0111-KDIB2-2.4011.27.2017.2.IN

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 201 ze zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni, przedstawione we wniosku z 10 marca 2017 r. (data wpływu 13 marca 2017 r.), uzupełnionym 9 i 12 maja 2017 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej m.in. podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty tytułem działu spadku – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 13 marca 2017 r. wpłynął do tutejszego organu wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej m.in. podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty tytułem działu spadku.

W związku z brakami formalnymi stwierdzonymi we wniosku, pismem z 4 maja 2017 r. Znak: 0111-KDIB2-2.4011.27.2017.1.IN i 0111-KDIB4.4014.15.2017.3.ASz wezwano Wnioskodawczynię do uzupełnienia wniosku. Uzupełnienia dokonano 9 maja 2017 r. (data wpływu dodatkowej opłaty) i 12 maja 2017 r. (data wpływu pisma).

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

W dniu 14 marca 2016 r. – tytułem działu spadku po zmarłej 24 listopada 2004 r. matce – Wnioskodawczyni otrzymała z 3-letnim odroczeniem od swoich dwóch sióstr spłatę, kwotę zsumowaną 26 200 zł. Wnioskodawczyni w dobrej wierze traktuje tę sumę jako dochód za 2016 r. W związku z posiadaną dokumentacją i zebranymi informacjami w urzędzie skarbowym, Wnioskodawczyni ma pewne rozbieżności, niejasności – czy od tej sumy Wnioskodawczyni zobowiązana jest odprowadzić podatek (od dochodu za 2016 r. ze spłaty z działu spadku po zmarłej matce). Jak wynika z dokumentów sądowych (postępowanie o dział spadku i zniesienie współwłasności po zmarłej matce Wnioskodawczyni zostało wszczęte na wniosek brata Wnioskodawczyni), tj. początkowego postanowienia sądu z 28 września 2012 r. i dokumentów ostatecznych, odwoławczych, tj. prostującego postanowienia sądu z 14 marca 2013 r. – sumę z 3-letnim odroczeniem terminu spłaty udziału w majątku spadkowym po zmarłej matce Wnioskodawczyni otrzymała od dwóch swoich sióstr, które z tego tytułu otrzymały działki w wartości przekraczającej 2/10 udziału spadkowego.

Po rozprawie sądowej 28 września 2012 r. Wnioskodawczyni została poinstruowana przez sędziego, że w niniejszej sprawie powinna zgłosić się do urzędu skarbowego celem otrzymania informacji o ciążących na Wnioskodawczyni zobowiązaniach od walorów pieniężnych z tytułu spłaty.

Wnioskodawczyni zgłosiła się w urzędzie skarbowym 28 września 2012 r., w celu uzyskania informacji w powyższej sprawie.

W dniu 14 listopada 2012 r. Wnioskodawczyni złożyła w urzędzie skarbowym zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych (SD-3) po zmarłej matce.

W dniu 21 listopada 2012 r. Wnioskodawczyni otrzymała decyzję naczelnika urzędu skarbowego umarzającą postępowanie w sprawie ustalenia wysokości podatku od spadków i darowizn po zmarłej matce.

W dniu 25 sierpnia 2014 r. Wnioskodawczyni przedstawiła swoje wątpliwości w urzędzie skarbowym, gdzie została poinformowana, że po upływie 5 lat od śmierci spadkodawcy (matka Wnioskodawczyni zmarła 26 listopada 2004 r.), gdy podział definitywnie (postanowienie sądu z 14 marca 2013 r.) nie został dokonany, opłata skarbowa nie obowiązuje. Należność skarbową uiszcza się gdy o dział spadku strony wystąpią do 5 lat od dnia śmierci spadkodawcy.

Wnioskodawczyni wyjaśniła, że protokół dokumentujący pierwsze posiedzeniu sądu zawiera błąd redakcyjny dotyczący konkretnie Wnioskodawczyni: pozycje z punktu 3 i 4 zostały zamienione, czyli sumy spłat zostały „przydzielone” odwrotnie siostrom Wnioskodawczyni. W wyniku odwołania Pani B. od ww. orzeczenia ostatecznie sprawa została zakończona postanowieniem sądu okręgowego z 14 marca 2013 r. w tym ogólnym sensie, że pozycje z punktów 3 i 4 dotyczące Wnioskodawczyni zostały naniesione właściwie czyli przypisane pod właściwe nazwiska dłużników Wnioskodawczyni.

W dniach 14 marca 2016 r. i 17 marca 2016 r. Wnioskodawczyni otrzymała od jednej siostry kwotę 17 292 zł a od drugiej siostry kwotę 8 908 zł . Razem na konto Wnioskodawczyni tytułem spłaty z działu spadku wpłynęło 26 200 zł.

W związku z powyższym opisem zadano m.in. następujące pytanie:

Czy od kwoty 26 200 zł uzyskanej tytułem spłaty w wyniku działu spadku Wnioskodawczyni powinna odprowadzić podatek dochodowy od osób fizycznych za 2016 r.?

Zdaniem Wnioskodawczyni – sformułowanym ostatecznie w uzupełnieniu wniosku – w przypadku dokonania działu spadku i zniesienia współwłasności nieruchomości po upływie 5 lat od śmierci spadkodawczyni Wnioskodawczyni nie jest zobowiązana do odprowadzenia podatku dochodowego za 2016 r. od otrzymanej kwoty 26 200 zł.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawczyni wyłącznie w części dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty tytułem działu spadku.

Natomiast w części dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie ustalenia, czy siostry Wnioskodawczyni zobowiązane są do odprowadzenia podatku od czynności cywilnoprawnych z tytułu odpłatnego działu spadku wydane zostanie odrębne rozstrzygnięcie.

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 2032 ze zm.) jest zasada powszechności opodatkowania. W myśl tej zasady – wyrażonej w treści art. 9 ust. 1 ww. ustawy – opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do przepisu art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ww. ustawy – podlegającym opodatkowaniu źródłem przychodu jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów,

-jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

W świetle przywołanego powyżej przepisu, każda czynność prawna, której przedmiotem jest odpłatne zbycie nieruchomości lub praw wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy stanowi źródło przychodów w rozumieniu tego przepisu, jeżeli zostanie dokonana w określonym czasie, tj. przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie i nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej.

Zatem w przypadku sprzedaży nieruchomości decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych uzyskanego z tego tytułu dochodu ma moment jej nabycia i zbycia.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie definiuje, co należy rozumieć pod pojęciem nabycia w drodze spadku, dlatego w tym wypadku należy posiłkować się normami prawa cywilnego. W myśl art. 922 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 459) – spadek to prawa i obowiązki zmarłego wynikające ze stosunków cywilnoprawnych, które z chwilą jego śmierci przechodzą na następców prawnych.

Stosownie do art. 924 i 925 Kodeksu cywilnego – spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Oznacza to, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci (chwila śmierci) spadkodawcy ustala, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej. Postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub akt poświadczenia dziedziczenia potwierdzają jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia. Istotnym zatem dla podatku dochodowego jest dzień otwarcia spadku, czyli data śmierci spadkodawcy. Następstwo prawne po osobie zmarłej ma zatem charakter sukcesji uniwersalnej, gdyż spadkobierca na mocy jednego zdarzenia, jakim jest otwarcie spadku, wstępuje w ogół praw i obowiązków osoby zmarłej (spadkodawcy).

Z kolei termin „odpłatne zbycie”, użyty w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy podatkowej, oznacza każde przeniesienie prawa własności lub praw majątkowych w zamian za korzyść majątkową. Termin odpłatne zbycie obejmuje zatem szeroki zakres umów. W myśl art. 155 Kodeksu cywilnego – umowa sprzedaży, zamiany, darowizny, przekazania nieruchomości lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły. Tym samym określenie „zbycie” odnosi się do wszystkich przypadków przeniesienia własności, nie ogranicza się wyłącznie do sprzedaży czy zamiany, lecz ma zastosowanie do wszystkich czynności prawnych, których skutkiem jest przeniesienie prawa własności do całej rzeczy lub udziału. Pod pojęciem „odpłatnego zbycia” należy rozumieć zatem każde zdarzenie i każdą czynność prawną, w wyniku których dochodzi do przeniesienia prawa własności nieruchomości lub praw (lub udziału w nich) za wynagrodzeniem.

W myśl art. 1035 Kodeksu cywilnego – jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego stosuje się przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Do momentu zniesienia tej współwłasności lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku.

Zgodnie z art. 1037 § 1 Kodeksu cywilnego – dział spadku może nastąpić bądź na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców. Sądowy dział spadku – zgodnie z art. 1038 § 1 Kodeksu cywilnego – powinien obejmować cały spadek. Jednakże z ważnych powodów może być ograniczony do części spadku.

Natomiast stosownie do art. 210 § 1 Kodeksu cywilnego – każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Stosownie zaś do art. 211 i art. 212 ww. Kodeksu – zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych.

W wyniku działu spadku prawa majątkowe objęte spadkiem przyznane poszczególnym spadkobiercom, przechodzą na nich, ustaje więc wspólność majątku spadkowego. Umowa o dział spadku lub prawomocne orzeczenie sądowe o dziale spadku stanowią tytuł własności rzeczy, które w dziale przypadły poszczególnym spadkobiercom. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom. Z chwilą działu spadku jedni spadkobiercy tracą więc własność udziałów nabytych przez siebie w spadku, a własność tę dopiero z tą chwilą nabywają inni spadkobiercy. Dział spadku może nastąpić za odpłatnością w formie spłaty na rzecz pozostałych współwłaścicieli (współwłaściciela) lub nieodpłatnie bez żadnych spłat. Czynność działu spadku (tak jak i zniesienia współwłasności) w świetle prawa cywilnego stanowi formę zbycia, a jeżeli dział spadku następuje ze spłatą, wówczas mamy do czynienia z odpłatnym zbyciem udziału w nieruchomości, które wyczerpuje dyspozycję przepisu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Bez znaczenia jest bowiem czy do odpłatnego zbycia dochodzi w drodze umowy sprzedaży, zamiany, działu spadku czy zniesienia współwłasności. Jak wyjaśniono powyżej termin „odpłatne zbycie” obejmuje swoim zakresem wszystkie czynności, w wyniku których dochodzi do przeniesienia prawa własności za odpłatnością.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawczyni wraz z rodzeństwem nabyła spadek po zmarłej w 2004 r. matce, w skład którego wchodziły nieruchomości – działki. Udział nabyty w spadkobraniu przez Wnioskodawczynię wyniósł 2/10 masy spadkowej. Na mocy postanowienia sądu z 28 września 2012 r. spadkobiercy dokonali sądowego działu spadku i zniesienia współwłasności po zmarłej matce, w wyniku którego Wnioskodawczyni zbyła przysługujący jej udział w masie spadkowej na rzecz swoich sióstr.

Od ww. postanowienia apelację wniosła Pani B. Ostatecznie sprawa została zakończona postanowieniem sądu okręgowego z 14 marca 2013 r.

Tytułem działu spadku i zniesienia współwłasności sąd zasądził – od sióstr Wnioskodawczyni – na rzecz Wnioskodawczyni spłatę w łącznej kwocie 26 200 zł jednocześnie odraczając termin spłaty na 3 lata.

Wnioskodawczyni przenosząc w wyniku sądowego działu spadku – w zamian za spłatę – udział wynoszący 2/10 w masie spadkowej, w skład której wchodziły nieruchomości, nabyty w 2004 r. w spadku po matce, dokonała zatem jego odpłatnego zbycia.

Mając na uwadze przywołane uregulowania prawne oraz opisany we wniosku stan faktyczny stwierdzić należy, że Wnioskodawczyni udział wynoszący 2/10 w masie spadkowej, w skład której wchodziły nieruchomości, nabyła w dacie śmierci spadkodawczyni, czyli w dniu 24 listopada 2004 r.

Zatem zbycie ww. udziału (w drodze odpłatnego działu spadku i zniesienia współwłasności), które nastąpiło w dniu uprawomocnienia się postanowienia sądu okręgowego z 14 marca 2013 r. nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż zbycie nastąpiło po upływie 5 lat licząc od końca 2004 r., w którym nastąpiło nabycie. W związku z powyższym, u Wnioskodawczyni nie powstał obowiązek zapłaty podatku dochodowego od przychodu z ww. tytułu, ani obowiązek wykazania ww. przychodu w jakimkolwiek zeznaniu podatkowym.

Tym samym, stanowisko Wnioskodawczyni, zgodnie z którym nie jest zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od kwoty 26 200 zł, jest prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 718 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie – w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.