0111-KDIB2-1.4010.93.2025.1.AR

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

26 lutego 2025 r. wpłynął Państwa wniosek z tego samego dnia o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych, w zakresie ustalenia, czy w przypadku dokonania dobrowolnego umorzenia udziałów/akcji w spółkach zależnych za wynagrodzeniem, Wnioskodawca będzie uprawniony do rozpoznania straty podatkowej w dochodzie z zysków kapitałowych, stanowiącej nadwyżkę sumy kosztów poniesionych uprzednio na objęcie lub nabycie udziałów (akcji) nad przychodem ustalonym zgodnie z art. 7b ust. 1 pkt 3 lit. a ustawy o CIT (podatek dochodowy od osób prawnych) stanowiącym należne wynagrodzenie z tytułu zbycia udziałów (akcji) w celu ich umorzenia. Treść wniosku jest następująca: Opis stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego Wnioskodawca jest spółką akcyjną (...) (dalej jako: „Wnioskodawca” lub „Spółka”), z siedzibą na terytorium Polski, a w związku z tym zgodnie z art. 4 ust. 1 w zw. z ust. 3 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej jako: „ustawa o CIT”) podlega opodatkowaniu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania. Spółka jest jednostką dominującą w grupie kapitałowej prowadzącej działalność deweloperską (dalej jako: „Grupa”). Spółka jest wspólnikiem w szeregu spółek kapitałowych, tj. w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością oraz w spółkach akcyjnych, a ponadto w przeszłości posiadała również udziały w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółkach akcyjnych (dalej łącznie jako: „spółki zależne”). W przeszłości Spółka dokonywała dobrowolnego umorzenia udziałów (akcji) w spółkach zależnych za wynagrodzeniem. Wnioskodawca w przyszłości rozważa również dokonywanie dobrowolnego umorzenia posiadanych przez siebie udziałów (akcji) w spółkach zależnych. W wyniku dobrowolnego umorzenia udziałów (akcji) Spółka otrzymywała, jak również w przyszłości może otrzymywać, wynagrodzenie, które będzie kwotą niższą niż suma wydatków poniesionych przez Wnioskodawcę na uprzednie nabycie (lub objęcie) umarzanych udziałów (akcji).

Pytanie

Czy w przypadku dokonania dobrowolnego umorzenia udziałów (akcji) w spółkach zależnych (tj. nabycia udziałów (akcji) przez dane spółki zależne za zgodą wspólnika /akcjonariusza w celu ich umorzenia) za wynagrodzeniem, zgodnie z art. 199 oraz art. 359 kodeksu spółek handlowych, Wnioskodawca będzie uprawniony do rozpoznania straty podatkowej w dochodzie z zysków kapitałowych, stanowiącej nadwyżkę sumy kosztów poniesionych uprzednio na objęcie lub nabycie udziałów (akcji) nad przychodem ustalonym zgodnie z art. 7b ust. 1 pkt 3 lit. a ustawy o CIT, stanowiącym należne wynagrodzenie z tytułu zbycia udziałów (akcji) w celu ich umorzenia? Państwa stanowisko w sprawie Zdaniem Wnioskodawcy, w przypadku, gdy w wyniku dobrowolnego umorzenia udziałów (akcji) w spółkach zależnych powstanie strata z tytułu nadwyżki kosztów objęcia lub nabycia udziałów nad przychodem ustalonym zgodnie z art. 7b ust. 1 pkt 3 lit. a ustawy o

CIT, tj. wynagrodzeniem otrzymanym z tytułu ich dobrowolnego umorzenia – Wnioskodawca będzie uprawniony do rozpoznania takiej straty w dochodzie z zysków kapitałowych. Szczegółowe uzasadnienie: Zdaniem Wnioskodawcy, przed dokonaniem analizy przepisów prawa podatkowego regulujących kwestię opodatkowania dobrowolnego umorzenia udziałów za wynagrodzeniem, należy przytoczyć oraz omówić treść przepisów prawa handlowego regulujących tą materię. Jak zostało wskazane w opisie zdarzenia przyszłego, spółkami zależnymi od Wnioskodawcy są spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółki akcyjne, a więc zastosowanie znajdą przepisy art. 199 oraz 359 ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (dalej jako „KSH (Krajowa Administracja Skarbowa)”). W przypadku spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, zgodnie z treścią art. 199 § 1 KSH udział może być umorzony jedynie po wpisie spółki do rejestru i tylko w przypadku, gdy umowa spółki tak stanowi. Udział może być umorzony za zgodą wspólnika w drodze nabycia udziału przez spółkę (umorzenie dobrowolne) albo bez zgody wspólnika (umorzenie przymusowe). Przesłanki i tryb przymusowego umorzenia określa umowa spółki. Na gruncie powyższego przepisu, w przypadku dobrowolnego umorzenia udziałów za wynagrodzeniem w istocie mamy do czynienia z ich odpłatnym zbyciem w celu umorzenia, które następuje poprzez nabycie udziałów przez spółkę. Dyspozycja tego przepisu potwierdza, iż sama czynność umorzenia udziałów może wystąpić dopiero w ślad za ich wcześniejszym nabyciem. Jak wskazuje M. Dumkiewicz „jeśli zaś chodzi o dobrowolne umorzenie udziałów, odbywające się za zgodą wspólnika, następuje ono w drodze nabycia udziału (udziałów) przez spółkę (...) W istocie nie jest to więc umorzenie, ale zbycie w celu umorzenia” (M. Dumkiewicz, 3. Ustanie wspólności udziałów w spółce z o.o. [w:] Wspólność udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, Warszawa 2011.) Zasady umarzania akcji w spółce akcyjnej reguluje natomiast art. 359 KSH. W świetle § 1 wspomnianego artykułu, akcje mogą być umorzone w przypadku, gdy statut tak stanowi. Akcja może być umorzona albo za zgodą akcjonariusza w drodze jej nabycia przez spółkę (umorzenie dobrowolne), albo bez zgody akcjonariusza (umorzenie przymusowe). Przepisy KSH w przypadku sp. z o.o. oraz spółki akcyjnej rozróżniają zatem trzy tryby umorzenia udziałów (akcji) dobrowolne, przymusowe i automatyczne. Jak zostało wskazane w opisie zdarzenia przyszłego, przedmiotem wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego jest dokonanie umorzenia dobrowolnego. Za umarzane udziały (akcje) dana spółka zależna wypłaci na rzecz Wnioskodawcy wynagrodzenie, którego