INTERPRETACJA INDYWIDUALNA
Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r., poz. 900, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 4 stycznia 2020 r. (data wpływu) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych odpracowania zaległości czynszowych – jest prawidłowe.
UZASADNIENIE
W dniu 4 stycznia 2020 r. wpłynął do tutejszego organu wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych odpracowania zaległości czynszowych.
We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.
Wnioskodawca, jest właścicielem mieszkania i posiada zadłużenie z tytułu czynszu, w skład którego wchodzą opłaty administracyjne (za zarząd, sprzątanie, utrzymanie części wspólnej, opłaty eksploatacyjne itp.) oraz fundusz remontowy (opłaty z tytułu dokonanych napraw oraz zaliczki na poczet napraw i remontów). Zadłużenie z ww. opłat jest wobec Wspólnoty Mieszkaniowej. W celu uniknięcia egzekucji Wnioskodawca podpisał umowę o odpracowanie długu, tj. świadczenia niepieniężnego w formie sprzątania wykonywanego na rzecz Wspólnoty Mieszkaniowej, w skład której wchodzi Jego mieszkanie.
W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.
Czy od osób fizycznych w związku z odpracowaniem przez nich zobowiązań z tytułu zaległości czynszowych na rzecz wierzyciela powstanie przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z art. 11 ust. 1 lub art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a w związku z tym czy wierzyciel ma obowiązek poboru zaliczek i wystawienia informacji o dochodach oraz pobranych zaliczkach na podatek dochodowy od osób fizycznych w roku podatkowym (PIT (podatek dochodowy od osób fizycznych)-11 lub PIT-8C)?
Zdaniem Wnioskodawcy, odpracowanie zaległości czynszowych (tj. opłat administracyjnych i funduszu remontowego) przez dłużnika, albo regulowanie bieżących należności z tego tytułu w formie świadczenia pracy na rzecz Wspólnoty Mieszkaniowej nie powinno być przychodem podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych i w związku z tym Wspólnota Mieszkaniowa nie ma obowiązku poboru zaliczek na podatek dochodowy PIT-11 lub PIT-8C. Zgodnie bowiem z art. 453 kc, jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się ze zobowiązania spełnia, za zgodą wierzyciela, inne świadczenie, zobowiązanie wygasa. W ocenie Wnioskodawcy dojdzie zatem do zamiany świadczenia pieniężnego, na niepieniężne. Skutkiem niniejszego jest wygaśnięcie istniejącego pomiędzy stronami zobowiązania poprzez spełnienie świadczenia innego, aniżeli określone w treści pierwotnej. Zobowiązanie wówczas wygasa tak, jakby wygasło przez zwykłe wykonanie (zapłatę pierwotnie uzgodnionej kwoty). Konieczną przesłanką wygaśnięcia zobowiązania jest rzeczywiste wykonanie świadczenia przez dłużnika - co też i Wnioskodawca wykonuje. Nadto zgodnie z art. 659 § 2 kc czynsz może być oznaczony w pieniądzach, bądź świadczeniach innego rodzaju. Zgodnie z poglądami doktryny czynsz może więc przybrać postać pieniężną, jak i niepieniężną, nie jest wykluczone jego oznaczenie częściowo w pieniądzach, a częściowo w innych świadczeniach. Wobec tego zwraca się uwagę, że użyty w definicji opłat czynszowych termin „płacenie” czynszu ma znaczenie technicznoprawne - daje wyraz odpłatności czynności prawnej (M. Kaliński, w: A. Brzozowski, J. Jastrzębski, M. Kaliński, W.J. Kocot, E. Skowrońska Bocian, Zobowiązania. Część szczegółowa, s. 122). Jako czynsz niepieniężny można zastrzec świadczenie w zasadzie dowolne, np. przeniesienie własności rzeczy, wykonywanie określonych prac i usług (tak, M. Gutowski (red ), Kodeks cywilny. Tom II. Komentarz art. 450-1088. Warszawa, 2016). Zatem zamiast płacić czynsz w formie pieniężnej uiszcza się go w formie niepieniężnej. W ocenie Wnioskodawcy, z samego faktu świadczenia pracy na rzecz wierzyciela - Wspólnoty Mieszkaniowej w zamian za wygaśnięcie zobowiązania ciążącego na Wnioskodawcy, czy osobie zajmującej lokal, nie można wywieść, że taka osoba uzyskuje przychody, o których mowa w art. 11 ust. 1 oraz art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji, Spółka jako płatnik, nie będzie miała obowiązku poboru zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych. Spełnienie zobowiązania, w oparciu o dopuszczalną na gruncie prawa cywilnego możliwość zapłaty bieżącego czynszu, bądź uregulowania zadłużenia czynszowego w formie niepieniężnej, nie skutkuje uzyskaniem przysporzenia majątkowego stanowiącego przychód podatkowy, o którym mowa w art. 11 ust. 1 albo w art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym nie powoduje na gruncie ustawy podatkowej dodatkowego obciążenia podatkowego z tytułu spłaty zobowiązania. Reasumując, uznać należy, że na gruncie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zapłata czynszu, czy też zadłużenia poprzez świadczenie osobistej pracy nie będzie skutkowało powstaniem przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym, a co za tym idzie, na wierzycielu - Wspólnocie Mieszkaniowej nie będą ciążyły w związku z tym obowiązki płatnika, tj. obowiązek poboru zaliczek na podatek dochodowy i wystawienia informacji o dochodach oraz pobranych zaliczkach w roku podatkowym. Stanowisko przedstawione powyżej zostało potwierdzone w innych interpretacjach wydanych na tle tożsamego lub podobnego stanu faktycznego: IBPBII/1/415-464/MCZ - Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 1 sierpnia 2012 r., ILPB2/415-600/12-2/AJ - Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 12 września 2012 r., IPTPB1/415-358/11-2/DS - Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 28 lutego 2012 r., 3063- ILPB1-1.4511.221.2016.2.PP - Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 21 grudnia 2016 r., ITPB2/4511-1081/15/AB - Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy, z dnia 3 lutego 2016 r.
W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.
Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2019 r., poz. 1387 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Stosownie do art. 14 ust. 1 ustawy, za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.
W świetle powyższych przepisów za przychody należy uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika. Dla celów podatkowych przez nieodpłatne świadczenie należy rozumieć te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne przysporzenie majątku, mające konkretny wymiar finansowy. Innymi słowy, pod pojęciem tym należy rozumieć każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne przysporzenie majątku innej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.
Zgodnie z art. 20 ust. 1 cytowanej ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Sformułowanie w szczególności dowodzi, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i zasadnym jest aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
O przychodzie podatkowym z innych źródeł należy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.
Zgodnie z treścią art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację (PIT-11) według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania.
Z informacji zawartych we wniosku wynika, że Wnioskodawca jest właścicielem mieszkania i posiada zadłużenie z tytułu czynszu, w skład którego wchodzą opłaty administracyjne (za zarząd, sprzątanie, utrzymanie części wspólnej, opłaty eksploatacyjne itp.) oraz fundusz remontowy (opłaty z tytułu dokonanych napraw oraz zaliczki na poczet napraw i remontów). Zadłużenie z ww. opłat jest wobec Wspólnoty Mieszkaniowej. W celu uniknięcia egzekucji Wnioskodawca podpisał umowę o odpracowanie długu, tj. świadczenia niepieniężnego w formie sprzątania wykonywanego na rzecz Wspólnoty Mieszkaniowej, w skład której wchodzi Jego mieszkanie.
Stosownie do art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (Dz. U. z 2019 r., poz. 737, z późn. zm), właściciel ponosi wydatki związane z utrzymaniem jego lokalu, jest obowiązany utrzymywać swój lokal w należytym stanie, przestrzegać porządku domowego, uczestniczyć w kosztach zarządu związanych z utrzymaniem nieruchomości wspólnej, korzystać z niej w sposób nieutrudniający korzystania przez innych współwłaścicieli oraz współdziałać z nimi w ochronie wspólnego dobra.
Ponadto, zgodnie z brzmieniem art. 14 ww. ustawy, na koszty zarządu nieruchomością wspólną składają się w szczególności:
- wydatki na remonty i bieżącą konserwację;
- opłaty za dostawę energii elektrycznej i cieplnej, gazu i wody, w części dotyczącej nieruchomości wspólnej, oraz opłaty za antenę zbiorczą i windę;
- ubezpieczenia, podatki i inne opłaty publicznoprawne, chyba że są pokrywane bezpośrednio przez właścicieli poszczególnych lokali;
- wydatki na utrzymanie porządku i czystości;
- wynagrodzenie członków zarządu lub zarządcy.
Z powyższego wynika, że właściciel lokalu jest zobowiązany do zapłaty czynszu, w skład którego wchodzą opłaty administracyjne oraz fundusz remontowy, na rzecz Wspólnoty Mieszkaniowej.
W świetle art. 453 Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2019 r., poz. 1145, z późn. zm.), jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa.
Ma tu zastosowanie instytucja prawna zwana datio in solutum (świadczenie zamiast wykonania). Celem datio in solutum jest wygaśnięcie istniejących pomiędzy stronami zobowiązań (w tym przypadku z tytułu zaległości czynszowych i remontowych) poprzez spełnienie przez dłużnika świadczenia innego niż określone w treści umowy. Zobowiązanie wówczas wygasa tak, jakby wygasło przez zwykłe wykonanie (np. przez zapłatę czynszu), przy czym konieczną przesłanką wygaśnięcia zobowiązania – poza umową stron – jest rzeczywiste dokonanie świadczenia przez dłużnika.
Przechodząc do podatkowych aspektów opisanych czynności stwierdzić należy, że spłata długów wobec Wspólnoty w formie odpracowania jest dla Wnioskodawcy obojętna podatkowo, nie można bowiem z faktu świadczenia pracy w zamian za wygaśnięcie ciążącego na Nim zobowiązania wywieść, że uzyskuje On przychody, o których mowa w art. 11 ust. 1 lub art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Wobec powyższego należy stwierdzić, że po stronie Wnioskodawcy nie powstaje przychód podlegający opodatkowaniu w związku z odpracowaniem przez Niego zobowiązań z tytułu zaległego czynszu. Wierzyciel nie ma zatem obowiązku obliczenia i pobrania zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych jak również sporządzenia informacji PIT-11.
W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawcy należy uznać za prawidłowe.
Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.
Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.
Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:
- z zastosowaniem art. 119a;
- w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
- z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.
Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem.
Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w X, za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r., poz. 2325, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).
Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.