0111-KDIB1-3.4010.617.2022.2.JG
📋 Podsumowanie interpretacji
Interpretacja indywidualna dotyczy ustalenia, czy działalność Wnioskodawcy w ramach projektów z Obszarów B+R kwalifikuje się jako działalność badawczo-rozwojowa zgodnie z ustawą o CIT oraz czy koszty poniesione przez Wnioskodawcę w związku z tą działalnością są kosztami kwalifikowanymi, co umożliwia Spółce skorzystanie z ulgi badawczo-rozwojowej. Organ podatkowy stwierdził, że: 1. Działalność Wnioskodawcy w ramach projektów z Obszarów B+R jest działalnością badawczo-rozwojową w rozumieniu ustawy o CIT, co uprawnia Spółkę do skorzystania z ulgi badawczo-rozwojowej. 2. Koszty Projektów B+R ponoszone przez Spółkę, w tym wynagrodzenia pracowników, koszty materiałów i surowców oraz odpisy amortyzacyjne od środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych, są kosztami kwalifikowanymi zgodnie z ustawą o CIT. W związku z tym organ uznał stanowisko Wnioskodawcy za prawidłowe.
❓ Pytania i stanowisko urzędu
Stanowisko urzędu
Masz dosyć przekopywania się przez dziesiątki interpretacji?
Dołącz do doradców podatkowych korzystających z Fiscalex
Uzyskaj dostęp do największej bazy interpretacji podatkowych w Polsce. Zaawansowane wyszukiwanie, analiza AI i podsumowania interpretacji w jednym miejscu.
Rozpocznij bezpłatny okres próbny📖 Pełna treść interpretacji
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób prawnych jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
5 sierpnia 2022 r. wpłynął Państwa wniosek z 1 sierpnia 2022 r., o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy ustalenia, czy:
- działalność Wnioskodawcy przedstawiona w opisie stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego, w ramach projektów z Obszarów B+R, stanowi/będzie stanowić działalność badawczo-rozwojową w rozumieniu art. 4a pkt 26-28 Ustawy CIT (podatek dochodowy od osób prawnych), w brzmieniu obowiązującym zarówno do 30 września 2018 roku jak i od 1 października 2018 roku, która uprawnia Spółkę do zastosowania ulgi określonej w art. 18d Ustawy CIT;
- Koszty Projektów B+R ponoszone przez Spółkę, opisane w stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym, stanowią/będą stanowiły koszty kwalifikowane, o których mowa w art. 18d ust. 2 i ust. 3 Ustawy CIT;
- odpisy amortyzacyjne od Technologii stanowiących wartości niematerialne i prawne, stanowią/będą stanowiły koszty kwalifikowane, o których mowa w art. 18d ust. 2a Ustawy CIT.
Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 27 października 2022 r., (data wpływu 2 listopada 2022 r.). Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego
X (dalej: „Spółka” lub „Wnioskodawca”) to spółka zajmuje się szeroko rozumianą inżynierią zespołów prądotwórczych. Wnioskodawca opracowuje i dostarcza rozwiązania w zakresie zespołów prądotwórczych (tj. agregatów prądotwórczych), które mogą służyć jako awaryjne/alternatywne źródło energii, bądź jedyne źródło energii.
Wnioskodawca jest polskim rezydentem podatkowym podlegającym nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1800, z późn. zm., dalej: „Ustawa CIT”). Spółka uzyskuje przychody inne niż przychody z zysków kapitałowych.
Spółka funkcjonuje na rynku zespołów prądotwórczych od ponad trzydziestu lat. W tym czasie wypracowała sobie pozycję lidera w zakresie rozwoju i wdrażania nowych technologii, czego potwierdzeniem są liczne nagrody przyznawane w prestiżowych konkursach, min.: (…)
Powyższe wyróżnienia otrzymane przez Spółkę dowodzą, że realizowana przez nią działalność w zakresie poszukiwania nowych rozwiązań jest doceniana także przez niezależne podmioty.
