0111-KDIB2-2.4014.212.2021.2.MM

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.) – Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku 6 sierpnia 2021 r.(data wpływu 9 sierpnia 2021 r.), uzupełnionym 18 października 2021 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawierania umów przelewów wierzytelności – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 9 sierpnia 2021 r. wpłynął do Organu wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawierania umów przelewów wierzytelności.

Z uwagi na fakt, że wniosek nie spełniał wymogów formalnych, pismem z 8 października 2021 r. Znak: 0111-KDIB2-2.4014.212.2021.1.MM wezwano Wnioskodawcę do jego uzupełnienia.

Wniosek uzupełniono 18 października 2021 r.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny i zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca (dalej również jako: Fundusz) zarządzany jest przez X S.A., które zgodnie z ustawą z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 95 ze zm., dalej: „UFI”) prowadzi działalność gospodarczą w zakresie tworzenia funduszy inwestycyjnych i zarządzania nimi. Z dniem … Fundusz został wpisany do Rejestru Funduszy Inwestycyjnych prowadzonego przez Sąd Okręgowy … .

Zgodnie z art. 183 ust. 1 UFI, fundusz inwestycyjny zamknięty może być utworzony jako fundusz sekurytyzacyjny dokonujący emisji certyfikatów inwestycyjnych w celu zgromadzenia środków na nabycie wierzytelności, w tym wierzytelności finansowanych ze środków publicznych w rozumieniu odrębnych przepisów, lub praw do świadczeń z tytułu określonych wierzytelności. Fundusz sekurytyzacyjny może być utworzony jako: (i) standaryzowany, albo (ii) niestandaryzowany fundusz sekurytyzacyjny.

Wnioskodawca jest osobą prawną, Niestandaryzowanym Sekurytyzacyjnym Funduszem Inwestycyjnym Zamkniętym utworzonym na podstawie UFI.

W art. 187 ust. 3 UFI, określone zostały szczegółowe wymagania odnoszące się do działalności funduszów sekurytyzacyjnych, które są obowiązane lokować nie mniej niż 75% wartości aktywów funduszu, a w przypadku niestandaryzowanego funduszu sekurytyzacyjnego z wydzielonymi subfunduszami nie mniej niż 75% wartości aktywów każdego subfunduszu, w: 1) określone wierzytelności; 2) papiery wartościowe inkorporujące wierzytelności pieniężne; 3) prawa do świadczeń z tytułu określonych wierzytelności. Jednocześnie lokaty w papiery wartościowe inkorporujące wierzytelności pieniężne nie mogą stanowić więcej niż 25% wartości aktywów netto funduszu, a w przypadku niestandaryzowanego funduszu sekurytyzacyjnego z wydzielonymi subfunduszami nie więcej niż 25% wartości aktywów netto każdego subfunduszu.

Na kanwie powyższego należy wskazać, że wyłącznym przedmiotem działalności Funduszu jest lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze niepublicznego proponowania nabycia certyfikatów inwestycyjnych w określone wierzytelności, papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego w rozumieniu UFI oraz inne prawa majątkowe. Fundusz emituje wyłącznie certyfikaty inwestycyjne, które nie będą oferowane w drodze oferty publicznej ani dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym, ani wprowadzone do alternatywnego systemu obrotu w rozumieniu UFI.

Celem inwestycyjnym Funduszu jest: (i) realizacja należności z wierzytelności, praw do świadczeń z tytułu wierzytelności, w tym wynikających z umów o subpartycypację, oraz papierów wartościowych inkorporujących wierzytelności pieniężne, (ii) ochrona realnej wartości pozostałych lokat Funduszu.

Tym samym, z podmiotowości oraz charakteru Funduszu wynika, że jego działalność statutowa wiąże się z przeprowadzaniem programów sekurytyzacyjnych, na które nieodłącznie składa się także zawieranie umów zobowiązujących do nabycia wierzytelności lub puli wierzytelności zgodnie z art. 183 ust. 5 UFI.

Tytułem wyjaśnienia należy wskazać, że sekurytyzacja polega co do zasady na prawnym i ekonomicznym wyodrębnieniu wierzytelności, w oparciu o które zostaną lub zostały już wyemitowane papiery wartościowe. Inwestorzy obejmujący papiery wartościowe są następnie zaspokajani z wpływów uzyskiwanych przez emitenta papierów wartościowych z tytułu wierzytelności, które zostały przez niego nabyte lub w stosunku, do których emitentowi przysługuje prawo do pobierania świadczeń wynikających z tego rodzaju wierzytelności.

Co do zasady, całościowa transakcja dotycząca wierzytelności przeprowadzona przez Fundusz wymaga uczestnictwa określonych stron (Fundusz, inicjatorzy sekurytyzacji, zbywcy) oraz szeregu czynności prawnych (m.in. nabycie wierzytelności, emisja certyfikatów, objęcie certyfikatów), które łącznie składają się na proces sekurytyzacyjny.

W zamian za nabywane wierzytelności Fundusz zobowiązuje się do wypłaty wynagrodzenia na rzecz inicjatora sekurytyzacji lub zbywcy. Jego wysokość, sposób naliczania oraz termin płatności są każdorazowo określane w konkretnej umowie. Wraz z przejęciem wierzytelności Fundusz wchodzi w miejsce dotychczasowego wierzyciela.

Wnioskodawca dochodzi należnych wierzytelności głównie od osób fizycznych, a także spółek prawa handlowego - osobowych, transparentnych podatkowo, jak również kapitałowych - nietransparentnych podatkowo, na drodze polubownej lub prawnej. Na sekurytyzowane wierzytelności Wnioskodawcy składają się w szczególności części główne i części odsetkowe, które pierwotnie stanowiły każdorazowo należność inicjatora sekurytyzacji (pierwotnego wierzyciela). Na podstawie umów przelewu wierzytelności Wnioskodawca wchodzi w prawa dotychczasowych wierzycieli, stając się tym samym uprawnionym do żądania spełnienia świadczeń wobec dłużników.

Przedmiotem sekurytyzowanych wierzytelności mogą zatem być:

1. Wierzytelności z tytułu kredytów/pożyczek udzielonych przez podmioty, których działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym;

2. Wierzytelności z tytułu pożyczek udzielonych przez podmioty inne niż te, których działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym;

3. Wierzytelności z innych tytułów niż wskazane w pkt 1 i 2 (m.in. wierzytelności handlowe).

Fundusz nabywa pakiety wierzytelności ze środków własnych generowanych przez posiadane lokaty, tj. w formie odzysków pieniężnych z wierzytelności, realizacji posiadanych dłużnych papierów wartościowych, oprocentowania depozytów w bankach krajowych i instytucjach finansowych czy też w formie otrzymywanych przepływów pieniężnych na podstawie zawartych umów subpartycypacji. Ponadto, Fundusz posiada otwarte linie kredytowe w banku krajowym przeznaczone do pozyskania środków dłużnych na prowadzenie działalności inwestycyjnej w formie dalszego nabywania pakietów wierzytelności. W ramach opisanej powyżej i prowadzonej przez Fundusz działalności sekurytyzacyjnej, Wnioskodawca zawiera umowy przelewu wierzytelności w ramach procesu sekurytyzacji (dalej: „Umowy”). Przedmiotem Umów jest przeniesienie, w rozumieniu przepisów art. 509 i następnych ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2020 r., poz. 1740 ze zm., dalej: „Kodeks cywilny”) przez zewnętrzne podmioty (dalej: „Zbywcy”) na rzecz Funduszu istniejących, bezspornych i wymagalnych wierzytelności pieniężnych (dalej: „Wierzytelności”) przysługujących Zbywcom od wskazanych w Umowach dłużników (dalej: „Dłużnicy”) z tytułu niezapłaconych należności.

Do powyższych Umów, Fundusz nie dokonuje zawarcia dodatkowych umów/porozumień dotyczących przejmowanych wierzytelności.

Jak wskazano powyżej, przedmiotem Umów są istniejące, bezsporne i wymagalne wierzytelności pieniężne, które nie zostały jeszcze wyegzekwowane, zatem w dacie nabycia Wierzytelności przez Fundusz stanowiły wierzytelności wymagalne. Elementami składającymi się na nabywane przez Fundusz Wierzytelności są niespłacone wierzytelności pożyczkowe, w tym kapitał udzielonych pożyczek, prowizje za udzielenie kredytu, odsetki umowne oraz odsetki umowne za opóźnienie.

Fundusz nabywa Wierzytelności we własnym imieniu, celem dalszego zarządzania nimi oraz dochodzenia spłaty zadłużenia.

Fundusz, jako nabywca wierzytelności przejmuje od Zbywców ryzyko nieściągalności Wierzytelności, a Zbywcy nie ponoszą odpowiedzialności za wypłacalność Dłużników. Stąd też, na dzień przeniesienia Wierzytelności na podstawie Umów, mogą istnieć przesłanki do uznania poszczególnych wierzytelności za zagrożone nieściągalnością.

Zagrożenie nieściągalnością może dotyczyć całości lub części wierzytelności, co z kolei wpływa na cenę nabywanego portfela. Na wzrost ryzyka nieściągalności wpływa m.in.:

1. nieskuteczność dotychczasowych prób zaspokojenia wierzytelności przez Zbywcę pomimo:

a) polubownych prób windykacji podejmowanych przez Zbywcę,

b) zlecenia windykacji do podmiotów zewnętrznych,

c) skierowania spraw na etap postępowań sądowych,

d) skierowania spraw na etap postępowań egzekucyjnych,

2. etap postępowania, na którym znajduje się wierzytelność np.:

a) po umorzeniu postępowania egzekucyjnego ze względu na bezskuteczność egzekucji,

b) w toku postępowania upadłościowego,

3. brak aktualnych danych kontaktowych,

4. inne przesłanki np. zgon Dłużnika, zagrożenie przedawnienia wierzytelności.

W związku z powyższym, w stosunku do wierzytelności zagrożonych nieściągalnością Fundusz może samodzielnie, na własną odpowiedzialność oraz ryzyko, wszczynać postępowania egzekucyjne oraz sądowe. Dodatkowo, Wnioskodawca wskazuje, iż z uwagi na powyższe, Umowy nie zawierają zastrzeżenia o zwrotnym przeniesieniu Wierzytelności na Zbywców w razie niewypłacalności Dłużników.

Na skutek wykonania Umów, Fundusz staje się wyłącznym wierzycielem Dłużników, któremu przysługują wszelkie wynikające z tego prawa, w szczególności staje się on podmiotem uprawnionym do kwot uzyskanych z tytułu wyegzekwowania przeniesionych Wierzytelności.

Wnioskodawca dokonuje nabycia Wierzytelności za określonym, ustalonym na poziomie rynkowym wynagrodzeniem, które zwykle określane jest jako procent wartości nominalnej Wierzytelności. W rezultacie, cena za Wierzytelności należna od Funduszu na podstawie Umów jest niższa od wartości nominalnej Wierzytelności (wystąpi dyskonto). Jednocześnie, na podstawie Umów, Fundusz nabywa od Zbywców dokumentację stanowiącą podstawę do dochodzenia Wierzytelności od Dłużników, a także staje się administratorem danych osobowych Dłużników.

Powyższe Umowy nie zostały nazwane wprost umowami sekurytyzacyjnymi/o sekurytyzację, jednakże zostały przez Fundusz zawarte w ramach prowadzonej działalności sekurytyzacyjnej, jako umowy przelewu wierzytelności w ramach procesu sekurytyzacji.

Umowy są zawierane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a prawa majątkowe w chwili zawarcia Umów są wykonywane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Poza zawartymi dotąd Umowami, Fundusz nie wyklucza zawierania kolejnych umów przelewu wierzytelności w ramach procesu sekurytyzacji.

W uzupełnieniu wniosku wskazano, że zgodnie z najlepszą wiedzą i oceną Funduszu Wierzytelności nabywane przez Fundusz w ramach procesu sekurytyzacji, na podstawie umów zawieranych z udziałem Y S.A., jako zarządzającym wierzytelnościami funduszy sekurytyzacyjnych, nie przyjmują żadnej z form prawnych wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2020 r. poz. 815 ze zm., dalej: „Ustawa o PCC (podatek od czynności cywilnoprawnych)”) - w szczególności umowy sprzedaży.

Wnioskodawca wskazuje, że określenie rodzaju zawieranej umowy oraz jej przedmiotowo istotnych elementów stanowi bezpośredni wyraz woli stron zawierających umowę, a o kwalifikacji prawnej decyduje treść tej czynności, a nie nazwa.

Zgodnie z art. 509 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r., poz. 1740 ze zm., dalej: „Kodeks cywilny”), wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu lub właściwości zobowiązania. Z kolei zgodnie z art. 510 Kodeksu cywilnego, umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności może przybrać różną formę, wśród których ustawodawca wymienia umowę sprzedaży, zamiany, darowizny oraz inną umowę. Oznacza to więc, że nie należy każdorazowo utożsamiać zdarzenia polegającego na przeniesieniu wierzytelności z zawarciem umowy sprzedaży. Ustawodawca w powyższej regulacji dopuszcza możliwość dokonania przeniesienia wierzytelności na podstawie innej umowy niż umowa sprzedaży, zamiany lub darowizny, zatem należy stwierdzić, że taką czynnością innego rodzaju może być umowa o sekurytyzację.

Y S.A. w ramach negocjacji ze zbywcami wierzytelności dąży do tego, aby umowa przelewu wierzytelności zawierała postanowienia wprost wskazujące, że zawarcie takiej umowy stanowi sekurytyzację wierzytelności, co wiąże się z przeprowadzeniem programów sekurytyzacji, na które składa się także zawieranie umów zobowiązujących do przelewu wierzytelności, o których mowa w art. 183 ust. 4 i 5 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz. U. z 2021 r., poz. 605 ze zm., „Ustawa o funduszach”).

Wnioskodawca podkreśla, że regulacje zawarte w Ustawie o funduszach również przemawiają za uznaniem odrębnego charakteru umowy o sekurytyzację. Art. 183 ust. 5 powyższej ustawy stanowi bowiem, że umowa o sekurytyzację stanowi umowę zobowiązującą do nabycia wierzytelności i przewiduje obligatoryjność w zawarciu tej umowy w formie pisemnej (pod rygorem nieważności). Powyższa ustawa przewiduje także w art. 191, że umowy związane z procesem sekurytyzacji może zawierać wyłącznie jeden rodzaj podmiotu jakim jest fundusz sekurytyzacyjny. Jak wynika natomiast z art. 193 powyższej ustawy, fundusz sekurytyzacyjny oraz podmiot, z którym towarzystwo zawarło umowę o zarządzanie sekurytyzowanymi wierzytelnościami, mogą zbierać i przetwarzać dane osobowe dłużników sekurytyzowanych wierzytelności jednie w celach związanych z zarządzaniem wierzytelnościami sekurytyzowanymi. Powyższe przemawia więc za uznaniem, że czym innym jest umowa zobowiązująca do nabycia wierzytelności, a czym innym jest „przelew wierzytelności” (tj. nabycie wierzytelności), a sama okoliczność, że na podstawie umowy o sekurytyzację dochodzi do przelewu wierzytelności nie przemawia za objęciem tej umowy podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Odnosząc się natomiast do poglądu wyrażonego w wezwaniu, zgodnie z którym opis zdarzenia przyszłego może sugerować, że czynność nabycia wierzytelności przybierze postać umowy sprzedaży, gdyż elementem charakterystycznym tej umowy jest właśnie cena, Wnioskodawca wskazuje, że zgodnie z poglądem wyrażonym w doktrynie, umowy o sekurytyzację posiadają następujące istotne cechy umowy nazwanej:

• wyróżnienie umowy o sekurytyzację na podstawie obowiązujących norm prawnych (o randze ustawowej, tj. w Rozporządzeniu w sprawie ustanowienia ogólnych ram dla sekurytyzacji, w Ustawie o funduszach oraz w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe),
• wyróżnienie obowiązkowych do wystąpienia elementów stosunku zobowiązaniowego w ramach umowy o sekurytyzację, tj.:

- podmiotów (fundusz sekurytyzacyjny - art. 2 pkt 31 Ustawy o funduszach);

- treści świadczenia (m.in. art. 2 pkt 32 oraz art. 183 Ustawy o funduszach);

- relacji świadczeń do siebie (przelew wierzytelności w zamian za zapłatę ceny);

• sformułowanie w przepisach prawnych nazwy umowy (np. art. 2 pkt 31 i 32 oraz art. 183 ust. 4 Ustawy o funduszach).

Powyższe oznacza, że element ceny nie będzie każdorazowo oznaczać zawarcia umowy sprzedaży, a element ten może występować także w innych, odrębnych rodzajach umowy.

Mając na uwadze powyższe, umowa o sekurytyzację, na podstawie której Fundusz nabywa Wierzytelności, stanowi odrębny rodzaj umowy, która nie mieści się w zamkniętym katalogu określonym w art. 1 ust. 1 Ustawy o PCC, a jednocześnie odrębną podstawę przeniesienia wierzytelności szczegółowo uregulowaną w Ustawie o funduszach.

Umowa o sekurytyzację, z uwagi na regulowaną materię, ma spójny, ekonomicznie kompleksowy charakter, a jej przedmiotowo istotne elementy składające się na treść wykraczają poza materialny zakres regulacji przewidziany przez ustawodawcę dla umowy sprzedaży lub innej umowy wskazanej w art. 1 Ustawy o PCC. Tym samym, umowy te pozostają poza zakresem zastosowania Ustawy o PCC nawet, gdy w ich ramach dochodzi do transakcji, które (gdyby zaistniały samoistnie i z udziałem podmiotów innych niż fundusz sekurytyzacyjny) mogłyby podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy opisane w stanie faktycznym oraz zdarzeniu przyszłym Umowy, zawierane przez Fundusz ze Zbywcami w ramach działalności sekurytyzacyjnej Funduszu podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych jako stanowiące którąkolwiek z czynności cywilnoprawnych wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy o PCC?

Zdaniem Wnioskodawcy, opisane w powyższym stanie faktycznym oraz zdarzeniu przyszłym Umowy, zawierane przez Fundusz w ramach prowadzonej działalności sekurytyzacyjnej, nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, ponieważ nie stanowią którejkolwiek z czynności cywilnoprawnych wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy o PCC.

1. Zakres przedmiotowy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o PCC, podatkowi od czynności cywilnoprawnych (dalej: „PCC”) podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

· umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

· umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,

· umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

· umowy dożywocia,

· umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,

· ustanowienie hipoteki,

· ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,

· umowy depozytu nieprawidłowego,

· umowy spółki.

PCC podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania PCC oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy o PCC).

W powyższym przepisie ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu PCC, stąd też art. 1 ustawy o PCC zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Należy więc stwierdzić, że opodatkowaniu podlegają wyłącznie te czynności cywilnoprawne, które zostały wyszczególnione w powyższym przepisie.

Zgodnie z art. 535 Kodeksu cywilnego, przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę (przy czym w myśl art. 555 Kodeksu cywilnego - przepisy o sprzedaży rzeczy stosuje się odpowiednio m.in. do sprzedaży praw majątkowych).

Przelew wierzytelności, o którym mowa w stanie faktycznym, jest swoistą konstrukcją prawną, przewidzianą w ogólnych zasadach zobowiązań, prowadzącą do zmiany osoby wierzyciela podczas, gdy przedmiot zobowiązania pozostaje ten sam.

Z kolei, art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego stanowi, że przelew wierzytelności może odbywać się na podstawie umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności.

Mając na uwadze powyższe przepisy (w tym dopuszczalne formy, jakie może przyjąć czynność cesji/przelewu wierzytelności), zdaniem Wnioskodawcy, cesja/przelew wierzytelności podlega opodatkowaniu PCC wyłącznie w przypadku, gdy przyjmuje postać którejkolwiek z czynności wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy o PCC, a w szczególności jeśli przyjmie formę umowy sprzedaży.

W konsekwencji, jeśli podstawą przejęcia wierzytelności są inne czynności prawne, nieujęte w zamkniętym katalogu, o którym mowa w art. 1 ustawy o PCC, obowiązek zapłaty PCC nie występuje.

2. Regulacje prawne dotyczące sekurytyzacji

Definicja sekurytyzacji znajduje się w przepisach prawa unijnego, które ze względu na swój status (przepisy Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady) stanowią element polskiego porządku prawnego.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/2402 z dnia 12 grudnia 2017 r. wskazuje, że sekurytyzacja obejmuje transakcje, które pozwalają na „refinansowanie pakietu pożyczek, ekspozycji lub należności, takich jak pożyczki na nieruchomości mieszkalne, kredyty na zakup samochodu [`(...)`] poprzez przekształcenie ich w zbywalne papiery wartościowe. Kredytodawca grupuje i przekształca swój portfel pożyczek oraz porządkuje je według różnych kategorii ryzyka dla różnych inwestorów, tym samym dając inwestorom dostęp do inwestycji w pożyczki i inne ekspozycje, do jakich normalnie nie mieliby oni bezpośredniego dostępu. Zyski inwestorów są generowane przez przepływy pieniężne w ramach pożyczek bazowych”.

Powyższe rozporządzenie zawiera także definicję legalną sekurytyzacji, która zgodnie z art. 2 pkt 1 oznacza transakcję lub program, w wyniku których ryzyko kredytowe związane z ekspozycją lub pulą ekspozycji ulega podziałowi na transze charakteryzujące się wszystkimi następującymi cechami:

a) płatności w ramach transakcji lub programu zależą od dochodów z tytułu ekspozycji lub puli ekspozycji;

b) hierarchia transz określa rozkład strat w czasie trwania transakcji lub programu;

c) transakcja lub program nie tworzy ekspozycji, które posiadają wszystkie cechy wymienione w art. 147 ust. 8 rozporządzenia (UE) nr 575/2013.

W praktyce orzeczniczej uznaje się, że sekurytyzację należy rozumieć jako złożony proces, którego elementami są w szczególności: (i) zidentyfikowanie aktywów/wierzytelności będących przedmiotem sekurytyzacji, (ii) ich zbycie do emitenta przez inicjatora sekurytyzacji oraz emisja papierów wartościowych.

Organy podatkowe wskazują, że sekurytyzacja to inaczej operacja finansowa, podczas której z bilansu zostaje wydzielona określona pula wierzytelności, a następnie przekazana spółce sekurytyzacyjnej, która następnie refinansuje zakupioną pulę wierzytelności przez emisję papierów wartościowych. Najważniejszym celem procesu sekurytyzacji jest pozyskanie kapitałów na prowadzenie dalszej działalności oraz rozwój. Podobne stanowisko wynika z uzasadnienia projektu UFI, w którym wskazano, że „sekurytyzacja polega na prawnym i ekonomicznym wyodrębnieniu wierzytelności, w oparciu o które zostaną wyemitowane papiery wartościowe. Oznacza to, że zaspokojenie roszczeń inwestorów w zakresie nabytych przez nich papierów wartościowych, będzie następować z wpływów z tytułu zaspokojenia roszczeń wynikających z tych wierzytelności”.

Pomimo, że bezpośrednio w polskim prawie brak jest definicji legalnej sekurytyzacji (co implikuje konieczność zasięgania po tę definicję do stanowisk organów podatkowych/przepisów unijnych), to jednak w UFI odnaleźć można szereg szczegółowych postanowień regulujących treść umów o sekurytyzację zawieranych przez fundusze sekurytyzacyjne znajduje się w UFI.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 UFI, fundusz inwestycyjny jest osobą prawną, której wyłącznym przedmiotem działalności jest lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze proponowania nabycia jednostek uczestnictwa albo certyfikatów inwestycyjnych w określone w ustawie papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe. Fundusz inwestycyjny zamknięty może być utworzony jako fundusz sekurytyzacyjny dokonujący emisji certyfikatów inwestycyjnych w celu zgromadzenia środków na nabycie wierzytelności, w tym wierzytelności finansowanych ze środków publicznych w rozumieniu odrębnych przepisów, lub praw do świadczeń z tytułu określonych wierzytelności (art. 183 ust. 1 UFI). Fundusz sekurytyzacyjny ma obowiązek oraz wyłączne prawo używania w nazwie oznaczenia „standaryzowany fundusz sekurytyzacyjny” albo „niestandaryzowany fundusz sekurytyzacyjny” (art. 183 ust. 3 UFI). Fundusze sekurytyzacyjne stanowią zatem podmioty prawa powołane do działania na mocy powyższej ustawy i w ramach przypisanych im uprawnień mogą dokonywać określonych czynności prawnych, m.in. zawierać umowy o sekurytyzację.

W myśl art. 2 pkt 31 UFI, przez inicjatora sekurytyzacji rozumieć należy jednostkę samorządu terytorialnego, związek jednostek samorządu terytorialnego lub podmiot prowadzący działalność gospodarczą, zbywające funduszowi sekurytyzacyjnemu pulę wierzytelności albo zobowiązujące się do przekazywania funduszowi sekurytyzacyjnemu wszystkich świadczeń otrzymanych przez nie z określonej puli wierzytelności.

Z kolei, art. 2 pkt 32 UFI stanowi, że sekurytyzowane wierzytelności są to wierzytelności stanowiące przedmiot lokat funduszu sekurytyzacyjnego oraz wierzytelności wyodrębnione przez inicjatora sekurytyzacji albo inny podmiot, który zawarł z funduszem umowę zobowiązującą go do przekazywania funduszowi świadczeń uzyskanych w związku z tymi wierzytelnościami.

Z ekonomicznego punktu widzenia, umowy o sekurytyzację stanowią kompleksowe usługi finansowe mające na celu pozyskanie przez dany podmiot finansowania poprzez przelew na rzecz funduszu sekurytyzacyjnego wierzytelności. Fundusz sekurytyzacyjny, który jest profesjonalnym podmiotem prowadzącym działalność inwestycyjną może następnie dokonywać emisji certyfikatów inwestycyjnych na podstawie nabytego pakietu.

Biorąc pod uwagę powyższe, umowy o sekurytyzację zawierane przez fundusze inwestycyjne stanowią specyficzny rodzaj umów, co podkreślają uregulowania zawarte UFI, w tym:

· umowy zawierane przez fundusze sekurytyzacyjne mogą polegać na nabyciu wierzytelności lub puli wierzytelności (art. 183 ust. 5 UFI) w celu pozyskania przez fundusz sekurytyzacyjny wierzytelności, z których zamierza on uzyskiwać przepływy pieniężne, których ekonomicznymi beneficjentami będą inwestorzy, nabywający instrumenty finansowe emitowane przez ten fundusz;

· umowa powinna być zawarta w formie pisemnej pod rygorem nieważności (art. 183 ust. 5 UFI);

· fundusz sekurytyzacyjny może, uwzględniając interes uczestników funduszu, zawierać umowy związane z procesem sekurytyzacji, w szczególności o nadanie oceny inwestycyjnej (rating), ubezpieczenia, w tym od ryzyka niewypłacalności dłużników, o udzielenie poręczenia za zobowiązania funduszu, gwarancji udzielanych na rzecz funduszu (art. 191 UFI);

· fundusz sekurytyzacyjny oraz podmiot, z którym towarzystwo funduszy inwestycyjnych zawarło umowę o zarządzanie sekurytyzowanymi wierzytelnościami, mogą zbierać i przetwarzać dane osobowe dłużników sekurytyzowanych wierzytelności jedynie w celach związanych z zarządzaniem wierzytelnościami sekurytyzowanymi (art. 193 UFI);

· księgi rachunkowe funduszu sekurytyzacyjnego, wyciągi z tych ksiąg podpisane przez osoby upoważnione do składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych funduszu oraz wszelkie wystawione w ten sposób oświadczenia zawierające zobowiązania, zwolnienie ze zobowiązań, zrzeczenie się praw lub pokwitowanie odbioru należności mają moc prawną dokumentów urzędowych oraz stanowią podstawę do dokonania wpisów w księgach wieczystych i rejestrach publicznych (art. 194 UFI);

· w przypadku nabycia przez fundusz sekurytyzacyjny wierzytelności albo puli wierzytelności zabezpieczonych hipoteką lub zastawem rejestrowym sąd prowadzący księgę wieczystą lub rejestr zastawów, na wniosek funduszu o wpis zmiany dotychczasowego wierzyciela, dokonuje wpisu w księdze wieczystej lub w rejestrze zastawów o zmianie wierzyciela, na rzecz którego była ustanowiona hipoteka lub zastaw rejestrowy (art. 195 ust. 1 UFI).

Umowy o sekurytyzację zawierane z bankami uregulowane są dodatkowo w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 1896 ze zm., dalej: „Prawo bankowe”). Zgodnie z art. 92a ust. 1 Prawa bankowego, bank może zawrzeć z towarzystwem funduszy inwestycyjnych tworzącym fundusz sekurytyzacyjny albo z funduszem sekurytyzacyjnym umowę przelewu wierzytelności.

Podsumowując, należy stwierdzić, że umowy o sekurytyzację posiadają istotne cechy umowy nazwanej wyróżniane przez doktrynę, a do cech tych należą:

· wyróżnienie umowy o sekurytyzację na podstawie obowiązujących norm prawnych (o randze ustawowej, tj. w Rozporządzeniu w sprawie ustanowienia ogólnych ram dla sekurytyzacji, w UFI oraz w Prawie bankowym),

· wyróżnienie obowiązkowych do wystąpienia elementów stosunku zobowiązaniowego w ramach umowy o sekurytyzację, tj.:

- podmioty (fundusz sekurytyzacyjny - art. 2 pkt 31 UFI);

- treść świadczenia (m.in. art. 2 pkt 32 oraz art. 183 UFI);

- relacje świadczeń do siebie (przelew wierzytelności w zamian za zapłatę ceny);

· sformułowanie w przepisach prawnych nazwy umowy (np. art. 2 pkt 31 i 32 oraz art. 183 ust. 4 UFI).

Mając na uwadze, że szczegółowe regulacje decydujące o kształcie oraz treści umów o sekurytyzację mają swoje źródło w UFI, a w odniesieniu do umów zawieranych z bankami, także w Prawie bankowym, należy uznać, że są to swoiste i odrębne umowy, które nie zostały wymienione w katalogu z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o PCC. Oznacza to, że umowa o sekurytyzację stanowi umowę nazwaną w rozumieniu prawa cywilnego. Mogłaby ona podlegać opodatkowaniu PCC, tylko w przypadku, gdyby była wyraźnie wymieniona w katalogu przedmiotowym z powyższego przepisu.

W szczególności, umowy o sekurytyzację są to umowy identyfikowane poprzez podmiot je zawierający, tj. fundusz sekurytyzacyjny (przesłanka podmiotowo konieczna - odmienna od przelewu wierzytelności na podstawie umowy sprzedaży). Polskie prawo przewiduje sytuacje, w których tylko konkretnie oznaczone podmioty mogą dokonywać określonych czynności. Są to czynności prawne determinowane przez podmiot je zawierający, podobnie jak umowa o sekurytyzację. Do takich przykładów należą czynności maklerskie czy czynności bankowe.

W tym miejscu Wnioskodawca zaznacza, że o kwalifikacji prawnej określonej czynności prawnej dla celów opodatkowania PCC decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy na gruncie PCC, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy (a nie nazwa umowy).

Zawierane przez Fundusz Umowy stanowią „umowy przelewu wierzytelności w ramach procesu sekurytyzacji”. Co prawda, nie zostały nazwane wprost umowami sekurytyzacyjnymi/o sekurytyzację, jednakże stanowią element transakcji sekurytyzacji - są bowiem zawierane przez Fundusz w ramach prowadzonej działalności sekurytyzacyjnej. Jeżeli bowiem to fundusz sekurytyzacyjny jest stroną umowy, jako nabywca umowy przelewu wierzytelności, to taka czynność prawna stanowi umowę o sekurytyzację. W takiej sytuacji przelew wierzytelności nie jest oparty na umowie sprzedaży ani zamiany.

Stąd też, zdaniem Wnioskodawcy, umowy przelewu na rzecz funduszu sekurytyzacyjnego w ramach jego działalności sekurytyzacyjnej stanowią kompleksowe umowy mające charakter umowy o sekurytyzację.

3. Sekurytyzacja jako świadczenie złożone

Zdaniem Wnioskodawcy, jak wskazano we wcześniejszej części uzasadnienia Wnioskodawcy, z punktu widzenia ekonomicznego, poszczególne świadczenia wykonywane w ramach umów o sekurytyzację stanowią kompleksowe usługi finansowe. W szczególności, poszczególne elementy tych transakcji (np. przelew lub cesja wierzytelności) nie powinny być sztucznie wydzielane i podlegać opodatkowaniu, nawet jeśli okazałyby się podobne (w zakresie swojej istoty) do świadczeń wykonywanych w ramach umów wymienionych w katalogu z art. 1 ust. 1 ustawy o PCC. Bowiem, czynności lub umowy, które wywołują skutki podobne jak umowy wymienione w powyższym przepisie, nie muszą być z tymi umowami tożsame.

Stanowisko, zgodnie z którym części składowe złożonej usługi finansowej nie mogą stanowić odrębnego przedmiotu opodatkowania PCC zaprezentował m.in. Zbigniew Ofiarski w „Komentarzu do art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych", stwierdzając, że „Z uwagi na związek ustawy o podatku od towarów i usług z ustawą o podatku od czynności cywilnoprawnych również podatkowi od czynności cywilnoprawnych nie mogą podlegać poszczególne czynności składające się na jedną usługę, która jako kompleksowa (świadczenie złożone) podlega podatkowi od towarów i usług lub jest z niego zwolniona przedmiotowo bądź podmiotowo. Zestawiając na przykład obrót wierzytelnościami z factoringiem oraz forfaitingiem można stwierdzić, że skoro czynności tej samej kategorii (usługi finansowe) są wyłączone spod ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, to na takiej samej zasadzie obrót wierzytelnościami (zawierający te same elementy co factoring i zbliżony do forfaitingu) nie może podlegać podatkowi od czynności cywilnoprawnych".

Zdaniem Wnioskodawcy, żadna z czynności wchodzących w skład kompleksowych umów o sekurytyzację nie ma charakteru którejkolwiek z czynności opodatkowanych PCC, wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy o PCC. W tym, charakteru takiego nie posiada przelew wierzytelności w ramach procesu sekurytyzacji. Wszelkie czynności dokonywane w ramach zawieranych przez Fundusz umów stanowią ich elementy składowe, które nie mogą być kwalifikowane jako samodzielne czynności cywilnoprawne. Wnioskodawca wskazuje przykładowo, iż na gruncie umowy o sekurytyzację czynność rozporządzająca przelewu wierzytelności nie następuje na podstawie żadnej z umów wymienionych w katalogu wskazanym w art. 1 ust. 1 ustawy o PCC (w tym umowy sprzedaży), lecz w wykonaniu odrębnej umowy o sekurytyzację.

Wnioskodawca ma świadomość, że umowa o sekurytyzację łączy w sobie pewne elementy umowy sprzedaży podlegającej opodatkowaniu PCC, jednak mimo to umowa o sekurytyzację stanowi odrębną od umowy sprzedaży formę wykonania czynności prawnej. Ponadto, umowy sprzedaży nie determinuje podmiot ją zawierający (w przypadku umowy o sekurytyzację jest to fundusz sekurytyzacyjny). Czynność prawna będąca podstawą przelewu wierzytelności stanowiąca umowę sekurytyzacji nie może być więc zrównana z umową sprzedaży, szczególnie że tylko fundusz sekurytyzacyjny ma prawo i możliwość zawrzeć umowę o sekurytyzację, która stanowi podstawę umów przelewu wierzytelności, w ramach których choćby fundusze inwestycyjne zamknięte nabywają wierzytelności.

Reasumując, w ocenie Wnioskodawcy, umowy przelewu wierzytelności w ramach procesu sekurytyzacji nie stanowią którejkolwiek z czynności cywilnoprawnych wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy o PCC, a w rezultacie nie podlegają opodatkowaniu PCC. Tego typu umowy stanowią umowy sekurytyzacyjne zawierane przez Wnioskodawcę jako fundusz inwestycyjny sekurytyzacyjny na podstawie UFI, tzn. zawierane są w ramach działalności sekurytyzacyjnej Funduszu i nie mogą być kwalifikowane jako samodzielne czynności cywilnoprawne. W ocenie Wnioskodawcy treść umowy o sekurytyzację nie odpowiada żadnej z umów cywilnoprawnych wymienionych w przedmiotowym katalogu. Stanowi ona szczególną umowę nazwaną zawieraną przez fundusze sekurytyzacyjne, których regulację prawną zawiera UFI.

4. Istota dokonywania umowy przelewu wierzytelności („causa”)

Umowa cesji/przelewu wierzytelności została uregulowana w art. 509 § 1 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z tym przepisem, wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

Jak wskazano we wcześniejszej części uzasadnienia stanowiska Wnioskodawcy, przelew wierzytelności jest swoistą konstrukcją prawną, przewidzianą w ogólnych zasadach zobowiązań, prowadzącą do zmiany osoby wierzyciela podczas, gdy przedmiot zobowiązania pozostaje ten sam.

Biorąc pod uwagę treść przepisu art. 509 § 1 Kodeksu cywilnego oraz przywołanego wcześniej art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego, przeniesienia wierzytelności dokonać można w innej formie niż umowa sprzedaży, zamiany lub darowizny. W szczególności, taki przelew może być zrealizowany na podstawie umowy o sekurytyzację. Stanowisko to znajduje potwierdzenie w doktrynie prawa cywilnego. Jak wynika z opracowania „Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania - część ogólna” pod red. A. Kidyby: „z zasady swobody umów wynika, że poza wskazanymi wyżej umowami nazwanymi, umowami zobowiązującymi w rozumieniu art. 510 k.c. mogą być także umowy nienazwane, jeżeli tylko strony tych umów wykreują zobowiązanie do przeniesienia wierzytelności (w szczególności umowa factoringu, umowa przelewu na zabezpieczenie)”.

W opinii Wnioskodawcy, sam przelew wierzytelności stanowi czynność rozporządzającą, która realizowana jest w wykonaniu określonej czynności zobowiązującej, stanowiącej jej podstawę (causa). Jak wskazano w wyżej wskazanym opracowaniu, samoistna umowa przelewu jest czynnością kauzalną. Oznacza to, że „prawną przyczyną przelewu wierzytelności jest wykonanie istniejącego już między stronami zobowiązania (causa solvendi), a ważność umowy przelewu zależy od istnienia zobowiązania (`(...)`). Ważność samoistnej umowy przelewu zależy od istnienia ważnego zobowiązania do zawarcia tej umowy. (`(...)`) Kodeks cywilny nie przewiduje wymogu wskazywania w umowie przeniesienia wierzytelności zobowiązania, w wyniku którego dochodzi do przelewu. Wskazuje to na formalnie oderwany charakter samoistnej umowy przelewu (`(...)`), natomiast nie zwalnia jej stron od dokładnego określenia zobowiązania, w którego wykonaniu zawarta jest umowa przelewu wierzytelności. W trosce o ważność samoistnej umowy przelewu wierzytelności cedent i cesjonariusz powinni zatem w sposób wyraźny bądź per facta concludentia porozumieć się co do causa dokonanego przelewu”.

W omawianej sytuacji, tzw. causą, a więc prawnie istotną przyczyną dokonywania czynności prawnej jaką jest przelew/cesja wierzytelności jest sekurytyzacja wierzytelności. W procesie sekurytyzacji dochodzi co prawda do przelewu wierzytelności, ale traktowanie umowy zawieranej w ramach sekurytyzacji jako tylko i wyłącznie umowy przenoszącej wierzytelności byłoby bezpodstawne i prowadziłoby do zniekształcenia jej istoty oraz celu gospodarczego.

Powyższe stanowisko znajduje uzasadnienie na gruncie UFI. Zgodnie z art. 183 ust. 5 UFI, umowa zobowiązująca do nabycia wierzytelności powinna być zawarta w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Brzmienie tej regulacji wskazuje, iż czym innym jest „umowa zobowiązująca do nabycia wierzytelności”, a czym innym „przelew wierzytelności” (nabycie wierzytelności).

Konkludując, zdaniem Wnioskodawcy, czynność rozporządzająca przelewu wierzytelności w ramach procesu sekurytyzacji nie jest dokonywana w związku z żadną z czynności wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy o PCC (w szczególności umową sprzedaży), lecz w ramach umowy o sekurytyzację.

Mając na uwadze zaprezentowane w pkt 1-4 powyżej argumenty, w opinii Wnioskodawcy, zawierane przez Fundusz Umowy, mające charakter umów o sekurytyzację, jako umowy nazwane, które zostały uregulowane w Rozporządzeniu w sprawie ustanowienia ogólnych ram dla sekurytyzacji, UFI oraz Prawie bankowym, i posiadające spójny ekonomicznie kompleksowy charakter, nie stanowią żadnej z czynności cywilnoprawnych wymienionych w katalogu czynności opodatkowanych PCC. Dodatkowo, umowy te regulują transakcję sekurytyzacji wierzytelności, która jest podstawą do świadczenia kompleksowej usługi finansowej. Tym samym, umowy te pozostają poza zakresem zastosowania ustawy o PCC nawet, gdy w ich ramach dochodzi do transakcji, które (gdyby zaistniały samoistnie i z udziałem podmiotów innych niż fundusz sekurytyzacyjny) mogłyby podlegać opodatkowaniu PCC.

5. Podsumowanie stanowiska Wnioskodawcy

Mając na uwadze argumentację zaprezentowaną w niniejszym wniosku, w opinii Wnioskodawcy, zawierane przez Fundusz Umowy, tj. umowy przelewu wierzytelności w ramach procesu sekurytyzacji nie podlegają opodatkowaniu PCC, ponieważ nie stanowią którejkolwiek z czynności wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy o PCC.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2020 r. poz. 815 ze zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

a) umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

b) umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,

c) (uchylona),

d) umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

e) umowy dożywocia,

f) umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,

g) (uchylona),

h) ustanowienie hipoteki,

i) ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,

j) umowy depozytu nieprawidłowego,

k) umowy spółki.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Z przedstawionego we wniosku oraz jego uzupełnieniu opisu zdarzenia wynika, że Wnioskodawca w ramach procesu sekurytyzacji zawiera umowy przelewu wierzytelności, na podstawie których nabywa wierzytelności. Umowy przelewu wierzytelności nie przyjmują żadnej z form prawnych wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych – w szczególności umowy sprzedaży.

Zgodnie z art. 509 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.) – wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania

Natomiast art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego stanowi, że – przelew wierzytelności może odbywać się na podstawie umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności.

W myśl art. 535 Kodeksu cywilnego – przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę, przy czym stosownie do art. 555 ww. ustawy, przepisy o sprzedaży rzeczy stosuje się odpowiednio między innymi do sprzedaży praw majątkowych.

Mając zatem na uwadze dotychczas przytoczone przepisy (w tym dopuszczalne formy jakie może przyjąć czynność przelewu wierzytelności) stwierdzić należy, że umowa przelewu wierzytelności podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, o ile przyjmie postać którejkolwiek z czynności wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Jak już wyżej wskazano, ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Tym samym, o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Zatem, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

W świetle przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie ma zatem znaczenia, że przelew wierzytelności nastąpi w wykonaniu umowy sekurytyzacji jako jeden z jej elementów. Istotne jest to, czy przelew wierzytelności nastąpi na podstawie umowy, która wymieniona jest w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, co przesądza o opodatkowaniu tym podatkiem.

Zatem – wbrew twierdzeniu Wnioskodawcy – niezależnie od faktu, czy dana transakcja (umowa przelewu wierzytelności) będzie dokonywana w ramach procesu sekurytyzacji, to jeżeli konkretna transakcja przybierze postać czynności znajdującej się w zamkniętym katalogu art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, będzie ona podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Jednakże, ponieważ w uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca wskazał, że umowy przelewu wierzytelności nie przybierają postaci którejkolwiek z czynności cywilnoprawnych wymienionych w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, to należy stwierdzić, że umowy te nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, a zatem nabycie wierzytelności na podstawie takich umów również nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W świetle powyższych wyjaśnień, stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym umowy przelewu wierzytelności zawierane przez Wnioskodawcę w ramach prowadzonej działalności sekurytyzacyjnej, nie podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych, ponieważ nie stanowią którejkolwiek z czynności cywilnoprawnych wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, uznać należy za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;

2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w …, za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy). W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.