0115-KDWT.4011.127.2021.3

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a pkt 1, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r., poz. 1325 z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 6 kwietnia 2021 r. (data wpływu 7 kwietnia 2021 r.), uzupełnionym pismem z dnia 2 lipca 2021 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odsetek od odszkodowania - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 7 kwietnia 2021 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odsetek od odszkodowania. Z uwagi na to, że wniosek nie spełniał wymogów formalnych, pismem z dnia 23 czerwca 2021 r. znak: 0115-KDWT.4011.127.2021.1.DS wezwano Wnioskodawcę do usunięcia stwierdzonych braków. Ww. wniosek uzupełniony został pismem z dnia 2 lipca 2021 r.

We wniosku oraz jego uzupełnieniu przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca jest rencistą w związku z wypadkiem przy pracy, jaki miał miejsce w (…) roku. Od (…) roku toczyło się postępowanie przed sądem z ubezpieczycielem (powództwo cywilne), które zakończyło się w 2020 roku korzystnym dla Wnioskodawcy wyrokiem, tj. wypłaceniem kwoty należności głównej oraz odsetek. Firma ubezpieczeniowa przekazała Wnioskodawcy PIT (podatek dochodowy od osób fizycznych)-11, w którym zostały wykazane odsetki, tj. kwota (…) zł. Wnioskodawca wskazał, że odsetki powinien wykazać w PIT-37 (RR). Wątpliwość polegała na tym, że Wnioskodawca nie otrzymał całości tych odsetek – gdyż zgodnie z umową zlecenia z kancelarią radcy prawnego, która reprezentowała go w sądzie, kancelaria pobrała od tej kwoty (…) netto plus podatek VAT (podatek od towarów i usług) (23%).

Wnioskodawca wyjaśnił, że odsetki które otrzymał to odsetki ustawowe za opóźnienia w wypłacie świadczenia. W związku z tym, że wszelkie umocowania posiadała kancelaria, środki pieniężne z wygranej sprawy wpłynęły w całości łącznie z odsetkami na konto kancelarii, która to po pobraniu swojego wynagrodzenia przekazała na konto Wnioskodawcy pozostałe środki z wygranej sprawy w tym również i pozostałe odsetki.

Kancelaria połączyła kwotę główną z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w spełnieniu świadczenia i pobrała od całości (…) wynagrodzenia plus VAT 23%. Wobec tego Wnioskodawca nie otrzymał kwoty (…) zł tytułem odsetek lecz faktyczną kwotę (…) zł i od tej sumy zdaniem Wnioskodawcy powinien odprowadzić 17% podatku czyli (…) zł a nie (…)zł.

Wnioskodawca obliczył, że (…) z (…) to (…) plus vat 23% to (…) czyli kancelaria pobrała z odsetek (…) zł. O tę kwotę pomniejszając to co faktycznie otrzymał, czyli (…) minus (…) to jest (…) suma jaką faktycznie otrzymał i od której powinien odprowadzić 17% podatku.

Kwota odsetek w wysokości (…) zł nigdy nie wpłynęła na konto Wnioskodawcy, gdyż tuż po wpłacie Towarzystwa Ubezpieczeniowego na konto kancelarii została pomniejszona (wynagrodzenie kancelarii) i na konto Wnioskodawcy wpłynęły odsetki w niższej kwocie.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie

Czy Wnioskodawca powinien w PIT-37 wykazać całą kwotę odsetek i od tej kwoty zapłacić podatek, czy kwota odsetek powinna być pomniejszona zgodnie ze stanem faktycznym o wynagrodzenie jakie z tej kwoty pobrała kancelaria?

Zdaniem Wnioskodawcy, nie powinien płacić podatku od odsetek, których faktycznie nie otrzymał a otrzymała je kancelaria. Powinien zapłacić podatek od kwoty odsetek, które fizycznie otrzymał. Wnioskodawca uważa, że powinien zapłacić podatek jedynie od tych odsetek, które fizycznie zostały przekazane na jego konto.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione z podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 9 ust. 2 ww. ustawy, dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

W myśl art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Rodzaje źródeł przychodów zostały określone w art. 10 ust. 1 ww. ustawy, gdzie między innymi w pkt 9 wymieniono „inne źródła”.

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności” wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w tym przepisie.

W myśl art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Z przepisu tego jednoznacznie wynika, że zwolnienie, o którym w nim mowa dotyczy odszkodowań i zadośćuczynień otrzymanych na podstawie wyroku lub ugody sądowej z wyjątkami w nim wskazanymi.

Stosownie zaś do art. 21 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, z wyjątkiem:

1. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane zgodnie z art. 27 ust. 1 lub art. 30c,
2. dochodu, o którym mowa w art. 24 ust. 15 i 15a.

Zgodnie z art. 805 § 1 i § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.), przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Świadczenie ubezpieczyciela polega w szczególności na zapłacie:

1. przy ubezpieczeniu majątkowym – określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku;
2. przy ubezpieczeniu osobowym –umówionej sumy pieniężnej, renty lub innego świadczenia w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku w życiu osoby ubezpieczonej.

We wskazanym przepisie art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca posługuje się zwrotem „kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń”. W związku z powyższym, jeżeli świadczenie wypłacone zostało z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, a nie mieści się ono w punktach a i b przepisu, to takie świadczenie będzie podlegać zwolnieniu z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Przy czym przez kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń, objęte dyspozycją art. 21 ust. 1 pkt 4 rozumie się świadczenia do wypłaty których zobowiązany jest ubezpieczyciel w związku z zawartą umową ubezpieczenia. Sformułowanie to nie odnosi się zatem do odsetek za opóźnienie w zapłacie takiego świadczenia.

Instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy.

Należy przy tym wskazać, że odsetki będące skutkiem niewykonania zobowiązań, są świadczeniem ubocznym, pozostającym w ścisłym związku z należnością główną, jednak źródło ich powstania różni się zasadniczo od źródła powstania długu głównego. Wierzyciel może ich żądać dopiero, jeżeli dłużnik opóźni się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego.

Mając zatem na uwadze charakter odsetek - które pozostając w pewnym związku z należnością główną zaspakajają odrębne roszczenie, którego podstawową przesłanką nie jest szkoda – nie można przyjąć, że odsetki są odszkodowaniem sensu stricte i jako takie objęte są zwolnieniem od podatku dochodowego od osób fizycznych przewidzianym dla odszkodowania.

Ustawodawca przewidział w niektórych sytuacjach w odniesieniu do odsetek możliwość zwolnienia od podatku dochodowego. Jednakże takie zwolnienie przysługuje tylko wówczas, gdy przepis ustawy zawiera w tym przedmiocie wyraźne postanowienie.

Wolne od podatku dochodowego są odsetki wprost wymienione w art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Odsetki za czas opóźnienia w wypłacie opisanego przez Wnioskodawcę odszkodowania nie mieszczą się jednak w powyższym katalogu zwolnień, a zatem podlegają opodatkowaniu.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca jest rencistą w związku z wypadkiem przy pracy. Postępowanie przed sądem z ubezpieczycielem (powództwo cywilne) zakończyło się w 2020 roku korzystnym dla Wnioskodawcy wyrokiem, tj. wypłaceniem kwoty należności głównej oraz odsetek. Odsetki które otrzymał Wnioskodawca to odsetki ustawowe za opóźnienia w wypłacie świadczenia. Środki pieniężne z wygranej sprawy wpłynęły w całości łącznie z odsetkami na konto kancelarii, która to po pobraniu swojego wynagrodzenia przekazała na konto Wnioskodawcy pozostałe środki z wygranej sprawy w tym również i pozostałe odsetki. Kancelaria połączyła kwotę główną z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w spełnieniu świadczenia i pobrała od całości wynagrodzenie. Wobec tego Wnioskodawca nie otrzymał kwoty (…) zł tytułem odsetek lecz faktyczną kwotę (…) zł.

Mając na uwadze powyższe przepisy oraz przedstawiony we wniosku stan faktyczny stwierdzić należy, że omawiane odsetki ustawowe za opóźnienia w wypłacie świadczenia wypłacone przez towarzystwo ubezpieczeniowe, jako niewymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych stanowią w całości przychód z innych źródeł - w momencie otrzymania/postawienia do dyspozycji (mimo, iż pełna kwota wpłynęła zgodnie z upoważnieniem na konto kancelarii).

Tym samym, Wnioskodawca powinien wykazać w zeznaniu składanym za 2020 rok jako przychód całą kwotę odsetek.

Zgodnie z treścią art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Kosztami uzyskania przychodu są zatem wszelkie racjonalne i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z uzyskanymi przychodami. Z oceny związku z uzyskanym przychodem winno wynikać, że poniesiony wydatek obiektywnie mógł się przyczynić do osiągnięcia przychodów z danego źródła.

Koszty poniesione w celu uzyskania przychodów to te, które zostały poniesione z zamiarem uzyskania przychodu. Ten zamiar (cel) musi być, po pierwsze – obiektywnie realny, po drugie – istniejące okoliczności faktyczne muszą wskazywać na to, że dany wydatek w istocie mógł podatnikowi pozwolić na przewidywanie osiągnięcia przychodu. Natomiast koszty ponoszone w celu zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodu, to wydatki mające na celu ochronę źródła przychodu, tak by źródło to istniało w stanie niepogorszonym.

Koszty uzyskania przychodów nie są kosztami uzyskania jakichkolwiek przychodów, lecz zawsze związane są z uzyskaniem przychodu z konkretnego źródła. Koszty uzyskania przychodu z danego źródła pomniejszają przychody z tego właśnie źródła, a nie jakiekolwiek przychody. Koszty uzyskania przychodu są zatem ściśle i funkcjonalnie przyporządkowanie do danego źródła przychodów.

W myśl art. 22 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli podatnik ponosi koszty uzyskania przychodów ze źródeł, z których dochód podlega opodatkowaniu, oraz koszty związane z przychodami z innych źródeł, a nie jest możliwe ustalenie kosztów uzyskania przypadających na poszczególne źródła, koszty te ustala się w takim stosunku, w jakim pozostają przychody z tych źródeł w ogólnej kwocie przychodów.

Zgodnie z art. 22 ust. 3a ww. ustawy, zasadę, o której mowa w ust. 3, stosuje się również w przypadku, gdy część dochodów z tego samego źródła przychodów podlega opodatkowaniu, a część jest wolna od opodatkowania, z wyłączeniem źródeł przychodów określonych w art. 10 ust. 1 pkt 1 i 2.

W związku z powyższym, w sytuacji przedstawionej we wniosku, do kosztów uzyskania przychodu z tytułu odsetek można zaliczyć część wynagrodzenia kancelarii, w wysokości odpowiadającej proporcji przychodu podlegającego opodatkowaniu (kwota odsetek) w ogólnej kwocie świadczeń otrzymanych na podstawie wyroku Sądu. Pozostała część poniesionych przez Wnioskodawcę kosztów, jako wydatki poniesione w celu uzyskania przychodu zwolnionego z opodatkowania, nie może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodu (część wynagrodzenia przypadająca na należność główną nie będzie więc kosztem uzyskania przychodu).

Zgodnie z art. 45 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podatnicy są obowiązani składać urzędom skarbowym zeznanie, według ustalonego wzoru, o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym, w terminie od dnia 15 lutego do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym. Zeznania złożone przed początkiem terminu uznaje się za złożone w dniu 15 lutego roku następującego po roku podatkowym.

Reasumując, Wnioskodawca w zeznaniu rocznym za 2020 rok:

• powinien wykazać jako przychód całą kwotę odsetek wypłaconą przez Towarzystwo Ubezpieczeniowe (przed potrąceniem wynagrodzenia kancelarii),
• jako koszt uzyskania przychodu Wnioskodawca może wykazać część wynagrodzenia kancelarii ustaloną w proporcji w jakiej kwota odsetek pozostaje do łącznej kwoty świadczeń otrzymanych na podstawie wyroku.

Opodatkowaniu podlegał będzie dochód, czyli przychód pomniejszony o koszty jego uzyskania. Wnioskodawca powinien zatem zapłacić podatek od dochodu, czyli po pomniejszeniu pełnej kwoty odsetek o ww. część wynagrodzenia kancelarii.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Końcowo należy wskazać, że organ podatkowy dokonując interpretacji podatkowej w trybie art. 14a Ordynacji podatkowej, nie może dokonać ustalenia wysokości przychodu, dochodu lub podatku, do zapłaty którego Wnioskodawca jest zobowiązany, bowiem przedmiotem interpretacji indywidualnej mogą być jedynie przepisy regulujące zasady jego ustalania.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Wnioskodawczynię w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r., poz. 2325, z późn. zm.).

Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie. W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.