0111-KDIB2-2.4014.167.2022.1.PB

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od czynności cywilnoprawnych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

1 czerwca 2022 r. wpłynął Pana wniosek z 24 maja 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy przeniesienia udziału w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu wraz z wkładem budowlanym w zamian za rentę. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawca zawarł umowę w formie aktu notarialnego z krewnym (stosunek osobisty Wnioskodawcy do krewnego – pokrewieństwo 4 linia – druga grupa podatkowa w myśl ustawy o podatku od spadków i darowizn), którą nabył w drodze sprzedaży udział 1/6 w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego wraz z wkładem budowlanym, a zarazem udział 5/6 w tymże lokalu wraz z wkładem budowlanym nabył w wyniku przeniesienia praw w zamian za dożywotnią rentę.

W umowie strony wskazały wartość rynkową spółdzielczego prawa do tego lokalu na kwotę 300 000,00 zł, Wnioskodawca kupił udział 1/6 w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu wraz z wkładem budowlanym za kwotę 50 000,00 zł. Notariusz sporządzający umowę pobrał od umowy sprzedaży podatek od czynności cywilnoprawnych w stawce 2%.

Równolegle została zawarta druga umowa (w ramach jednego aktu notarialnego), przenosząca na Wnioskodawcę udział 5/6 spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu wraz z wkładem budowlanym za dożywotnią rentę, płatną miesięcznie w pieniądzu, na rzecz zbywcy.

Strony w umowie ustaliły szczegółowe warunki płatności renty, zabezpieczyły jej wykonalność. Wartość przedmiotu umowy przeniesienia udziału w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu w zamian za rentę strony określiły na kwotę 250 000,00 zł.

Notariusz sporządzający umowę nie pobrał podatku od czynności cywilnoprawnych od umowy przeniesienia udziału w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu wraz z wkładem budowlanym w zamian za rentę, ani nie pobrał podatku od spadków i darowizn z tego tytułu, wskazując, że umowa przeniesienia udziału w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu w zamian za rentę nie podlega tym podatkom.

Pytanie

Czy Wnioskodawca z tytułu nabycia w drodze przeniesienia udziału w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu wraz z wkładem budowlanym w zamian za rentę był zobowiązany do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych? (pytanie oznaczone we wniosku nr 2)

Pana stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy, notariusz właściwie zastosował przepisy prawa podatkowego i nie pobrał od Wnioskodawcy podatku od czynności cywilnoprawnych z tytułu umowy przeniesienia udziału w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu wraz z wkładem budowlanym w zamian za rentę, gdyż ustawodawca w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych w art. 1 dokładnie sprecyzował zakres przedmiotu opodatkowania objętego zakresem tej ustawy. W przedmiocie opodatkowania nie występuje umowa zawarta przez strony.

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 października 2014 r., sygn.akt V CSK 653/13 wskazał, że nie może być przedmiotem umowy dożywocia przykładowo przeniesienie ograniczonego prawa rzeczowego jakim jest spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu.

W związku z faktem, że zawarta pomiędzy stronami umowa, nie jest umową nazwaną dożywocia, o której mowa w art. 908 § 1 k.c., a umowy nienazwanej tzw. quasi dożywocia, nie są wymienione w zakresie czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, Wnioskodawca uważa, że zawarta pomiędzy stronami umowa, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych (tak interpretacja indywidualna z 7 czerwca 2017 r., Znak: 0114-KDIP3-2.4014.42.2017.1.JG1).

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Na wstępie zaznacza się, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena Pana stanowiska wyłącznie w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych. W pozostałym zakresie wniosku, dotyczącym podatku od spadków i darowizn, zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2022 r. poz. 111 ze zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

Podatkowi podlegają:

1. następujące czynności cywilnoprawne:

a) umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

b) umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,

c) (uchylona),

d) umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

e) umowy dożywocia,

f) umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,

g) (uchylona),

h) ustanowienie hipoteki,

i) ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,

j) umowy depozytu nieprawidłowego,

k) umowy spółki.

W myśl art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy:

Podatkowi podlegają:

2. zmiany umów wymienionych w pkt 1, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4;

3. orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2.

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Tym samym, o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Zatem, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Szczegółowe ustalenie zakresu przedmiotowego ma określone konsekwencje. Ustawodawca, wprowadzając zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył od opodatkowania inne podobne, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie. Oznacza to, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu, nawet gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same bądź podobne do tych, które zostały w nim wyliczone.

Stosownie do art. 3531 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.):

Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Strony zawierające umowę mają wybór pomiędzy ustawowo określonymi wzorcami umów (tzw. „umowami nazwanymi”, tj. „zaproponowanymi przez ustawodawcę” poprzez uregulowanie ich postanowień w przepisach prawa cywilnego) oraz stosunkami, których postanowienia nie mieszczą się w takich wzorcach (tzw. umowy nienazwane).

Na gruncie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podatkowi temu podlegają – na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. e) – umowy dożywocia.

Natomiast zgodnie z art. 4 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych:

Obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem art. 5, ciąży przy umowie dożywocia – na nabywcy własności nieruchomości.

Instytucję umowy dożywocia regulują przepisy ustawy – Kodeks cywilny. Zgodnie z art. 908 § 1 Kodeksu cywilnego:

Jeżeli w zamian za przeniesienie własności nieruchomości nabywca zobowiązał się zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie (umowa o dożywocie), powinien on, w braku odmiennej umowy, przyjąć zbywcę jako domownika, dostarczać mu wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału, zapewnić mu odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie oraz sprawić mu własnym kosztem pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym.

Umowa dożywocia ma więc charakter umowy zobowiązującej, odpłatnej i wzajemnej.

Przedmiotem świadczenia ze strony zbywcy (dożywotnika) jest przeniesienie własności nieruchomości. Ustawa nie ogranicza przy tym możliwości przeniesienia własności nieruchomości w zamian za ustanowienie praw dożywocia tylko do nieruchomości gruntowych. Możliwe zatem jest ustanowienie dożywocia na nieruchomości budynkowej lub lokalowej. W celu wykonania umowy dopuszczalne jest też przeniesienie udziału we współwłasności oraz nieruchomości będącej w użytkowaniu wieczystym.

Zgodnie z art. 244 § 1 Kodeksu cywilnego:

Ograniczonymi prawami rzeczowymi są: użytkowanie, służebność, zastaw, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu oraz hipoteka.

Stosownie do zapisu art. 172 ust. 1 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1208):

Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu jest prawem zbywalnym, przechodzi na spadkobierców i podlega egzekucji. Jest ono ograniczonym prawem rzeczowym.

Na podstawie art. 172 ust. 3 ww. ustawy:

Zbycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu obejmuje także wkład budowlany. Dopóki prawo to nie wygaśnie, zbycie samego wkładu jest nieważne.

Natomiast art. 172 ust. 4 ww. ustawy stanowi, że:

Umowa zbycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. Wypis tego aktu notariusz przesyła niezwłocznie spółdzielni.

Z przytoczonych przepisów wynika, że na podstawie umowy dożywocia można przenieść własność nieruchomości, udział we współwłasności nieruchomości lub nieruchomość będącą w użytkowaniu wieczystym. Nie można natomiast przenieść w wyniku tej umowy spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, ponieważ jest ono ograniczonym prawem rzeczowym.

Równocześnie zgodnie z art. 903 Kodeksu cywilnego:

Przez umowę renty jedna ze stron zobowiązuje się względem drugiej do określonych świadczeń okresowych w pieniądzu lub w rzeczach oznaczonych tylko co do gatunku.

Z opisu stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca wraz z krewnym zawarł umowę przenoszącą na Wnioskodawcę udział 5/6 spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu wraz z wkładem budowlanym za dożywotnią rentę, płatną miesięcznie w pieniądzu, na rzecz zbywcy. Notariusz sporządzający umowę nie pobrał podatku od czynności cywilnoprawnych od umowy przeniesienia udziału w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu wraz z wkładem budowlanym w zamian za rentę, ani nie pobrał podatku od spadków i darowizn z tego tytułu, wskazując, że umowa przeniesienia udziału w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu w zamian za rentę nie podlega tym podatkom.

Reasumując należy stwierdzić, że zawarcie umowy polegającej na przeniesieniu udziału w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego wraz z wkładem budowlanym w zamian za dożywotnią rentę, płatną miesięcznie w pieniądzu, nie należy do katalogu czynności cywilnoprawnych wymienionych w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Czynności opisanej we wniosku nie można zakwalifikować, np. jako umowy dożywocia, wymienionej w tym katalogu ani żadnej innej umowy tym katalogiem objętej. A zatem przedstawiona we wniosku umowa nie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego przedstawionym przez Pana w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

· Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

· Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;

2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w `(...)`. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).