INTERPRETACJA INDYWIDUALNA
Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku wspólnym z 6 września 2021 r. (data wpływu 9 września 2021 r.) uzupełnionym pismem z 18 października 2021 r. (data nadania 18 października 2021 r., data wpływu 19 października 2021 r.) na wezwanie z 12 października 2021 r. Nr 0114-KDIP3-2.4011.797.2021.1.MN (data nadania 12 października 2021 r., data doręczenia 15 października 2021 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania przychodu ze sprzedaży nieruchomości – jest**:**
- prawidłowe – w części dotyczącej braku obowiązku zapłaty podatku z tytułu sprzedaży udziału w nieruchomości;
- nieprawidłowe – w części dotyczącej daty nabycia udziału w nieruchomości przez spadkodawcę.
UZASADNIENIE
W dniu 6 września 2021 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania przychodu ze sprzedaży nieruchomości.
Z uwagi na braki formalne, pismem z 12 października 2021 r. Nr 0114-KDIP3-2.4011.797.2021.1.MN (data nadania 12 października 2021 r., data doręczenia 15 października 2021 r.) wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku.
Pismem z 18 października 2021 r. (data nadania 18 października 2021 r., data wpływu 19 października 2021 r.) uzupełniono powyższe w terminie.
We wniosku złożonym przez:
- Zainteresowanego będącego stroną postępowania: J. M.,
- Zainteresowaną niebędącą stroną postępowania: I. M.,
przedstawiono następujący stan faktyczny.
Sprawa związana jest z nieruchomością zapisaną w KW (…) (aktualnie nr (…) położoną w (…). przy ulicy (…).. Nieruchomość ta według zapisu w KW (…) początkowo liczyła 3733 metrów kwadratowych powierzchni. Po 1949 roku współwłaścicielami nieruchomości byli: S. R. - w części 4/9, M. N. - w części 5/9 (siostra W. M. - ojca Wnioskodawców). Postanowieniem (…) Sądu Rejonowego z (…) 1996 r. stwierdzono nabycie spadku po M. N. przez rodzeństwo I. M., T. M., J. M. Zgodnie z powyższym postanowieniem rodzeństwo M. nabyli spadek po swojej cioci w postaci współwłasności do nieruchomości (wpisanej do KW …) w (…). przy ulicy (…). w wysokości udziału 5/9, tj. udział w części działki o powierzchni 2073,89 metrów kwadratowych. Jednak przed (…) 1996 r. przedmiotową nieruchomość bez zgody i wiedzy głównego współwłaściciela podzielono na samodzielne działki w następujący sposób: działkę nr ew. (…) o powierzchni 1494 m.kw. S. R., współwłaściciel 4/9, wydzielił geodezyjnie swoją część i ją zasiedział (postanowienie sądowe ….), a dalej przeniósł do nowej KW. Natomiast działkę nr ew. (…) o powierzchni 674 m.kw. przejął we władanie w latach 50-tych Pan P., później ją zasiedział i przejął sądownie w 1990 r. oraz przeniósł do nowej KW. Dalej działkę nr ew. (…), (…) o powierzchni 801 m.kw. przejęła pod ulicę gmina W. W. Spadkobiercom po M. N. w 1996 roku pozostała działka nr ew. (…) o powierzchni 764 m.kw. odbiegająca znacznie powierzchnią od pierwotnej części 5/9, tj. w wysokości 2074 m.kw.
W związku z powyższym spadkobiercy I., T., J. M. wystąpili do Sądu Rejonowego Wydział II Cywilny z wnioskiem (sygn. akt …) o zniesienie współwłasności działki nr (…) o powierzchni 764 m.kw. i części działki nr (…) i (…) o powierzchni 801 m.kw. zapisanej w księdze wieczystej KW (…) poprzez przyznanie jej na współwłasność Wnioskodawczyni I. M. oraz uczestnikom postępowania T. M. i J. M. po 1/3 części - bez obowiązku dokonywania spłaty na rzecz S. R. (który zasiedział wcześniej swoją część), a dalej następców prawnych S. R. (ponieważ współwłaściciel 4/9 części zmarł). W uzasadnieniu aktualizacji wniosku dot. sprawy (…) w 2005 roku (sprawa sądowa toczyła się bez skutku od 1997 r. z uwagi na nowych spadkobierców współwłaściciela S. R., tj. A. R., A. S., M. R. zamieszkałych w W., H. R. G. zamieszkałą w A.) spadkobiercy M. N. stwierdzali, że sytuacja prawna nieruchomości opisanej w księdze wieczystej KW (…) uległa zmianie od czasu złożenia wniosku pierwotnego, ponieważ Wnioskodawczyni I. M. oraz uczestnicy postępowania T. M. i J. M. zostali pozbawieni należnych udziałów w części tej nieruchomości i pozostają współwłaścicielami, wspólnie ze spadkobiercami S. R., opisanej w tejże księdze wieczystej działki nr (…) o powierzchni 764 m.kw. i części działki nr (…) i (…) o powierzchni 801 m.kw. We wniosku podkreślono też fakt, że następcy prawni S. R. uzyskali już należne korzyści z tej nieruchomości i wniosek o zniesienie współwłasności bez obowiązku dokonywania spłaty na rzecz następców prawnych S. R. był konieczny i uzasadniony. W 2013 roku w KW (…) aktem poświadczenia dziedziczenia wpisano spadkobierców (dzieci) po zmarłym T. M. – A. M. i A. L. po 5/54 części nieruchomość każdy. W/w osoby zostały wprowadzone do postępowania sądowego, które toczyło się w dalszym ciągu (pod zmienionymi sygnaturami) w Sądzie Rejonowym Wydział Cywilny, ul. (…), (…) W. Jednocześnie Decyzją Wojewody wypłaciło spadkobiercom M. N. odszkodowanie za przejętą pod drogi nieruchomość dz. nr (…), (…) o powierzchni 801 m.kw. Dalej z tytułu śmierci jednego z uczestników – p. M. R., prawomocnym postanowieniem z (…) 2016 r. Sądu Rejonowego (…). w (…). I Wydział Cywilny, sygn. akt (…) w sprawie nabycia spadku po zmarłej M. R., wprowadzono do postępowania sądowego nowych współwłaścicieli, tj. D. M. B., M. Ż., D. W., zamieszkałych w (…) zamieszkałą w (…) zamieszkałą we (…) W. Ż. zamieszkałych w USA.
Ostatecznie postanowieniem sygn. akt (…) Sądu Rejonowego Wydział Cywilny z (…) 2019 r., które uprawomocniło się (…) 2019 r. Sąd dokonał zniesienia współwłasności nieruchomości składającej się z działki ewidencyjnej nr (…) z KW (…) o powierzchni 764 m.kw w ten sposób, że przyznał ją na współwłasność I. M., J. M. (z udziałem 1/3 części każdy) oraz A. L. i A. M. (z udziałem 1/6 części każdy). Jednocześnie spadkobiercom po P. M. R. sąd przyznał kwotę (…) zł tytułem spłaty uzasadnionych kosztów poniesionych w trakcie toczącego się postępowania sądowego. (…) 2021 roku rodzeństwo I. i J. M. oraz A. M. i A. L. aktem notarialnym (…) sprzedali swoje udziały w prawie własności nieruchomości gruntowej - działki nr (…) o powierzchni 764 m.kw. położonej przy ulicy Sz. w W. objętej księgą wieczystą nr (…) Sądu Rejonowego Wydział Ksiąg Wieczystych.
W uzupełnieniu wniosku wskazano, że N. N., mąż M. N. w okresie trwania związku małżeńskiego za środki pochodzące z majątku wspólnego dokonał w 1938 roku zakupu 5/9 części nieruchomości zapisanej w KW (…) o powierzchni 3733 m.kw. w formie współwłasności z Z. C. ,który objął 4/9 części. N. N. zmarł w 1939 roku i M. N. została samodzielnie właścicielką 5/9 części przedmiotowej nieruchomości. Natomiast Z. C. w okresie II wojny światowej chyba w 1942 roku odsprzedał swoją część 4/9 nieruchomości mieszkającemu w sąsiedztwie S. R.
Wartość udziału w nieruchomości otrzymanej w wyniku zniesienia współwłasności (postanowieniem sądu z (…) 2019 roku) była znacząco mniejsza od tego jaki przysługiwał Wnioskodawcy w 1996 roku w wyniku spadkobrania, tj. 5/9 części nieruchomości pierwotnej o powierzchni 3733 m.kw. W wyniku tego postanowienia Wnioskodawca odzyskał udział w 4/9 nieruchomości istniejącej w roku 2019 w KW (…) i wspólnie z rodziną stał się współwłaścicielem dz. nr (…) o powierzchni 764 m.kw. Spadkodawczyni M. N. pierwotnie posiadała prawa do działki o powierzchni prawie 2074 m.kw. i spadkobiercy w 1997 roku rozpoczęli proces sądowy o zniesienie współwłasności z rodziną S. R., którego następcy prawni uzyskali wcześniej należne korzyści w swojej części 4/9. Proces ten trwał do 2019 roku i zakończył się zniesieniem współwłasności oraz przyznaniem udziału, którego wartość znacząco odbiegała od należnego spadku po M. N. przyznanym postanowieniem sądu sygn. akt (…) z (…) 1996 r.
W związku z powyższym opisem, zadano następujące pytanie.
Czy w związku ze sprzedażą w 2021 roku praw własności nieruchomości obejmujących działkę nr ew. (…) o powierzchni 764 m.kw. objętą księgą wieczystą nr (…) Sądu Rejonowego (…). Wydział Ksiąg Wieczystych, powstałą z podziału działki pierwotnej o powierzchni 3733 m.kw, a której powierzchnia nie przekroczyła 2073,89 m.kw., tj. odziedziczonej po Spadkodawcy (M. N.) 5/9 całości powierzchni działki pierwotnej (3733 m.kw) Wnioskodawcy będący właścicielami udziału w wysokości 1/3 części każdy będą zobowiązani do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu odpłatnego zbycia wskazanej nieruchomości?
Zdaniem Zainteresowanych, w przedstawionej sytuacji nie będą oni zobowiązani do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z uwagi na to, że od 1 stycznia 2019 roku, w przypadku odpłatnego zbycia, nabytych w drodze spadku, nieruchomości lub praw majątkowych, określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c, okres, o którym mowa w tym przepisie, liczy się od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie tej nieruchomości lub nabycie prawa majątkowego przez spadkodawcę. Spadkodawca (M. N. - ciocia Wnioskodawców) nabyła prawa własność wskazanej nieruchomości po roku 1945, a więc upłynął już dawno wymagany 5 letni okres, a powierzchnia zbywanej nieruchomość powstałej z wydzielenia działki pierwotnej, nie przekroczyła wielkości udziału (2073,89 m.kw czyli 5/9) we własności podmiotowej nieruchomości oraz nie przekroczyła również 1/3 udziału (każdy) przypadającym Wnioskodawcom w wyniku nabycia spadku po M. N.
W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Zainteresowanych w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe w części dotyczącej braku obowiązku zapłaty podatku z tytułu sprzedaży udziału w nieruchomości i nieprawidłowe w części dotyczącej daty nabycia udziału w nieruchomości przez spadkodawcę.
Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
W myśl art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, źródłem przychodów jest odpłatne zbycie:
- nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
- spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
- prawa wieczystego użytkowania gruntów,
- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.
Powyższy przepis formułuje generalną zasadę, że odpłatne zbycie nieruchomości, jej części, udziału w nieruchomości lub praw wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ww. ustawy, przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego. Zatem, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości, jej części, udziału w nieruchomości lub praw następuje po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie – nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym przychód uzyskany z odpłatnego zbycia nieruchomości, jej części, udziału w nieruchomości lub praw w ogóle nie podlega opodatkowaniu.
Ustawą z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r., poz. 2159) dodano art. 10 ust. 5 i art. 10 ust. 7, który stosuje się do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2019 r.
Stosownie do art. 10 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w przypadku odpłatnego zbycia, nabytych w drodze spadku, nieruchomości lub praw majątkowych, określonych w ust. 1 pkt 8 lit. a)-c), okres, o którym mowa w tym przepisie, liczy się od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie tej nieruchomości lub nabycie prawa majątkowego przez spadkodawcę.
Art. 10 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że w przypadku zbycia nieruchomości nabytych w drodze spadku, 5-letni okres liczony będzie od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycia nieruchomości lub praw majątkowych przez spadkodawcę.
Wobec powyższego, w przypadku odpłatnego zbycia nabytej w spadku nieruchomości istotne znaczenie ma ustalenie daty nabycia tej nieruchomości przez spadkodawcę.
Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że spadkodawczyni - ciotka Zainteresowanych, M. N., nabyła w 1939 r. w spadku po swoim zmarłym mężu 5/9 części nieruchomości zapisanej w KW (…) o powierzchni 3733 m.kw., zaś przedmiotowe 5/9 nieruchomości zostało nabyte (zakupione) wcześniej, tj. w 1938 r. do majątku wspólnego małżonków – M. i N. N. Mąż P. M. N. zmarł w 1939 r., a P. M. N. stała się samodzielną właścicielką 5/9 części przedmiotowej nieruchomości.
Podkreślenia wymaga, że ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie definiuje pojęcia „nabycie”, należy zatem odwołać się do przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r., poz. 1740 ze zm.), a w szczególności do art. 155 § 1, który stanowi, że umowa sprzedaży, zamiany, darowizny, przekazania nieruchomości lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.
Zatem, pojęcie „nabycie” należy rozumieć szeroko, tzn. że nabycie nieruchomości lub praw majątkowych następuje z chwilą uzyskania prawa własności, bez względu na charakter czynności prawnej, na podstawie której doszło do przysporzenia majątkowego. Tym samym, poprzez „nabycie” należy rozumieć każde zwiększenie aktywów podatnika.
Zgodnie z art. 922 Kodeksu cywilnego, spadek stanowią prawa i obowiązki majątkowe zmarłego, które z chwilą jego śmierci przechodzą na jedną lub kilka osób, stosownie do przepisów niniejszej ustawy.
W myśl art. 924 i 925 Kodeksu cywilnego, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Oznacza to, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci (chwila śmierci) spadkodawcy ustala, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej. Z kolei postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub akt poświadczenia dziedziczenia potwierdzają jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia (art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego). Istotny zatem dla podatku dochodowego jest dzień otwarcia spadku, czyli data śmierci spadkodawcy.
Biorąc pod uwagę fakt, że udział w nieruchomości został nabyty przez spadkodawczynię do majątku wspólnego małżonków, a następnie w spadku po mężu, należy odnieść się do przepisów ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1359).
W świetle art. 31 § 1 ww. ustawy, z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.
Stosownie natomiast do art. 47 § 1 zdanie pierwsze Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, małżonkowie mogą przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego wspólność ustawową rozszerzyć lub ograniczyć albo ustanowić rozdzielność majątkową lub rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków (umowa majątkowa), przy czym do ustanowionej umową wspólności majątkowej stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności ustawowej, z zachowaniem przepisów art. 49-50¹ (art. 48 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).
Przedmiotami majątkowymi w rozumieniu powyższych przepisów są wszelkie prawa majątkowe – zarówno bezwzględne (prawo własności rzeczy oraz inne prawa rzeczowe), jak i względne (np. przysługujące małżonkom wierzytelności). Wspólność ustawowa obejmuje wszelkie przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich. Z ww. przepisu wynika, że wspólność małżeńska została ukształtowana jako wspólność łączna. Charakteryzuje się ona tym, że w czasie jej trwania małżonkowie nie mają określonych udziałów w majątku wspólnym, nie mogą więc rozporządzać udziałami, a także nie mogą żądać podziału majątku objętego wspólnością ustawową. Obojgu małżonkom przysługuje pełne prawo do całości majątku wspólnego. Zważywszy na tak ukształtowaną sytuację prawną małżonków objętych wspólnością ustawową, definitywne nabycie w czasie jej trwania nieruchomości oznacza nabycie przez każdego z małżonków tego prawa w całości, a nie w określonym ułamkowo udziale. Konsekwentnie, w przypadku sprzedaży tego prawa, każdy z małżonków zbywałby je w całości, a nie w określonym udziale.
Zaprezentowane stanowisko znajduje odzwierciedlenie w podjętej przez Naczelny Sąd Administracyjny uchwale w składzie siedmiu sędziów z dnia 15 maja 2017 r., sygn. akt II FPS 2/17, w której sąd stwierdził, że dla celów opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych, odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14 poz. 176 ze zm.) nabytych przez współmałżonka w wyniku dziedziczenia, datą ich nabycia lub wybudowania w rozumieniu tego przepisu jest dzień nabycia (wybudowania) tych nieruchomości i praw majątkowych do majątku wspólnego małżonków.
W uzasadnieniu uchwały Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że w przypadku nabycia nieruchomości przez małżonków pozostających w majątkowej wspólności małżeńskiej przewidzianej w art. 31 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie ma możliwości określenia tego, w jakich częściach nastąpiło nabycie nieruchomości, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie jest możliwe nabycie nieruchomości w określonym udziale przez małżonków pozostających we wspólności majątkowej małżeńskiej i działających jednocześnie, co wynika z istoty wspólności małżeńskiej. Wspólność małżeńska (łączna) to wspólność bezudziałowa, a w czasie jej trwania małżonkowie nie mogą rozporządzać swoimi prawami do majątku wspólnego jako całości. Nie mogą także rozporządzać udziałem w jakimkolwiek przedmiocie należącym do tego majątku.
Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego skoro, z uwagi na wspólność majątkową, nie można wyodrębnić udziałów, które małżonkowie posiadali w chwili nabycia nieruchomości w małżeństwie, to nie można też przyjąć, że pięcioletni termin biegnie od daty nabycia nieruchomości w drodze spadku. Dla oceny skutków podatkowych odpłatnego zbycia nieruchomości kluczowy jest moment poniesienia wydatku na nabycie tego składnika do majątku wspólnego i to, że tego wydatku – w momencie jego poniesienia – nie można przypisać jednemu bądź drugiemu małżonkowi w udziałach o określonej wielkości.
Argumenty zawarte w uchwale II FPS 2/17 są aktualne także w sytuacji, gdy do nabycia udziału w nieruchomości dojdzie np. po ustaniu małżeńskiej wspólności ustawowej w wyniku ustania małżeństwa przez rozwód. Zarówno w wyniku podziału majątku dorobkowego jak i w wyniku ustania wspólności ustawowej następuje nabycie nieruchomości lub prawa majątkowego do ustawowej wspólności małżeńskiej i za datę nabycia w świetle uchwały należy uznać tę datę. Późniejsze/następcze zdarzenia prawne (sposób ustania ustawowej wspólności małżeńskiej) nie mają zatem, w tym aspekcie, prawnopodatkowego znaczenia dla ustalenia daty nabycia nieruchomości lub prawa majątkowego.
Jak wskazał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z dnia 15 listopada 2017 r., sygn. akt I SA/Gl 869/17 (orzeczenie prawomocne): „(…) pogląd wyrażony w uchwale ma zastosowanie również do tej sytuacji prawnej. Skład orzekający w sprawie nie znalazł bowiem przyczyn, żeby w inny sposób traktować podatnika sprzedającego nieruchomość, czy prawo majątkowe, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 u.p.d.o.f., przed upływem pięciu lat od dnia uzyskania prawa w wyniku podziału majątku dorobkowego po rozwodzie, a podatnika, który uzyskał to prawo w wyniku ustania wspólności ustawowej wobec śmierci jednego z małżonków. W obu bowiem przypadkach już wcześniej doszło do nabycia nieruchomości lub prawa majątkowego do ustawowej wspólności małżeńskiej, a skoro tak, to za datę nabycia – w świetle ww. uchwały - należy uznać tę właśnie datę. Późniejsze/następcze zdarzenia prawne (sposób ustania ustawowej wspólności małżeńskiej) nie mają zatem, w tym aspekcie, prawnopodatkowego znaczenia dla ustalenia daty nabycia nieruchomości lub prawa majątkowego”.
Innymi słowy, w przypadku nabycia nieruchomości przez małżonków pozostających w majątkowej wspólności małżeńskiej przewidzianej w art. 31 ustawy ‒ Kodeks rodzinny i opiekuńczy, nie ma możliwości określenia tego, w jakich częściach nastąpiło nabycie nieruchomości, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie jest możliwe nabycie nieruchomości w określonym udziale przez małżonków pozostających we wspólności majątkowej małżeńskiej i działających jednocześnie, co wynika z istoty wspólności małżeńskiej. Skoro z uwagi na wspólność majątkową, nie można wyodrębnić udziałów, które małżonkowie posiadali w chwili nabycia nieruchomości w małżeństwie i przyjmuje się, że małżonkowie nabyli prawo majątkowe wspólnie w całości, to nie można liczyć terminu nabycia określonego w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a–c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych od daty ustania ustawowej majątkowej wspólności małżeńskiej. Innymi słowy, w przypadku nabycia nieruchomości przez małżonków pozostających w majątkowej wspólności małżeńskiej przewidzianej w art. 31 ustawy ‒ Kodeks rodzinny i opiekuńczy, nie ma możliwości określenia tego, w jakich częściach nastąpiło nabycie nieruchomości, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Warto także zwrócić uwagę na obecną konstrukcję art. 10 ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym, w przypadku odpłatnego zbycia po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej, nabytych do majątku wspólnego małżonków lub wybudowanych w trakcie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej nieruchomości lub nabytych do majątku wspólnego małżonków praw majątkowych, określonych w ust. 1 pkt 8 lit. a-c, okres, o którym mowa w tym przepisie, liczy się od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło ich nabycie do majątku wspólnego małżonków lub ich wybudowanie w trakcie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej.
Wobec tego w analizowanej sprawie za datę nabycia ww. nieruchomości przez spadkodawczynię Zainteresowanych należy uznać datę nabycia tej nieruchomości do majątku wspólnego, tj. 1938 rok, a nie jak wskazali Zainteresowani – po 1945 r.
Stanowisko Zainteresowanych odnośnie daty nabycia udziału w nieruchomości przez Spadkodawczynię jest więc nieprawidłowe.
Odnosząc się natomiast do kwestii nabycia udziału w nieruchomości w drodze zniesienia współwłasności wskazać należy, że celem postępowania o zniesienie współwłasności w rozumieniu ustawy Kodeks cywilny jest nowe kształtowanie prawa własności rzeczy, które stanowi przedmiot współwłasności.
Zainteresowani wskazali, że w wyniku podziału bez zgody i wiedzy współwłaścicieli pierwotnych 5/9 części nieruchomości o powierzchni 3733 m.kw., które było przedmiotem spadkobrania, jak również w wyniku przejęcia części nieruchomości przez gminę W. pod budowę drogi, zostali oni pozbawieni należnych udziałów w przysługującej im części nieruchomości. Wobec powyższego Zainteresowani rozpoczęli proces sądowy o zniesienie współwłasności pozostałej części, tj. działki nr (…) o powierzchni 764 m.kw. bez obowiązku dokonywania spłaty na rzecz pozostałych współwłaścicieli. Zainteresowani wskazali, że proces zakończył się (…) 2019 r. zniesieniem współwłasności oraz przyznaniem Zainteresowanym udziałów, których wartość znacząco odbiegała od należnego po zmarłej ciotce spadku.
W myśl art. 195 Kodeksu cywilnego, współwłasność istnieje wówczas, gdy własność tej samej rzeczy przysługuje niepodzielnie kilku osobom. Istota współwłasności polega na tym, że współwłaścicielom przysługują części wspólnego prawa własności (tzw. udziały), którymi mogą swobodnie rozporządzać. Dopóki więc istnieje współwłasność można mówić tylko o istnieniu udziałów w tym prawie, o ich nabywaniu i zbywaniu, a nie o prawie do części rzeczy, o jej zbywaniu bądź nabywaniu w częściach. Współwłaściciele mają swoje udziały w prawie, ale nie w rzeczy. Będąca przedmiotem współwłasności rzecz jest niepodzielna i każdemu ze współwłaścicieli przysługuje prawo do całej rzeczy w trakcie trwania współwłasności, a nie jedynie do jej części określonej wielkością jego udziału. Każdy ze współwłaścicieli ma jednakowe prawo do całej rzeczy, ograniczone jedynie takim samym prawem pozostałych współwłaścicieli, a mianowicie każdy jest uprawniony do współposiadania rzeczy wspólnej oraz do korzystania z niej w takim zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez pozostałych współwłaścicieli (art. 206 Kodeksu cywilnego).
W momencie nabycia udziału w prawie własności każdy ze współwłaścicieli staje się współwłaścicielem całej nieruchomości będącej przedmiotem współwłasności, a więc każdego metra kwadratowego tej nieruchomości. Będąca przedmiotem współwłasności rzecz jest niepodzielna i każdemu ze współwłaścicieli przysługuje prawo do całej rzeczy w trakcie trwania współwłasności.
Celem natomiast postępowania o zniesienie współwłasności w rozumieniu przepisów ustawy Kodeks cywilny jest nowe ukształtowanie prawa własności rzeczy, która stanowi przedmiot współwłasności.
Zgodnie z art. 210 Kodeksu cywilnego, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Przez zniesienie współwłasności rozumie się likwidację łączącego współwłaścicieli stosunku prawnego, która następuje w drodze umowy lub orzeczenia sądu.
Stosownie do art. 211 i 212 Kodeksu cywilnego, zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych, bądź przez podział cywilny, polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli. W rezultacie w wyniku zniesienia współwłasności dochodzi więc jedynie do nowego ukształtowania prawa własności poprzez odebranie temu prawu cechy wspólności.
Jednym ze sposobów zniesienia współwłasności jest fizyczny podział rzeczy wspólnej między współwłaścicielami. W rezultacie w wyniku zniesienia współwłasności dochodzi do nowego ukształtowania prawa własności poprzez odebranie temu prawu cechy wspólności. Następuje to w drodze przyznania każdemu ze współwłaścicieli wyodrębnionej (podzielonej) rzeczy współwłasności.
Zniesienie współwłasności nie stanowi nabycia rzeczy, jeżeli mieści się w ramach udziału jaki przypadał byłym współwłaścicielom w rzeczy wspólnej i odbyło się bez spłat i dopłat. Za datę nabycia nieruchomości lub prawa – w przypadku ich sprzedaży, które przypadły danej osobie w wyniku zniesienia współwłasności, należy zatem przyjąć datę ich pierwotnego nabycia, jeżeli wartość otrzymanej przez daną osobę nieruchomości lub prawa w wyniku zniesienia współwłasności mieści się w udziale, jaki przysługuje tej osobie w majątku objętym współwłasnością oraz zniesienie współwłasności zostało dokonane bez spłat i dopłat.
Ponadto, należy wyjaśnić, że o tym, czy w wyniku zniesienia współwłasności doszło do nowego nabycia ponad wcześniej posiadany udział decyduje porównanie wartości tych nieruchomości, a nie ich powierzchni. Może się zdarzyć, że większą wartość będzie miała nieruchomość o mniejszej powierzchni.
Tak więc, co do zasady, zniesienie współwłasności jest formą nowego nabycia tylko wówczas, gdy w wyniku tego zniesienia współwłasności podatnik otrzymuje nieruchomość, której wartość po dokonanym podziale przekracza wartość udziału jaki pierwotnie podatnikowi przysługiwał.
Zgodnie z teorią prawa rzeczowego przyznanie danej osobie na wyłączną własność rzeczy w drodze zniesienia współwłasności jest nabyciem tych rzeczy.
Natomiast, biorąc pod uwagę przyjętą linię orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego, nabyciem rzeczy w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie jest przyznanie jej na wyłączną własność jednemu ze współwłaścicieli w wyniku dokonanego zniesienia współwłasności, jeśli:
- podział taki jest ekwiwalentny w naturze i nie towarzyszą mu spłaty i dopłaty, lub
- wartość rzeczy mieści się w udziale, jaki przysługiwał tej osobie w majątku wspólnym.
Jeżeli więc spełnione są wymienione wyżej warunki, zniesienie współwłasności nieruchomości nie może być rozpatrywane w kategoriach nabycia. W takiej sytuacji za datę jej nabycia uznać należy datę pierwotnego nabycia udziału w nieruchomości.
Zainteresowani wskazali, że w wyniku zniesienia współwłasności wartość przyznanego im majątku znacząco odbiegała od należnego po zmarłej ciotce spadku.
W związku z powyższym, należy przyjąć za Zainteresowanymi, że w wyniku zniesienia współwłasności dokonanego między spadkobiercami wartość udziału w nieruchomości nie zwiększyła się w stosunku do wartości udziału nabytego w drodze spadku, zatem w niniejszej sprawie nie doszło do nowego nabycia nieruchomości.
Wobec powyższego, w przedmiotowej sprawie Zainteresowani nabyli udział w nieruchomości w drodze spadku.
Mając na uwadze powyższe, z tytułu sprzedaży przez Zainteresowanych udziału w przedmiotowej nieruchomości w 2021 roku, nie doszło do powstania przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych ze względu na to, że upłynął 5-letni okres, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zatem Zainteresowani nie będą zobowiązani do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu sprzedaży udziału w nieruchomości.
Wobec powyższego, stanowisko Zainteresowanych odnośnie braku obowiązku zapłaty podatku z tytułu sprzedaży udziału w nieruchomości należy uznać za prawidłowe.
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Zainteresowanych i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.
Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.
Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:
-
z zastosowaniem art. 119a;
-
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
-
z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).
Zainteresowanemu będącemu stroną postępowania (art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem.
Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).
Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.