy fundusz inwestycyjny dokonuje wypłaty środków. Realizacja praw z jednostek nie następuje w ramach stosunku prawnego pomiędzy Państwem a podatnikiem. Nie uczestniczycie Państwo w tym zdarzeniu.
Wobec tego, realizacja praw jednostek uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych (wypłaty środków z tytułu umorzenia tych jednostek) nie powoduje powstania po Państwa stronie obowiązków płatnika, o których mowa odpowiednio w art. 31 i art. 41 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Wobec tego, kwestie zasad opodatkowania środków uzyskiwanych przez podatników z tytułu umorzenia jednostek uczestnictwa oraz obowiązków płatnika, który wypłaca te należności nie są Państwa indywidualną sprawą. Nie zostały ocenione w ramach tej interpretacji indywidualnej.
Państwa stanowisko w sprawie zostało uznane za nieprawidłowe, ponieważ błędnie ocenili Państwo kwestie swoich obowiązków jako płatnika w związku z przyjętym systemem wynagradzania.
Interpretacja indywidualna z dnia 5 czerwca 2018 r. sygn. 0114-KDIP3-2.4011.149.2018.1.MK ocenia skutki podatkowe umorzenia jednostek. Nie odnosi się natomiast do problemu skutków podatkowych przyznania tych jednostek.
Podane przez Państwa wyroki dotyczą indywidualnych spraw odrębnych podmiotów. Niemniej jednak, w toku rozważań nad sposobem rozstrzygnięcia Państwa wniosku miałem na względzie także prezentowane w nich stanowiska i argumenty.
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Ta interpretacja ocenia Państwa stanowisko wyłącznie w zakresie Państwa obowiązków jako płatnika podatku dochodowego od osób fizycznych.
‒ Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
‒ Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
‒ w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
‒ w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).
Fiscalex • Automatyczne wyszukiwanie interpretacji • Anuluj w każdej chwili