0111-KDIB2-3.4014.167.2022.4.JS

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od czynności cywilnoprawnych – jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

1 kwietnia 2022 r. wpłynął Państwa wniosek z 1 kwietnia 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczył m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy cash poolingu. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – w piśmie z 6 czerwca 2022 r. (wpływ 6 czerwca 2022 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

E. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej: „Wnioskodawca” lub „Strona”) będący polskim rezydentem podatkowym, zamierza przystąpić do funkcjonującego w grupie X, do której należy Wnioskodawca, systemu zarządzania płynnością finansową, tzw. cash poolingu. Celem usługi cash poolingu świadczonej przez bank (dalej: „Bank”) na rzecz spółek z grupy, do której należy Wnioskodawca oraz na rzecz Wnioskodawcy, jest umożliwienie Wnioskodawcy i pozostałym uczestnikom zwiększenia efektywności krótkoterminowego zarządzania środkami pieniężnymi poprzez optymalizację gospodarowania dostępnymi środkami pieniężnymi i minimalizację kosztów odsetkowych.

Usługa cash poolingu polega na zarządzaniu przez Bank przepływami środków finansowych pomiędzy rachunkami bieżącymi klientów tej usługi, czyli Wnioskodawcy, pozostałych uczestników systemu (łącznie: „Uczestnicy”) oraz spółki z siedzibą w Niemczech, należącej także do tej samej grupy kapitałowej, pełniącej rolę tzw. pool leadera (dalej: „Pool Leader”) w celu centralnego łączenia płynności w oparciu o konwencjonalne procedury przelewów bankowych. Dla Wnioskodawcy (ale także dla pozostałych Uczestników), ten system zarządzania środkami pieniężnymi będzie w szczególności:

- ułatwiać wewnątrzgrupowe transfery pieniężne,

- zmniejszać nadwyżki i deficyty środków pieniężnych na rachunkach bankowych, minimalizując w ten sposób koszty odsetek i ryzyko inwestycyjne,

- zmniejszać koszty poprzez kompensowanie wewnątrzgrupowe i bilansowanie środków pieniężnych.

Usługa jest realizowana w oparciu o umowę o prowadzenie systemu zarządzania środkami pieniężnymi dla grupy rachunków, która została zawarta pomiędzy Bankiem a pozostałymi Uczestnikami i Pool Leaderem (dalej: „Umowa”) oraz w oparciu o porozumienie w sprawie scentralizowanego zarządzania gotówką, zawarte pomiędzy pozostałymi Uczestnikami i Pool Leaderem (dalej: „Porozumienie”). Wnioskodawca planuje przystąpić jako strona zarówno do Umowy, jak i do Porozumienia. Możliwe, że w przyszłości także inni Uczestnicy będą przystępować do Umowy oraz do Porozumienia.

Pozostali Uczestnicy, podobnie jak Wnioskodawca są polskimi rezydentami podatkowymi. W celu realizacji Umowy, każdy z Uczestników korzysta (a Wnioskodawca będzie korzystał) z bieżącego rachunku bankowego w PLN, prowadzonego na rzecz Uczestników przez Bank (dalej: „Rachunki”). Jednocześnie, wyłącznie dla potrzeb prowadzenia rozliczeń w ramach systemu cash poolingu, Bank prowadzi na rzecz Pool Leadera rachunek techniczny (dalej: „Rachunek Techniczny Pool Leadera”). Pool Leader także posiada rachunek operacyjny prowadzony przez Bank (dalej: „Rachunek Operacyjny Pool Leadera”). Pool Leader jest niemieckim rezydentem podatkowym oraz podmiotem dominującym w grupie kapitałowej, do której należy Wnioskodawca oraz pozostali Uczestnicy.

Zgodnie z treścią Umowy, Bank udziela Uczestnikom, na warunkach określonych w Umowie, limitów dziennych, tj. kwot, do których są realizowane obciążenia Rachunków Uczestników w przypadku braku środków dostępnych na tych rachunkach (dalej: „Limity Dzienne”). Dostępność i łączna wartość wykorzystania Limitów Dziennych przez każdego z osobna i wszystkich łącznie Uczestników w każdym momencie dnia roboczego nie będzie większa niż środki własne Uczestników i Pool Leadera (rozumiane jako środki pieniężne przechowywane na Rachunkach i Rachunku Operacyjnym Pool Leadera pomniejszone o sumę wykorzystanych w danym momencie Limitów Dziennych). W przypadku, w którym wykorzystanie Limitu Dziennego zostanie spłacone najpóźniej do zamknięcia rozliczeń płatniczych danego dnia, Limit Dzienny nie podlega oprocentowaniu.

Usługa cash poolingu rzeczywistego świadczona przez Bank na rzecz Uczestników i Pool Leadera polega na codziennym bilansowaniu (zerowaniu) środków zgromadzonych na Rachunkach i Rachunku Technicznym Pool Leadera. W związku z usługą każdego dnia roboczego (na koniec dnia) konsolidowane są konta Uczestników.

W przypadku, gdy suma sald Rachunków jest dodatnia, Bank obciąża Rachunek Techniczny Pool Leadera kwotą odpowiadającą łącznemu saldu wszystkich Rachunków i uznaje rachunek operacyjny Pool Leadera tą kwotą. Jednocześnie, jeżeli Uczestnik do końca dnia nie spłaci Limitu Dziennego, wówczas Pool Leader za zgodą takiego Uczestnika dokona spłaty jego zadłużenia i w tym celu Bank (na podstawie upoważnienia) obciąży z końcem dnia Rachunek Techniczny Pool Leadera kwotą niespłaconego przez danego Uczestnika Limitu Dziennego.

W wyniku tak dokonanej konwersji długu, Pool Leader, na podstawie tzw. subrogacji, określonej w art. 518 § 1 pkt 3 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, wstępuje w prawa wierzyciela w zakresie spłaconego Limitu Dziennego danego Uczestnika. Jeżeli po spłacie Limitów Dziennych Uczestników w sposób opisany powyżej, na Rachunku Technicznym Pool Leadera będzie występować saldo ujemne (debetowe), wówczas pozostali Uczestnicy, którzy na koniec danego dnia posiadają środki pieniężne na Rachunkach, dokonają spłaty zadłużenia Pool Leadera i w tym celu Bank (na podstawie upoważnienia) obciąży z końcem dnia Rachunek danego Uczestnika (do wysokości salda dodatniego występującego na Rachunku danego Uczestnika). W wyniku tak dokonanej konwersji długu, Uczestnik, który dokonał spłaty zadłużenia Pool Leadera, na podstawie tzw. subrogacji, określonej w art. 518 § 1 pkt 3 ustawy Kodeks cywilny, wstępuje w prawa wierzyciela w zakresie spłaconego zadłużenia Pool Leadera. W wyniku tak przeprowadzonych operacji, na początek kolejnego dnia, saldo na Rachunkach będzie wynosiło zero. Jedynie na Rachunku Operacyjnym Pool Leadera może występować saldo dodatnie.

W przypadku, gdy suma sald Rachunków jest ujemna, Bank obciąża Rachunek Operacyjny Pool Leadera kwotą odpowiadającą łącznemu saldu wszystkich Rachunków i uznaje Rachunek Techniczny Pool Leadera tą kwotą. Jednocześnie, w przypadku, gdy na Rachunku Uczestnika lub na Rachunku Technicznym Pool Leadera wystąpi saldo ujemne, wówczas zastosowanie znajdzie identyczny mechanizm jak w przypadku, gdy suma sald Rachunków jest dodatnia (opisany powyżej). W wyniku tak przeprowadzonych operacji, na początek kolejnego dnia, saldo na Rachunkach będzie wynosiło zero. Jedynie na Rachunku Operacyjnym Pool Leadera będzie mogło występować saldo ujemne.

Zgodnie z Umową, każdy z Uczestników jest (a Wnioskodawca będzie) zobowiązany do ponoszenia opłat na rzecz Banku z tytułu świadczonych przez Bank usług na podstawie Umowy.

Zgodnie z treścią Umowy, jeżeli Limit Dzienny wykorzystany w danym dniu nie zostanie spłacony w terminie do końca danego dnia z przyczyn, za które Bank nie ponosi odpowiedzialności, Bank naliczy od tak powstałego zadłużenia odsetki (dalej: „Odsetki za Brak Spłaty”).

Oprócz opisanych powyżej funkcji, rolą Pool Leadera, zgodnie z Umową jest także m.in.:

- wykonywanie wszelkich działań związanych z zawarciem Umowy w imieniu Uczestników,

- dokonywanie zmian Limitów Dziennych przyznanych poszczególnym Uczestnikom (na podstawie pełnomocnictwa udzielonego przez Bank w tym zakresie),

- ponoszenie solidarnej odpowiedzialność za wszelkie zobowiązania Uczestników wynikające z uczestnictwa w systemie cash poolingu.

Na podstawie zapisów Porozumienia, Pool Leader jest również odpowiedzialny za:

- ustalanie i zarządzanie limitami instrumentu finansowania Uczestników (limitów dziennych),

- ustalanie poziomu oprocentowania,

- sporządzanie i przekazywanie wyciągów dokumentujących przepływy pomiędzy rachunkami Uczestników,

- informowanie Uczestników m.in. o istotnej zmianie struktury ryzyka niektórych funduszy Grupy, przyznaniu istotnego zabezpieczenia na pokrycie finansowania bankowego lub kapitałowego, włączeniu dodatkowej spółki do systemu cash poolingu, zmianie ratingu kredytowego Pool Leadera, niektórych zmianach krótkoterminowej płynności finansowej.

Zgodnie z treścią Porozumienia, udzielenie finansowania oraz otrzymanie finansowania w ramach systemu cash poolingu, do którego należą pozostali Uczestnicy, a do którego przystąpi Wnioskodawca, podlega oprocentowaniu na warunkach rynkowych określanych przez Pool Leadera. Tym samym, w stosunku do Uczestników naliczane są odsetki od udzielonego i otrzymanego finansowania.

Na moment dokonywania przelewów, w tym przelewów o charakterze odsetkowym na rzecz Pool Leadera, Uczestnicy będą posiadać certyfikat rezydencji Pool Leadera, potwierdzający jego niemiecką rezydencję podatkową, a także – w przypadku, w którym Pool Leader będzie rzeczywistym właścicielem wypłacanych lub kapitalizowanych przez Uczestnika odsetek w rozumieniu art. 4a pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, pisemne oświadczenie potwierdzające, że Pool Leader jest rzeczywistym właścicielem wypłacanych lub kapitalizowanych przez Udziałowca odsetek.

Przed dokonaniem płatności lub kapitalizacji odsetek, Uczestnicy zweryfikują warunki zastosowania stawek wynikających z umowy między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od majątku podpisana w Berlinie dnia 14 maja 2003 r. (dalej: „PL-DE DTT”) z należytą starannością uwzględniającą charakter oraz skalę działalności prowadzonej przez Uczestników.

Pozostali Uczestnicy przed zawarciem Umowy i Porozumienia, wystąpili z wnioskiem wspólnym o wydanie interpretacji podatkowej o identycznej treści jak złożony wniosek oraz zadali identyczne pytania. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wydał w tym zakresie 3 interpretacje podatkowe (w zakresie pytań dotyczących podatku dochodowego od osób prawnych, podatku od towarów i usług oraz podatku od czynności cywilnoprawnych).

W uzupełnieniu wniosku wskazali Państwo m.in., dane identyfikujące Pool Leadera.

Zaznaczamy, że przywołując za Państwem treść opisu zdarzenia przyszłego pominęliśmy tę jego część, która znajduje się w treści uzupełnienia a odnosi się wyłącznie do zagadnienia dotyczącego podatku od towarów i usług.

Pytanie dotyczące podatku od czynności cywilnoprawnych

Czy w związku z przystąpieniem i wykonywaniem Umowy i Porozumienia, powstanie dla Państwa obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych? (pytanie oznaczone we wniosku nr 1)

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Państwa, w związku z przystąpieniem i wykonywaniem Umowy i Porozumienia, nie powstanie obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych po Państwa stronie.

I. Zamknięty katalog czynności objętych podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, podatkowi podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

2. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,

3. umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

4. umowy dożywocia,

5. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,

6. ustanowienie hipoteki,

7. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego oraz odpłatnej służebności,

8. umowy depozytu nieprawidłowego,

9. umowy spółki.

Ponadto, podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają zmiany powyższych umów, jeśli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania tym podatkiem, jak również orzeczenia sądów (w tym sądów polubownych) oraz ugody – jeśli wywołują one takie same skutki prawne, jak wymienione powyżej czynności cywilnoprawne (zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych).

Mając na uwadze powyższe uznaje się, iż katalog czynności opodatkowanych podatkiem od czynności cywilnoprawnych jest katalogiem zamkniętym, co oznacza, że opodatkowaniu tym podatkiem podlegają wyłącznie czynności cywilnoprawne enumeratywnie wymienione w powołanym wyżej przepisie.

II. Umowa cash poolingu oraz Porozumienie poza katalogiem czynności opodatkowanych podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Umowa o prowadzenie systemu zarządzania środkami pieniężnymi dla grupy rachunków oraz porozumienie w sprawie scentralizowanego zarządzania gotówką nie zostały zawarte we wskazanym powyżej zamkniętym katalogu czynności opodatkowanych podatkiem od czynności cywilnoprawnych i w konsekwencji – nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Co więcej, opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie podlegają także czynności prawne wykonywane w ramach Umowy, w tym m.in. subrogacja, do której dochodzi na podstawie zapisów Umowy i zastosowania art. 518 § 1 pkt 3 Kodeksu cywilnego.

Wskazać należy, że umowa o prowadzenie systemu zarządzania środkami pieniężnymi dla grupy rachunków, potocznie zwana umową zarządzania płynnością finansową czy też umową cash poolingu, jest umową nienazwaną, tj. nieuregulowaną przepisami prawa (w tym w szczególności przepisami Kodeksu cywilnego i przepisami prawa podatkowego).

Istotą usługi kompleksowego zarządzania płynnością finansową, jaką jest cash pooling, jest wielostopniowy, rozbudowany system rozliczeń finansowych w obrębie danej grupy podmiotów, zawierający w sobie czynności polegające na transferze środków pieniężnych w ramach rachunków bankowych. Nie jest to zaś żadna z czynności wymienionych w zamkniętym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, w szczególności zaś nie jest to umowa pożyczki, czy też umowa depozytu nieprawidłowego.

Zauważyć należy, iż:

- W myśl art. 720 § 1 Kodeksu cywilnego, przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości;

- Depozyt nieprawidłowy został natomiast uregulowany w art. 845 Kodeksu cywilnego. Na mocy tego przepisu depozyt nieprawidłowy jest formą przechowania, w której przechowawca może rozporządzać oddanymi na przechowanie pieniędzmi lub innymi rzeczami oznaczonymi tylko co do gatunku. Uznaje się więc, że depozyt nieprawidłowy (przechowanie nieprawidłowe) jest umową szczególnego rodzaju, zawierającą elementy przechowania i pożyczki.

W świetle powołanych wyżej uregulowań należy uznać, iż konstrukcja cash poolingu nie wyczerpuje istotnych znamion pożyczki ani umowy depozytu nieprawidłowego.

Przede wszystkim, w odróżnieniu od tych umów, Umowa zakłada uczestnictwo co najmniej trzech podmiotów: podmiotu posiadającego dodatnie saldo na rachunku bankowym, podmiotu posiadającego ujemne saldo na rachunku bankowym oraz Banku występującego w roli świadczącego usługę kompleksowego zarządzania płynnością finansową. Ponadto, w przypadku cash poolingu brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot. W strukturze tej powstają dla uczestników określone prawa i obowiązki, ale nie dochodzi do zawarcia umowy pożyczki ani umowy depozytu nieprawidłowego.

Odnosząc powyższe do analizowanej sprawy należy podkreślić, iż stronami Umowy będzie kilkadziesiąt podmiotów z grupy kapitałowej oraz Bank. Ponadto, w związku z Umową, ani Porozumieniem żaden z Uczestników nie zobowiązuje się do przeniesienia na innego Uczestnika systemu, bądź na rzecz Pool Leadera lub Banku jakiejkolwiek kwoty pieniędzy w określonym czasie, tak aby ten inny podmiot mógł tą kwotą dysponować.

Podsumowując, Umowa, ani Porozumienie nie stanowią umowy depozytu nieprawidłowego ani umowy pożyczki, w związku z czym nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

III. Subrogacja czynnością nieopodatkowaną podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem Zainteresowanych, również czynność prawna będąca podstawą zerowania Rachunków w ramach Umowy, tj. subrogacja, czyli wstąpienie w prawa zaspokojonego wierzyciela poprzez spłacenie cudzego długu za zgodą wyrażoną przez spłacanego dłużnika (na podstawie art. 518 § 1 pkt 3 Kodeksu cywilnego), nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych jako czynność niewymieniona w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Należy podkreślić, że podstawowym celem dokonania przez Uczestników subrogacji w ramach Umowy, w wyniku której następuje spłata salda ujemnego na Rachunku jednego Uczestnika przez Pool Leadera za pośrednictwem Rachunku Technicznego Pool Leadera jest doprowadzenie do zmiany dłużnika wobec Banku. W efekcie tej czynności, następuje zatem zmiana dłużnika wobec Banku na Pool Leadera, który dysponuje wystarczającymi środkami finansowymi na spłatę długu innego Uczestnika wobec Banku. Należy podkreślić, iż cel ten nie mógłby być osiągnięty w przypadku udzielenia przez Pool Leadera pożyczki Uczestnikowi, gdyż w wyniku takiej czynności zmieniłby się wierzyciel a nie dłużnik. W związku z tym, konwersja długu w wyniku subrogacji, dokonana na podstawie art. 518 § 1 pkt 3 Kodeksu cywilnego, również nie powinna być interpretowana jako udzielenie pożyczki Uczestnikowi przez Pool Leadera.

IV. Zwolnienie z podatku od towarów i usług – brak podatku od czynności cywilnoprawnych.

Niezależnie od powyższego należy zauważyć, iż na podstawie art. 2 pkt 4 lit. b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, opodatkowaniu tym podatkiem nie podlegają czynności cywilnoprawne (inne niż umowa spółki i jej zmiany), jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest zwolniona z podatku od towarów i usług.

Zgodnie zaś z art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o podatku od towarów i usług, do usług zwolnionych od podatku od towarów i usług należą m.in. usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług.

W świetle powyższych przepisów, usługa polegająca na kompleksowym zarządzaniu płynnością finansową grupy kapitałowej (cash pooling) mieści się w zakresie usług, o których mowa powyżej, a więc podlega zwolnieniu z podatku od towarów i usług. W konsekwencji, jest to czynność, dla której jedna ze stron (w analizowanej sytuacji Bank) jest zwolniona z podatku od towarów i usług, a więc nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na mocy art. 2 pkt 4 lit. b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Na potwierdzenie swojego stanowiska przywołali Państwo szereg interpretacji indywidualnych wydanych przez organy podatkowe.

Powyżej przywołano tylko tę część Państwa stanowiska, która odnosi się do opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2022 r. poz. 111 ze zm.):

Podatkowi podlegają następujące czynności:

a) umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

b) umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,

c) (uchylona),

d) umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

e) umowy dożywocia,

f) umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,

g) (uchylona),

h) ustanowienie hipoteki,

i) ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,

j) umowy depozytu nieprawidłowego,

k) umowy spółki.

W myśl art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy:

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają również zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne.

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Należy stwierdzić, że umowa cash poolingu pozostaje umową nienazwaną. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.) – w księdze trzeciej zobowiązania – nie zawiera przepisów odnoszących się do tego typu umowy.

Umowa cash poolingu jest najbardziej zbliżona swą konstrukcją do umowy pożyczki wymienionej w katalogu określonym w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Jednakże nie jest taką umową, bowiem w myśl art. 720 § 1 ustawy Kodeks cywilny:

Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Przedstawiona we wniosku konstrukcja umowy cash poolingu, jako sposobu zarządzania płynnością finansową uczestniczących podmiotów, pomimo zawierania w sobie pewnych elementów pożyczki, nie wyczerpuje istotnych jej znamion. Cash pooling polega na umożliwieniu lepszej gospodarki finansowej grupy kapitałowej. Dzięki tej usłudze można skompensować niedobory środków podmiotów należących do danej grupy nadwyżkami innych podmiotów należących do tej samej grupy oraz korzystnie zagospodarować nadwyżkę środków. W przypadku cash poolingu mamy do czynienia z trzema przynajmniej podmiotami, a mianowicie: podmiotem posiadającym wolne środki finansowe, podmiotem posiadającym niedobór tych środków oraz podmiotem występującym w roli pośrednika działającego we własnym imieniu.

Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot. Uczestnik cash poolingu posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tak samo uczestnik, który posiada niedobory nie wie, środkami którego podmiotu zostaną one zniwelowane. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest – co do zasady – rachunek zbiorczy, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników cash poolingu lub też rachunek któregoś z uczestników, który posiada saldo dodatnie.

Przedstawiona we wniosku konstrukcja cash poolingu, jako sposobu gospodarowania wolnymi środkami finansowymi uczestników niewątpliwie będzie zawierała w sobie pewne elementy kredytowania jednych podmiotów przez drugie. Nie sposób jednak uznać, że będzie wyczerpywać ona wszystkie elementy przedmiotowo istotne dla umowy pożyczki.

Czynności tego typu nie można wobec tego uznać jako umowy pożyczki.

Umowa cash poolingu jest też zbliżona swą konstrukcją do umowy depozytu nieprawidłowego. Nie stanowi jednakże umowy depozytu nieprawidłowego, gdyż nie spełnia jego warunków.

Zgodnie z art. 845 Kodeksu cywilnego:

Jeżeli z przepisów szczególnych albo z umowy lub okoliczności wynika, że przechowawca może rozporządzać oddanymi na przechowanie pieniędzmi lub innymi rzeczami oznaczonymi tylko co do gatunku, stosuje się odpowiednio przepisy o pożyczce (depozyt nieprawidłowy). Czas i miejsce zwrotu określają przepisy o przechowaniu.

Umowa cash poolingu nie wyczerpuje zatem znamion instytucji depozytu nieprawidłowego.

W związku z powyższym, należy stwierdzić, że skoro zawarcie umowy cash poolingu nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych a czynności tego typu nie można zakwalifikować, jako umowy pożyczki czy też innej czynności tym katalogiem objętej, to tym samym – z powyższych przyczyn – czynności dokonywane w ramach umowy cash poolingu dotyczące zarządzania wspólną płynnością finansową nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych; nie mieszczą się bowiem w katalogu czynności ściśle wymienionych jako podlegające opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zatem umowa o prowadzenie systemu zarządzania środkami pieniężnymi dla grupy rachunków oraz porozumienie w sprawie scentralizowanego zarządzania gotówką, jak i czynności w ramach nich wykonywane, nie będą podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, a tym samym po Państwa stronie nie powstanie obowiązek podatkowy w tym podatku.

Tym samym, skoro wskazane we wniosku czynności nie zostały wymienione wśród tych czynności, które określone są w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, to zbędna jest analiza możliwości zastosowania wyłączenia z opodatkowania, o którym mowa w art. 2 pkt 4 cyt. ustawy.

Na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych:

Nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany:

a) w zakresie, w jakim są opodatkowane podatkiem od towarów i usług,

b) jeżeli przynajmniej jedna ze stron jest zwolniona od podatku od towarów i usług z tytułu dokonania tej czynności, z wyjątkiem:

– umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,

– umów sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Państwa wniosek dotyczy również podatku dochodowego od osób prawnych oraz podatku od towarów i usług. W zakresie tych podatków zostaną wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Państwo do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;

2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa.