Wnioskodawczyni, będąca czynnym zarejestrowanym podatnikiem VAT, prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą w zakresie świadczenia usług prawnych. W dniu 30 grudnia 2015 r. zawarła umowę zlecenia z Fundacją, na mocy której od 1 stycznia 2016 r. do 31 grudnia 2016 r. świadczyła nieodpłatną pomoc prawną osobom uprawnionym jako radca prawny, zgodnie z ustawą z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej. Wnioskodawczyni otrzymuje wynagrodzenie od Fundacji za udzielanie tej pomocy. Organ podatkowy uznał, że świadczenie usług polegających na udzielaniu nieodpłatnej pomocy prawnej osobom uprawnionym, za które Wnioskodawczyni otrzymuje wynagrodzenie, stanowi odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu VAT, realizowane w ramach działalności gospodarczej usługodawcy.
Dołącz do doradców podatkowych korzystających z Fiscalex
Uzyskaj dostęp do największej bazy interpretacji podatkowych w Polsce. Zaawansowane wyszukiwanie, analiza AI i podsumowania interpretacji w jednym miejscu.
Rozpocznij bezpłatny okres próbnyINTERPRETACJA INDYWIDUALNA
Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) oraz § 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 04 lutego 2015r. (data wpływu 05 lutego 2016 r.) uzupełnionym pismem z dnia 03 marca 2016 r. (data wpływu 07 marca 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem VAT (podatek od towarów i usług) nieodpłatnej pomocy prawnej – jest nieprawidłowe.
UZASADNIENIE
W dniu 5 lutego 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem VAT nieodpłatnej pomocy prawnej.
Wniosek uzupełniono pismem z dnia 03 marca 2016 r. (data wpływu 07 marca 2016 r.) w zakresie doprecyzowania zaistniałego stanu faktycznego, o przeformułowanie pytania w taki sposób, aby jednoznacznie obejmowało swym zakresem obowiązki prawnopodatkowe Wnioskodawczyni wynikające z przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, o przedstawienie własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej adekwatnego do postawionego w uzupełnieniu wniosku pytania.
We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny (ostatecznie doprecyzowany w uzupełnieniu wniosku).
Wnioskujący jest radcą prawnym prowadzącym jednoosobową działalność gospodarczą w m. …. (Kancelaria Radcy Prawnego dr …..). Nie jest zatrudniony na umową o pracę. Wnioskujący odprowadza podatek VAT. W dniu 30 grudnia 2015 r. Wnioskujący zawarł umowę zlecenie z Fundacją …., na podstawie której od dnia 01 stycznia 2016 r. do dnia 31 grudnia 2016 r. świadczy jako radca prawny nieodpłatną pomoc prawną osobom uprawnionym.
Świadczenie takiej pomocy prawnej odbywa się zgodnie i na podstawie ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej (Dz. U. z 2015 r., poz. 1255 ze zm.).
Wnioskujący jako wykonawca przyjął do wykonania zadanie polegające na udzielaniu nieodpłatnej pomocy prawnej w punkcie udzielania nieodpłatnej pomocy prawnej zlokalizowanym na terenie Miasta …. w ramach zadania publicznego pod nazwą - udzielanie nieodpłatnych porad prawnych na terenie miasta ….w 2016 r. W umowie określono stawkę godzinową obsługi punktu nieodpłatnej pomocy prawnej. Wynosi ona 53,60 zł, a płatnikiem tego wynagrodzenia jest Fundacja …`(...)`
Zgodnie z art. 8 ust. 1 ww. ustawy zadanie polegające na udzielaniu nieodpłatnej pomocy prawnej jest zadaniem zleconym z zakresu administracji rządowej realizowanym przez powiat w porozumieniu z gminami albo samodzielnie.
Fundacji …. na podstawie art. 11 ust 1 ww. ustawy oraz po wygranym przetargu zostało powierzone prowadzenie 4 punktów obsługi nieodpłatnej pomocy prawnej w m. …..
Z Wnioskującym, który był w zasobach kadrowych, Fundacja …. zawarła umowę zlecenie na obsługę prawną jednego z tych punktów w określone dni tj. w poniedziałki i wtorki w godzinach 16:00-20:00. Pozostałe dni oraz pozostałe punkty obsługują inni radcowie prawni. Obsługa prawna jest świadczona osobom, które są uprawnione zgodnie z ww. ustawą. Nieodpłatna pomoc prawna nie dotyczy Fundacji …. w takim sensie, że Fundacja nie jest beneficjentem usług świadczonych przez Wnioskującego. Beneficjentem usług są wszystkie te osoby, które zgłoszą się w tym celu do punktu porad prawnych, w którym usługi świadczy Wnioskujący i które uprawnione są do uzyskania takiej nieodpłatnej pomocy prawnej zgodnie z przepisami ww. ustawy.
Wnioskodawczyni jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT z tego tytułu, że od dnia 02 października 2014 r. prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą tj. działalność prawniczą, świadczy usługi prawne w ramach wykonywania zawodu radcy prawnego pod nazwą firmy Kancelaria Radcy Prawnego …`(...)`
Wnioskodawczyni prowadzi jednoosobową pozarolniczą działalność gospodarczą. Umowę z Fundacją zawarła jako „…..". Zatem umowa zawarta jest w ramach działalności gospodarczej Wnioskodawczyni. Świadczenie nieodpłatnej pomocy prawnej jest udzielaniem porad prawnych w zakresie określonym ustawą z dnia 05 sierpnia 2015r. o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej. Taka pomoc prawna nie odbiega swoją istotą od porad prawnych udzielanych przez Wnioskodawczynię w ramach działalności gospodarczej, chociaż nieodpłatna pomoc prawna jest ustawowo dość mocno ograniczona (sprowadza się jedynie do udzielania pomocy prawnej w kilku aspektach, o których mowa w art. 3 ww. ustawy). Oczywiście jest także nieodpłatna, jak sama nazwa wskazuje, co odróżnia ją od zwykłej pomocy prawnej świadczonej w ramach działalności gospodarczej przez Wnioskodawczynię, za którą Wnioskodawczyni pobiera wynagrodzenie bezpośrednio od osoby, której pomocy prawnej udziela. Wnioskodawczyni za udzielanie nieodpłatnej pomocy prawnej pobiera wynagrodzenie, ale nie od osób, którym porad udziela ale od Fundacji, którą zawarła umowę zlecenie. Wynagrodzenie takie jest przychodem uzyskiwanym na podstawie umowy zawartej w ramach prowadzonej przez Wnioskodawczynię pozarolniczej działalności gospodarczej, a więc nie stanowi przychodu, o którym mowa w art. 13 pkt 2-9 ustawy z dnia 26 lipca 1999 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Zgodnie z § 12 umowy z Fundacją kwestia odpowiedzialności kształtuje się następująco:. „Odpowiedzialność wobec osób trzecich posiada wyłącznie Wykonawca" - Wykonawcą zgodnie z umową jest Wnioskodawczyni.
Ryzyko gospodarcze (ekonomiczne) rozumiane jest przez Wnioskodawczynię jako możliwość wystąpienia takich zdarzeń, które mają w konsekwencji negatywny wpływ na wynik prowadzonej działalności gospodarczej lub po prostu niosą ze sobą niebezpieczeństwo poniesienia straty przez Wnioskodawczynię. Wobec powyższego ryzyko gospodarcze Wnioskodawczyni ponosi tylko w zakresie odpłatnych usług świadczonych w ramach prowadzonej przez siebie Kancelarii Radcy Prawnego …`(...)` Wnioskodawczyni nie ponosi ryzyka gospodarczego w ramach wykonywania czynności udzielania nieodpłatnej pomocy prawnej, gdyż od osób uprawnionych, którym Wnioskodawczyni świadczy pomoc prawną nie pobiera się żadnego wynagrodzenia za usługę, której są beneficjentami. Wynagrodzenie Wnioskodawczyni otrzymuje od Fundacji niezależnie od liczby osób uprawnionych, które zgłoszą się po pomoc prawną do punktu nieodpłatnej pomocy prawnej.
Wynagrodzenie jest wypłacane przez Fundację z dołu w ciągu 21 dni od dnia otrzymania przez Fundację poprawnie wystawionego rachunku pod warunkiem zatwierdzenia karty zadań przez Fundację oraz przekazania przez Zarząd Gminy środków finansowych na wykonanie zadania w danym miesiącu. Natomiast środki finansowe przeznaczone na wynagrodzenie Wnioskodawczyni pochodzą z budżetu państwa zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej.
Umowa z Fundacją nie reguluje kwestii zastępstwa. Zgodnie z § 7 pkt 1 umowy „Doradca – prawnik (w umowie Wnioskodawczyni występuje jako Wykonawca - Doradca-prawnik) oświadcza, że obowiązki/zadania będą wykonywane przez niego osobiście". Do umowy ponadto dołączony jest grafik, zgodnie z którym Wnioskodawczyni ma wykonywać obowiązki w poniedziałki i wtorki w godzinach 16:00-20:00 w konkretnym punkcie nieodpłatnej pomocy prawnej. Ponadto zgodnie z § 2 pkt 9 umowy z Fundacją: „Wymiar czasu wykonywania zadań Strony ustalają zgodnie z grafikiem sporządzonym przez Zamawiającego" oraz § 2 pkt 11 „Zmiany grafika udzielania pomocy prawnej możliwe są na wniosek Zarządu Gminy, Zamawiającego lub Wykonawcy, z zastrzeżeniem, że zmiana grafika na wniosek wykonawcy nastąpi tylko i wyłącznie w przypadku wyrażenia zgody przez Zarząd Powiatu". Postanowienia te jednak nie dotyczą stricte kwestii zastępstwa w przypadku nieobecności Wnioskodawczyni na dyżurze.
W związku ze świadczeniem usług objętych zakresem pytania, Wnioskodawczyni nie jest obowiązana posiadać ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej. Tej kwestii nie regulują ani umowa z Fundacją, ani też ustawa o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej. Wydaje się to logiczne, gdyż nieodpłatną pomoc prawną mogą zgodnie z ustawą o nieodpłatnej pomocy prawnej świadczyć też osoby, które nie są radcami prawnymi lub adwokatami (art. 11 ust. 3 ustawy).
Natomiast Wnioskodawczyni posiada ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej przez wzgląd na to, że wykonuje zawód radcy prawnego, płaci składki członkowskie w tym właśnie na ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej na konto Okręgowej Izby Radców Prawnych …`(...)`
W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie (ostatecznie przedstawione w uzupełnieniu wniosku).
Czy świadczenie usług polegających na udzielaniu przez Wnioskodawczynię nieodpłatnej pomocy prawnej osobom uprawnionym na podstawie ustawy z dnia 05 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej, w ramach Zadania Publicznego pod nazwą: „…….”, na podstawie umowy zlecenia zawartej z Fundacją jako Zamawiającym, za co Wnioskodawczyni pobiera wynagrodzenie od Fundacji, jest opodatkowane podatkiem od towarów i usług?
Zdaniem Wnioskodawczyni (ostatecznie przedstawione w uzupełnieniu wniosku), świadczenie usług polegające na udzielaniu przez Wnioskodawczyni nieodpłatnej pomocy prawnej osobom uprawnionym na podstawie ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej, w ramach zadania publicznego pod nazwą: „……” na podstawie umowy zlecenie zawartej z Fundacją jako Zamawiającym, za co Wnioskodawczyni pobiera wynagrodzenie od Fundacji, nie jest opodatkowane podatkiem od towarów i usług tj. podatkiem VAT. Wnioskodawczyni uzasadnia to następująco.
Zasadą jest, że świadczenie usług prawnych jest opodatkowane podatkiem od towarów i usług (tj. podatkiem VAT). Wynika to z art. 5 ust. 1 pkt 1 i art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.). Podatnikiem z tytułu świadczenia usług prawnych czyli pomocy prawnej będzie każdy radca prawny prowadzący działalność gospodarczą. Również Wnioskodawczyni jest podatnikiem podatku VAT. Jednak zdaniem Wnioskodawczyni nie każda czynność rozumiana zgodnie z przepisami prawa cywilnego jako świadczenie usług będzie opodatkowana podatkiem VAT. Chodzi tu o świadczenie usług polegające na udzielaniu nieodpłatnych porad prawnych osobom uprawnionym w zakresie i zgodnie z ustawą z dnia 05 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej, za które Wnioskodawczym pobiera wynagrodzenie od Fundacji na podstawie umowy zlecenie.
Powołując się na następujące orzeczenia:
Trybunału Sprawiedliwości UE: C-16/93, C-89/81, C-154/80, C-276/97, C-358/97;
Naczelnego Sądu Administracyjnego (orzeczenie z dnia 12 czerwca 2013 r. sygn. akt I FSK 1128/12, orzeczenie z 18 kwietnia 2013 r. sygn.. akt I FSK 942/12, orzeczenie z dnia 31 stycznia 2013 r. sygn. akt I FSK 289/12, orzeczenie z dnia 19 grudnia 2012 r. sygn. akt I FSK 273/12, orzeczenie z dnia 5 listopada 2014 r. sygn. akt I FSK 1540/13)
Wnioskodawczyni stwierdza, że czynności świadczenia usług prawniczych za wynagrodzeniem podlegać będą opodatkowaniu podatkiem VAT tylko wtedy, kiedy:
istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, a wynagrodzenie zostaje przekazane w zamian za usługę świadczoną na rzecz usługobiorcy;
istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy usługi;
wartość świadczenia wzajemnego daje się wyrazić w pieniądzu, a odpłatność za otrzymane świadczenie pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem.
W przypadku świadczenia usług w postaci udzielania nieodpłatnej pomocy prawnej osobom uprawnionym na podstawie ustawy z dnia 05 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej, powyższe warunki nie są spełnione co oznacza, że takie usługi nie są usługami opodatkowanymi podatkiem VAT.
Usługobiorcą będzie każda z osób uprawnionych do udzielenia jej nieodpłatnej pomocy prawnej, natomiast usługodawcą będzie radca prawny, który udziela danej osobie nieodpłatnej pomocy prawnej, a zatem Wnioskodawczyni. Fundacja, która zleca Wnioskodawczyni na podstawie umowy zlecenie wykonania zadania polegającego na udzieleniu nieodpłatnej pomocy prawnej nie jest usługobiorcą w sensie, że nie jest podmiotem, któremu Wnioskodawczyni świadczy usługi prawne w ramach nieodpłatnej pomocy prawnej. Realnie świadczącym pomoc prawną jest radca prawny, a więc Wnioskodawczyni, która swoje czynności wykonuje za wynagrodzeniem, które z kolei otrzymuje od Fundacji. Procedura ta wynika bezpośrednio z ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej (Dz. U. z 2015 r, poz. 1255 z późn. zm.).
Fundacja nie jest beneficjentem usług świadczonych przez Wnioskodawczynie. Beneficjentem tych usług są osoby uprawnione zgłaszające się do punktu nieodpłatnej pomocy prawnej, w którym pomocy takiej udziela Wnioskodawczyni. Istotne, że między usługodawcą czyli Wnioskodawczynią a usługobiorcą czyli osobą uprawnioną do uzyskania nieodpłatnej pomocy pranej nie zachodzi żaden związek prawny, żadna relacja prawna.
Wnioskodawczyni za udzieloną poradę prawną nie otrzymuje od usługobiorcy żadnego wynagrodzenia, o czym wspomniano wyżej. Wynagrodzenie Wnioskodawczyni otrzymuje od Fundacji, a zatem nie od beneficjenta świadczonej przez siebie usługi. Nie dochodzi więc do powstania świadczenia wzajemnego. Zatem warunek pierwszy, o którym mowa powyżej, a którego ziszczenie niezbędne jest do uznania udzielania nieodpłatnej pomocy prawnej za usługę opodatkowaną podatkiem VAT, nie jest spełniony.
Kolejna kwestia to okoliczność, że świadczenie usług w ramach nieodpłatnej pomocy prawnej nie spełnia również tego warunku, że odpłatność za otrzymane świadczenie musi pozostawać w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana podatkiem VAT. Fundacja nie ma wpływu na to, ile razy Wnioskodawczyni w danym dniu udzieli porad prawnych. Nie ma również wpływu na treść świadczonej pomocy prawnej. Fundacja nie zna treści świadczonej pomocy prawnej. Nie występuje więc sytuacja taka, że wynagrodzenie jakie Wnioskodawczyni otrzymuje od Fundacji pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana VAT, a więc świadczeniem usług w ramach nieodpłatnej pomocy prawnej. Wynagrodzenie Wnioskodawczyni nie zależy od liczby udzielonych porad prawnych, ani też od ich treści, ale wyłącznie od liczby godzin udzielania nieodpłatnej pomocy prawnej, niezalenie więc od tego ile wdanej godzinie osób zostanie obsłużonych czyli ilu porad prawnych w ciągu godziny Wnioskodawczyni udzieli. Wynagrodzenie jakie otrzymuje od Fundacji Wnioskodawczyni, a raczej sposób jego naliczania nie wykazuje związku z treścią usługi. Co więcej, osoba uprawniona, która zgłasza się do punktu nieodpłatnej pomocy prawnej w celu uzyskania porady prawnej, a więc usługobiorca, nie jest stroną umowy, na podstawie której Wnioskodawczyni, świadczy nieodpłatną pomoc prawną i pobiera za to wynagrodzenie od Fundacji Ponadto osoba taka nie jest oznaczona w momencie zawierania umowy zlecenie, a jej identyfikacja dla treści umowy zlecenie nie jest istotna.
Sumując Wnioskodawczyni nie świadczy pomocy prawnej na rzecz Fundacji. Beneficjentem usług świadczonych przez Wnioskodawczynię są osoby uprawnione do nieodpłatnej pomocy prawnej na podstawie ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej. Otrzymywane przez wnioskodawczynię wynagrodzenie od Fundacji nie wykazuje bezpośredniego związku z usługą świadczoną na rzecz beneficjenta nieodpłatnej pomocy prawnej. Beneficjent za usługę prawną nie uiszcza żadnego wynagrodzenia Wnioskodawczyni, w związku z czym nie dochodzi do powstania jakiegokolwiek związku prawnego pomiędzy usługodawcą. W związku z powyższym w przypadku świadczenia usług w ramach udzielania nieodpłatnej pomocy prawnej nie są spełnione warunki, o których mowa w przywołanych wyżej orzeczeniach sądowych, a których dopiero łączne występowanie generuje opodatkowanie takiej usługi podatkiem od towarów i usług.
Zatem, zdaniem Wnioskodawczyni świadczenie usług polegające na udzielaniu przez Wnioskodawczynię nieodpłatnej pomocy prawnej osobom uprawnionym na podstawie ustawy z dnia 05 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej, w ramach Zadania Publicznego pod nazwą „…..” na podstawie umowy zlecenie zawartej z Fundacją jako Zamawiającym, za co Wnioskodawczyni pobiera wynagrodzenie od Fundacji, nie jest opodatkowane podatkiem od towarów i usług tj. podatkiem VAT.
W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zaistniałego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn.zm.), zwanej dalej „ustawą”, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Przez sprzedaż – w myśl art. 2 pkt 22 ustawy – należy rozumieć odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.
Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.
Stosownie do treści art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:
W myśl art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Pod pojęciem działalności gospodarczej, na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy rozumie się wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że Wnioskodawczyni jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT z tego tytułu, że od dnia 02 października 2014 r. prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą tj. działalność prawniczą. Nie jest zatrudniona na umową o pracę. W dniu 30 grudnia 2015 r. zawarła umowę zlecenie z Fundacją ……, na podstawie której od dnia 01 stycznia 2016 r. do dnia 31 grudnia 2016 r. świadczy jako radca prawny nieodpłatną pomoc prawną osobom uprawnionym. Umowę z Fundacją zawarła jako „…..". Zatem umowa zawarta jest w ramach działalności gospodarczej Wnioskodawczyni. Świadczenie takiej pomocy prawnej odbywa się zgodnie i na podstawie ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej (Dz. U. z 2015 r., poz. 1255 ze zm.). Wnioskodawczyni za udzielanie nieodpłatnej pomocy prawnej pobiera wynagrodzenie, ale nie od osób, którym porad udziela ale od Fundacji, którą zawarła umowę zlecenie. Wynagrodzenie takie jest przychodem uzyskiwanym na podstawie umowy zawartej w ramach prowadzonej przez Wnioskodawczynię pozarolniczej działalności gospodarczej, a więc nie stanowi przychodu, o którym mowa w art. 13 pkt 2-9 ustawy z dnia 26 lipca 1999 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Zgodnie z przepisem art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej (Dz. U. z 2015 r., poz. 1255) adwokat lub radca prawny udziela nieodpłatnej pomocy prawnej na podstawie umowy zawartej z powiatem.
Jak wynika z art. 6 ust. 2 cyt. wyżej ustawy, umowa zawiera w szczególności:
Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej zadanie polegające na udzielaniu nieodpłatnej pomocy prawnej jest zadaniem zleconym z zakresu administracji rządowej realizowanym przez powiat w porozumieniu z gminami albo samodzielnie.
Natomiast art. 11 ust. 1 ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej stanowi, że Powiat powierza prowadzenie połowy punktów nieodpłatnej pomocy prawnej organizacji pozarządowej prowadzącej działalność pożytku publicznego, zwanej dalej „organizacją pozarządową”. Jeżeli na powiat przypada nie więcej niż trzy punkty nieodpłatnej pomocy prawnej, organizacji pozarządowej powierza się prowadzenie jednego punktu nieodpłatnej pomocy prawnej. W pozostałych przypadkach, jeżeli iloraz liczby punktów nieodpłatnej pomocy prawnej i liczby dwa stanowi liczbę niecałkowitą, zaokrągla się ją w górę do liczby całkowitej.
Zaś art. 11 ust. 3 ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej, stanowi, że nieodpłatnej pomocy prawnej w punktach nieodpłatnej pomocy prawnej powierzonych do prowadzenia organizacji pozarządowej może udzielać także:
Stosownie do art. 11 ust. 7 ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej, Organizacja pozarządowa zapewnia udzielanie nieodpłatnej pomocy prawnej na podstawie umowy zawartej z powiatem, do której stosuje się odpowiednio przepisy art. 6 ust. 2 pkt 1 i 3-6.
Z art. 5 ust. 1 ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej wynika, że nieodpłatnej pomocy prawnej udziela osobiście adwokat lub radca prawny, a w szczególnie uzasadnionych przypadkach z ich upoważnienia aplikant adwokacki lub aplikant radcowski, natomiast z art. 6 ust. 2 pkt 6 ww. ustawy wynika, że umowa z powiatem zawiera m. in. zasady zapewniania przez adwokata lub radcę prawnego zastępstwa w przypadku, gdy nie będzie on w stanie osobiście udzielać nieodpłatnej pomocy prawnej.
Ponadto zgodnie z art. 7 ust. 1 ww. ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej, adwokat lub radca prawny dokumentuje w karcie nieodpłatnej pomocy prawnej każdy przypadek udzielenia nieodpłatnej pomocy prawnej przez podanie informacji dotyczących czasu trwania i formy oraz dziedziny prawa, której dotyczyła ta pomoc. Kartę nieodpłatnej pomocy prawnej oraz oświadczenia, o których mowa w art. 4 ust. 2 pkt 6 oraz ust. 3 i 4, adwokat lub radca prawny przekazuje staroście do dziesiątego dnia następnego miesiąca kalendarzowego w sposób uniemożliwiający powiązanie karty nieodpłatnej pomocy prawnej z oświadczeniem osoby uprawnionej (art. 7 ust. 2 ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej).
Zgodnie art. 41 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz.U. z 2015, poz. 507) do zadań samorządu należy w szczególności:
5a) współdziałanie z jednostkami samorządu terytorialnego w zapewnianiu udzielania nieodpłatnej pomocy prawnej, o której mowa w ustawie z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej (Dz.U. poz. 1255);
Jak stanowi art. 4 ustawy o radcach prawnych, wykonywanie zawodu radcy prawnego polega na świadczeniu pomocy prawnej.
W myśl art. 227 ust. 1 ustawy o radcach prawnych, radca prawny podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu od odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone przy wykonywaniu czynności, o których mowa w art. 4 ust. 1 i art. 6 ust. 1.
W świetle art. 64 ust. 1a ustawy o radcach prawnych, radcowie prawni podlegają odpowiedzialności dyscyplinarnej również za niespełnienie obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia, o którym mowa w art. 227 ust. 1, zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 228.
Powołany wyżej przepis art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług wskazuje, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres. Nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności, bądź sytuacji. Należy jednak zauważyć, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. Zatem czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym, związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Tak więc, aby uznać dane świadczenie za odpłatne musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie.
Pojęcie odpłatnej dostawy towarów i odpłatnego świadczenia usług łączy się ściśle z pojęciem „wynagrodzenie”, które jest należne z tytułu jego świadczenia na rzecz nabywcy (usługobiorcy).
O wynagrodzeniu w ramach danej sprzedaży można mówić, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem będącym świadczeniem wzajemnym. Dostawcę towarów lub usługodawcę musi łączyć z odbiorcą stosunek prawny, z którego wynika obowiązek dostawy towarów lub świadczenia usług oraz wysokość wynagrodzenia (świadczenia wzajemnego). Za dokonanie tych czynności, wynagrodzenie musi być wyrażalne w pieniądzu, co jednak nie oznacza, że musi mieć ono postać pieniężną, gdyż wynagrodzenie (odpłatność) jako świadczenie wzajemne może również przybrać postać rzeczową (zapłatą za towar lub usługę może być inny towar lub usługa), albo mieszaną (zapłata w części pieniężna, a w części rzeczowa). Innymi słowy musi istnieć możliwość określenia ceny wyrażonej w pieniądzu w stosunku do świadczenia wzajemnego stanowiącego wynagrodzenie za dostawę towarów lub świadczenie usług.
Wynagrodzenie jako świadczenie wzajemne musi stanowić pewną wartość subiektywną, ponieważ podstawą opodatkowania jest świadczenie (wynagrodzenie) faktycznie otrzymane (należne), a nie wartość ustalana według kryteriów obiektywnych. Wynagrodzenie takie powinno pozostawać jednak w proporcji do uzyskanej w zamian korzyści, a więc być ekwiwalentne wobec dostarczanego towaru lub świadczonej usługi.
Ustawa o podatku od towarów i usług nie definiuje, co należy rozumieć przez czynność odpłatną jednakże kwestia ta była niejednokrotnie przedmiotem rozpatrzenia przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Jak zauważył TSUE w wyroku C-102/86 Apple & Pear Development Council v. Commissioners of Customs & Excise „czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem”. Należy też zwrócić uwagę na wyrok C-16/93 pomiędzy R.J Tolsma v. Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden, gdzie Trybunał zauważył, że czynność „podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy”. Z kolei w orzeczeniu z dnia 5 lutego 1981 r., C-154/80 Staatssecretaris van Financien v. Stowarzyszenie Spółdzielcze „Cooperatieve Aardappelenbewaarplaats GA” Trybunał stwierdził, że świadczenie podlega opodatkowaniu jedynie w wypadku, gdy podstawę opodatkowania stanowi świadczenie wzajemne otrzymane przez świadczącego usługę. Musi również istnieć możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.
Zatem pod pojęciem odpłatności dostawy towarów lub odpłatności świadczenia usług rozumieć należy prawo podmiotu dokonującego dostawy towarów lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego). W konsekwencji należy stwierdzić, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie usługą podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Z powyższego wynika, że udzielanie pomocy prawnej na zasadach przewidzianych w ustawie z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej, która jest bezpłatna dla beneficjenta, nie stanowi nieodpłatnej czynności dla podmiotu świadczącego tego rodzaju pomoc prawną, bowiem za taką usługę usługodawca otrzymuje wynagrodzenie od jednostki samorządu terytorialnego – powiatu lub organizacji pozarządowej, która zawrze umowę z powiatem.
W świetle przytoczonych wyżej regulacji ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej, usługa świadczona przez Wnioskodawczynię w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, która jest bezpłatna dla beneficjenta, ale za którą Zainteresowana otrzymuje wynagrodzenie od Fundacji, stanowi odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, świadczone w ramach działalności gospodarczej usługodawcy.
Dlatego też w rozpatrywanej sprawie należy stwierdzić, iż usługi pomocy prawnej świadczone przez Wnioskodawczynię w ramach prowadzonej działalności gospodarczej stanowią odpłatne usługi, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy i podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 8 ust. 1 ustawy.
Tym samym stanowisko Wnioskodawczyni, iż czynności polegające na udzielaniu nieodpłatnej pomocy prawnej osobom uprawnionym na podstawie ustawy z dnia 05 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej, w ramach Zadania Publicznego pod nazwą „Udzielanie nieodpłatnych porad prawnych na terenie miasta Lublin w 2016r.” na podstawie umowy zlecenie zawartej z Fundacją jako Zamawiającym, nie jest opodatkowane podatkiem od towarów i usług – jest nieprawidłowe.
Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.
Wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania) Zainteresowanego. Inne kwestie, które nie zostały objęte pytaniem wskazanym we wniosku nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone.
Zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.
Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego ……, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.
Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.
Fiscalex • Automatyczne wyszukiwanie interpretacji • Anuluj w każdej chwili