wartość może być niższa niż wartość wydatków poniesionych przez Spółkę na nabycie lub objęcie tych udziałów. Wskazać należy, że dla oceny skutków na gruncie ustawy o CIT w zakresie rozpoznania przychodu oraz kosztów uzyskania przychodów, kwestią kluczową jest opisywana czynność zbycia udziałów (akcji) w celu ich późniejszego umorzenia. W istocie mamy do czynienia bowiem właśnie z czynnością zbycia udziałów (akcji) – jako jedną częścią składową szerszej czynności prawnej (tj. umorzenia udziałów w spółce z o.o. lub w spółce akcyjnej). Określenie źródła przychodów Przechodząc na grunt przepisów prawa podatkowego, należy wskazać, iż rozróżnienie rodzajów umorzenia udziałów (akcji) jest istotne także na gruncie ustawy o CIT, która przewiduje odmienną kwalifikację podatkową dla umorzenia dobrowolnego oraz umorzenia przymusowego i automatycznego. Przychód z tytułu przymusowego lub automatycznego umorzenia udziałów (akcji) w świetle art. 7b ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy o CIT kwalifikowany jest jako przychód z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, gdyż jest w nim mowa o przychodach z umorzenia udziałów. Natomiast przychód ze zbycia udziałów w celu ich dobrowolnego umorzenia, jako przypadek przychodu ze zbycia udziałów (akcji) w ogólności, kwalifikowany jest jako przychód z udziału w osobie prawnej, inny niż przychód z tytułu udziału w zyskach osób prawnych. Jak stanowi bowiem art. 7b ust. 1 pkt 3 lit. a ustawy o CIT, za przychody z zysków kapitałowych uważa się inne, niż określone w pkt 1 i 2, przychody z udziału (akcji) w osobie prawnej lub spółce, o której mowa w art. 1 ust. 3, w tym przychody ze zbycia udziału (akcji), w tym ze zbycia dokonanego celem ich umorzenia. Zdaniem Wnioskodawcy, należne Spółce wynagrodzenie z tytułu umorzenia jej udziałów (akcji) w spółkach zależnych podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych (art. 7 ust. 1-2 ustawy o CIT). W świetle art. 7 ust. 1 ustawy o CIT, przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym jest dochód stanowiący sumę dochodu osiągniętego z zysków kapitałowych oraz dochodu osiągniętego z innych źródeł przychodów. W przypadkach, o których mowa w art. 21, art. 22 i art. 24b, przedmiotem opodatkowania jest przychód. Jednocześnie zgodnie z treścią art. 7 ust. 2 ustawy o CIT, dochodem ze źródła przychodów, z zastrzeżeniem art. 11c, art. 11i, art. 24a, art. 24b, art. 24ca, art. 24d i art. 24f, jest nadwyżka sumy przychodów uzyskanych z tego źródła przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów. Mimo, iż przychód z tytułu zbycia udziałów (akcji) w celu ich umorzenia powinien być zaliczony do przychodów z zysków kapitałowych w świetle zamkniętego katalogu zawartego w art. 7b ustawy o CIT, to nie jest to jednak przychód taki, jak przychód z dywidend oraz innych przychodów (dochodów) z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, mając na względzie, że przychód ze zbycia udziałów (akcji) w celu umorzenia został uregulowany w odrębnej kategorii przychodów z zysków kapitałowych. Przychody ze zbycia udziałów (akcji) w celu ich umorzenia są zaliczone do ujętego odrębnie w ramach art. 7b ust. 1 pkt 3 lit. a ustawy o CIT źródła przychodów z zysków kapitałowych – innego niż określone w art. 7b ust. 1 pkt 1 przychody z udziału w zyskach osób prawnych. Przepisy ustawy o CIT jasno ustanawiają odmienne zasady opodatkowania dla wybranych przychodów z zysków kapitałowych, tj. przychodów z udziału w zyskach osób prawnych. Bowiem jak wskazuje art. 22 ust. 1 ustawy o CIT, podatek dochodowy od określonych w art. 7b ust. 1 pkt 1 przychodów z dywidend oraz innych przychodów (dochodów) z tytułu udziału w zyskach osób prawnych mających siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ustala się w wysokości 19% uzyskanego przychodu (dochodu) – tzw. opodatkowanie ryczałtowe. Natomiast pozostałe kategorie przychodów z zysków kapitałowych podlegają opodatkowaniu na zasadach ogólnych, tj. od dochodu stanowiącego różnicę między przychodem a kosztami uzyskania przychodów. Powyższe oznacza, że zbycie udziałów (akcji) w celu ich umorzenia nie jest opodatkowane w sposób ryczałtowy i w aktualnym stanie prawnym na gruncie ustawy o CIT traktuje się je analogicznie do każdego innego odpłatnego zbycia udziałów (akcji). Opodatkowaniu w sposób ryczałtowy podlega zatem jedynie konkretnie określone źródło zysków kapitałowych, tj. art. 7b ust. 1 pkt 1 (przychody z dywidend oraz z tytułu udziału w zyskach osób prawnych). Do tej kategorii nie zaliczono przychodu określonego na podstawie art. 7b ust. 1 pkt 3 lit. a ustawy o CIT, który to przychód jednak podlega kumulacji z innymi zyskami kapitałowymi i jest opodatkowany podatkiem na zasadach ogólnych. Ponadto, zdaniem Wnioskodawcy, w przypadku dobrowolnego umorzenia udziałów (akcji) za wynagrodzeniem nie znajdzie zastosowania art. 12 ust. 4 pkt 3 ustawy o CIT, który stanowi, że do przychodów nie zalicza się zwróconych udziałów lub wkładów w spółdzielni, umorzenia udziałów (akcji) w spółce, w tym kwot otrzymanych z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) na rzecz takiej spółki w celu umorzenia tych udziałów (akcji) – w części stanowiącej koszt ich nabycia bądź objęcia. Zastosowanie wskazanego przepisu prowadziłoby do braku możliwości rozpoznania w rozliczeniu podatkowym straty, tj. nadwyżki kosztów uzyskania przychodów nad przychodem uzyskanym z dobrowolnego umorzenia udziałów (akcji). W aktualnym stanie prawnym brak jest podstaw do uznania, iż powyższy przepis może stanowić samodzielną podstawę do opodatkowania zbycia udziałów (akcji) w celu ich umorzenia. W tym miejscu należy podkreślić, że od 1 stycznia 2011 r. do końca 2017 r. przychód uzyskany z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) na rzecz spółki w celu ich umorzenia był traktowany jako przychód z działalności gospodarczej przez podatnika. Ustawą z dnia 25 listopada 2010 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, ustawodawca zdecydował się uchylić art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy o CIT. W brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2010 r. przepis ten stanowił, iż dochody uzyskane z odpłatnego zbycia udziałów na rzecz spółki, w celu umorzenia tych udziałów, były traktowane jako dochód (przychód) z udziału w zyskach osób prawnych. Wobec tego do końca 2010 r. dochód ten rozliczany był na zasadach przewidzianych w art. 22 ust. 1 ustawy o CIT. Wówczas nie było wątpliwości, że art. 12 ust. 4 pkt 3 ustawy o CIT, uznający za przychód jedynie nadwyżkę ceny sprzedaży udziałów (akcji) nad ceną jej nabycia, nie stoi w sprzeczności z przyjętą, ryczałtową formą opodatkowania takich transakcji. Od 1 stycznia 2011 r. do końca 2017 r. (do czasu wprowadzenia podziału na dwa źródła przychodów) przychód uzyskany z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) w celu ich umorzenia, przestał być przychodem z udziału w zyskach osób prawnych, stając się przychodem z działalności gospodarczej. W tym miejscu należy wskazać, iż zgodnie z jednolitym orzecznictwem Naczelnego Sądu Administracyjnego zachowanie w tekście ustawy od 2011 r., przepisu art. 12 ust. 3 pkt 3 ustawy o CIT (winno być: ust. 4 pkt 3) ustawy o CIT, należy traktować jako błąd legislacyjny, gdyż pozostawał on w sprzeczności z innymi regulacjami ustawy o CIT. Jak słusznie wskazał NSA w wyroku z dnia 16 czerwca 2015 r. o sygn. akt II FSK 1249/13 „ W stanie prawnym obowiązującym po nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych z dnia 25 listopada 2010 r., wykładnia systemowa przy zastosowaniu zasady racjonalnego ustawodawcy pozwala na uznanie, iż przy zbyciu udziałów (akcji) w celu ich umorzenia należy zastosować przepisy art. 7 ust. 1 i ust. 2 w zw. z art. 12 ust. 3, oraz art. 15 ust. 1 w związku z art. 16 ust. 1 pkt 8 u.p.d.o.p. Zastosowanie powyższych przepisów wyklucza możliwość zastosowania przy opodatkowaniu takich czynności przepisu art. 12 ust. 4 pkt 3 u.p.d.o.p. W konsekwencji ustalając dochód do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych, w przypadku odpłatnego zbycia udziałów (akcji) w celu ich umorzenia, otrzymane wynagrodzenie należy pomniejszyć o wydatki poniesione na nabycie bądź objęcie udziałów (akcji)”. Tożsame stanowisko dotyczące okresu 2010-2017 zostało przyjęte również w następujących wyrokach NSA: • z 19 sierpnia 2015 r. o sygn. akt II FSK 1747/13, • z 28 września 2018 r. o sygn. akt II FSK 2655/16 • z 14 listopada 2018 r. o sygn. akt II FSK 234/17, • z 16 maja 2019 r. o sygn. akt II FSK 1488/17, • z 21 listopada 2019 r. o sygn. akt II FSK 4001/17. Należy zauważyć, że w stanie prawnym obowiązującym od 1 stycznia 2018 r. ustawodawca w art. 7b ustawy o CIT wyodrębnił źródło przychodów z zysków kapitałowych, do których, na podstawie art. 7b ust. 1 pkt 3 lit. a ustawy o CIT, zaliczył również przychody ze zbycia udziału (akcji), w tym ze zbycia dokonanego celem ich umorzenia. Niemniej jednak przychody z takich czynności w dalszym ciągu podlegają opodatkowaniu na zasadach ogólnych, z uwagi na brzmienie art. 22 ust. 1 ustawy o CIT, który jest ograniczony wyłącznie do przychodów z dywidend i udziału w zyskach osób prawnych. Wobec tego zastosowanie art. 12 ust. 4 pkt 3 ustawy o CIT stoi w sprzeczności z pozostałymi regulacjami ustawy, a jego pozostawienie należy traktować wyłącznie jako pomyłkę legislacyjną. Wobec tego aktualne pozostają stanowiska wyrażone w wyżej przytoczonych orzeczeniach NSA. Spółka pragnie podkreślić, że również w stanie prawnym obowiązującym od 1 stycznia 2018 r. sądy administracyjne w wydawanych orzeczeniach wskazują, iż przychody z dobrowolnego umorzenia udziałów należy rozliczyć na zasadach ogólnych. NSA w wyroku z 1 czerwca 2021 r. o sygn. akt II FSK 482/21, powołując się orzeczenia dotyczące rozliczenia przychodu z dobrowolnego umorzenia udziałów, w stanie prawnym obowiązującym w latach 2011-2017, uznał, że mają one zastosowanie również do stanu prawnego obowiązującego od 1 stycznia 2018 r. W uzasadnieniu ww. wyroku NSA wskazał, że „w pełni podzielając zaprezentowane we wskazanych wyrokach stanowisko, Naczelny Sąd Administracyjny w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę odwołuje się do przedstawionej w nich argumentacji. Stanowisko wyrażone w tych orzeczeniach jest, co istotne w tej sprawie, aktualne również na gruncie stanu prawnego obowiązującego od 1 stycznia 2018 r. (...) Przepis ten w obecnym stanie prawnym pozostaje w sprzeczności z innymi regulacjami. W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego - wbrew stanowisku Organu podatkowego wyrażonemu w skardze kasacyjnej - art. 12 ust. 4 pkt 3 u.p.d.o.p. nie może być stosowany w oderwaniu od celu, jaki przyświecał ustawodawcy w ramach nowelizacji ustawy podatkowej. Intencją ustawodawcy było zrównanie podatkowego traktowania odpłatnego zbycia udziałów (akcji) w celu ich umorzenia z każdym innym odpłatnym zbyciem udziałów (akcji)”. Podobnie uznał również m.in. WSA w Warszawie w wyroku z 16 maja 2023 r. o sygn. akt III SA/Wa 175/23 wskazując, że „(...) także w stanie prawnym obowiązującym od 1 stycznia 2018 r. aktualna jest teza, że brak jest możliwości stosowania samego przepisu art. 12 ust. 4 pkt 3 ustawy o CIT dla opodatkowania zbycia udziałów (akcji) w celu ich umorzenia. Także po wejściu w życie nowelizacji z 2017 r. wykładnia systemowa - przy zastosowaniu zasady racjonalnego ustawodawcy - pozwala bowiem na uznanie, że przy zbyciu udziałów (akcji) w celu ich umorzenia, należy zastosować art. 7 ust. 1 i ust. 2 w zw. z art. 12 ust. 3, oraz art. 15 ust. 1 w zw. z art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT. Zastosowanie tych przepisów wyklucza natomiast możliwość zastosowania przy opodatkowaniu takich czynności art. 12 ust. 4 pkt 3 ustawy o CIT. W konsekwencji, ustalając dochód do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych w przypadku odpłatnego zbycia udziałów (akcji) w celu ich umorzenia, otrzymane wynagrodzenie należy pomniejszyć o wydatki poniesione na nabycie bądź objęcie udziałów (akcji). Może też się zdarzyć, że u podatnika powstanie z tego tytułu strata”. Tożsame stanowiska zostały zaprezentowane również w następujących wyrokach: • NSA z 29 listopada 2022 r. o sygn. akt II FSK 753/20; • WSA w Gliwicach z 21 października 2021 r. o sygn. akt I SA/Gl 756/21; • WSA w Warszawie z 25 listopada 2021 r. o sygn. akt III SA/Wa 898/21; • WSA w Warszawie z 10 listopada 2020 r. o sygn. akt III SA/Wa 907/20. Rozliczanie kosztów uzyskania przychodów z tytułu dobrowolnego umorzenia udziałów W konsekwencji tego, że rozliczenie przychodów z umorzenia udziałów powinno zostać dokonane na zasadach ogólnych sprawia, że do zbycia udziałów celem umorzenia zastosowanie znajdzie wspomniany wcześniej art. 7 ust. 1 i 2, a także art. 12 ust. 3 ustawy o CIT. To z kolei implikuje, że do kosztów uzyskania przychodów rozpoznawanych z tytułu dobrowolnego umorzenia stosuje się art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, z zastrzeżeniem wskazanym w art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT. Takie podatkowe traktowanie rozliczenia dobrowolnego umorzenia udziałów (akcji) powoduje również, iż w przypadku gdy wystąpi nadwyżka wydatków poniesionych na nabycie lub objęcie udziałów (akcji) ponad otrzymane wynagrodzenie z tytułu umorzenia, u podatnika może wystąpić strata. W świetle art. 12 ust. 3 ustawy o CIT za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, a także za przychody uzyskane z zysków kapitałowych, z wyłączeniem przychodów, o których mowa w art. 7b ust. 1 pkt 1, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Koszty poniesione w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień poniesienia kosztu. Organy podatkowe jednolicie przyjmują, iż dany wydatek może zostać uznany za koszt uzyskania przychodów, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki (np. interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 16 lipca 2019 r., Znak: 0111- KDIB1-3.4010.215.2019.1.MBD): 1) został poniesiony przez podatnika, 2) ma charakter definitywny, 3) ma związek z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą, 4) poniesiony został w celu uzyskania przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, 5) znajduje się poza katalogiem kosztów niestanowiących kosztów uzyskania przychodów zawartym w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT, 6) został właściwie udokumentowany. Jak wskazuje art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów w spółdzielni, udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także z odkupienia albo umorzenia tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 7e, w części niezaliczonej w jakiejkolwiek formie do kosztów uzyskania przychodów. Wskazana regulacja odnosi się do momentu rozpoznania kosztów uzyskania przychodu - wskazując, iż momentem właściwym dla rozpoznania kosztu uzyskania przychodu jest dopiero moment zbycia udziałów (akcji). Należy uznać, iż poniesione przez Wnioskodawcę w przeszłości wydatki związane z nabyciem lub objęciem udziałów (akcji) w spółkach zależnych, spełniają kryteria uregulowane w art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, a tym samym mogą być zaliczone do kosztów podatkowych, zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT, w momencie odpłatnego zbycia udziałów (akcji() celem ich umorzenia. Przedmiotowe wydatki zostały przez Wnioskodawcę w przeszłości poniesione, definitywnie pomniejszając majątek Spółki. Zastosowanie tych przepisów wyklucza natomiast możliwość zastosowania przy opodatkowaniu takich czynności art. 12 ust. 4 pkt 3 ustawy o CIT. W konsekwencji, ustalając dochód do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych w przypadku odpłatnego zbycia udziałów (akcji) w celu ich umorzenia, otrzymane wynagrodzenie należy pomniejszyć o wydatki poniesione na nabycie bądź objęcie udziałów (akcji). Może też się zdarzyć, że u podatnika powstanie z tego tytułu strata. W związku z powyższym, zdaniem Wnioskodawcy, w przypadku, gdy w wyniku dobrowolnego umorzenia udziałów (akcji) w spółkach zależnych za wynagrodzeniem powstanie strata z tytułu nadwyżki kosztów nabycia udziałów nad przychodem, ustalonym zgodnie z art. 7b ust. 1 pkt 3 lit. a ustawy o CIT, tj. wynagrodzeniem otrzymanym z tytułu ich dobrowolnego umorzenia – Wnioskodawca będzie uprawniony do rozpoznania takiej straty w dochodzie z zysków kapitałowych. Wnioskodawca pragnie również wskazać, że Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej zobowiązany jest do uwzględniania orzeczeń sądów administracyjnych zapadłych w innych sprawach dotyczących analogicznych sytuacji prawnopodatkowych. Choć orzecznictwo sądowe nie ma charakteru prawotwórczego, to w zakresie indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego zyskuje ono szczególne znaczenie. Jak słusznie wskazał NSA w wyroku z 21 listopada 2012 r. o sygn. akt II FSK 545/11 „Obowiązujący od 1 lipca 2007 r. art. 14e § 1 Ordynacji podatkowej wychodzi poza zasadę związania wyrokiem tylko w sprawie, w której on zapadł i nadaje orzecznictwu sądów administracyjnych walor normatywny także w stosunku do innych indywidualnych spraw załatwianych w drodze interpretacji przepisów prawa podatkowego (interpretacji indywidualnych). Od tej daty orzecznictwo to stało się istotnym miernikiem legalności wydawanych interpretacji indywidualnych. Jego nieuzasadnione zaś pomijanie narusza wyrażoną w art. 121 § 1 ord. pod. zasadę prowadzenia postępowania podatkowego w sposób budzący zaufanie do organów podatkowych”. Podobnie wskazują również wojewódzkie sądy administracyjne, które w wydawanych orzeczeniach obligują organy podatkowe do uwzględniania wyroków sądów administracyjnych, na które powołuje się podatnik. Tytułem przykładu: • Wyrok NSA z 12 sierpnia 2021 r. o sygn. akt II FSK 2890/20 „Organ wydający interpretację indywidualną ma obowiązek odnieść się również do stanowiska wnioskującego w tym zakresie w jakim ma to wpływ na ocenę tego stanowiska. Organ powinien odnieść się również do wskazanego orzecznictwa. Nieuzasadnione pomijanie orzecznictwa narusza wyrażoną w art. 121 § 1 Ordynacji podatkowej zasadę prowadzenia postępowania w sposób budzący zaufanie do organów podatkowych. Przy wydawaniu interpretacji indywidualnej prawa podatkowego poza wskazaniem wnioskodawcy właściwego kierunku wykładni przepisów prawa podatkowego relewantnych w jego sytuacji prawno-podatkowej (zaistniałej bądź hipotetycznej) organ interpretacyjny obowiązany jest dążyć do jednolitego zastosowania przepisów prawa podatkowego”. • Wyrok WSA w Warszawie z 20 stycznia 2009 r. o sygn. akt III SA/Wa 1916/08 „W zakresie interpretacji podatkowych (ogólnych i indywidualnych) orzecznictwo sądowe zyskuje szczególnie na znaczeniu. Orzecznictwo sądów stało się przesłanką do formułowania oceny poprawności funkcjonujących w obrocie prawnym interpretacji, także interpretacji indywidualnych. Skoro organ wydający interpretacje indywidualne może w ramach działania ex oficio zmienić wydaną już uprzednio interpretację z racji stwierdzenia jej wadliwości w świetle orzecznictwa sądowego, to tym bardziej ma obowiązek dokonywać analizy tego orzecznictwa w postępowaniu zmierzającym do wydania takiej interpretacji, a zwłaszcza w przypadku, gdy na takowe orzecznictwo powołuje się osoba składająca wniosek o jej wydanie”. • Wyrok WSA w Lublinie z 16 lutego 2022 r. o sygn. akt I SA/Lu 636/21 „Podnieść należy, że w świetle art. 14a § 1 Ordynacji podatkowej, nie ulega wątpliwości, że przy dokonywaniu interpretacji przepisów prawa podatkowego organ winien uwzględnić orzecznictwo sądów administracyjnych”. • Wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z 22 lipca 2020 r. o sygn. akt I SA/Go 192/20 „W ocenie Sądu nie jest jednak tak, że organ interpretacyjny może ignorować ukształtowane orzecznictwo sądów administracyjnych. Niemniej jednak skutki procesowe pomijania przez organ interpretacyjny poglądów zawartych w orzecznictwie sądowym, co do sposobu wykładni określonych przepisów prawa podatkowego w zbliżonych stanach faktycznych polegają zasadniczo na tym, że interpretacje takie są eliminowane z obrotu prawnego, ze wskazaniem prawidłowej wykładni analizowanych w danej sprawie przepisów i zobowiązaniem organu do zastosowania się, do wskazanej przez sąd wykładni”. W konsekwencji, w ocenie Wnioskodawcy, samo pozostawienie w tekście ustawy o CIT przepisu art. 12 ust. 4 pkt 3 nie może być odczytywane jako przeszkoda dla możliwości rozpoznania straty z tytułu dobrowolnego umorzenia udziałów lub akcji (w ramach dochodu z zysków kapitałowych), w sytuacji gdy utrwalona linia orzecznicza sądów administracyjnych nakazuje pominięcie ww. przepisu w toku wykładni przepisów ustawy o CIT celem określenia skutków dobrowolnego umorzenia udziałów (akcji).

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe. Uzasadnienie stanowiska Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 278, dalej: „ustawa CIT”): Przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym jest dochód stanowiący sumę dochodu osiągniętego z zysków kapitałowych oraz dochodu osiągniętego z innych źródeł przychodów. W przypadkach, o których mowa w art. 21, art. 22 i art. 24b, przedmiotem opodatkowania jest przychód. Zgodnie natomiast z art. 7 ust. 2 ustawy CIT: Dochodem ze źródła przychodów, z zastrzeżeniem art. 11c, art. 11i, art. 24a, art. 24b, art. 24ca, art. 24d i art. 24f, jest nadwyżka sumy przychodów uzyskanych z tego źródła przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów. Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego wynika, że jesteście Państwo wspólnikiem w szeregu spółek kapitałowych (spółkach zależnych), tj. w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością oraz w spółkach akcyjnych, a ponadto w przeszłości posiadaliście również udziały w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółkach akcyjnych. W przeszłości dokonywali Państwo dobrowolnego umorzenia

udziałów (akcji) w spółkach zależnych za wynagrodzeniem. W przyszłości również rozważacie dokonywanie dobrowolnego umorzenia posiadanych przez siebie udziałów (akcji) w spółkach zależnych. W wyniku dobrowolnego umorzenia udziałów (akcji) otrzymywali Państwo, jak również w przyszłości możecie otrzymywać, wynagrodzenie, które będzie kwotą niższą niż suma wydatków poniesionych przez Spółkę na uprzednie nabycie (lub objęcie) umarzanych udziałów (akcji). Przedmiotem Państwa wątpliwości jest kwestia ustalenia, czy w przypadku dokonania dobrowolnego umorzenia udziałów (akcji) w spółkach zależnych za wynagrodzeniem, będziecie uprawnieni do rozpoznania straty podatkowej w dochodzie z zysków kapitałowych, stanowiącej nadwyżkę sumy kosztów poniesionych uprzednio na objęcie lub nabycie udziałów (akcji) nad przychodem ustalonym zgodnie z art. 7b ust. 1 pkt 3 lit. a ustawy o CIT, stanowiącym należne wynagrodzenie z tytułu zbycia udziałów (akcji) w celu ich umorzenia. Odnosząc się do powyższego zagadnienia w pierwszej kolejności wskazać należy, że umorzenie udziałów zostało uregulowane w przepisie art. 199 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (t. j. Dz.U. z 2024 r. poz. 18 ze zm., dalej: „KSH”), natomiast umorzenia akcji – w art. 359 ww. ustawy. Zgodnie z art. 199 § 1-3 KSH: § 1. Udział może być umorzony jedynie po wpisie spółki do rejestru i tylko w przypadku, gdy umowa spółki tak stanowi. Udział może być umorzony za zgodą wspólnika w drodze nabycia udziału przez spółkę (umorzenie dobrowolne) albo bez zgody wspólnika (umorzenie przymusowe). Przesłanki i tryb przymusowego umorzenia określa umowa spółki. § 2. Umorzenie udziału wymaga uchwały zgromadzenia wspólników, która powinna określać w szczególności podstawę prawną umorzenia i wysokość wynagrodzenia przysługującego wspólnikowi za umorzony udział. Wynagrodzenie to, w przypadku umorzenia przymusowego, nie może być niższe od wartości przypadających na udział aktywów netto, wykazanych w sprawozdaniu finansowym za ostatni rok obrotowy, pomniejszonych o kwotę przeznaczoną do podziału między wspólników. W przypadku umorzenia przymusowego uchwała powinna zawierać również uzasadnienie. § 3. Za zgodą wspólnika umorzenie udziału może nastąpić bez wynagrodzenia. Kodeks spółek handlowych przewiduje zatem trzy metody umorzenia udziałów: - umorzenie dobrowolne – polegające na nabyciu przez spółkę od wspólnika własnych udziałów celem ich umorzenia i następnym umorzeniu tych udziałów, - umorzenia przymusowe – przesłanki i tryb przymusowego umorzenia określa umowa spółki. W przypadku umorzenia przymusowego nie dochodzi do zbycia udziałów przez wspólnika na rzecz spółki, - umorzenie automatyczne – udział ulega umorzeniu w razie ziszczenia się określonego zdarzenia bez powzięcia uchwały zgromadzenia wspólników – stosuje się wówczas przepisy o umorzeniu przymusowym. Z przywołanego przepisu wynika, że umorzenie udziałów, co do zasady, odbywa się za wynagrodzeniem. Jednak w ramach umorzenia dobrowolnego dopuszcza się umorzenie nieodpłatne. W przypadku umorzenia dobrowolnego udziałów dochodzi najpierw do zbycia tych udziałów przez udziałowca – w takim przypadku następuje nabycie udziałów przez spółkę – a dopiero w drugiej kolejności do ich umorzenia przez spółkę. Umorzenie nastąpi w przyszłości. Zatem w przypadku umorzenia dobrowolnego dochodzi do nabycia udziałów przez spółkę i odrębnie do ich umorzenia – w dwóch etapach działań. Chodzi więc o rodzaj transakcji, czynność prawną, która jest podstawą umorzenia dobrowolnego. Natomiast na podstawie art. 359 § 1-2 KSH: § 1. Akcje mogą być umorzone w przypadku, gdy statut tak stanowi. Akcja może być umorzona albo za zgodą akcjonariusza w drodze jej nabycia przez spółkę (umorzenie dobrowolne), albo bez zgody akcjonariusza (umorzenie przymusowe). Umorzenie dobrowolne nie może być dokonane częściej niż raz w roku obrotowym. Przesłanki i tryb przymusowego umorzenia określa statut. § 2. Umorzenie akcji wymaga uchwały walnego zgromadzenia. Uchwała powinna określać w szczególności podstawę prawną umorzenia, wysokość wynagrodzenia przysługującego akcjonariuszowi akcji umorzonych bądź uzasadnienie umorzenia akcji bez wynagrodzenia oraz sposób obniżenia kapitału zakładowego. Umorzenie przymusowe następuje za wynagrodzeniem, które nie może być niższe od wartości przypadających na akcję aktywów netto, wykazanych w sprawozdaniu finansowym za ostatni rok obrotowy, pomniejszonych o kwotę przeznaczoną do podziału między akcjonariuszy. Umorzenie dobrowolne następuje w drodze nabycia akcji przez spółkę. Umorzenie wymaga w tym przypadku poprzedzenia go przeniesieniem akcji z majątku akcjonariusza do majątku spółki, co może nastąpić na podstawie czynności prawnej odpłatnej bądź nieodpłatnej. Jeżeli nabycie akcji przez spółkę następuje odpłatnie, umowę zawieraną między akcjonariuszem a spółką kwalifikuje się w doktrynie jako sprzedaż akcji, w ramach której cena za nabywane akcje stanowi jednocześnie spłatę umorzeniową. Nabycie akcji przez spółkę jest tylko jedną z czynności wymaganych dla dokonania umorzenia dobrowolnego. Oprócz tego konieczne jest podjęcie przez walne zgromadzenie uchwały o umorzeniu akcji i uchwały o obniżeniu kapitału zakładowego (art. 360 § 1 KSH) oraz wpis obniżenia do rejestru - dopiero bowiem z tą chwilą dochodzi do prawnego unicestwienia akcji (art. 360 § 4 KSH). Artykuł 360 § 1 KSH wprowadza przy tym wymóg podjęcia obydwu tych uchwał na tym samym walnym zgromadzeniu. Wobec powyższego zauważyć należy, że z dobrowolnym umorzeniem udziałów/akcji mamy do czynienia wówczas, gdy wspólnik spółki wyrazi zgodę na umorzenie jego udziałów/akcji, a ponadto spółka ta nabędzie od wspólnika jego udziały/akcje. Przychody uzyskane z odpłatnego zbycia akcji/udziałów w celu ich umorzenia, zostały wymienione w katalogu przychodów z zysków kapitałowych, zawartym w art. 7b ustawy o CIT. I tak, zgodnie z art. 7b ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy o CIT: Za przychody z zysków kapitałowych uważa się przychody z udziału w zyskach osób prawnych, z zastrzeżeniem art. 12 ust. 1 pkt 4b, stanowiące przychody faktycznie uzyskane z tego udziału, w tym przychody z umorzenia udziału (akcji) lub ze zmniejszenia ich wartości. W myśl art. 7b ust. 1 pkt 3 lit. a ustawy o CIT: Za przychody z zysków kapitałowych uważa się inne, niż określone w pkt 1 i 2, przychody z udziału (akcji) w osobie prawnej lub spółce, o której mowa w art. 1 ust. 3, w tym przychody ze zbycia udziału (akcji), w tym ze zbycia dokonanego celem ich umorzenia. Jednocześnie zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT: przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe. Na podstawie art. 12 ust. 3 ustawy o CIT: za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, a także za przychody uzyskane z zysków kapitałowych, z wyłączeniem przychodów, o których mowa w art. 7b ust. 1 pkt 1, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. W celu ustalenia skutków podatkowych zbycia udziałów/akcji w celu umorzenia należy przywołać art. 12 ust. 4 pkt 3 ustawy o CIT, który ma kluczowe znaczenie w sprawie. W myśl wskazanego przepisu art. 12 ust. 4 pkt 3 ustawy o CIT: Do przychodów nie zalicza się zwróconych udziałów lub wkładów w spółdzielni, umorzenia udziałów (akcji) w spółce, w tym kwot otrzymanych z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) na rzecz takiej spółki w celu umorzenia tych udziałów (akcji) - w części stanowiącej koszt ich nabycia bądź objęcia. Z powołanego przepisu wynika zatem, że jeżeli podatnik dokonuje zbycia na rzecz spółki udziałów/akcji celem ich umorzenia i za zbywane udziały lub akcje uzyskuje wynagrodzenie w wysokości wyższej niż poniesione przez niego wydatki na nabycie, bądź objęcie tych udziałów/akcji, to do przychodów tego podatnika podlega zaliczeniu tylko nadwyżka uzyskanego wynagrodzenia ponad wydatki na nabycie, bądź objęcie tych udziałów/akcji. Natomiast jeżeli wynagrodzenie z tego tytułu będzie jednak niższe niż wydatki poniesione na nabycie/objęcie tych udziałów/akcji lub równe tym wydatkom, to podatnik (zbywający) nie wykaże z tego tytułu przychodu podatkowego, jak również nie ma prawa do uznania kwoty wydatków za koszt uzyskania przychodów. Zatem ze względu na treść art. 12 ust. 4 pkt 3 ustawy o CIT, umorzenie udziałów (niezależnie od wysokości wynagrodzenia umorzeniowego) nie może spowodować powstania straty podatkowej. Odnosząc się do kwestii możliwości rozpoznania przez Państwa w opisanych we wniosku okolicznościach kosztów uzyskania przychodów, należy sięgnąć do definicji kosztów uzyskania przychodów zawartej w art. 15 ust. 1 ustawy o CIT. Stosownie do tego przepisu: kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 (...). Koszt uzyskania przychodów z odpłatnego zbycia udziałów/akcji reguluje przepis art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT, w myśl którego: Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów w spółdzielni, udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także z odkupienia albo umorzenia tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 7e, w części niezaliczonej w jakiejkolwiek formie do kosztów uzyskania przychodów. Powołane przepisy nie znajdują jednak zastosowania w sytuacji zbycia udziałów/akcji w celu umorzenia. Do takiej sytuacji odnosi się bowiem bezpośrednio art. 12 ust. 4 pkt 3 ustawy o CIT. Ustalenie przychodów oraz kosztów ich uzyskania z tytułu transakcji zbycia udziałów/akcji w celu umorzenia odpowiednio, na podstawie art. 12 ust. 3 oraz art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT stanowiłoby pominięcie art. 12 ust. 4 pkt 3 ww. ustawy, przy ustalaniu zasad opodatkowania i w konsekwencji przykładem zastosowania wykładni per non est, o której niedopuszczalności wielokrotnie wypowiadał się NSA (np. w wyroku z 11 października 2016 r., sygn. akt II FSK 2727/14). Poprzez konstrukcję art. 12 ust. 4 pkt 3 ustawy o CIT, tzn. wyłączenia z przychodów kwot otrzymanych z odpłatnego zbycia udziałów/akcji celem umorzenia w części stanowiącej ich koszt nabycia, ustawodawca wyłączył z kosztów uzyskania przychodów koszt nabycia zbywanych w ten sposób udziałów/akcji. W przypadku zatem, gdy przychód ze zbycia akcji/udziałów będzie: - wyższy od wydatków związanych z ich nabyciem – przychodem ze zbycia akcji/udziałów w celu umorzenia będzie nadwyżka wynagrodzenia nad wydatkami na nabycie tych akcji /udziałów; - równy wydatkom związanych z ich nabyciem lub niższy od tych wydatków – przychód w ogóle nie powstanie. Odnosząc się do Państwa argumentacji, należy wskazać, że nie jest zasadne rozpoznawanie przychodu podatkowego w wysokości całości wynagrodzenia uzyskanego ze zbycia akcji/udziałów ze względu na specyficzny sposób uregulowania tej kwestii w art. 12 ust. 4 pkt 3 ustawy o CIT. Tak samo nie jest zasadne zaliczanie wydatków na nabycie umarzanych udziałów/akcji do kosztów uzyskania przychodów. W tym miejscu zauważyć należy, że skoro koszty nabycia pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z przychodem, który na mocy art. 12 ust. 4 pkt 3 ustawy o CIT wyłączony został z przychodów podatkowych, to należy uznać, że koszty te nie spełniają warunku określonego w art. 15 ust. 1 ustawy o CIT. Przyjęcie innej interpretacji tego przepisu prowadziłoby do wniosku, że kwoty otrzymane wynagrodzenie z tytułu odpłatnego zbycia udziałów/akcji celem umorzenia stanowi przychód podatkowy tylko w zakresie w jakim stanowi nadwyżkę nad kosztami ich nabycia, a jednocześnie koszty nabycia w całości mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Zatem, jak wskazano wyżej, ze względu na treść art. 12 ust. 4 pkt 3 ustawy o CIT, umorzenie akcji/udziałów (niezależnie od wysokości wynagrodzenia umorzeniowego) nie może spowodować powstania straty podatkowej. Odnosząc się zaś do Państwa argumentacji dotyczącej skutków wykreślenia art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy o CIT, należy wskazać, że zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o CIT, w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2010 r. dochodem (przychodem) z udziału w zyskach osób prawnych, z zastrzeżeniem art. 12 ust. 1 pkt 4a i 4b, jest dochód (przychód) faktycznie uzyskany z tego udziału (akcji), w tym także: 1) dochód z umorzenia udziałów (akcji), 2) dochód uzyskany z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) na rzecz spółki, w celu umorzenia tych udziałów (akcji). Jednocześnie, w stanie prawnym obowiązującym do 31 grudnia 2010 r., w myśl art. 12 ust. 4 pkt 3 ustawy o CIT do przychodów nie zaliczało się zwróconych udziałów lub wkładów w spółdzielni, umorzenia udziałów lub akcji w spółce, w tym kwot otrzymanych z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) na rzecz spółki w celu umorzenia tych udziałów (akcji) oraz wartości majątku otrzymanego w związku z likwidacją osoby prawnej – w części stanowiącej koszt ich nabycia bądź objęcia, a także zwróconych udziałowcom (akcjonariuszom) dopłat wniesionych do spółki zgodnie z odrębnymi przepisami – w wysokości określonej w złotych na dzień ich faktycznego wniesienia. Z przywołanych przepisów wynika, że do końca 2010 r. podstawą opodatkowania w przypadku odpłatnego zbycia udziałów/akcji na rzecz spółki w celu ich umorzenia był przychód uzyskany z tytułu zbycia udziałów/akcji, pomniejszony o wydatki stanowiące koszt nabycia lub objęcia zbywanych udziałów/akcji. Począwszy od 1 stycznia 2011 r. wykreślony został pkt 2 z art. 10 ust. 1 ustawy o CIT, co oznacza, że od tej daty przychód uzyskany z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) na rzecz spółki w celu ich umorzenia, przestał być przychodem z udziału w zyskach osób prawnych, stając się tym samym przychodem z działalności gospodarczej prowadzonej przez podatnika (w stanie prawnym obowiązującym do końca 2017 r., zanim wprowadzono podział przychodów podatników podatku dochodowego od osób prawnych na przychody z zysków kapitałowych i z pozostałej działalności). Jednocześnie nie został uchylony przepis art. 12 ust. 4 pkt 3 ustawy o CIT, wyłączający z przychodów wartość równą wydatkom na nabycie lub objęcie udziałów/akcji. Zauważyć przy tym należy, że z uzasadnienia do projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (druki sejmowe nr 3366, nr 3427 i nr 3500 Sejmu VI kadencji) w żaden sposób nie wynika, że intencją ustawodawcy było zrównanie na gruncie podatku dochodowego od osób prawnych zasad opodatkowania odpłatnego zbycia udziałów/akcji na rzecz spółki w celu ich umorzenia z odpłatnym zbyciem na rzecz podmiotu trzeciego. Należy zatem przyjąć, że rzeczywistą intencją ustawodawcy wprowadzającego zmiany w zasadach opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych skutków zbycia udziałów/akcji w celu umorzenia było wyłączenie przychodu uzyskanego z tego tytułu z katalogu „przychodów (dochodów) z udziału w zyskach osób prawnych”, przy jednoczesnym utrzymaniu zasady, zgodnie z którą powstałe w wyniku takiej operacji gospodarczej straty ekonomiczne nie są uwzględniane w rozliczeniu podatku dochodowego (nie pomniejszają uzyskiwanych przez podatnika dochodów i podstawy opodatkowania). Podsumowując, w odniesieniu do Państwa wątpliwości należy wskazać, że w opisanych we wniosku okolicznościach, w związku z dokonanym oraz planowanym dobrowolnym umorzeniem udziałów/akcji w spółkach zależnych za wynagrodzeniem, nie byli/nie będziecie Państwo uprawnieni do rozpoznania straty podatkowej w dochodzie z zysków kapitałowych, stanowiącej nadwyżkę sumy kosztów poniesionych uprzednio na objęcie lub nabycie udziałów/akcji nad przychodem ustalonym zgodnie z art. 7b ust. 1 pkt 3 lit. a ustawy o CIT, stanowiącym należne wynagrodzenie z tytułu zbycia udziałów (akcji) w celu ich umorzenia. W sprawie zastosowanie bowiem będzie miał art. 12 ust. 4 pkt 3 ustawy o CIT, zgodnie z treścią którego, umorzenie udziałów (niezależnie od wysokości wynagrodzenia umorzeniowego) nie może spowodować powstania ww. straty podatkowej. Przedstawione przez Państwa we wniosku stanowisko jest zatem nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, które Państwo przedstawili oraz stanu prawnego obowiązującego w dniu zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym oraz zdarzenia przyszłego i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji. Odnosząc się do powołanych we wniosku wyroków sądów administracyjnych wskazać należy, że nie są one wiążące dla organu podatkowego. Orzeczenia te dotyczą tylko konkretnych, indywidualnych spraw, osadzonych w określonych stanach faktycznych /zdarzeniach przyszłych i tylko w tych sprawach wydane rozstrzygnięcia są wiążące. W związku z tym, organy podatkowe, mimo że w ocenie indywidualnych spraw podatników posiłkują się wydanymi rozstrzygnięciami sądów, jednak nie stosują wprost tych rozstrzygnięć także i z tego powodu, że nie stanowią one materialnego prawa podatkowego. Ponadto zauważyć należy, że „istnienie orzecznictwa sądów administracyjnych nie odbiera organowi wydającemu interpretację prawa do samodzielnej oceny zdarzeń i wykładni przepisów w sprawach innych niż ta, w której konkretny wyrok zapadł. Organ wydający interpretację ma wręcz obowiązek dokonania samodzielnej oceny przedstawionego we wniosku zagadnienia” (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 9 lutego 2016 r., sygn. akt II FSK 2943/13 publ. Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych, orzeczenia.nsa.gov.pl). Organ podatkowy jest zatem zobowiązany traktować indywidualnie każdą sprawę, natomiast rozstrzygnięcia sądów podejmowane są w oparciu o zebrany w danej sprawie materiał dowodowy.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji - Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji. - Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej: Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej: 1) z zastosowaniem art. 119a; 2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług; 3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści. - Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej: Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”). Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA): - w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo - w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA). Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.