0111-KDIB2-3.4014.320.2022.4.MD

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

4 lipca 2022 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zwrotnego odkupu wierzytelności. Uzupełnili go Państwo samoistnie 5 lipca 2022 r. oraz – w odpowiedzi na wezwanie – 27 września 2022 r. (data wpływu 27 września 2022 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Bank S.A. („Bank”) jest instytucją finansową prowadzącą działalność bankową. W szczególności, Bank świadczy usługi finansowe obejmujące między innymi: udzielanie kredytów i pożyczek, zakładanie lokat itp.

Działalność polegająca na udzielaniu kredytów i pożyczek wymaga posiadania zaplecza finansowego. Bank zapewnia sobie środki finansowe poprzez zaciąganie kredytów w innych instytucjach finansowych lub poprzez przyjmowanie lokat. Bank korzysta również z dodatkowego źródła środków finansowych, jakim jest sekurytyzacja.

Zagadnienie sekurytyzacji zostało opisane w art. 92a ustawy Prawo Bankowe. Zgodnie z ustępem 3 tegoż artykułu, Bank może przenieść wierzytelności w drodze umowy na niebędącą towarzystwem funduszy inwestycyjnych tworzącym fundusz sekurytyzacyjny albo funduszem sekurytyzacyjnym, spółkę kapitałową (podmiot emisyjny) w celu emisji przez ten podmiot papierów wartościowych, których zabezpieczenie stanowią sekurytyzowane wierzytelności.

Zgodnie z ust. 4 art. 92a ustawy Prawo Bankowe, podmiot emisyjny, na rzecz którego nastąpiło przeniesienie wierzytelności, nie może być powiązany kapitałowo lub organizacyjnie z bankiem przenoszącym wierzytelności, a przedmiotem jego działalności może być wyłącznie nabywanie wierzytelności i emisja papierów wartościowych, o której mowa w art. 92a ust. 3 ustawy - Prawo Bankowe, a także wykonywanie czynności z tym związanych.

Transakcja sekurytyzacji jest procesem składającym się z wielu czynności oraz wymagającym współpracy przynajmniej trzech podmiotów (banku, podmiotu emisyjnego oraz inwestorów lub inwestora). Efektem i ekonomicznym celem sekurytyzacji jest pozyskanie środków pieniężnych przez Bank poprzez wykorzystanie aktywów w postaci udzielonych przez Bank pożyczek lub kredytów. Sekurytyzacja wpływa na poprawę płynności finansowej Banku.

Obecnie Bank zamierza przeprowadzić transakcję sekurytyzacji (dalej: „Sekurytyzacja” lub „Transakcja”), poprzez odpłatny przelew wierzytelności w drodze umowy sprzedaży przez Bank do spółki celowej utworzonej w Irlandii (S. Designated Activity Company – dalej: „SPV”). Wszystkie wierzytelności objęte Sekurytyzacją (dalej: „Wierzytelności”) stanowić będą wierzytelności Banku w stosunku do pożyczkobiorców/kredytobiorców (dalej: „Dłużnicy”) z tytułu udzielonych przez Bank pożyczek lub kredytów (dalej: „Umowy Kredytu”, „Kredyty”).

SPV jest irlandzkim rezydentem podatkowym, nie posiada w Polsce siedziby ani zakładu w rozumieniu właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, nie posiada również w Polsce stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. SPV jest podatnikiem podatku od wartości dodanej w Irlandii. SPV nie jest zarejestrowana w Polsce dla celów podatku od towarów i usług. SPV nie jest powiązana kapitałowo lub personalnie z Bankiem. Bank nie będzie miał żadnego wpływu na decyzje biznesowe podejmowane przez SPV w toku jej działalności, gdyż SPV będzie zarządzana przez zewnętrzny podmiot niepowiązany z Bankiem, a sposób przeprowadzenia Sekurytyzacji oraz późniejszego funkcjonowania SPV będą wynikały z umów zawartych przez SPV w związku z zawarciem Transakcji. SPV nie będzie zatrudniała w Polsce pracowników. Przedmiotem działalności SPV będzie wyłącznie nabywanie wierzytelności oraz uzyskanie finansowania (w szczególności, poprzez emisję papierów wartościowych, o której mowa poniżej), a także wykonywanie czynności z tym związanych.

Bank jest polskim rezydentem podatkowym, nie posiada w Irlandii (kraj rezydencji SPV) zakładu w rozumieniu właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, zagranicznego zakładu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ani nie posiada w tym kraju miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. Bank jest i będzie zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług w Polsce.

Zasadą jest, że Umowy Kredytu ustanawiają harmonogram spłat przewidujący spłaty w cyklach miesięcznych, choć możliwe są również inne zasady spłat. Wierzytelności objęte Sekurytyzacją nie obejmują odsetek ani opłat naliczonych przed datą ich zbycia („Data Zbycia”), tj. należnych za okres przed Datą Zbycia. Prawo do odsetek naliczanych (należnych) od Daty Zbycia oraz wszelkich innych opłat naliczonych i należnych za okres od Daty Zbycia Wierzytelności (wszelkie opłaty wynikające z Umów Kredytu) przysługiwać będzie SPV, która nabędzie Wierzytelności.

Wierzytelności będą przelewane na podstawie umowy sprzedaży Wierzytelności na rzecz SPV jeszcze przed terminem wymagalności tych Wierzytelności oraz wynikających z nich odsetek. Wierzytelności objęte procesem Sekurytyzacji nie noszą znamion zagrożenia nieściągalnością, będą to wierzytelności obsługiwane terminowo. Po nabyciu Wierzytelności, SPV będzie uprawniona do otrzymania kwot wynikających ze spłaty kapitału Wierzytelności objętych Sekurytyzacją. SPV otrzyma również kwoty odsetek oraz wszelkich opłat i prowizji wynikających z Umów Kredytu, naliczonych od Daty Zbycia.

Należy podkreślić, że w drodze sprzedaży (przelewu) Wierzytelności Bank przeniesie na SPV prawo do jedynie przyszłych odsetek, prowizji i opłat, tzn. nie będą objęte sprzedażą (przelewem) odsetki, prowizje i opłaty naliczone przed Datą Zbycia (tj. należne za okres przed dniem sprzedaży).

Zgodnie z umową sprzedaży Wierzytelności, która zostanie zawarta między Bankiem i SPV, Bank będzie przelewał na rzecz SPV poszczególne Wierzytelności z Kredytów udzielanych przez Bank klientom, które spełnią określone warunki. Pierwsza transza Wierzytelności zostanie przelana w dniu zawarcia umowy sprzedaży Wierzytelności, a kolejne transze będą przelewane później, aż do końca początkowego okresu określonego w umowie (dalej: „Okres Początkowy”). Przelewy poszczególnych transz będą dokonywane na zasadach i warunkach opisanych powyżej, czyli, w szczególności:

- przelew każdej kolejnej transzy nastąpi w drodze sprzedaży Wierzytelności,

- ustalona cena sprzedaży każdej z transz zostanie zapłacona przez SPV do Banku;

- przedmiotem poszczególnych transz przelewu (sprzedaży) mogą być jedynie Wierzytelności obsługiwane terminowo na moment daty granicznej (cut-off date);

- sprzedane Wierzytelności nie będą obejmować opłat i odsetek naliczonych do dnia sprzedaży; jednak prawo do odsetek i opłat naliczanych po dacie sprzedaży będzie przysługiwało SPV.

Najważniejsze elementy planowanej Sekurytyzacji to:

- emisja obligacji przez SPV, które sfinansują jej działalność i które zostaną objęte przez inwestora lub inwestorów. Środki zgromadzone z emisji obligacji SPV przekaże Bankowi tytułem zapłaty ceny za Wierzytelności, a tym samym zapewni Bankowi środki finansowe;

- oprócz emisji obligacji, o której mowa powyżej, SPV uzyska pożyczkę z Banku. Kwota tej pożyczki będzie znacznie niższa od wartości Wierzytelności przelanych przez Bank do SPV. Na podstawie umowy pożyczki SPV będzie wypłacać do Banku odsetki obliczone według formuły ustalonej w umowie pożyczki. W umowie pożyczki może zostać również określona wysokość prowizji za udzielenie pożyczki;

- Wierzytelności będą nadal wykazywane w bilansie Banku jako jego aktywa – wynika to z faktu, że w sensie ekonomicznym, Bank ponosi ryzyko związane z Wierzytelnościami, a także korzyści ekonomiczne, tj. w postaci kwot dystrybuowanych do Banku przez SPV po spłacie zobowiązań z tytułu wyemitowanych obligacji – w świetle zapisów Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej nie zostają spełnione przesłanki do usunięcia sekurytyzowanych aktywów ze sprawozdania finansowego Banku, tj. ryzyko i korzyści związane z portfelem wierzytelności pozostaną w Banku. Oznacza to w szczególności, że przelew Wierzytelności w ramach opisanej transakcji nie spowoduje zmniejszenia stanu aktywów Banku i nie będzie prowadził do ograniczenia kwoty należnego od Banku podatku od niektórych instytucji finansowych (tzw. podatku bankowego);

- jak wspomniano, SPV pozyska środki pieniężne z tytułu wyemitowanych obligacji, które zostaną objęte przez inwestora (jeden lub więcej podmiotów – „Inwestor” lub „Inwestorzy”);

- w ramach umowy, która zostanie zawarta pomiędzy Bankiem a SPV, Bank dokona odpłatnego przelewu każdej z transz Wierzytelności na SPV zgodnie z art. 509 Kodeksu cywilnego oraz art. 92a ust. 3 Prawa Bankowego. SPV zapłaci za każdą z Wierzytelności cenę równą niespłaconej do dnia przelewu kwocie kapitału Wierzytelności według stanu na tzw. datę graniczną (tzw. cut-off date; tj. pozostająca do spłaty na datę graniczną wartość kapitału kredytów składających się na Wierzytelności, która nie obejmuje naliczonych odsetek i opłat). Z tego względu, środki uzyskane ze spłaty kapitału Wierzytelności, otrzymane przez Bank w okresie od daty granicznej do dnia przelewu zostaną przekazane do SPV;

- przelew będzie dokonywany bez dyskonta;

· w zamian za pozyskanie środków finansowych wskutek dokonania Sekurytyzacji, Bank zapłaci SPV prowizję. Prowizja stanowić będzie wynagrodzenie za przeprowadzenie kompleksowej transakcji Sekurytyzacji obejmującej zarówno przelew pierwszej transzy Wierzytelności, który będzie miał miejsce na początku transakcji oraz przelewy kolejnych transz Wierzytelności, które nastąpią później w Okresie Początkowym;

- SPV zawrze z Bankiem umowę o odpłatną obsługę Wierzytelności nabytych przez SPV;

- kwoty wpłacane przez Dłużników do Banku z tytułu spłaty Wierzytelności, które zostaną nabyte przez SPV będą przekazywane przez Bank do SPV na zasadach i w terminach wskazanych w umowie o obsługę Wierzytelności;

- Strony określą w umowie, na jakich zasadach Bank może w przyszłości odkupić Wierzytelności od SPV.

W szczególności, umowa sprzedaży Wierzytelności będzie zawierać zapis o możliwości zwrotnego przeniesienia określonych, uprzednio nabytych Wierzytelności, które spełniają kryteria określone w umowie sprzedaży Wierzytelności i regulować zasady takiego zwrotnego przeniesienia Wierzytelności na Bank.

Takie zwrotne przeniesienie będzie dotyczyło w szczególności Wierzytelności, które wykazują opóźnienia w spłacie (tzn. Wierzytelności, które po zawarciu umowy sprzedaży przestaną być terminowo regulowane przez klientów i opóźnienie w spłacie klienta osiągnie przyjętą w umowie liczbę dni) – w takiej sytuacji mechanizm zwrotnego przeniesienia Wierzytelności będzie służył uwolnieniu SPV od Wierzytelności, które nie są regulowane terminowo (na jego mocy, Wierzytelności te zostaną przeniesione do Banku).

Zwrotne przeniesienie może mieć również na celu odkupienie wszystkich pozostałych w SPV Wierzytelności (tzw. zakończenie transakcji).

Przeniesienie nastąpi w drodze sprzedaży za cenę równą kwocie nominału pozostającego do spłaty (zapadłego oraz niezapadłego).

Strony określą zakres usługi obsługi Wierzytelności świadczonej przez Bank na rzecz SPV w taki sposób, że usługi te będą polegać na obsłudze portfela kredytów, a w ich zakres wejdzie:

- wydawanie klientom zaświadczeń i udzielanie im wyjaśnień co do wierzytelności,

- prowadzenie rachunków i dokumentacji dotyczącej wierzytelności wraz z ewidencją analityczną kredytów,

- odbieranie wpłat od Dłużników,

- prowadzenie korespondencji z Dłużnikami,

- wysyłanie monitów,

- przekazywanie wpłat z tytułu spłaty kredytów oraz odsetek i opłat na rachunek SPV.

Dzięki zawarciu umowy o powyższe usługi, klienci będą dokonywać spłat swoich zobowiązań z tytułu Wierzytelności do Banku, a Bank przekaże je do SPV (na rachunek bankowy należący do SPV). Zawarcie z Bankiem umowy o obsługę sekurytyzowanych Wierzytelności podyktowane będzie posiadaniem przez Bank wiedzy o udzielonych Kredytach oraz o Dłużnikach. SPV będzie więc zmuszona do zapewnienia obsługi nabytych Wierzytelności przez Bank.

Jak wspomniano, SPV będzie otrzymywać od Banku środki ze spłat Wierzytelności. Bank przekaże te kwoty do SPV w terminach wynikających z umowy zawartej między Bankiem i SPV. Dodatkowo, do SPV wpłynie jednorazowo, w związku z zawarciem umowy przelewu Wierzytelności, kapitał pożyczki udzielonej przez Bank oraz kapitał z tytułu obligacji wyemitowanych przez SPV i objętych przez Inwestora lub Inwestorów. SPV otrzyma również kwotę jednorazowej prowizji z tytułu przeprowadzenia Transakcji (obejmującej przelewy Wierzytelności) ustalonej między Bankiem i SPV i płatnej przez Bank.

SPV będzie dokonywać zapłaty za poszczególne transze nabywanych Wierzytelności. Oprócz tego, opłaci wydatki z tytułu odsetek na rzecz Inwestora (Inwestorów), z tytułu spłaty obligacji, z tytułu odsetek, prowizji od pożyczki i kapitału pożyczki do Banku oraz z tytułu wynagrodzenia za usługi obsługi Wierzytelności do Banku, jak również swoje ogólne koszty funkcjonowania. Zasadą jest, że kwota kapitału pożyczki udzielonej przez Bank tworzy tzw. rezerwę, czyli kwotę, która pozostaje w SPV i zabezpiecza realizację zobowiązań SPV, głównie zobowiązań wobec Inwestora. Strony określą w zawartej umowie sposób kalkulacji kwoty rezerwy („Rezerwa”). Kapitał pożyczki udzielonej przez Bank będzie spłacany przez SPV po dokonaniu całkowitej spłaty obligacji objętych przez Inwestora (Inwestorów).

Mechanizm płatności przez SPV będzie tak ustrukturyzowany, aby SPV wypłacała całość uzyskanych środków pieniężnych ponad założoną Rezerwę. W konsekwencji, środki uzyskane z wpływów ze spłat Wierzytelności:

- będą wydatkowane na nabycie kolejnych Wierzytelności;

- w części nie wydatkowanej na nabycie kolejnych Wierzytelności, będą wydawane w całości przez SPV, przy czym wydatki na rzecz podmiotów innych niż Bank nie będą zależne od kwoty uzyskanej faktycznie przez SPV, a wydatki na rzecz Banku mogą mieć charakter zmienny, gdyż będą ustalane według formuł uzależniających kwotę wypłacaną do Banku od kwoty pieniężnej dostępnej w SPV ponad Rezerwę.

Aby zrównoważyć kwoty wydatków z nieznanymi z góry kwotami spłat Wierzytelności, zostanie wprowadzony mechanizm ograniczenia odsetek od pożyczki udzielonej przez Bank na wypadek, gdyby kwoty środków pieniężnych, którymi dysponuje SPV ponad zakładaną Rezerwę nie pozwalały na uregulowanie odsetek naliczonych według stopy procentowej wskazanej w umowie. Ponadto, w umowie zostanie przewidziany mechanizm ustalania wartości wynagrodzenia za usługi obsługi Wierzytelności, w wysokości całości ewentualnych nadwyżek środków pieniężnych posiadanych przez SPV ponad Rezerwę. Strony ustalą ten mechanizm „z góry” i ujmą w umowach zawieranych w związku z zawarciem Transakcji zapisy opisujące ten mechanizm. W tym sensie, mechanizm ten po zawarciu Transakcji nie będzie uznaniowy i będzie niezależny od woli stron.

Należy podkreślić, że wszystkie opisane powyżej elementy zdarzenia przyszłego są ze sobą ściśle powiązane i kluczowe dla przeprowadzenia sekurytyzacji. W szczególności, SPV jest podmiotem o szczególnym statusie uregulowanym w wyżej wspomnianym art. 92a Prawa bankowego, którego działalność skupiona jest wyłącznie na udziale w opisanym zdarzeniu przyszłym.

Należy podkreślić, że Transakcja nie ma na celu osiągnięcia korzyści podatkowych. W szczególności, Bank zarówno przed Transakcją, jak i po jej dokonaniu będzie rozpoznawał aktywo z tytułu Wierzytelności objętych przelewem na rzecz SPV na potrzeby podatku od niektórych instytucji finansowych (tzw. podatku bankowego). Jednocześnie Bank, w szczególności, będzie wykazywał jako przychody podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym wartość wynagrodzenia za czynności obsługi wierzytelności oraz otrzymane odsetki z pożyczki udzielonej do SPV. Oznacza to, że Bank wykaże dochody, które zostałyby wykazane, gdyby Bank zaciągnął finansowanie na warunkach zbieżnych z warunkami obligacji i bezpośrednio ponosił koszty tego finansowania równe kosztom związanym z Transakcją (odsetki płatne przez SPV oraz inne koszty ponoszone przez SPV, np. funkcjonowania i obsługi SPV).

W uzupełnieniu wniosku wyjaśnili Państwo, że:

Wszystkie prawa majątkowe stanowiące wierzytelności z kredytów/pożyczek przysługujące Bankowi, które będą przedmiotem zwrotnego przeniesienia wierzytelności z SPV na rzecz Banku, będą wykonywane na rzecz Banku na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Umowa sprzedaży wierzytelności, zawierająca zasady odkupu wierzytelności od SPV,

zostanie zawarta w Polsce.

Zwrotne przeniesienie wierzytelności, o którym mowa we wniosku − jeśli nie będzie

podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce, to nie będzie również podlegało opodatkowaniu podatkiem od wartości dodanej w żadnym innym państwie członkowskim (w szczególności: w Irlandii).

Pozostała treść uzupełnienia wniosku, jako że ma wpływ wyłącznie na rozstrzygnięcie

w zakresie podatku od towarów i usług oraz podatku dochodowego od osób prawnych, została przywołana w treści interpretacji dotyczącej tego podatku.

Pytanie

Czy zwrotne przeniesienie Wierzytelności do Banku w opisanym zdarzeniu przyszłym, w związku z objęciem zakresem opodatkowania podatkiem od towarów i usług, nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych? (pytanie oznaczone we wniosku nr 8).

Stanowisko Wnioskodawcy

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podatkowi temu podlegają czynności cywilnoprawne wymienione w tym przepisie, m.in. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany takich umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych).

Ustawodawca wprowadził zatem zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Stosownie do art. 2 pkt 4 ww. ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych me podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany:

a) w zakresie, w jakim są opodatkowane podatkiem od towarów i usług,

b) jeżeli przynajmniej jedna ze stron jest zwolniona od podatku od towarów i usług z tytułu dokonania tej czynności, z wyjątkiem:

- umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,

- umów sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.

Zgodnie z art. 1a pkt 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, użyte w ustawie określenie podatek od towarów i usług oznacza podatek od towarów i usług w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług lub podatek od wartości dodanej pobierany na podstawie przepisów obowiązujących w państwach członkowskich.

W związku z powyższym, dla kwestii opodatkowania powyższej czynności podatkiem od czynności cywilnoprawnych, rozstrzygnięcia wymaga kwestia, czy czynność ta będzie podlegała regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług.

Skoro więc zwrotne przeniesienie wierzytelności do Banku na mocy określonego w umowie prawa lub obowiązku odkupu będzie objęte zakresem podatku od towarów i usług (tzn. będzie dokonane w ramach kompleksowej usługi sekurytyzacji świadczonej przez SPV na rzecz Banku), powyższa czynność zostanie wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych zgodnie z art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Zatem, w związku ze zwrotnym przeniesieniem wierzytelności poprzez ich odkup, po stronie Banku nie powstanie obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych.

Powyżej przywołaliśmy tylko tę część stanowiska, która dotyczy podatku od czynności cywilnoprawnych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2022 r. poz. 111 ze zm.):

Podatkowi podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

a) umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

b) umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,

c) (uchylona),

d) umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

e) umowy dożywocia,

f) umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,

g) (uchylona),

h) ustanowienie hipoteki,

i) ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,

j) umowy depozytu nieprawidłowego,

k) umowy spółki.

W myśl art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy:

Podatkowi podlegają:

2. zmiany umów wymienionych w pkt 1, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4;

3. orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2.

Instytucję przelewu (cesji) wierzytelności oraz umowy sprzedaży regulują przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.).

Zgodnie z art. 509 § 1 Kodeksu cywilnego:

Wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

Z treści art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego:

Umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

Podkreślić należy, że umowa cesji jako niewymieniona w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, o ile nie przybierze postaci jednej z umów wymienionych w tym przepisie, w szczególności umowy sprzedaży uregulowanej w przepisach Kodeksu cywilnego.

Z kolei, jeśli umowa cesji wierzytelności przybierze postać umowy sprzedaży, to wówczas podlega opodatkowaniu tym podatkiem na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Art. 535 § 1 Kodeksu cywilnego stanowi, że:

Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.

W myśl art. 3 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

Obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem ust. 2, powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej.

Na podstawie art. 4 pkt 1 ww. ustawy:

Obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem art. 5, ciąży przy umowie sprzedaży – na kupującym.

W ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych przewiedziano jednak sytuacje, w których czynność mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy jest wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zgodnie bowiem z art. 2 pkt 4 ww. ustawy:

Nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany:

a) w zakresie, w jakim są opodatkowane podatkiem od towarów i usług,

b) jeżeli przynajmniej jedna ze stron jest zwolniona od podatku od towarów i usług z tytułu dokonania tej czynności, z wyjątkiem:

– umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,

– umowy sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.

Zaznaczyć jednak należy, że o wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie decyduje okoliczność, że strony tej umowy posiadają generalnie status podatnika podatku od towarów i usług, lecz wyłącznie fakt, że dana czynność (ta konkretna) jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub przynajmniej jedna ze stron tej czynności jest z tytułu tej czynności z tego podatku zwolniona (z zastrzeżeniami określonymi w lit. b) tego przepisu).

W świetle art. 1a pkt 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych:

Użyte w ustawie określenie oznaczają: podatek od towarów i usług – podatek od towarów i usług w rozumieniu ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2021 r. poz. 685, z późn. zm.) lub podatek od wartości dodanej pobierany na podstawie przepisów obowiązujących w państwach członkowskich.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że są Państwo polskim rezydentem podatkowym, nie posiadają w Irlandii (kraj rezydencji SPV) zakładu w rozumieniu właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, zagranicznego zakładu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ani nie posiadają w tym kraju miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. Jesteście i będziecie Państwo zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług w Polsce. Obecnie zamierzacie Państwo przeprowadzić transakcję sekurytyzacji, poprzez odpłatny przelew wierzytelności w drodze umowy sprzedaży przez Państwa do spółki celowej utworzonej w Irlandii („SPV”). Wszystkie wierzytelności objęte sekurytyzacją stanowić będą Państwa wierzytelności w stosunku do pożyczkobiorców/kredytobiorców z tytułu udzielonych przez Państwa pożyczek lub kredytów. W szczególności, umowa sprzedaży wierzytelności będzie zawierać zapis o możliwości zwrotnego przeniesienia określonych, uprzednio nabytych wierzytelności, które spełniają kryteria określone w umowie sprzedaży wierzytelności i regulować zasady takiego zwrotnego przeniesienia wierzytelności na Państwa. Takie zwrotne przeniesienie będzie dotyczyło w szczególności wierzytelności, które wykazują opóźnienia w spłacie. Zwrotne przeniesienie może mieć również na celu odkupienie wszystkich pozostałych w SPV wierzytelności (tzw. zakończenie transakcji). Przeniesienie nastąpi w drodze sprzedaży za cenę równą kwocie nominału pozostającego do spłaty (zapadłego oraz niezapadłego).

Wyjaśnić w tym miejscu należy, że fakt, iż w przypadku sekurytyzacji mamy do czynienia z procesem finansowania podmiotów, na który składa się szereg czynności, nie wyklucza sytuacji, w której poszczególne czynności mogą podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Opisane we wniosku zwrotne przeniesienie wierzytelności – jako dokonywane w drodze umowy sprzedaży – przybierze postać czynności znajdującej się w katalogu art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

W świetle przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie ma bowiem znaczenia, że zwrotne przeniesienie wierzytelności nastąpi w wykonaniu umowy sekurytyzacji jako jeden z jej elementów. Istotne jest to, że zwrotne przeniesienie wierzytelności nastąpi na podstawie umowy sprzedaży, czyli przybierze postać umowy, która wymieniona jest w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, co przesądza o opodatkowaniu tym podatkiem.

W związku z tym należy podkreślić, że jakkolwiek Państwa zapytanie dotyczy opodatkowania zwrotnego przeniesienia wierzytelności podatkiem od czynności cywilnoprawnych, to jednak w pierwszej kolejności rozstrzygnięcia wymaga kwestia czy planowane transakcje – dokonane pomiędzy wskazanymi we wniosku Stronami – podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w świetle przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, bowiem ocena ta ma zasadnicze znaczenie dla ewentualnego objęcia tych czynności podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Opodatkowanie ww. czynności podatkiem od towarów i usług może bowiem skutkować wyłączeniem obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

W interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej znak: 0111-KDIB3-1.4012.528.2022.4.ICZ, wydanej dla Państwa w zakresie podatku od towarów i usług, Organ uznał, że zwrotne przeniesienie wierzytelności do Banku na mocy określonego w umowie prawa lub obowiązku odkupu będzie dokonane w ramach kompleksowej usługi sekurytyzacji świadczonej przez SPV na rzecz Banku i tym samym będzie objęte zakresem podatku od towarów i usług.

Z uwagi zatem na fakt, że opisane we wniosku zwrotne przeniesienie wierzytelności – będzie podlegało uregulowaniom ustawy o podatku od towarów i usług – co wynika z ww. interpretacji – to czynność ta będzie wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Ta interpretacja stanowi ocenę Państwa stanowiska wyłącznie w zakresie przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. W zakresie podatku od towarów i usług wydane zostało odrębne rozstrzygnięcie – znak: 0111-KDIB3-1.4012.528.2022.4.ICZ. Odrębne rozstrzygnięcie zostanie również wydane w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych – znak: 0111-KDIB1-1.4010.460.2022.3.BS.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

· Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja jest zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

· Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;

2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

· Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w `(...)` Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

· w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

· w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa.