Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od czynności cywilnoprawnych jest prawidłowe.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

17 września 2021 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 13 września 2021 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych nieodpłatnego zniesienia współwłasności nieruchomości obciążonej hipoteką. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 6 grudnia 2021 r. (wpływ 9 grudnia 2021 r.). Treść wniosku wspólnego jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1. Zainteresowana będąca stroną postępowania:

I.W.

(…);

2. Zainteresowany niebędący stroną postępowania:

M.D.

(…);

Opis zdarzenia przyszłego

W 2016 r. nabyła Pani (Zainteresowana będąca stroną postępowania, dalej I.W., Wnioskodawczyni) wraz z Zainteresowanym niebędącym stroną postępowania (dalej M.D.) na zasadzie współwłasności dom jednorodzinny. W chwili nabycia byli Państwo stanu wolnego, są Państwo osobami niespokrewnionymi, nie pozostają Państwo ze sobą w związku małżeńskim, co za tym idzie są Państwo zaliczani do tzw. III grupy podatkowej w rozumieniu ustawy o podatku od spadków i darowizn. Nabycie przedmiotowej nieruchomości (dalej jako: „Nieruchomość”) zostało sfinansowane ze środków pieniężnych pochodzących z kredytu hipotecznego udzielonego przez bank zaciągniętego wspólnie z M.D. na podstawie umowy z bankiem z dnia 28 sierpnia 2016 r. Kwota udzielonego kredytu wyniosła 299 000,00 PLN. Kredyt został udzielony na 25 lat. Wartość zadłużenia z tytułu kredytu na dzień 6 września 2021 r. wynosi 248 192,54 PLN. Na zabezpieczenie wierzytelności banku z tytułu udzielonego kredytu została ustanowiona hipoteka umowna do kwoty 598 000,00 PLN, która została wpisana w dziale IV Księgi wieczystej prowadzonej dla nieruchomości. Obecnie będąc z M.D. współwłaścicielami Nieruchomości w udziałach po ½, planują Państwo dokonać czynności polegającej na zniesieniu współwłasności Nieruchomości w taki sposób, że Wnioskodawczyni nabędzie całą Nieruchomość na wyłączną własność bez jakichkolwiek spłat i dopłat na rzecz M.D. (dalej jako: „Umowa”). Powyższe oznacza, iż M.D. przeniesie na rzecz I.W. cały przysługujący mu udział w nieruchomości i nie otrzyma z tego tytułu żadnego pieniężnego wynagrodzenia. Jednocześnie w Umowie I.W. w zamian za takie zniesienie współwłasności, zobowiąże się do przejęcia w całości zaciągniętego pierwotnie przez obie strony kredytu hipotecznego oświadczając, że będzie spłacać cały kredyt sama i nie będzie z tego tytułu żądać od M.D. żadnych spłat jako dłużnika solidarnego, zwalniając go tym samym ze zobowiązania i z ewentualnego zwrotu na rzecz I.W. spłaconego przez nią kredytu (I.W. nigdy nie zażąda od M.D. zwrotu spłaconego kredytu w części jaka przypadałaby na jego udział ½). Zniesienie współwłasności nastąpi w zamian za zwolnienie z długu, między stronami nie nastąpi żaden przepływ środków pieniężnych. Na etapie sporządzania Umowy brak będzie zgody banku – wierzyciela hipotecznego – na takie zwolnienie z długu. Bank, zgodnie z oświadczeniami stron, wyrazi taką zgodę dopiero po sporządzeniu Umowy. W efekcie powyższego, jedynym zobowiązanym z tytułu umowy kredytowej zaciągniętej pierwotnie przez obie strony pozostanie I.W. Po zawarciu umowy M.D. nie będzie już solidarnie odpowiadać za zobowiązania z tytułu umowy kredytowej,a I.W. stanie się osobą zobowiązaną wobec banku do uregulowania całości zobowiązania z tytułu umowy kredytowej.

Wartość części hipoteki obciążającej nieruchomość, odpowiadająca wielkości udziału przypadającego zbywcy przed zniesieniem współwłasności będzie przewyższała wartość udziału w nieruchomości, ustaloną według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego, którą nabędzie Wnioskodawczyni w wyniku zniesienia współwłasności.

Powyższe wywodzi Pani z faktu, że hipoteka obciążająca nieruchomość wynosi 598 000,00 PLN, zaś aktualna wartość domku jednorodzinnego w zabudowie szeregowej położonego w (…) oscyluje w granicach 590 000,00 PLN

W treści opisu zdarzenia przyszłego pominięto tę jego część, która znajduje się w treści uzupełnienia a odnosi się wyłącznie do zagadnień dotyczących podatku dochodowego od osób fizycznych.

Pytanie

Czy opisane zdarzenie przyszłe zniesienia współwłasności podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych przez I.W. bądź M.D.? (pytanie oznaczone we wniosku nr 3)

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Zainteresowanych, opisane w zdarzeniu przyszłym zniesienie współwłasności nie będzie podlegało podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Na moment zawarcia umowy nie nastąpią między I.W. i M.D. żadne spłaty ani dopłaty. Tymczasem art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. f) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych wymienia jako przedmiot opodatkowania umowę zniesienia współwłasności nieruchomości w części dotyczącej spłat lub dopłat, co oznacza, że przepis ten ma zastosowanie tylko do takiej formy zniesienia współwłasności, w której następują spłaty lub dopłaty.

W omawianym zdarzeniu przyszłym strony nie będą dokonywały na swoją rzecz z tytułu zniesienia współwłasności żadnych spłat ani dopłat pieniężnych. Tym samym opisane w zdarzeniu przyszłym zniesienie współwłasności nieruchomości nie będzie podlegać podatkowi od czynności cywilnoprawnych zarówno po stronie I.W., jak również po stronie M.D.

Przedstawione stanowisko znajduje potwierdzenie w licznych interpretacjach indywidualnych wydanych w podobnych stanach faktycznych, m.in.:

- interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 25 czerwca 2014 r., Znak: ILPB2/436-85/14-4/MK,

- interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 16 listopada 2016 r., Znak: IBPB-2-1/4514-241/15/ASZ.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Na wstępie zaznacza się, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Zainteresowanych wyłącznie w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych. W pozostałym zakresie wniosku, dotyczącym podatku od spadków i darowizn oraz podatku dochodowego od osób fizycznych zostaną wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2020 r. poz. 815 ze zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

Podatkowi podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

a) umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

b) umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,

c) (uchylona),

d) umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

e) umowy dożywocia,

f) umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,

g) (uchylona),

h) ustanowienie hipoteki,

i) ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,

j) umowy depozytu nieprawidłowego,

k) umowy spółki.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy:

Podatkowi podlegają zmiany umów wymienionych w pkt 1, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4.

W myśl art. 1 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy:

Podatkowi podlegają orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2.

Zgodnie z art. 1 ust. 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych:

Przepisy ustawy o:

1. umowie spółki i jej zmianie – stosuje się odpowiednio do aktów założycielskich spółek, statutów spółek i ich zmiany;

2. czynnościach cywilnoprawnych – stosuje się odpowiednio do przedmiotów opodatkowania określonych w ust. 1 pkt 2 i 3;

3. umowie o dziale spadku oraz umowie o zniesieniu współwłasności – stosuje się odpowiednio do:

a) nabycia własności rzeczy wspólnej lub wspólnego prawa majątkowego albo ich części przez niektórych dotychczasowych współwłaścicieli na dalszą współwłasność – w części spłat lub dopłat,

b) odpłatnego wyodrębnienia własności lokali na rzecz niektórych lub wszystkich współwłaścicieli.

Należy wskazać, że art. 1 ust. 1 i 2, określający zakres przedmiotowy ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, zawiera enumeratywny katalog czynności, których dokonanie powodować będzie powstanie obowiązku podatkowego. Tym samym, jeżeli dana czynność nie została wymieniona w ustawowym katalogu nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem nawet, jeżeli wywołuje skutki gospodarcze takie same lub podobne do tych, które zostały w katalogu wymienione.

Zatem czynności cywilnoprawne podlegające opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, stosownie do art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. f) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, obejmują również zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat. Tym samym, powołane powyżej przepisy regulują opodatkowanie podatkiem od czynności cywilnoprawnych wyłącznie takich umów o zniesienie współwłasności, z którymi związane są spłaty lub dopłaty.

W przypadku, gdy zostaną zawarte umowy o zniesienie współwłasności, z którymi związane są spłaty lub dopłaty, to stosownie do art. 4 pkt 5 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem art. 5, ciąży na podmiocie nabywającym rzeczy lub prawa majątkowe ponad udział we współwłasności.

Współwłasność jest instytucją prawa cywilnego uregulowaną w przepisach ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.).

Na podstawie art. 195 Kodeksu cywilnego:

Własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność).

W myśl art. 196 § 1 Kodeksu cywilnego:

Współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną.

Na podstawie art. 196 § 2 Kodeksu cywilnego:

Współwłasność łączną regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika. Do współwłasności w częściach ułamkowych stosuje się przepisy niniejszego działu.

Zgodnie z art. 210 § 1 Kodeksu cywilnego:

Każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Uprawnienie to może być wyłączone przez czynność prawną na czas nie dłuższy niż lat pięć. Jednakże w ostatnim roku przed upływem zastrzeżonego terminu dopuszczalne jest jego przedłużenie na dalsze lat pięć; przedłużenie można ponowić.

Przepisy art. 211 i 212 Kodeksu cywilnego regulują sposoby wyjścia ze stanu współwłasności. W świetle wyżej powołanych przepisów zniesienie współwłasności może nastąpić w drodze umowy między współwłaścicielami albo, w braku zgody między współwłaścicielami, na podstawie orzeczenia sądu.

W ramach wymienionych trybów ustawodawca przewiduje trzy sposoby zniesienia współwłasności:

1. podział rzeczy wspólnej, czyli np. podzielenie jednej nieruchomości na kilka mniejszych (tzw. podział fizyczny),

2. przyznanie rzeczy jednemu lub niektórym ze współwłaścicieli,

3. sprzedaż rzeczy wspólnej (tzw. podział cywilny).

Ze zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku wynika, że w 2016 r. I.W. nabyła wraz z M.D. na zasadzie współwłasności dom jednorodzinny. W chwili nabycia Zainteresowani byli stanu wolnego, osobami niespokrewnionymi, nie pozostają ze sobą w związku małżeńskim, co za tym idzie są zaliczani do tzw. III grupy podatkowej w rozumieniu ustawy o podatku od spadków i darowizn. Nabycie przedmiotowej zostało sfinansowane ze środków pieniężnych pochodzących z kredytu hipotecznego udzielonego przez bank zaciągniętego wspólnie na podstawie umowy z bankiem z dnia 28 sierpnia 2016 r. Kwota udzielonego kredytu wyniosła 299 000,00 PLN. Kredyt został udzielony na 25 lat. Wartość zadłużenia z tytułu kredytu na dzień 6 września 2021 r. wynosi 248 192,54 PLN. Na zabezpieczenie wierzytelności banku z tytułu udzielonego kredytu została ustanowiona hipoteka umowna do kwoty 598 000,00 PLN, która została wpisana w dziale IV Księgi wieczystej prowadzonej dla nieruchomości. Obecnie będąc z M.D. współwłaścicielami Nieruchomości w udziałach po ½, planują Państwo dokonać czynności polegającej na zniesieniu współwłasności Nieruchomości w taki sposób, że I.W. nabędzie całą Nieruchomość na wyłączną własność bez jakichkolwiek spłat i dopłat na rzecz M.D. Powyższe oznacza, iż M.D. przeniesie na rzecz I.W. cały przysługujący mu udział w nieruchomości i nie otrzyma z tego tytułu żadnego pieniężnego wynagrodzenia. Jednocześnie w Umowie I.W. w zamian za takie zniesienie współwłasności, zobowiąże się do przejęcia w całości zaciągniętego pierwotnie przez obie strony kredytu hipotecznego oświadczając, że będzie spłacać cały kredyt sama i nie będzie z tego tytułu żądać od M.D. żadnych spłat jako dłużnika solidarnego, zwalniając go tym samym ze zobowiązania i z ewentualnego zwrotu na rzecz I.W. spłaconego przez nią kredytu (I.W. nigdy nie zażąda od M.D. zwrotu spłaconego kredytu w części jaka przypadałaby na jego udział ½).

Biorąc pod uwagę powyżej przywołane przepisy i przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe należy stwierdzić, że opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlegają tylko takie umowy o zniesienie współwłasności, z którymi związane są spłaty lub dopłaty. Skoro w przedmiotowej sprawie będzie miała miejsce czynność zniesienia współwłasności ww. nieruchomości pomiędzy dotychczasowymi współwłaścicielami (Zainteresowanymi), bez spłat i dopłat, to przedmiotowa czynność zniesienia współwłasności, jako niewymieniona w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, nie będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem. W tej sytuacji przejęcie spłaty kredytu wyłącznie przez Zainteresowaną będącą stroną postępowania pozostaje bez wpływu na kwalifikację opisanej czynności na gruncie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Tym samym na Zainteresowanych nie będzie ciążył obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych z tytułu dokonania tej czynności.

Abstrahując od powyższego rozstrzygnięcia, zgodnie z którym umowa zniesienia współwłasności bez spłat i dopłat nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych, dodatkowo wyjaśnić należy, że na Zainteresowanym niebędącym stroną postępowania obowiązek podatkowy nie ciąży jeszcze z innego powodu. Zgodnie z przywołanym wyżej art. 4 pkt 5 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych obowiązek podatkowy ciąży bowiem na podmiocie nabywającym rzeczy i prawa majątkowe ponad udział we współwłasności, tymczasem Zainteresowany niebędący stroną postępowania jest w omawianej umowie podmiotem zbywającym swój udział we współwłasności.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

· Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.

· Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;

2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

Pani I. W. (Zainteresowana będąca stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (`(...)`). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

· w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

· w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).