1462-IPPB2.4514.485.2016.1.MZ

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613 z późn. zm.) oraz § 7 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 12 października 2016 r. (data wpływu 17 października 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy pożyczki - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 17 października 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy pożyczki.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Osoba fizyczna, która jest rezydentem podatkowym w Polsce (nieograniczony obowiązek podatkowy) jest wnioskodawcą. Strona wnioskująca jest wpisana jako przedsiębiorca do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG (Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej)), posiada status czynnego podatnika VAT (podatek od towarów i usług), nie prowadzi także działalności w zakresie udzielania pożyczek (kredytów), pośrednictwa finansowego. Wnioskodawca nie jest stroną żadnego postępowania egzekucyjnego w administracji i nie ciążą na nim żadne zaległości podatkowe.

W przyszłości wnioskodawca podpisze umowę pożyczki ze spółką posiadającą siedzibę w innym państwie (spoza Unii Europejskiej). Spółka ta jest nierezydentem w rozumieniu polskich przepisów o podatku dochodowym. Język angielski będzie językiem tej umowy nazwanej, dla której właściwe będzie obce prawo. Jednocześnie zakres umowy będzie posiadał elementy jakie w praktyce stosuje się w umowach pożyczki zawartych zgodnie z ustawą z dnia 23 kwietnia 1964 roku - Kodeks Cywilny (Dz. U. z dnia 18 maja 1964 r). W umowie pożyczkodawca zobowiązuje się przenieść środki pieniężne na pożyczkobiorcę a pożyczkobiorca w określonym terminie pieniądze zwrócić. Istnieje możliwość, że strony na umówioną kwotę łączną zawrą kilka takich samych umów pożyczki.

Wartość pożyczki zostanie przelana na rachunek bankowy osoby Wnioskodawcy znajdujący się zagranicą a zwrot pożyczki zostanie dokonany na konto spółki pożyczającej, które także jest prowadzone przez zagraniczny oddział banku.

Strony wyraźnie zaznaczą, że nie jest dopuszczalne aby zwrot środków pieniężnych nastąpił poprzez fizyczny zwrot równowartości pożyczki w banknotach (do rąk osoby fizycznej działającej za spółkę) lub przez dokonanie przelewu na rachunek bankowy w Polsce. Należy stwierdzić, że pożyczkodawca nie posiada żadnego oddziału bądź przedstawicielstwa na terytorium Polski. Umowę pożyczki podpisze za granicą pełnomocnik pożyczkobiorcy, która fizycznie stawi się na podpisanie umowy wraz z osobą reprezentującą spółkę pożyczającą. Strony umowy pożyczki postanowiły, że zarówno miejsce zawarcia umowy jak i jej realizacja (od przelania pieniędzy do pożyczkobiorcy do jej zwrotu) nastąpi poza terytorium Rzeczypospolitej.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy pożyczka udzielona Wnioskodawcy w sposób przedstawiony we wniosku nie podlega w Polsce opodatkowaniu na gruncie podatku od czynności cywilnoprawnych ?

Zdaniem Wnioskodawcy,

Umowa pożyczki i jej zawarcie w Polsce podlega opodatkowaniu na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy o PCC (podatek od czynności cywilnoprawnych). Umowa pożyczki została uregulowana w art. 720 i n. Kodeksu cywilnego, wedle którego - przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy oznaczonych co do gatunku i tej samej jakości. Powyżej 500 zł należy umowę pożyczki zawrzeć przynajmniej w formie zwykłej pisemnej. Nie dochowanie tej formy nie skutkuje jednak bezwzględną nieważnością czynności prawnej mającej charakter umowy ustnej.

Ważne jest aby wspomnieć wyroki Sądu Najwyższego z 17.09.2015r., II CSK 581/14: Umowa pożyczki trwa od chwili jej zawarcia, wzmocnionego wydaniem przedmiotu pożyczki aż do jej zwrotu, niezależnie od tego, że strony określiły w umowie, kiedy ten zwrot powinien był nastąpić, a w rzeczywistości nie nastąpił. Przechodząc na grunt rozpatrywanej sprawy podpisanie, okres trwania, spełnienia świadczenia zwrotu pożyczki i zakończenie tej umowy będzie mieć miejsce zagranicą. Strony wyłączyły możliwość zwrotu pożyczki w innej postaci niż bezgotówkowa lub na terytorium Polski na rachunek w oddziale polskiego banku lub inny rachunek prowadzony przez polską instytucje finansową. Co jest bezsporne umowa pożyczki jest umową konsensualną, dwustronnie zobowiązującą a wierzytelność po stronie pożyczkodawcy powstaje dopiero z chwilą wykonania świadczenia w postaci przeniesienia własności pieniędzy na pożyczkobiorcę (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 06.07.2012 r., V CSK 394/11). Wedle art. 1 ust. 4 ustawy o PCC, podatkowi temu podlegają czynności cywilnoprawnej, jeżeli ich przedmiotem są:

1. rzeczy znajdujące się na terytorium RP lub prawa majątkowe wykonywane na terytorium RP
2. rzeczy znajdujące się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane za granicą, w przypadku gdy nabywca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i czynność cywilnoprawna została dokonana na terytorium Rzeczypospolitej Polskie.

Oznacza to, że umowę pożyczki należy opodatkować jeśli w chwili jej sporządzenia (zawarcia umowy) przedmiot umowy - w tym wypadku pieniądze - znajdują się na terytorium RP.

Zdaniem wnioskodawcy pieniądze mają wspomnianą lokalizację jeśli są ulokowane na polskim rachunku bankowym lub na fizycznie (w formie banknotów i monet) znajdują się na terytorium RP. W takim wypadku, fakt zawarcia umowy i zamieszkania stron poza granicami RP ma znaczenie drugorzędne.

Miejsce wykonania czynności cywilnoprawnej jest przede wszystkim określane przez strony transakcji, skoro polski rezydent zawrze umowę z podmiotem zagranicznym, gdzie przewidziane będzie wykonanie czynności pożyczki oraz dokonanie zwrotu na terytorium kraju innego niż Polska to wskazywanie art. 1 ust. 4 pkt 2 ustawy o PCC jako nieznajdującego odniesienia w przedstawionym zdarzeniu przyszłym jest w pełni uprawnione. Takie rozumienie tego artykułu zostało także zaprezentowane w piśmiennictwie - m.in. Tomasz Modzelewski, Problem kwalifikacji przedmiotu umowy pożyczki: czy na potrzeby PCC pożyczane pieniądze stanowią rzeczy, czy kreują prawo majątkowe? Zagrożenia i możliwości interpretacyjne na przyszłość, Monitor Podatkowy 2015, Nr 2, s. 52 i n.

To, że sposób wykonania umowy oraz jej podpisania jest kluczowy w odniesieniu do ustalenia obowiązku opodatkowania czynności potwierdził sam Minister Finansów - stanowisko zawarte w broszurze „Podatek od czynności cywilnoprawnych z tytułu umowy sprzedaży” (źródło: http://www.mf.gov.pl/documents/766655/2375306/Broszura-podatek_od_czyn_cywprw_20013+i+2014.pdf).

Pożyczka nie będzie podlegała PCC w Polsce, jeśli pieniądze pożyczone dla osoby wnioskodawcy, znajdują się za granicą, wnioskodawca ma miejsce rezydencji (zamieszkania) na terenie RP i czynność zostaje zrealizowana poza granicami RP.

Zdaniem wnioskodawcy, mając na względzie wskazany wyżej stan faktyczny, wnioskodawca spełnia jako pożyczkobiorca kryteria umożliwiające wyłączenie z opodatkowania zawartej umowy pożyczki.

Przede wszystkim umowa zostaje zrealizowana poza granicami RP a sam przedmiot umowy (podczas wykonania umowy) nie znajdzie się w Polsce. Umowa zostanie podpisana przez pełnomocnika wnioskodawcy oraz osoby uprawnione do reprezentacji spółki pożyczającej w kraju innym niż Polska.

Nie ma zatem podstaw aby wobec wnioskodawcy z tytułu zawarcia umowy pożyczki od spółki zagranicznej stosować art. 1 ust. 4 ustawy o PCC.

Finalnie, wedle opisanego sposobu zawarcia i realizacji pożyczki nie można podnosić tezy o opodatkowaniu w PCC gdyż umowa ta nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych.

Chociaż organ rozpatrujący nie jest związany wydanymi już interpretacjami indywidualnymi należy podkreślić liczne interpretacje, w których - w analogicznych sytuacjach - organ wydał korzystne rozstrzygnięcia dla podatników. Przykładowo: Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 13.08.2015 r., IPPB2/4514-231/15-2/KW1 i z 28.03.2013 r., IPPB2/436-42/13-4/AF; z 02.06.2010 r., IPPB2/436-109/10-2/MZ; z 20.07.2016 r., IPPB2/4514-334/16-4/JG1.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2016 r., poz. 223 z późn. zm.) podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
2. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
3. (uchylona),
4. umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
5. umowy dożywocia,
6. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,
7. (uchylona),
8. ustanowienie hipoteki,
9. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
10. umowy depozytu nieprawidłowego,
11. umowy spółki.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Art. 720 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r., poz. 380 z późn. zm.) stanowi, że przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Do elementów znamionujących umowę pożyczki należy obowiązek jej zwrotu. Przy czym, nie tyle dotyczy to oznaczenia terminu zwrotu, ile zaznaczenia samego obowiązku zwrotu - który, jak wskazuje się w orzecznictwie, w myśl art. 720 § 1 ww. ustawy, jest elementem przedmiotowo istotnym dla tego rodzaju umowy, bez którego nie ma umowy pożyczki. W zależności od tego, jak zostanie ukształtowana przez strony umowa pożyczki, może ona przyjąć postać umowy nieodpłatnej bądź też odpłatnej, gdzie pożyczkobiorca zobowiązany będzie do zapłaty odsetek. Umowa pożyczki jest umową konsensualną. Dochodzi do skutku poprzez zgodne oświadczenia woli.

Zgodnie z art. 1 ust. 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podatkowi temu podlegają czynności cywilnoprawne, jeżeli ich przedmiotem są:

1. rzeczy znajdujące się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa majątkowe wykonywane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2. rzeczy znajdujące się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane za granicą, w przypadku gdy nabywca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i czynność cywilnoprawna została dokonana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Z uwagi na powyższe, należy stwierdzić, że umowa pożyczki podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych, jeżeli w chwili zawarcia umowy jej przedmiot, tj. pieniądze znajdują się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Wówczas nie ma znaczenia, gdzie umowa zostanie zawarta i gdzie mają miejsce zamieszkania (siedzibę) strony umowy.

Pożyczka podlega również podatkowi od czynności cywilnoprawnych, jeśli pieniądze będące przedmiotem pożyczki w chwili jej zawarcia znajdują się za granicą oraz nabywca - pożyczkobiorca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a czynność zostanie dokonana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że osoba fizyczna, która jest rezydentem podatkowym w Polsce (nieograniczony obowiązek podatkowy) jest wnioskodawcą. Strona wnioskująca jest wpisana jako przedsiębiorca do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEiDG), posiada status czynnego podatnika VAT, nie prowadzi także działalności w zakresie udzielania pożyczek (kredytów), pośrednictwa finansowego. Wnioskodawca nie jest stroną żadnego postępowania egzekucyjnego w administracji i nie ciążą na nim żadne zaległości podatkowe. W przyszłości wnioskodawca podpisze umowę pożyczki ze spółką posiadającą siedzibę w innym państwie (spoza Unii Europejskiej). Spółka ta jest nierezydentem w rozumieniu polskich przepisów o podatku dochodowym. Język angielski będzie językiem tej umowy nazwanej, dla której właściwe będzie obce prawo. Jednocześnie zakres umowy będzie posiadał elementy jakie w praktyce stosuje się w umowach pożyczki zawartych zgodnie z ustawą z dnia 23 kwietnia 1964 roku - Kodeks Cywilny (Dz. U. z dnia 18 maja 1964 r). W umowie pożyczkodawca zobowiązuje się przenieść środki pieniężne na pożyczkobiorcę a pożyczkobiorca w określonym terminie pieniądze zwrócić. Istnieje możliwość, że strony na umówioną kwotę łączną zawrą kilka takich samych umów pożyczki. Wartość pożyczki zostanie przelana na rachunek bankowy osoby Wnioskodawcy znajdujący się zagranicą a zwrot pożyczki zostanie dokonany na konto spółki pożyczającej, które także jest prowadzone przez zagraniczny oddział banku. Strony wyraźnie zaznaczą, że nie jest dopuszczalne aby zwrot środków pieniężnych nastąpił poprzez fizyczny zwrot równowartości pożyczki w banknotach (do rąk osoby fizycznej działającej za spółkę) lub przez dokonanie przelewu na rachunek bankowy w Polsce. Należy stwierdzić, że pożyczkodawca nie posiada żadnego oddziału bądź przedstawicielstwa na terytorium Polski. Umowę pożyczki podpisze za granicą pełnomocnik pożyczkobiorcy, która fizycznie stawi się na podpisanie umowy wraz z osobą reprezentującą spółkę pożyczającą. Strony umowy pożyczki postanowiły, że zarówno miejsce zawarcia umowy jak i jej realizacja (od przelania pieniędzy do pożyczkobiorcy do jej zwrotu) nastąpi poza terytorium Rzeczypospolitej.

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że umowa pożyczki nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, ponieważ jak wskazał Wnioskodawca środki pieniężne będące przedmiotem umowy pożyczki w chwili jej zawarcia będą znajdowały się poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz umowa pożyczki zostanie zawarta poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

W odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji indywidualnych, wskazać należy, iż rozstrzygnięcia te zapadły w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla organu wydającego interpretację.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.