0111-KDIB2-3.4014.451.2021.1.JKA

Interpretacja indywidualna

– stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

7 grudnia 2021 r. wpłynął Pana wniosek z 6 grudnia 2021 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od czynności cywilnoprawnych. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Po śmierci mamy złożył Pan SD-Z2, 16 maja 2014 r. W tym SD-Z2 ujęte zostały środki zgromadzone na kontach po zmarłej oraz wyszczególniono wszystkie nieruchomości wraz z ich wyceną na dzień złożenia deklaracji. Rodzeństwa wraz z Panem było pięcioro. Tymi środkami płatniczymi, którymi mogli się Państwo podzielić, to się podzieliliście – otrzymał Pan wtedy 168.000 zł.

Część banków nie wypłaciła środków z uwagi na swoje regulaminy i żądały one założenia sprawy o dział spadku lub pojawienia się w banku wszystkich spadkobierców razem, co wtedy było niemożliwe.

Na tę chwilę macie Państwo już wyrok z działu spadku i wyszło, że otrzymał Pan nieruchomość przekraczającą wartość przypadającą dla każdego ze spadkobierców i ma Pan do spłaty dla rodzeństwa łączną kwotę 165.600 zł. Kwota ta całkowicie mieści się w kwocie, którą otrzymał Pan również ze spadku, a na którą złożył Pan już SD-Z2 w roku 2014.

W różnych urzędach, do których Pan dzwonił, w tym również do Krajowej Informacji Skarbowej, otrzymywał Pan 2 różne od siebie informacje.

1. Informowano Pana, że jeżeli kwota spłaty w dziale spadku jest mniejsza niż wypłacona Panu kwota z tego samego spadku wcześniej, to nic Pan nie składa i nie płaci, bo dopłata pokryta będzie również ze środków ze spadku.

2. W drugim przypadku informowano Pana, że jest Pan zobowiązany złożyć deklarację i opłacić podatek – 2 procent od spłaty rodzeństwa.

Uważa Pan, że pierwsza interpretacja jest bardziej logiczna, bo w skład masy spadkowej wchodziły również wypłacone Panu środki pieniężne, z których pokryje Pan spłatę rodzeństwa. Prosi Pan o informację, która z wersji – 1 czy 2 – jest prawidłowa.

Pytanie

Czy w związku ze spłatą rodzeństwa za przydzieloną Panu nieruchomość w sądzie, pieniędzmi, które otrzymał Pan w całości z tego samego spadku, ma Pan obowiązek złożyć deklarację PCC (podatek od czynności cywilnoprawnych)-3 i od kwoty 165.600 zł opłacić 2% podatku?

Pana stanowisko w sprawie

Uważa Pan, że zarówno otrzymana w Sądzie nieruchomość jak i środki pieniężne, którymi dokonana zostanie spłata rodzeństwa pochodzą z tego samego źródła, tj. spadku po zmarłej mamie, a na całość złożono już SD-Z2, więc nie powinien Pan mieć obowiązku składania PCC-3 i płacenia 2% podatku.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. f) w związku z art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2020 r. poz. 815 ze zm.):

Podatkowi podlegają umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat, a także zmiany tych umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4 oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2.

W myśl art. 1 ust. 2 pkt 3 tejże ustawy:

Przepisy ustawy o umowie o dziale spadku oraz umowie o zniesieniu współwłasności – stosuje się odpowiednio do:

a) nabycia własności rzeczy wspólnej lub wspólnego prawa majątkowego albo ich części przez niektórych dotychczasowych współwłaścicieli na dalszą współwłasność – w części spłat lub dopłat,

b) odpłatnego wyodrębnienia własności lokali na rzecz niektórych lub wszystkich współwłaścicieli.

Jak stanowi art. 3 ust. 1 pkt 1 oraz pkt 3 cyt. ustawy:

Obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem ust. 2, powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej lub z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia sądu, doręczenia wyroku sądu polubownego lub zawarcia ugody - od przedmiotów opodatkowania określonych w art. 1 ust. 1 pkt 3.

Stosownie do treści art. 4 pkt 5 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych:

Obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem art. 5, ciąży – przy umowie o dział spadku lub o zniesienie współwłasności – na podmiocie nabywającym rzeczy lub prawa majątkowe ponad udział w spadku lub we współwłasności.

Art. 5 ust. 1 ww. ustawy stanowi, że:

Obowiązek zapłaty podatku ciąży na podatnikach tego podatku.

Jak wynika z treści art. 6 ust. 1 pkt 5 oraz art. 6 ust. 2-4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych:

Podstawę opodatkowania stanowi przy umowie o zniesienie współwłasności lub o dział spadku – wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego nabytego ponad wartość udziału we współwłasności lub spadku.

Wartość rynkową przedmiotu czynności cywilnoprawnych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia, oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia dokonania tej czynności, bez odliczania długów i ciężarów.

Jeżeli podatnik nie określił wartości przedmiotu czynności cywilnoprawnej lub wartość określona przez niego nie odpowiada, według oceny organu podatkowego, wartości rynkowej, organ ten wezwie podatnika do jej określenia, podwyższenia lub obniżenia, w terminie nie krótszym niż 14 dni od dnia doręczenia wezwania, podając jednocześnie wartość według własnej, wstępnej oceny.

Jeżeli podatnik, pomimo wezwania, o którym mowa w ust. 3, nie określił wartości lub podał wartość nieodpowiadającą wartości rynkowej, organ podatkowy dokona jej określenia z uwzględnieniem opinii biegłego lub przedłożonej przez podatnika wyceny rzeczoznawcy. Jeżeli organ podatkowy powoła biegłego, a wartość określona z uwzględnieniem jego opinii różni się o więcej niż 33% od wartości podanej przez podatnika, koszty opinii ponosi podatnik.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 2 cyt. ustawy:

Stawki podatku wynoszą od umów zamiany, dożywocia, o dział spadku, o zniesienie współwłasności oraz darowizny:

a) przy przeniesieniu własności nieruchomości, rzeczy ruchomych, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym – 2%,

b) przy przeniesieniu własności innych praw majątkowych – 1%.

W myśl art. 10 ust. 1 ww. ustawy:

Podatnicy są obowiązani, bez wezwania organu podatkowego, złożyć deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych, według ustalonego wzoru, oraz obliczyć i wpłacić podatek w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, z wyłączeniem przypadków, gdy podatek jest pobierany przez płatnika, oraz przypadków, o których mowa w ust. 1a.

Przepisy ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie zawierają definicji spadku oraz działu spadku, z tego względu w tym zakresie należy sięgnąć do przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.).

Stosownie do treści art. 922 § 1 Kodeksu cywilnego:

Prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi niniejszej.

Jak wynika z art. 924 i 925 ww. Kodeksu:

Spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy.

Spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku.

Zgodnie natomiast z art. 1035, 1037 § 1 i 1038 § 1 cyt. Kodeksu:

Jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych z zachowaniem przepisów niniejszego tytułu.

Dział spadku może nastąpić bądź na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców.

Sądowy dział spadku powinien obejmować cały spadek. Jednakże z ważnych powodów może być ograniczony do części spadku.

Odpowiednio więc, stosownie do art. 195 Kodeksu cywilnego :

Własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność).

Jak stanowi art. 210 § 1 cyt. Kodeksu:

Każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Uprawnienie to może być wyłączone przez czynność prawną na czas nie dłuższy niż lat pięć. Jednakże w ostatnim roku przed upływem zastrzeżonego terminu dopuszczalne jest jego przedłużenie na dalsze lat pięć; przedłużenie można ponowić.

Natomiast w myśl art. 212 tejże ustawy :

§ 1. Jeżeli zniesienie współwłasności następuje na mocy orzeczenia sądu, wartość poszczególnych udziałów może być wyrównana przez dopłaty pieniężne. Przy podziale gruntu sąd może obciążyć poszczególne części potrzebnymi służebnościami gruntowymi.

§ 2. Rzecz, która nie daje się podzielić, może być przyznana stosownie do okoliczności jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych albo sprzedana stosownie do przepisów kodeksu postępowania cywilnego.

§ 3. Jeżeli ustalone zostały dopłaty lub spłaty, sąd oznaczy termin i sposób ich uiszczenia, wysokość i termin uiszczenia odsetek, a w razie potrzeby także sposób ich zabezpieczenia. W razie rozłożenia dopłat i spłat na raty terminy ich uiszczenia nie mogą łącznie przekraczać lat dziesięciu. W wypadkach zasługujących na szczególne uwzględnienie sąd na wniosek dłużnika może odroczyć termin zapłaty rat już wymagalnych.

Dział spadku jest instytucją odrębną od dziedziczenia (nabycia spadku), który mogą ale nie muszą dokonać spadkobiercy po nabyciu spadku.

W tym miejscu należy podkreślić, że dokonanie działu spadku możliwe jest jedynie pomiędzy spadkobiercami konkretnej masy spadkowej konkretnego spadkodawcy.

Zgodnie z przepisami ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych dział spadku podlega opodatkowaniu, jeżeli wiąże się z obowiązkiem spłat lub dopłat. Spłata stanowi wyrażoną w pieniądzu równowartość udziału w majątku spadkowym i występuje wówczas przy dziale spadku, gdy całość majątku spadkowego przyznano jednemu lub kilku ze spadkobierców. Natomiast dopłata ma wyrównać różnice powstałe wskutek fizycznego podziału majątku między spadkobierców, gdy zachodzą rozbieżności między faktycznie przyznaną im częścią majątku a udziałem w spadku.

Podsumowując, umowa o dział spadku (lub orzeczenie w tym zakresie) podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. f) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, jeżeli wiąże się ze spłatą lub dopłatą i obowiązek uiszczenia tego podatku ciąży na nabywającym rzeczy ponad udział w spadku. Natomiast w przypadku nieodpłatnego działu spadku – a więc umowy (lub orzeczenia), w którym nie występują spłaty lub dopłaty – nie dochodzi do opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Jak wynika ze stanu faktycznego, po śmierci mamy złożył Pan SD-Z2, 16 maja 2014 r. W tym SD-Z2 ujęte zostały środki zgromadzone na kontach po zmarłej oraz wyszczególniono wszystkie nieruchomości wraz z ich wyceną na dzień złożenia deklaracji. Rodzeństwa wraz z Panem było pięcioro. Tymi środkami płatniczymi, którymi mogli się Państwo podzielić, to się podzieliliście – otrzymał Pan wtedy 168.000 zł. Na tę chwilę macie Państwo już wyrok z działu spadku i wyszło, że otrzymał Pan nieruchomość przekraczającą wartość przypadającą dla każdego ze spadkobierców i ma Pan do spłaty dla rodzeństwa łączną kwotę 165.600 zł. Kwota ta całkowicie mieści się w kwocie, którą otrzymał Pan również ze spadku, a na którą złożył Pan już SD-Z2 w roku 2014.

Zatem, w pierwszej kolejności należy ustalić majątek spadkowy. Następnie ustalić, w jakiej części majątku spadkowego nastąpią spłaty tytułem działu spadku, gdyż w tej części czynność podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych.

Jak wynika z przepisów przywołanych powyżej, opodatkowaniu podlega umowa o dział spadku, jeżeli wiąże się ona z obowiązkiem spłat lub dopłat. Podstawą opodatkowania jest wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego nabytego ponad wartość udziału w spadku.

Istotne jest zatem czy w wyniku działu spadku – w zakresie w jakim czynności te dotyczą spłat lub dopłat – dojdzie do nabycia przez Pana (dokonującego spłaty/dopłaty), majątku o wartości większej niż wartość majątku nabytego przez Pana uprzednio tytułem spadku.

W związku z powyższym, jako że w przypadku sądowego działu spadku – w części dotyczącej spłat – obowiązek uiszczenia podatku od czynności cywilnoprawnych ciąży na podmiocie nabywającym rzecz ponad udział w spadku, to w sytuacji, gdy w wyniku działu spadku nabył Pan rzeczy ponad wartość przysługującego Panu majątku nabytego w spadku (czyli sprzed działu spadku) – na skutek opisanej czynności (w zakresie w jakiej dotyczy ona spłaty), jest Pan zobowiązany do obliczenia podatku od czynności cywilnoprawnych, złożenia deklaracji PCC-3 oraz wpłacenia podatku we właściwym terminie organowi podatkowemu. Podstawę opodatkowania w tym przypadku, w myśl art. 6 ust 1 pkt 5 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych stanowić będzie wartość rynkowa majątku nabytego przez Pana w wyniku działu spadku ponad Pana pierwotny udział w spadku. Dla ustalenia podstawy opodatkowania nie ma więc znaczenia wysokość spłaty.

Ponadto, bez wpływu na rozstrzygnięcie pozostaje kwestia pochodzenia środków, z których dokona Pan spłaty, a więc to, że one również pochodzą ze spadku. Dział spadku ze spłatą stanowi odrębny przedmiot opodatkowania względem pierwotnego dziedziczenia i fakt nabycia środków w spadku oraz zgłoszenia ich nabycia jest obojętny w skutkach względem opodatkowania działu spadku podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

· Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.

· Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;

2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

· Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w `(...)` . Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

· w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

· w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa.