Wnioskodawczyni od 2013 roku samotnie wychowuje dwóch synów z małżeństwa z A. Ś., z którym się rozwiodła. Władza rodzicielska nad dziećmi została powierzona Wnioskodawczyni, natomiast władza rodzicielska ojca została ograniczona do współdecydowania jedynie w najważniejszych kwestiach wychowawczych dotyczących leczenia i kształcenia dzieci. Wnioskodawczyni przysługuje prawo do pełnej ulgi na młodszego syna w zeznaniu podatkowym PIT-37 za 2020 r. W zeznaniu PIT-37 za 2021 r. również będzie mogła odliczyć pełną ulgę na młodszego syna, o ile stan faktyczny i prawny nie ulegnie zmianie.
Dołącz do doradców podatkowych korzystających z Fiscalex
Uzyskaj dostęp do największej bazy interpretacji podatkowych w Polsce. Zaawansowane wyszukiwanie, analiza AI i podsumowania interpretacji w jednym miejscu.
Rozpocznij bezpłatny okres próbnyINTERPRETACJA INDYWIDUALNA
Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z 26 sierpnia 2021 r. (data wpływu 30 sierpnia 2021 r.) uzupełnionym pismem z 28 października 2021 r. (data nadania 29 października 2021 r., data wpływu 4 listopada 2021 r.) na wezwanie z 20 października 2021 r. Nr 0114-KDIP3-2.4011.758.2021.1.MN (data nadania 20 października 2021 r., data doręczenia 22 października 2021 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania z ulgi prorodzinnej – jest prawidłowe.
UZASADNIENIE
W dniu 30 sierpnia 2021 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania z ulgi prorodzinnej.
Z uwagi na braki formalne, pismem z 20 października 2021 r. Nr 0114-KDIP3-2.4011.758.2021.1.MN (data nadania 20 października 2021 r., data doręczenia 22 października 2021 r.) wezwano Wnioskodawczynię do uzupełnienia wniosku.
Pismem z 28 października 2021 r. (data nadania 29 października 2021 r., data wpływu 4 listopada 2021 r.) uzupełniono powyższe w terminie.
We wniosku i uzupełnieniu przedstawiono następujący stan faktyczny i zdarzenie przyszłe.
Wnioskodawczyni chciałaby uniknąć wszczęcia postępowania podatkowego spowodowanego tym, że Wnioskodawczyni na dwoje dzieci uwzględniła ulgę w wysokości 100% na każdego z chłopców i były mąż Wnioskodawczyni uwzględnił 100% ulgi na młodszego syna. Wnioskodawczyni jest matką, od 2013 roku samotnie wychowującą dwóch synów, starszy jest dzieckiem z aktualnym orzeczeniem o niepełnosprawności. Zarówno S. Ś., jak i K. Ś. pochodzą ze związku małżeńskiego z A. Ś. S. Ś. urodził się (…) 2006 roku, natomiast K. Ś. (…) 2010 roku. Wyrokiem z dnia (…) 2013 roku, Sąd Okręgowy w (…), I Wydział Cywilny (sygn. akt … ) rozwiązał małżeństwo Wnioskodawczyni przez rozwód, z wyłącznej winy A. Ś. Wykonywanie władzy rodzicielskiej nad dziećmi powierzono Wnioskodawczyni, zaś władza rodzicielska ojca została ograniczona do współdecydowania wyłącznie w najważniejszych kwestiach wychowawczych związanych z leczeniem i kształceniem dzieci. Sąd nadto ustalił, że miejscem zamieszkania dzieci będzie każdorazowo miejsce zamieszkania matki. Jednocześnie sąd w wyroku rozwodowym nie orzekł o kontaktach chłopców z ich ojcem, co zostało zmienione (…) 2020 r., kiedy podpisana została ugoda, sygn. akt (..), w której zawarto, że synowie mają spotykać się z ojcem w następujących terminach: w każdy co drugi weekend tj. od soboty po zakończeniu przez małoletnich zajęć w szkole muzycznej aktualnie od godziny 11.30 do niedzieli do godziny 18.00; w wakacje przez okres trzech tygodni, przy czym jaki to będzie okres strony ustalą ze sobą sms do 15 grudnia roku poprzedzającego; w wakacje z tym, że w roku 2020 kontakt będzie miał miejsce od 29 czerwca do 19 lipca; w każdy pierwszy tydzień ferii zimowych w województwie mazowieckim od soboty od godziny 10.00 do soboty do godziny 18.00 z wyłączeniem roku 2020; w latach nieparzystych w weekend majowy od 1 maja od godziny 10.00 do 3 maja do godziny 18.00; w Dzień Ojca 23 czerwca od godziny 18.00 do godziny 20.00; w Dzień Dziecka w latach nieparzystych od godziny 18.00 do godziny 20.00; w okresie Świąt Wielkanocnych każdego roku od Wielkiej Soboty od godziny 9.30 do Niedzieli Wielkanocnej do godziny 13.00; w okresie Świąt Bożego Narodzenia w Wigilię każdego roku od godziny 16.00 do godziny 19.30 oraz w latach nieparzystych w drugi dzień Świąt Bożego Narodzenia od godziny 10.00 do godziny 19.00; w latach parzystych od 31 grudnia od godziny 17.00 do 1 stycznia roku następnego do godziny 20.00 A. Ś. zobowiązał się przy tym do każdorazowego zabierania nieletnich z miejsca ich zamieszkania bądź miejsca zajęć szkolnych, do umożliwienia synom uczestniczenia w zajęciach organizowanych przez Państwową (…), jak również wszelkich okolicznościowych imprezach szkolnych związanych z zajęciami dodatkowymi synów przypadających w okresie kontaktów oraz do informowania matki małoletnich o miejscu pobytu dzieci podczas wyjazdów związanych z wakacjami i feriami. Piątki i soboty w godzinach przedpołudniowych zostały wyłączone z czasu spotkań, ponieważ ojciec dzieci nie chciał tracić czasu i pieniędzy na ich dowożenie na zajęcia w Państwowej (…) we wskazanym okresie spotkał się z synami siedmiokrotnie, tj.: 11-12 stycznia (przed podpisaniem ugody), 25-26 stycznia, 22-23 lutego, 22 sierpnia, 14 listopada, 28 listopada oraz 25 grudnia (po jej podpisaniu).
Każdorazowo kontakty te nie przebiegały tak, jak powinny. Zazwyczaj dzieci były przewiezione z K. B. do S. i z powrotem. Tata nie spędzał tego czasu z dziećmi. Były one pozostawione samym sobie, same też organizowały sobie ten czas. Zastrzeżenia także budzi zachowanie dorosłego człowieka względem małoletnich dzieci. W lutym obaj chłopcy kategorycznie odmówili nocowania w S.
Powyższe oraz epidemia, która dotarła do Polski, plus przepisy pandemiczne spowodowały, że A. Ś. kontakty ograniczał do wymuszających noclegów i mających na celu zastraszenie mojej osoby SMS-ów, z których nic więcej nie wynikało. Do spotkań nie dochodziło. Wnioskodawczyni nadmienia w tym miejscu, że w bieżącym roku dzieci widziały ojca jeden raz, 9 stycznia.
O planowanym odliczeniu Wnioskodawczyni została poinformowana w sms-ie: „Płacę alimenty i mam prawo do odliczenia na jednego z chłopców”, w dodatku był tam podany błędny rok, 2019. Wnioskodawczyni poinformowała wówczas tatę chłopców, również sms-em, że nie zgadza się z tym. Zostało to zignorowane. Ojciec synów Wnioskodawczyni poza tymi kilkoma poświęconymi im chwilami, zupełnie się nimi nie interesował. To Wnioskodawczyni przez cały rok jest praczką, sprzątaczką, prasowaczką, kucharką, hydraulikiem, elektrykiem i mechanikiem. To Wnioskodawczyni dba o zdrowie, opiekuje się dziećmi, także w trakcie choroby, dowozi do lekarzy, na uroczystości, wszelkie dodatkowe zajęcia, do szkoły podstawowej oraz szkoły muzycznej (każdy z chłopców 6 razy w tygodniu, przy czym, zajęcia nigdy się nie pokrywały, niejednokrotnie kilka razy dziennie, również w okresie około świątecznym), kupuje sprzęt, dba też o jego naprawy, renowację, kupuje pomoce dydaktyczne, techniczne, sprzęt elektroniczny, w tym do odmiennego stylu nauczania. Wnioskodawczyni zapewniła możliwość uczestniczenia w zajęciach przygotowujących do każdego konkursu, w którym dzieci zechciały wziąć udział. To Wnioskodawczyni ponosi koszty dojazdów, przejazdów i wyjazdów, wysłała i opłaciła zarówno letni wyjazd, jak również obóz zimowy. To „bogata” matka, pracując u 3 różnych pracodawców, na dwóch etatach, w pięciu budynkach, zdołała zabrać dzieci na wakacje i wysłać na ferie zimowe obu synów. Wnioskodawczyni, kiedy tylko mogła, organizowała wyjazdy do kina, teatru, koncerty, lodowisko, basen itp., uczyła wbijać gwoździe, malować, jeździć na rowerze, łowić ryby, rozpoznawać marki samochodów.
Wnioskodawczyni opłacała wycieczki szkolne, które odbyły się pod koniec roku szkolnego, finansowała zakup instrumentów muzycznych, ich konserwację, opiekę medyczną, lekarstwa. To Wnioskodawczyni jest obecna na rozpoczęciach i zakończeniach raku szkolnego, biega na zebrania, uroczystości szkolne, ociera łzy, opatruje starte kolana, przytula, przeżywa sukcesy i porażki chłopaków. Gdzie wtedy jest tata? Co robi kiedy matka wykonuje diagnozy medyczne, pedagogiczne, psychologiczne, staje na komisji w ZUS (Zakład Ubezpieczeń Społecznych)? Ale na podstawie xero tego orzeczenia, A. Ś. uzyskuje zapomogi od pracodawcy. To nie tata pomagał stawiać pierwsze kroki w nauce języka angielskiego, chociaż podobno ma certyfikat. Proszony był o pomoc, ale nie miał czasu - odrabiał lekcje z synem swojej żony. Nie mógł też przez to zapewnić czasami przyborów, czy materiałów niezbędnych do pracy. Nie miał czasu wykonać 3 kartek xero, materiałów potrzebnych do przygotowań przed ogólnopolskim konkursem w szkole muzycznej, choć przejeżdżał obok. Tatuś nie dołożył Wnioskodawczyni do tego ani grosza. Dzieci są w okresie szybkiego wzrostu, każdy sezon to nowe buty i ubrania. Chłopcy mają zupełnie inną budowę, więc praktycznie niczego młodszy syn nie jest w stanie założyć po starszym.
Okres pandemii to kilometrowe kolejki po podstawowe zakupy, a dla Wnioskodawczyni to praca po 16-18 godzin na dobę. Tatuś nigdy nie zadzwonił, nie zapytał o zdrowie chłopaków, czy może trzeba w czymś pomóc, może trzeba się nimi choć przez chwilę zająć. Świadczenia wakacyjnego z pracy przysługującego jego dzieciom pobrać A. Ś. za ten okres również na biologiczne dzieci jednak nie zapomniał, nie dotarł jednak po nie w wakacje, podobnie jak czasu nie miał w czasie ferii zimowych, bo „nie zostało to uwzględnione w grafiku”, nie kupił im nawet gałki lodów. W tym roku - 2021 - identycznie. W br. odbyło się jedno spotkanie, które trwało ok. 4 godzin. Brak jakiegokolwiek zainteresowania synami, czy zaangażowania w ich szeroko pojmowane funkcjonowanie. W okresie, o którym mowa, w otrzymanym piśmie ojciec praktycznie nie dzwonił do dzieci. Wnioskodawczyni nie przypomina sobie, żeby napisał chociaż jednego sms-a, choć obaj synowie posiadają telefony, a numer jest znany ich ojcu. Wnioskodawczyni przedstawiła poniżej możliwie dokładne zestawienie kontaktów elektronicznych z synami. (`(...)`) - brak już w pamięci telefonu; (`(...)`): „(`(...)`)” Niejednokrotnie wraz z dziećmi Wnioskodawczyni słyszała, że samochód taty „nie jeździ na wodę” i „nie będzie on obciążał swojego budżetu domowego”, a sam „nie jest taksówką” i „nie będzie jeździł w tą i z powrotem", jak również, że „nie jest cieciem malinowym, żeby czekać". Wnioskodawczyni nadmienia przy tym, że przez część roku samodzielnie spłacała wspólnie zaciągany kredyt w kwocie ok. 1700-1800 zł miesięcznie. Ale wszystko to mało. Trzeba było jeszcze odliczenia od podatku. S. w tym okresie twierdził, że może jeździć do S. dla brata, żeby ten zechciał w ogóle jechać. Obaj decydowali się na te nieliczne spotkania, ponieważ tata wielokrotnie zastraszał rodzinę Wnioskodawczyni sądem.
W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawczyni wskazała, że ani w stosunku do Wnioskodawczyni ani jej dzieci nie będą miały zastosowania przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznym, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy o podatku tonażowym oraz o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.
Ponadto Wnioskodawczyni wskazała, że w okresie będącym przedmiotem zapytania uzyskiwała i będzie uzyskiwała dochody opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych ze stosunku pracy (Wnioskodawczyni jest nauczycielem).
W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.
Zdaniem Wnioskodawczyni, w związku z brakiem od czasu ostatniej korespondencji do KIS jakiegokolwiek kontaktu ojca synów z dziećmi, Wnioskodawczyni pragnie jednoznacznie przedstawić swoje stanowisko w sprawie oceny prawnej stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego, wskazując, że miała podstawy ujęcia w swoim zeznaniu rocznym zeznania podatkowego PIT-37 za rok 2020 pełnej ulgi na syna K. Ś., dziecko o numerze PESEL (…). Wnioskodawczyni uważa również, że będzie miała podstawy ujęcia w swoim zeznaniu podatkowym PIT-37 także za rok 2021 pełnej ulgi na ww. syna K. Ś.
W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.
Zgodnie z art. 27f ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.) od podatku dochodowego obliczonego zgodnie z art. 27, pomniejszonego o kwotę składki, o której mowa w art. 27b, podatnik ma prawo odliczyć kwotę obliczoną zgodnie z ust. 2 na każde małoletnie dziecko, w stosunku, do którego w roku podatkowym:
1. wykonywał władzę rodzicielską;
2. pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało;
3. sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą.
Natomiast w myśl art. 27f ust. 2 ww. ustawy, odliczeniu podlega za każdy miesiąc kalendarzowy roku podatkowego, w którym podatnik wykonywał władzę, pełnił funkcję albo sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do:
1. jednego małoletniego dziecka – kwota 92,67 zł, jeżeli dochody podatnika:
a. pozostającego przez cały rok podatkowy w związku małżeńskim i jego małżonka, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 112.000 zł,
b. niepozostającego w związku małżeńskim, w tym również przez część roku podatkowego, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 56.000 zł, za wyjątkiem podatnika samotnie wychowującego małoletnie dziecko wymienionego w art. 6 ust. 4, do którego ma zastosowanie kwota dochodu określona w lit. a;
2. dwojga małoletnich dzieci – kwota 92,67 zł na każde dziecko;
3. trojga i więcej małoletnich dzieci – kwota:
a. 92,67 zł odpowiednio na pierwsze i drugie dziecko,
b. 166,67 zł na trzecie dziecko,
c. 225 zł na czwarte i każde kolejne dziecko.
Treść art. 27f ust. 6, w powiązaniu z art. 6 ust. 4 pkt 2 i 3 wskazuje, że odliczenie kwoty określonej w ust. 2 przysługuje również podatnikowi, który utrzymywał dzieci pełnoletnie:
− w związku z wykonywaniem przez tych podatników ciążącego na nich obowiązku alimentacyjnego oraz w związku ze sprawowaniem funkcji rodziny zastępczej.
Za dochody, o których mowa w ust. 2 pkt 1, uważa się dochody uzyskane łącznie w danym roku podatkowym, do których mają zastosowanie zasady opodatkowania określone w art. 27, art. 30b i art. 30c, pomniejszone o kwotę składek, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 i 2a (art. 27f ust. 2a).
Odliczenie, o którym mowa w ust. 2 pkt 2 lub 3, przysługuje podatnikowi określonemu w ust. 1, który co najmniej przez jeden dzień roku podatkowego wykonywał władzę, pełnił funkcję lub sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do więcej niż jednego dziecka (art. 27f ust. 2b).
W przypadku, gdy w tym samym miesiącu kalendarzowym w stosunku do dziecka wykonywana jest władza, pełniona funkcja lub sprawowana opieka, o których mowa w ust. 1, każdemu z podatników przysługuje odliczenie w kwocie stanowiącej 1/30 kwoty obliczonej zgodnie z ust. 2 za każdy dzień sprawowania pieczy nad dzieckiem (art. 27f ust. 3).
W myśl art. 27f ust. 4 analizowanej ustawy, odliczenie dotyczy łącznie obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim. Kwotę tę mogą odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej.
Stosownie zaś do art. 27f ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, odliczenia dokonuje się w zeznaniu, o którym mowa w art. 45 ust. 1, podając liczbę dzieci i ich numery PESEL, a w przypadku braku tych numerów – imiona, nazwiska oraz daty urodzenia dzieci. Na żądanie organów podatkowych, podatnik jest obowiązany przedstawić zaświadczenia, oświadczenia oraz inne dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia, w szczególności:
1. odpis aktu urodzenia dziecka;
2. zaświadczenie sądu rodzinnego o ustaleniu opiekuna prawnego dziecka;
3. odpis orzeczenia sądu o ustaleniu rodziny zastępczej lub umowę zawartą między rodziną zastępczą a starostą;
4. zaświadczenie o uczęszczaniu pełnoletniego dziecka do szkoły.
Zgodnie z art. 27f ust. 7 ww. ustawy, przepisy art. 6 ust. 8 i 9 stosuje się odpowiednio do dzieci, o których mowa w ust. 1 i 6.
W myśl art. 6 ust. 8 ww. ustawy, sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania w sytuacji, gdy chociażby do jednego z małżonków, osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.
Zgodnie z art. 6 ust. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zasada określona w ust. 8 nie dotyczy osób, o których mowa w art. 1 pkt 2 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, niekorzystających jednocześnie z opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub z działów specjalnych produkcji rolnej na zasadach określonych w art. 30c, w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym, w ustawie z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym albo w ustawie z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.
Zgodnie zatem z ogólną zasadą wynikającą z art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podatnikom, jeżeli wykonują władzę rodzicielską, przysługuje ulga na dzieci małoletnie.
W konsekwencji, jeżeli w stosunku do danego dziecka obojgu rodzicom przysługuje władza rodzicielska, i władza ta jest wykonywana przez obojga rodziców, to każdy z rodziców ma prawo do odliczenia, w granicach przysługującego na dziecko limitu. Kwotę tę rodzice mogą odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej. Dotyczy to zarówno rodziców pozostających w związku małżeńskim lub partnerskim, jak i rodziców rozwiedzionych czy będących w separacji.
W pierwszej kolejności – przystępując do oceny możliwości zastosowania ulgi prorodzinnej – wskazać należy, że wysokość odliczenia kwoty z tytułu ulgi na dzieci, o której mowa w art. 27f ustawy, została określona na dziecko, przy czym rodzicom dziecka ustawodawca przyznał jeden wspólny limit. W konsekwencji, jeżeli w stosunku do danego dziecka obojgu rodzicom przysługuje władza rodzicielska, i władza ta jest wykonywana przez oboje rodziców, to każdy z rodziców ma prawo do odliczenia, w granicach przysługującej kwoty ulgi. Powyższe oznacza, że suma miesięcznych odliczeń dokonanych przez oboje rodziców względem tego samego dziecka nie może przekroczyć kwoty obliczonej zgodnie z art. 27f ust. 2 ustawy. Co istotne, kwotę tę rodzice dziecka mogą odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej, z tym, że biorąc pod uwagę umiejscowienie w przepisach ustawy sformułowania „lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej”, tj. po wyrazach „kwotę tę rodzice dziecka mogą odliczyć od podatku w częściach równych”, należy przyjąć, że podstawową formą podziału przysługującego odliczenia pomiędzy rodziców – z których każdy ma prawo do zastosowania ulgi – jest podział tej kwoty w częściach równych. Tym samym, możliwość skonsumowania kwoty ulgi przez rodziców dziecka w inny sposób niż w proporcji pół na pół należy traktować w kategorii przywileju (wyjątku od generalnej zasady) wymagającego zgody obojga rodziców.
Wyjaśnić należy, że odliczenia ulgi z tytułu wychowywania dziecka dokonuje ten z rodziców, który wykonuje w stosunku do niego władzę rodzicielską. W przypadku, gdy tylko jeden z rodziców wykonuje władzę rodzicielską w stosunku do dziecka, to rodzicowi temu przysługuje prawo do odliczenia ulgi w pełnej wysokości limitu określonego na to dziecko. Wskazać również należy, że o prawie do ulgi decyduje faktyczne sprawowanie władzy rodzicielskiej. Samo posiadanie władzy rodzicielskiej, bez jej faktycznego wykonywania, podobnie jak utrzymywanie sporadycznych kontaktów z dzieckiem czy alimentacja, nie wystarczą do zastosowania przedmiotowego odliczenia.
Pogląd taki podzielają sądy administracyjne w wydawanych orzeczeniach. Stanowisko takie potwierdził Naczelny Sąd Administracyjny w poniższych wyrokach:
- wyrok z 26 lipca 2016 r., sygn. akt II FSK 1420/15, w którym Sąd stwierdził, że „dla nabycia prawa do odliczenia ulgi prorodzinnej niezbędne jest zarówno posiadanie władzy rodzicielskiej nad dzieckiem, jak również rzeczywiste uczestnictwo rodzica w realizacji powinności wynikających ze stosunków prawnorodzinnych w stosunku do dziecka. Jednocześnie odróżnić należy treść władzy rodzicielskiej od jej wykonywania, bowiem samo jej posiadanie nie oznacza jej wykonywania. W celu nabycia prawa do odliczenia tej ulgi nie wystarczy więc, że podatnik wykaże, iż jest rodzicem posiadającym władzę rodzicielską. Konieczne jest w szczególności wychowywanie przez podatnika swego dziecka. Wykonywanie tej władzy oznacza też osobiste zajmowanie się sprawami dziecka, czyli podejmowanie przez rodzica (rodziców) obowiązków w zakresie zaspokojenia potrzeb fizycznych i duchowych (mieszkania, wyżywienia, zdrowia, bezpieczeństwa, edukacji, wychowania, wypoczynku, zaspokajanie potrzeb kulturalnych, sportowych, religijnych itp.”;
- wyrok z 26 lipca 2016 r., sygn. akt II FSK 447/16, w którym Sąd stwierdził, że „w ramach prowadzonego postępowania podatkowego pojęcie "wykonywania władzy rodzicielskiej" należy odnieść do konkretnych zachowań rodziców wobec dzieci, czyli ustalić: w jaki sposób rodzice sprawowali swą władzę. Organy winny więc koncentrować się na kwestii jej faktycznego wykonywania, a nie jedynie na jej formalnym aspekcie”;
- wyrok z 27 lipca 2016 r., sygn. akt II FSK 661/16, w której Sąd orzekł, że „w celu nabycia prawa do przedmiotowej ulgi podatnik powinien wykazać zatem, że w danym roku podatkowym wykonywał, a nie tylko posiadał władzę rodzicielską, odróżniając treść władzy rodzicielskiej, stosownie do przepisów art. 95 § 1 k.r.o. w związku z art. 96 § 1 k.r.o., od jej wykonywania, zgodnie z art. 97 § 1 k.r.o”
Powyższe stanowiska w całej rozciągłości podzielił również Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 27 lipca 2016 r., sygn. akt. II FSK 2378/15, stwierdzając, że „(…) dla nabycia prawa do odliczenia ulgi prorodzinnej, konieczne jest łączne spełnienie dwóch przesłanek, to jest posiadanie władzy rodzicielskiej (nawet ograniczonej na podstawie wyroku sądowego) i jej faktyczne wykonywanie w danym roku podatkowym. Czym innym jest bowiem posiadanie władzy a czym innym je wykonywanie, a to oznacza, że utożsamianie ich na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie znajduje uzasadnienia. W celu nabycia prawa do przedmiotowej ulgi podatnik powinien wykazać zatem, że w danym roku podatkowym wykonywał, a nie tylko posiadał władzę rodzicielską (…).”
Władza rodzicielska – zgodnie z art. 93 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1359 ze zm.) przysługuje obojgu rodzicom, a stosownie do art. 97 § 1 tejże ustawy – jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich jest obowiązane i uprawnione do jej wykonywania. W rozumieniu przepisów prawa rodzinnego władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowywania dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw (art. 95 § 1 ww. Kodeksu).
W myśl art. 96 § 1 ww. Kodeksu rodzice wychowują dziecko pozostające pod ich władzą rodzicielską i kierują nim. Obowiązani są troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i przygotować je należycie do pracy dla dobra społeczeństwa odpowiednio do jego uzdolnień. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich jest obowiązane i uprawnione do jej wykonywania (art. 97 § 1 ww. Kodeksu).
Natomiast, jeżeli wymaga tego dobro dziecka, sąd opiekuńczy może zmienić orzeczenie o władzy rodzicielskiej i sposobie jej wykonywania zawarte w wyroku orzekającym rozwód, separację bądź unieważnienie małżeństwa, albo ustalającym pochodzenie dziecka (art. 106 ww. Kodeksu). Zgodnie zaś z treścią art. 107 § 1 ww. Kodeksu, jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom żyjącym w rozłączeniu, sąd opiekuńczy może ze względu na dobro dziecka określić sposób jej wykonywania i utrzymywania kontaktów z dzieckiem. Sąd pozostawia władzę rodzicielską obojgu rodzicom, jeżeli przedstawili zgodne z dobrem dziecka pisemne porozumienie o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem. Rodzeństwo powinno wychowywać się wspólnie, chyba że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia. W braku porozumienia, o którym mowa w § 1, sąd, uwzględniając prawo dziecka do wychowania przez oboje rodziców, rozstrzyga o sposobie wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem. Sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka, jeżeli dobro dziecka za tym przemawia (art. 107 § 2 ww. Kodeksu).
Podkreślenia przy tym wymaga, że separacja bądź rozwód rodziców nie są równoznaczne z utratą przez rodzica prawa do wykonywania władzy rodzicielskiej. Sąd rodzinny, ogłaszając separację bądź rozwiązując związek małżeński określa także prawa rodzicielskie. Jeżeli zatem nie pozbawia tego prawa jednego z rodziców, to uznaje, że rodzice są zdolni do porozumienia w sprawach dotyczących dziecka.
Zatem, o wykonywaniu władzy rodzicielskiej nie świadczy tylko sam fakt jej posiadania czy spełniania obowiązku alimentacyjnego ani sporadyczne kontakty z dzieckiem. Wykonywanie władzy rodzicielskiej polega na sprawowaniu faktycznej pieczy nad małoletnim dzieckiem w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój, a w szczególności podejmowanie przez rodzica (rodziców) obowiązków w zakresie zaspokojenia potrzeb fizycznych, edukacyjnych i duchowych dziecka. Wykonywanie władzy rodzicielskiej należy zatem odnieść do konkretnych okoliczności faktycznych, w oparciu o zachowania i konkretną aktywność rodziców wobec dziecka. Co istotne samo tylko uiszczanie alimentów na rzecz dziecka (nierzadko wymuszonych orzeczeniem sądowym), czy też sporadyczne spotkania z dzieckiem nie wypełniają tak rozumianego określenia wykonywanie władzy rodzicielskiej.
W konsekwencji, wykonywanie obowiązku alimentacyjnego, czyli fakt płacenia alimentów na dzieci, nie jest rozstrzygający dla uznania, że rodzic wykonuje władzę rodzicielską. Obowiązek alimentacyjny jest bowiem niezależny od władzy rodzicielskiej, a co za tym idzie spoczywa także na rodzicach, którzy zostali pozbawieni tej władzy.
Władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka. Przy czym przez wychowywanie należy rozumieć zapewnianie stałej opieki, prowadzącej do uzyskania pełnego rozwoju fizycznego i psychicznego. Chodzi zatem o aktywne uczestniczenie w wychowywaniu dziecka i realny wpływ na rozwój jego osobowości. Realizacja prawa wykonywania władzy rodzicielskiej może następować przykładowo poprzez osobiste kontakty z nauczycielami, interesowanie się stanem zdrowia dziecka i pomoc w jego leczeniu, zapewnianie wsparcia w nauce, interesowanie się sposobem spędzania wolnego czasu.
Biorąc pod uwagę powyższe przepisy wyjaśnić należy, że odliczenia ulgi z tytułu wychowywania dziecka dokonuje ten z rodziców, który wykonuje w stosunku do niego władzę rodzicielską. W przypadku, gdy tylko jeden z rodziców wykonuje władzę rodzicielską w stosunku do dziecka, to rodzicowi temu przysługuje prawo do odliczenia ulgi w pełnej wysokości limitu określonego na to dziecko.
Samo dysponowanie prawem wykonywania władzy rodzicielskiej nie jest wystarczające do skorzystania z ulgi na dzieci. Jeżeli rodzic dzieci pomimo posiadania praw rodzicielskich nie zajmuje się dziećmi, a jego kontakty z dziećmi są sporadyczne, należy uznać, że rodzic ten nie wykonuje władzy rodzicielskiej i w związku z tym nie ma prawa do ulgi.
Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawczyni od 2013 roku samotnie wychowuje dwóch synów ze związku małżeńskiego z A. Ś., z którym Wnioskodawczyni się rozwiodła. Wykonywanie władzy rodzicielskiej nad dziećmi powierzono Wnioskodawczyni, zaś władza rodzicielska ojca została ograniczona do współdecydowania wyłącznie w najważniejszych kwestiach wychowawczych związanych z leczeniem i kształceniem dzieci. Sąd nadto ustalił, że miejscem zamieszkania dzieci będzie każdorazowo miejsce zamieszkania matki. Jednocześnie sąd w wyroku rozwodowym nie orzekł o kontaktach chłopców z ich ojcem, co zostało zmienione podpisaną w 2020 r. ugodą, w której zostały określone konkretne terminy spotkań małoletnich synów z ojcem. Wnioskodawczyni nadmienia, że kontakty te były tylko sporadyczne i nie przebiegały tak, jak powinny. Ojciec dzieci nie interesował się ich zdrowiem, nie pytał, czy trzeba im w czymś pomóc, nie zabierał dzieci na wakacje i na ferie zimowe. Ponadto Wnioskodawczyni wskazuje, że to ona dba o zdrowie dzieci, wozi ich do lekarza, na różne uroczystości, na dodatkowe zajęcia, a także opłaca dzieciom wszystkie niezbędne wydatki związane z edukacją i wychowywaniem, m.in. pomoce dydaktyczne, sprzęt elektroniczny, koszty dodatkowych zajęć, wycieczek szkolnych, zakupu instrumentów muzycznych.
To Wnioskodawczyni opiekuje się dziećmi, dba o ich zdrowie, także w trakcie choroby, dowozi do lekarzy, na różne uroczystości, wszelkie dodatkowe zajęcia, do szkoły podstawowej oraz szkoły muzycznej (każdy z chłopców 6 razy w tygodniu, przy czym, zajęcia nigdy się nie pokrywały, niejednokrotnie kilka razy dziennie, również w okresie około świątecznym), kupuje sprzęt, dba też o jego naprawy, renowację, kupuje pomoce dydaktyczne, techniczne, sprzęt elektroniczny, w tym do odmiennego stylu nauczania. Wnioskodawczyni zapewniła możliwość uczestniczenia w zajęciach przygotowujących do każdego konkursu, w którym dzieci zechciały wziąć udział. To Wnioskodawczyni ponosi koszty dojazdów, przejazdów i wyjazdów, wysłała i opłaciła zarówno letni wyjazd, jak również obóz zimowy.
W świetle zacytowanych wyżej przepisów na tle opisanego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego uznać należy, że w 2020 r. główny ciężar związany z wykonywaniem władzy rodzicielskiej w stosunku do małoletnich dzieci spoczywał na Wnioskodawczyni, która wykonywała władzę rodzicielską bez udziału drugiego rodzica.
W opisie stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego Wnioskodawczyni wskazała, że uwzględniła ulgę na dwoje dzieci w wysokości 100% na każdego z chłopców, a były mąż Wnioskodawczyni uwzględnił 100% ulgi na młodszego syna.
Wątpliwość Wnioskodawczyni budzi kwestia, czy miała prawo odliczenia pełnej ulgi na młodszego syna w zeznaniu PIT-37 za 2020 r. i czy będzie miała prawo odliczyć pełną ulgę na młodszego syna również w zeznaniu za 2021 r.
Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny i zdarzenie przyszłe oraz powołane przepisy prawa, należy wskazać, że to Wnioskodawczyni przysługuje wyłączne prawo do odliczenia w ramach ulgi prorodzinnej w wysokości 100% na młodszego syna.
Zatem Wnioskodawczyni miała prawo ujęcia w zeznaniu podatkowym PIT-37 za 2020 r. pełnej ulgi na młodszego syna. W zeznaniu PIT-37 za 2021 r. również Wnioskodawczyni będzie przysługiwało prawo odliczenia pełnej ulgi na młodszego syna, o ile zmianie nie ulegnie stan faktyczny i prawny.
Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawczyni należy uznać za prawidłowe.
Końcowo wyjaśnić należy, że w toku postępowania w sprawie wydania interpretacji upoważniony organ nie przeprowadza jakiegokolwiek postępowania dowodowego, a informacje niezbędne do wydania interpretacji czerpie wyłącznie z przedstawionego przez stronę opisu stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego. Jeżeli przedstawione we wniosku stan faktyczny/zdarzenie przyszłe będzie się różniło od stanu występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawczyni w zakresie dotyczącym rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego. Należy też zauważyć, że na podatniku spoczywa obowiązek udowodnienia w toku ewentualnego postępowania podatkowego okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. W rezultacie w wydanej interpretacji upoważniony organ nie rozstrzyga, który z rodziców i w jakim zakresie wykonuje władzę rodzicielską. Poczynienie pełnych ustaleń faktycznych na okoliczność, czy rodzic małoletnich dzieci faktycznie wykonywał w stosunku do dzieci władzę rodzicielską i ewentualnie w jakim okresie, jest możliwe wyłącznie w postępowaniu podatkowym.
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.
Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawczynię w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.
Przy wydawaniu niniejszej interpretacji tutejszy organ dokonał wyłącznie analizy okoliczności podanych we wniosku. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny jest zgodny ze stanem rzeczywistym. W ramach postępowania o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego organ nie przeprowadza postępowania dowodowego, lecz opiera się jedynie na stanie faktycznym przedstawionym we wniosku. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne.
Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:
z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).
Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).
Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.
Fiscalex • Automatyczne wyszukiwanie interpretacji • Anuluj w każdej chwili