0114-KDIP3-2.4011.629.2021.1.JM

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 20 lipca 2021 r. (data wpływu 30 lipca 2021 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania otrzymanych kosztów postępowania – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 30 lipca 2021 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania otrzymanych kosztów postępowania.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Postanowieniem z 10 września 2020 r. Sąd Rejonowy (`(...)`)/19 odrzucił skargę T. W. o wznowienie postępowania o dział spadku po zmarłej I. P., zakończonego prawomocnym postanowieniem tego Sądu w sprawie (`(...)`)/17. Jednocześnie w pkt II Sąd orzekł, że koszty postępowania sygn. akt (`(...)`)/19 ponosi w całości uczestniczka T. W. pozostawiając referendarzowi sądowemu szczegółowe wyliczenie kosztów przypadających na rzecz Wnioskodawczyni oraz B. W. po uprawomocnieniu się postępowania.

Postanowieniem z 22 kwietnia 2021 r. referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym wydał postanowienie w przedmiocie szczegółowego wyliczenia kosztów postępowania (`(...)`)/19, w którym zasądził od T. W. na rzecz Wnioskodawczyni kwotę 5400 zł tytułem kosztów zastępstwa prawnego. Kwota ta została ustalona na podstawie przepisów rozporządzenia Ministerstwa Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie. Kwota ta została Wnioskodawczyni zapłacona. Zgodnie z umową z pełnomocnikiem z tytułu zastępstwa procesowego w sprawie ze skargi T. Wysokińskiej o wznowienie postępowania o dział spadku po I. P., wynagrodzenie pełnomocnika reprezentującego Wnioskodawczynię oraz B. W. wyniosło łącznie 3690 zł brutto (3000 zł + VAT (podatek od towarów i usług)) i miało zostać uiszczone po połowie. Na podstawie faktury VAT wystawionej przez pełnomocnika z tytułu zastępstwa procesowego w sprawie (`(...)`)/19 faktycznie Wnioskodawczyni poniosła wydatek w wysokości 1845 zł brutto (1500 zł + VAT), a więc zapłaciła kwotę o 3555 zł niższą od kwoty zasądzonej postanowieniem Sądu.

Wnioskodawczyni wystąpiła do Krajowej Informacji Skarbowej z pytaniem czy kwota zasądzona postanowieniem Sądu z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego stanowi przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W odpowiedzi wskazano, że zwrot kosztów zastępstwa procesowego nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych – nie skutkuje powstaniem przychodu, ponieważ nie nastąpiło przysporzeniem majątkowe. Informacja ta jednak nie stanowi wiążącej indywidualnej interpretacji podatkowej w rozumieniu przepisów Ordynacji podatkowej.

Z otrzymanej odpowiedzi nie wynika jednak, czy kwota zasądzona postanowieniem Sądu tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego nie podlega opodatkowaniu w pełnej wysokości (5400 zł) w sytuacji, gdy faktycznie poniesiony przez Wnioskodawczynię wydatek z tytułu zastępstwa procesowego był niższy (1845 zł). Czy też kwota zasądzona z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego nie podlega opodatkowaniu tylko do wysokości faktycznie poniesionych kosztów zastępstwa procesowego, a w części przewyższającej faktycznie poniesione koszty (tj. 3555 zł) stanowi przysporzenie majątkowe, a zatem przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy kwota zasądzona prawomocnym postanowieniem na rzecz Wnioskodawczyni od innego uczestnika postępowania z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa prawnego w postępowaniu ze skargi o wznowienie postępowania o dział spadku stanowi przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, w części przekraczającej faktycznie poniesiony przez Wnioskodawczynię wydatek z tytułu zastępstwa procesowego przez pełnomocnika?

Zdaniem Wnioskodawczyni, kwota zastępstwa procesowego na Jej rzecz z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych – nie skutkuje powstaniem przychodu, ponieważ nie nastąpiło przysporzenie majątkowe – tylko w zakresie faktycznie poniesionego przez Wnioskodawczynię wydatku (1845 zł), natomiast w części przekraczającej faktycznie poniesioną kwotę z tytułu zastępstwa procesowego (tj. w zakresie nie poniesionego przez Nią faktycznie wydatku) – tj. w części dotyczącej kwoty 3555 zł stanowi przysporzenie majątkowe podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Na podstawie art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Rodzaje źródeł przychodów zostały określone w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdzie między innymi w pkt 9 wymieniono „inne źródła”.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Sformułowanie „w szczególności” dowodzi, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł należy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń (art. 11 ust. 1 ww. ustawy).

Wątpliwość Wnioskodawczyni budzi kwestia, czy zwrot zasądzonych kosztów zastępstwa prawnego podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 98 § 1 ustawy z 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2020 r. poz. 1575 ze zm.), strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Do niezbędnych kosztów procesu prowadzonego przez stronę osobiście lub przez pełnomocnika, który nie jest adwokatem, radcą prawnym lub rzecznikiem patentowym, zalicza się poniesione przez nią koszty sądowe, koszty przejazdów do sądu strony lub jej pełnomocnika oraz równowartość zarobku utraconego wskutek stawiennictwa w sądzie. Suma kosztów przejazdów i równowartość utraconego zarobku nie może przekraczać wynagrodzenia jednego adwokata wykonującego zawód w siedzibie sądu procesowego. Do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony. Wysokość kosztów sądowych, zasady zwrotu utraconego zarobku lub dochodu oraz kosztów stawiennictwa strony w sądzie, a także wynagrodzenie adwokata, radcy prawnego i rzecznika patentowego regulują odrębne przepisy (art. 98 § 2-4 tej ustawy) .

Na podstawie art. 981 § 1-4 tej ustawy, do niezbędnych kosztów procesu zalicza się koszty mediacji prowadzonej na skutek skierowania przez sąd. Przysługujące mediatorowi wynagrodzenie i zwrot wydatków związane z prowadzeniem mediacji nie mogą być wyższe niż określone w przepisach wydanych na podstawie § 4. Jeżeli postępowanie cywilne zostało wszczęte w ciągu trzech miesięcy od dnia zakończenia mediacji, która nie została zakończona ugodą albo w ciągu trzech miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia o odmowie zatwierdzenia ugody przez sąd, do niezbędnych kosztów procesu zalicza się także koszty mediacji w wysokości nieprzekraczającej czwartej części opłaty. Do określenia kosztów mediacji stosuje się odpowiednio art. 98 § 2 i 3. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, wysokość wynagrodzenia mediatora, w tym stałego mediatora, za prowadzenie postępowania mediacyjnego wszczętego na podstawie skierowania sądu i wydatki mediatora, w tym stałego mediatora, podlegające zwrotowi, biorąc pod uwagę rodzaj sprawy i wartość przedmiotu sporu oraz sprawny przebieg postępowania mediacyjnego, a także niezbędne wydatki związane z prowadzeniem mediacji.

Wątpliwość Wnioskodawczyni budzą skutki podatkowe zasądzenia na jej rzecz kosztów zastępstwa procesowego w wysokości przekraczającej koszty faktycznie poniesione.

Wobec powyższego, należy wskazać, że do przychodów podatników podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym nie zalicza się kwoty uzyskanej z tytułu zwrotu, tj. faktycznych kosztów poniesionych przez podatników.

Zatem, odnosząc powyższe do przedmiotowej sprawy, zasądzona kwota, w części odpowiadającej kosztom faktycznie poniesionym przez Wnioskodawczynię nie stanowi po Jej stronie przysporzenia majątkowego, nie powstaje z tego tytułu przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym na podstawie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wynika to z tego, że koszty te w pierwszej kolejności zostały sfinansowane z własnych środków Wnioskodawczyni, a następnie na podstawie orzeczenia Sądu zostały Jej zwrócone. Kwota ta stanowi więc zwrot poniesionych wcześniej wydatków – nie jest więc dochodem podlegającym opodatkowaniu.

Natomiast otrzymane przez Wnioskodawczynię koszty sądowe w części przewyższającej koszty faktycznie poniesione, stanowią dla Niej przysporzenie majątkowe z uwagi na fakt, że w tej części kwota ta stanowi zwrot kosztów sądowych, których Wnioskodawczyni nie poniosła. Tym samym, powstanie z tego tytułu przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym na podstawie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W konsekwencji, stanowisko Wnioskodawczyni w zakresie opodatkowania zasądzonych kosztów postępowania prawnego jest prawidłowe.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy (zdarzenie przyszłe) będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a

2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług

3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43 – 300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.