W celu realizacji prac Spółka zatrudnia osoby w oparciu o umowę o pracę oraz umowę zlecenie (dalej: „Pracownicy”). Pracownicy posiadają kompetencje, doświadczenie i wykształcenie niezbędne do realizacji działalności Spółki. Ponadto, wielu Pracowników ukończyło specjalistyczne kursy w celu wykonywania danego zawodu. Kadra pracownicza Wnioskodawcy składa się z inżynierów: mechaników, elektryków, automatyków oraz technologów.
Spółka w toku prowadzonej działalności gospodarczej opracowuje oraz tworzy zespoły prądotwórcze na zlecenie klientów krajowych oraz zagranicznych (dalej: „Klienci”). Niektóre z zespołów prądotwórczych (dalej: „Produkt” lub „Produkty”) opracowywanych przez Spółkę różnią się w bardzo dużym stopniu od poprzednio stworzonych Produktów i wymagają zindywidualizowanego podejścia w celu realizacji założeń Klienta.
Ponadto, niektóre z projektów realizowanych przez Spółkę wiążą się z wykonywaniem działań cechujących się bardzo wysokim stopniem twórczości i innowacyjności. Projekty te polegają na opracowywaniu zupełnie innowacyjnych technologii produkcji prądu poprzez tworzone przez Spółkę Produkty. Przykładem może być opracowana przez Spółkę technologia zastępująca paliwa konwencjonalne wodorem. Ww. projekt charakteryzuje się innowacyjnością na skalę całego kraju i świata.
Mając na uwadze powyższe, prace podejmowane przez Spółkę w ramach działalności gospodarczej, które noszą znamiona pracy twórczej, podzielić można na dwa główne obszary:
- Tworzenie Produktów na zlecenia Klientów oraz modyfikacja już stworzonych Produktów (dalej: „Zlecenia”);
- Opracowywanie nowych technologii oraz procesów związanych z Produktami (dalej: „Innowacje”);
- dalej zbiorczo: „Obszary B+R”.
Obszar B+R – Zlecenia.
Poniżej przykład realizacji projektu z Obszaru B+R - Zlecenia:
- Na samym początku Wnioskodawca otrzymuje od Klienta zapytanie ofertowe na zaprojektowanie oraz zbudowanie Produktu - tj. zespołu prądotwórczego lub kogeneracyjnego, który będzie dostosowany do potrzeb Klienta. Na tym etapie określane są wstępne parametry, tj. moc zespołu prądotwórczego potrzebna Klientowi oraz miejsce, w którym ma zostać zainstalowany Produkt.
Nierzadko są to projekty realizowane poza granicami kraju, dlatego też Wnioskodawca musi wziąć pod uwagę również kwestie związane z logistyką danego projektu, tj. konieczność zaprojektowania Produktu w taki sposób, aby możliwe było jego przetransportowanie do lokalizacji wskazanej przez Klienta.
Na podstawie otrzymanych wytycznych od Klienta, Spółka dokonuje wstępnego rozpoznania. W szczególności dokonywana jest ocena możliwości realizacji danego zlecenia przez Spółkę. W przypadku pozytywnej oceny, Spółka przystępuje do procesu ofertowania i przedstawia wycenę opracowania oraz stworzenia Produktu. W przypadku negatywnej oceny, Spółka odstępuje od dalszych etapów ofertowych.
Jeżeli założenia są nieoptymalne do zrealizowania od strony technicznej, Spółka dokonuje zmian i przedstawia ofertę wraz ze zmianą koncepcji na niektóre rozwiązania. Powyższa ocena jest dokonywana w większości przypadków na podstawie doświadczenia Pracowników.
Wnioskodawca pragnie przy tym podkreślić, że otrzymywane od Klienta informacje na etapie zapytania zawierają jedynie parametry oraz wytyczne Produktu. To w gestii Wnioskodawcy pozostaje więc opracowanie całej koncepcji odnoszącej się do Produktu; począwszy od zaprojektowania produktu, poprzez przeprowadzenie stosownych prób i testów, aż po skonstruowanie całego zespołu prądotwórczego. Powyższe oznacza, że Wnioskodawca nie otrzymuje od Klienta żadnych instrukcji, wytycznych bądź kroków postępowania odnoszących się do zaprojektowania, bądź skonstruowania Produktu.
Zaprojektowanie oraz sama konstrukcja Produktu są bardzo skomplikowanymi i złożonymi procesami, wymagają one bowiem zaangażowania wielu wyspecjalizowanych Pracowników oraz maszyn, co Wnioskodawca szczegółowo opisał w dalszej części wniosku.
Wnioskodawca po otrzymaniu zapytania ofertowego tworzy osobny projekt na jego rozliczanie oraz dalsze procesowanie. Pozwala to na śledzenie przebiegu projektu, przejrzystą ewidencję kosztów oraz usprawnia prace Pracowników zajmujących się realizacją danego projektu.
Wnioskodawca uważa, że warty podkreślenia jest również odcinek czasu, jaki upływa pomiędzy złożeniem zamówienia przez Klienta, a zaprojektowaniem i wykonaniem danego zespołu prądotwórczego. Z uwagi na innowacyjny charakter podejmowanych działań, konieczne jest opracowanie dokumentacji projektowej liczącej czasem kilkaset stron, przeprowadzenie analizy i badań oraz zapewnienie odpowiednich nakładów technicznych i osobowych, co sprawia, że proces produkcji może przekraczać nawet okres kilkunastu miesięcy. Czas niezbędny na realizację jest bowiem zależny od stopnia skomplikowania zleconego projektu.
- Po zaakceptowaniu przez Klienta oferty, Spółka przystępuje do prac koncepcyjnych związanych z Produktem. Na bieżąco prowadzona jest analiza wykonalności, w celu zmiany/modyfikacji pewnych założeń. Wszystko jest uzgadniane na bieżąco z Klientem.
Koncepcja opracowywana jest podczas cyklicznych spotkań Pracowników - w tym osób zarządzających działami. Omawiane są założenia oraz potencjalne problemy, które Pracownicy mogą napotkać w trakcie realizacji projektu.
Podsumowaniem tego etapu jest stworzenie schematu technologicznego, tj. powiązań funkcjonalnych pomiędzy fragmentami całego systemu energetycznego. Schemat technologiczny jest przedstawiony w formie rysunku 2D w specjalistycznym programie CAD.
- Po stworzeniu schematu technologicznego, kolejnym etapem jest projektowanie mechaniczne oraz elektryczne. Czynności te dokonywane są odpowiednio w programie SEE Electrical (dla części elektrycznej) oraz 3D lnventor (dla części mechanicznej).
W części mechanicznej projektowane są wszystkie elementy, które będą następnie wykorzystane przez dział produkcji do fizycznego stworzenia elementów do Produktu. Na tym etapie powstają więc rysunki wykonawcze dla działu produkcji.
Model Produktu przygotowywany jest w środowisku trójwymiarowym przy wykorzystaniu dedykowanego do tego typu czynności oprogramowania. Inżynierowie muszą uwzględnić w tym projekcie wszystkie szczegóły, które mogłyby mieć jakikolwiek wpływ na finalne skonstruowanie Produktu, jest to więc proces bardzo czasochłonny, wymagający nanoszenia dużej liczby poprawek oraz zaangażowania pracy wielu osób.
Model 3D Produktu opiera się w głównej mierze na przeprowadzanych kalkulacjach oraz symulacjach w programach komputerowych. Dzięki temu Wnioskodawca jest w stanie wyeliminować kolejne błędy, bądź doprecyzować wcześniejsze założenia w taki sposób, aby finalny Produkt spełniał wszystkie założenia Klienta. Końcowy projekt Produktu jest przenoszony ze środowiska trójwymiarowego na środowisko dwuwymiarowe (rysunek techniczny), który przekazywany jest do kolejnego etapu prac.
Oprogramowanie komputerowe wykorzystywane przez Wnioskodawcę do prac projektowych - ze względu na specjalistyczną funkcjonalność, a co za tym idzie wymagania techniczne - wiąże się z koniecznością używania sprzętu komputerowego o bardzo dobrych parametrach. Wnioskodawca dysponuje takim sprzętem komputerowym.
Część elektryczna polega na tworzeniu schematów elektrycznych oraz rysunków montażowych (tj. szafy elektryczne). Sprowadza się to do stworzenia układu sterowania oraz układu bezpieczeństwa opartego o programowalny sterownik. Konstruktor każdorazowo musi zaprojektować rozmieszczenie całego sterowania w szafie sterowniczej oraz rozmieszczenie elementów, m.in.: sterownik PLC, moduły wejść wyjść sterownika, panel operatora, przekaźniki pomocnicze, styczniki, urządzenia LAN, elementy łączeniowe. Konstruktor musi również odpowiednio zaprojektować trasy kablowe w Produkcie. Jak zostało wskazane na początku wniosku -.Produkty różnią się od siebie, dlatego też nie jest możliwe schematyczne (powtarzalne) podejście do projektowania schematów elektrycznych.
Z tego powodu za każdym razem trzeba większość pracy wykonać na nowo. Cała dokumentacja części elektrycznej nierzadko przekracza sto stron oraz składa się głównie ze schematów elektrycznych oraz listy elementów zakupowych i ich rozmieszczenia.
Ponadto, zarówno dla części elektrycznej jak i części mechanicznej, tworzona jest lista niezbędnych elementów, która następnie jest wysyłana do osób odpowiedzialnych za zakup towarów.
- W następnym etapie schematy elektryczne oraz mechaniczne przekazywane są do działu produkcji do osób zarządzających - dyrektor produkcji/zastępca produkcji. Na podstawie dokumentacji konstrukcyjnej i schematowej pracownicy wykonują potrzebne podzespoły.
Cały proces jest nierzadko nadzorowany przez osoby z działu technicznego. Zdarzają się sytuacje, gdzie podczas realizacji prac Wnioskodawca napotka problem, który nie pozwala na stworzenie Produktu według początkowych założeń. W takim przypadku Pracownicy przystępują do poszukiwania alternatywnego rozwiązania bądź zmiany koncepcji (co może modyfikować początkowe założenia projektu) i informuje niezwłocznie Klienta o napotkanych trudnościach.
Ponadto, przy tworzeniu elementów przez dział produkcji, cały czas obecny jest dział kontroli jakości, który na bieżąco sprawdza wszystkie elementy - kontrole wymiarowe, kontrole z procesami spawania, z procesami malowania, kompletność, jakość wykonania itp.
Wnioskodawca posiada w swojej siedzibie kompleksowy park maszynowy (dalej: „Park Maszynowy”), który używany jest do realizacji projektów z Obszarów B+R. Pracownicy korzystają z bardzo szerokiego asortymentu narzędziowego, który obejmuje w szczególności maszyny takie jak: dźwignice (żurawie i suwnice), noże gilotynowe, zaginarka do blach, walcarki do blach, urządzenia do obróbki rur, wiertarki różnego rodzaju, sprzęt spawalniczy, elektronarzędzia różnego typu.
W przypadku jakichkolwiek odchyleń, dany element tworzony jest od początku (jeżeli wyeliminowanie błędu nie jest możliwe na już stworzonym elemencie).
Silnik montowany w Produkcie jest zamawiany od podmiotu trzeciego, tj. nie jest fizycznie tworzony przez Spółkę. Niemniej, Spółka musi przekazać wszystkie niezbędne informacje dot. samego silnika, aby spełniał on założenia niezbędne do stworzenia Produktu. Silnik jest jedynie jednym z elementów zespołu prądotwórczego - całe instalacje peryferyjne, tj. układ wydechowy, układ wentylacyjny, układ chłodzenia, układ automatycznego uzupełniania oleju, układ paliwowy, instalacje i układy wyciszające, instalacje elektryczne, układ odzysku ciepła o ile występuje są w pełni projektowane i tworzone przez Spółkę.
- Kolejnym etapem jest podłączenie zmontowanego Produktu do mediów oraz test pracy. Spółka posiada swoją własną specjalistyczną stanowisko testowe, którą wykorzystuje do testowania gotowych zespołów. Co istotne, hamownia została w pełni zaprojektowana i zbudowana przez Wnioskodawcę. Na tym etapie obecne są zarówno osoby z działu technicznego jak i osoby z działu jakości, które odpowiedzialne są za weryfikację pracy Produktu, tj. w szczególności czy wszystkie elementy Produktu pracują zgodnie z założeniami.
Weryfikowane są m.in. następujące parametry:
- Kompletność,
- Działanie układów,
- Praca silnika,
- Sprawność energetyczna,
- Moc elektryczna,
- Moc cieplna (o ile występuje),
- Głośność,
- Drgania,
- Temperatury: gazu, oleju, spalin,
- Ciśnienia w układach gazowych i hydraulicznych,
- Przepływy.
W przypadku jakichkolwiek błędów, dokonywane są odpowiednie naprawy i cykl jest powtarzany do momentu spełnienia wszystkich założeń.
- Ostatnim etapem po przygotowaniu całego Produktu, tj. zamontowaniu silnika, dobudowaniu wszystkich elementów peryferyjnych oraz obudowy, jest przetestowanie Produktu u Klienta. Spółka oddelegowuje wówczas odpowiednie osoby do instalacji oraz przetestowania Produktu. Jeżeli praca Produktu jest prawidłowa, sporządzany jest raport końcowy. Jeżeli Produkt nie pracuje w sposób prawidłowy, Pracownicy naprawiają błędy.
Dokumentacja techniczna do Produktu tworzona jest przez dział techniczny na bieżąco, podczas trwania całego projektu.
Przy niektórych Produktach wymagane jest również uzyskanie odpowiedniej certyfikacji, podmiotami certyfikującymi są m.in : UDTCERT, TUV.
Poza bieżącą realizacją projektów w zakresie tworzenia Produktów, Spółka podejmuje również działania polegające na usprawnianiu/poprawianiu już istniejących Produktów. Prace w tym zakresie podejmowane są w analogiczny sposób do nowych Produktów opisanych powyżej.
Obszar B+R – Innowacje.
Poza działalnością w zakresie realizacji zleceń od Klientów, Wnioskodawca podejmuje również aktywne działania związane z opracowywaniem innowacyjnych rozwiązań w swojej branży (dalej: „Technologie”). Przykładem może być Technologia dotycząca nowego systemu zasilania silników (dalej: „Technologia Układu Mieszalnikowego”).
Główną motywacją do opracowania ww. technologii było uelastycznienie pracy silnika oraz umożliwienie zastosowania nowych paliw odpadowych. Pozwala to na uniezależnienie się od niektórych paliw oraz zastosowanie nieemisyjnych paliw m.in. w postaci wodoru.
Obecnie ze względów ekologicznych, trwająca transformacja energetyczna z gazu ziemnego na wodór tworzy nową perspektywę dla zastosowania ww. technologii. Pozwoli to, po pierwsze, zunifikować technologie wykorzystywane dla paliw wodorowych, a po drugie, otworzy rynek przed paliwami gazowymi o bardzo wysokiej zawartości wodoru.
Opracowana koncepcja pozwala więc na zmianę proporcji pomiędzy paliwem i jest to innowacyjna - na skalę kraju - Technologia Układu Mieszalnikowego opracowana przez Spółkę. Wnioskodawca podejmował/podejmuje/będzie podejmował również działania ukierunkowane na opracowanie innych Technologii o charakterze podobnym do Technologii Układu Mieszalnikowego.
Technologia Układu Mieszalnikowego pozwala również na stosowanie bardzo szerokiej gamy paliw bez konieczności modyfikacji zarówno po stronie komponentów czy sterowania. Paliwo może charakteryzować się bardzo szeroką zmiennością właściwości czy składu i układ jest w stanie tę zmianę wykryć samoistnie i zwiększyć lub zmniejszyć dawkę paliwa adekwatnie do sytuacji.
Powyższe jest więc procesem bardzo skomplikowanym, który wymagał od Spółki oddelegowania dużej ilości personelu oraz zainwestowania w projekt dużej ilości środków pieniężnych.
Poniżej przykładowy przebieg prac nad opracowaniem Technologii.
Prace rozpoczynają się od zidentyfikowania potrzeb. W przypadku Technologii Układu Mieszalnikowego była to potrzeba na uelastycznienie wykorzystywanych paliw do zasilania silnika, m.in. ze względu na postępującą transformację energetyczną.
Po określeniu potrzeb na rynku, Wnioskodawca oddelegowuje osoby do pracy koncepcyjnej. Sprowadza się to do cyklicznych spotkań Pracowników z wykształceniem technicznym, podczas których omawiane są możliwe rozwiązania techniczne. Pomysły są walidowane i powtarzane do momentu, w którym dane rozwiązanie nie będzie możliwe do zrealizowania.
Następnie tworzony jest prototyp rozwiązania - w przypadku Technologii Układu Mieszalnikowego rozpoczęło się to od stworzenia silnika ze zmodyfikowanym układem zasilania. Wiąże się to z pracami projektowymi - w przypadku Technologii Układu Mieszalnikowego Wnioskodawca współpracował również z ekspertami z Politechniki (…).
Na prototypie prowadzone są różne testy, nanoszone są poprawki oraz równolegle organizowane są spotkania, podczas których na bieżąco omawiane są postępy prac oraz wymagane poprawki/zmiany założeń koncepcyjnych.
W następnym kroku, Spółka przystąpiła do zaprojektowania oraz fizycznego stworzenia całego zespołu prądotwórczego Analogicznie jak przy Obszarze B+R - Zlecenia wiązało się to z pracami projektowymi, przygotowywaniem modeli 3D oraz rysunków technicznych 2D.
Następnie cały zespół prądotwórczy przechodził testy - ze względu na wysoki stopień złożoności Technologii Układu Mieszalnikowego wymagane było nanoszenie wielu poprawek oraz - w niektórych przypadkach - całkowite zmienienie koncepcji projektowej.
Do całej Technologii Układu Mieszalnikowego został również przygotowany odpowiedni kod źródłowy, którego zastosowanie pozwalało na automatyzację pracy całego silnika – w szczególności przy dozowaniu paliwa.
Finalnie cała Technologia Układu Mieszalnikowego (tj. oprogramowanie wraz z prototypem) była testowana pod kątem tolerancji na najróżniejsze paliwa. Testowane były m.in. właściwości prototypowego zespołu prądotwórczego, takie jak zdolność do przyjmowania skoków obciążeń, zdolność do zasilania więcej niż jednym gazem, zdolność do zasilania paliwami nietypowymi (np. tlenek węgla, acetylen), zdolności do adaptacyjne silnika przy szybkich zmianach paliwa, możliwości Układu Mieszalnikowego do maksymalizacji sprawności silnika.
Spółka opatentowała Technologię Układu Mieszalnikowego i jest właścicielem patentu. Technologia Układu Mieszalnikowego stanowi u Wnioskodawcy wartość niematerialną i prawną. Na dofinansowanie opracowania Technologii Układu Mieszalnikowego Spółka podpisała umowę z Narodowym Centrum Badań i Rozwoju, w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój 2014-2020. Projekty B+R przedsiębiorstw, badania przemysłowe i prace rozwojowe realizowane przez przedsiębiorstwa, nazwa projektu: „(…)”.
Poza Technologią Układu Mieszalnikowego Spółka jest właścicielem innej opracowanej Technologii, która jest obecnie przedmiotem postępowania patentowego. Spółka będzie właścicielem również drugiej technologii. Ze względu na ciągłe poszukiwanie nowych rozwiązań, Spółka zamierza w przyszłości także podejmować prace nad tworzeniem nowych Technologii w szczególności wodorowych.
W Spółce funkcjonuje Dział B+R, którego Pracownicy są odpowiedzialni za rozwój Produktów, opracowywanie Technologii oraz wykorzystanie ich w bieżącej działalności Spółki.
Reasumując, Wnioskodawca pragnie zauważyć, że realizowane projekty z Obszarów B+R:
1. są prowadzone w sposób systematyczny, według metodologii wskazanej we wcześniejszej części wniosku przez Pracowników, posiadających wiedzę, niezbędne doświadczenie oraz specjalistyczne wykształcenie zawodowe;
2. są dokumentowane w ewidencji Wnioskodawcy;
3. mają na celu tworzenie innowacyjnego rozwiązania w postaci nowego Produktu albo Technologii.
Dodatkowo Wnioskodawca:
- będzie prowadzić działalność w zakresie opisanym powyżej również w przyszłości;
- nie prowadzi działalności na terenie specjalnej strefy ekonomicznej na podstawie zezwolenia;
- w przypadku uznania przez tutejszy organ podatkowy stanowiska Wnioskodawcy w zakresie prawa do skorzystania z ulgi badawczo-rozwojowej za prawidłowe, wykaże koszty kwalifikowane poniesione na realizację projektów z Obszarów B+R w zeznaniach podatkowych składanych za poszczególne lata podatkowe. Koszty kwalifikowane, wykazane w zeznaniu podatkowym za dany rok podatkowy, będą jednocześnie stanowiły koszt uzyskania przychodu w tym roku podatkowym;
- prowadzi i będzie prowadzić ewidencję zgodnie z art. 9 ust. 1b Ustawy CIT oraz zgodnie z art. 24e Ustawy CIT, pozwalającą wyodrębnić koszty oraz przychody działalności w zakresie opisanym powyżej;
- nie posiada/nie posiadał statusu centrum badawczo-rozwojowego, o którym mowa w art. 17 ustawy z dnia 30 maja 2008 r. o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej, niemniej jednak, jak zostało wskazane powyżej, Spółka zamierza wystąpić z wnioskiem o nadanie ww. statusu;
- w przypadku uznania przez tutejszy organ podatkowy stanowiska Wnioskodawcy w zakresie prawa do skorzystania z ulgi badawczo-rozwojowej za prawidłowe, w przypadku otrzymanych dofinansowań/zwrotów kosztów, Spółka nie zastosuje tych kosztów poniesionych na realizację projektów z Obszarów B+R przy rozliczaniu ulgi badawczo-rozwojowej;
- nie korzysta/nie będzie korzystał ze zwolnień podatkowych, o których mowa w art. 17 ust 1 pkt 34 lub 34a Ustawy CIT.
W odniesieniu do opisanych powyżej projektów z Obszarów B+R, Wnioskodawca wskazuje, że do kosztów uzyskania przychodów w rozumieniu art. 15 ust. 1 Ustawy CIT, związanych z realizowanymi projektami, Spółka zalicza następujące wydatki (zwane dalej: „Kosztami Projektów B+R”):
1. Wynagrodzenia przeznaczone dla Pracowników biorących udział w realizacji projektów z Obszarów B+R, posiadających specjalistyczną wiedzę, kompetencje oraz doświadczenie, umożliwiające prowadzenie projektów. Do zadań Pracowników należy m.in.:
- tworzenie projektów produktów,
- montaż produktów,
- przygotowanie i prowadzenie uruchomień i testów urządzeń,
- współpraca z projektantami na etapie ustalania koncepcji projektowanych rozwiązań,
- współpraca merytoryczna z projektantami celem zapewnienia wysokiej jakości rozwiązań projektowych,
- kontrola zgodności z dokumentacją uruchamianych maszyn i urządzeń oraz kontrola jakości ich wykonania,
- udział w rozwoju i ulepszaniu produktów Spółki.
2. Koszty amortyzacji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.
3. Koszty materiałów wykorzystywanych przy pracy nad realizacją danego projektu z Obszaru B+R.
Pismem z dnia 27 października 2022 r., uzupełniono opis stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego w następujący sposób:
Działalność prowadzona przez Wnioskodawcę będąca przedmiotem Wniosku jest działalnością prowadzoną w sposób systematyczny, a jej celem jest zwiększenie zasobów wiedzy lub wykorzystanie zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań.
Działalność będąca przedmiotem Wniosku jest działalnością obejmującą nabywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności, do planowania produkcji oraz projektowania i tworzenia zmienionych, ulepszonych lub nowych produktów, procesów lub usług.
W skład wynagrodzeń Pracowników realizujących projekty z Obszarów B+R wchodzą i będą wchodzić: wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężna świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych - w takiej części, w jakiej czas przeznaczony na realizację projektów z Obszarów B+R pozostaje w ogólnym czasie pracy Pracownika w danym miesiącu.
Koszty wynagrodzeń Pracowników realizujących projekty z Obszarów B+R, zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, umowy zlecenia i o dzieło, stanowią należności Pracowników, o których mowa w art. 12 ust. 1 lub art. 13 ust. 8 lit. a Ustawy PIT (podatek dochodowy od osób fizycznych).
Technologie stanowiące wartości niematerialne i prawne spełniają przesłanki określone w art. 16b ust. 2 pkt 3 Ustawy CIT.
Pytania
1. Czy działalność Wnioskodawcy przedstawiona w opisie stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego, w ramach projektów z Obszarów B+R, stanowi/będzie stanowić działalność badawczo-rozwojową w rozumieniu art. 4a pkt 26-28 Ustawy CIT, w brzmieniu obowiązującym zarówno do 30 września 2018 roku jak i od 1 października 2018 roku, która uprawnia Spółkę do zastosowania ulgi określonej w art. 18d Ustawy CIT?
2. Czy Koszty Projektów B+R ponoszone przez Spółkę, opisane w stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym, stanowią/będą stanowiły koszty kwalifikowane, o których mowa w art. 18d ust. 2 i ust. 3 Ustawy CIT?
3. Czy odpisy amortyzacyjne od Technologii stanowiących wartości niematerialne i prawne, stanowią/będą stanowiły koszty kwalifikowane, o których mowa w art. 18d ust. 2a Ustawy CIT?
Państwa stanowisko w sprawie
1. Działalność Wnioskodawcy przedstawiona w opisie stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego w ramach projektów z Obszarów B+R, stanowi/będzie stanowić działalność badawczo-rozwojową w rozumieniu art. 4a pkt 26-28 Ustawy CIT, w brzmieniu obowiązującym zarówno do 30 września 2018 roku jak i od 1 października 2018 roku, która uprawnia Spółkę do zastosowania ulgi określonej w art. 18d Ustawy CIT.
2. Koszty Projektów B+R ponoszone przez Spółkę, opisane w stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym, stanowią/będą stanowiły koszty kwalifikowane, o których mowa w art. 18d ust. 2 i ust. 3 Ustawy CIT.
3. Odpisy amortyzacyjne od Technologii stanowiących wartości niematerialne i prawne, stanowią/będą stanowiły koszty kwalifikowane, o których mowa w art. 18d ust 2a Ustawy CIT.
Ad. 1
Zgodnie z brzmieniem art. 18d ust. 1 Ustawy CIT, podatnik uzyskujący przychody inne niż przychody z zysków kapitałowych odlicza od podstawy opodatkowania, ustalonej zgodnie z art. 18, koszty uzyskania przychodów poniesione na działalność badawczo-rozwojową. Kwota odliczenia nie może w roku podatkowym przekraczać kwoty dochodu uzyskanego przez podatnika z przychodów innych niż przychody z zysków kapitałowych.
Definicję działalności „badawczo-rozwojowej” zawarto w art. 4a pkt 26 Ustawy CIT, który mówi, że termin „działalność badawczo-rozwojowa” oznacza działalność twórczą obejmującą badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowaną w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań.
Zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego (www.sjp.pl) słowo „twórczy” oznacza „mający na celu tworzenie, odkrywczy, kreatywny”. Jak wskazano w opisie stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego, prace realizowane przez Wnioskodawcę mają charakter twórczy ze względu na cel ich przeprowadzenia, obejmujący wypracowanie nowych rozwiązań w zakresie prowadzonej działalności, uwzględniając zmienne czynniki takie jak choćby odmienne wymagania stawiane przez Klientów przy każdorazowej realizacji Zleceń, czy nowe zapotrzebowania pojawiające się na rynku konsumenckim. Prace realizowane w ramach Obszarów B+R mają więc charakter twórczy, oryginalny i indywidualny i są ukierunkowane na opracowywanie nowych rozwiązań oraz koncepcji, które są wykorzystywane do opracowywania nowych i ulepszonych Produktów, tak jak w opisie stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego. Ponadto, za twórcze niewątpliwie należy uznać proaktywną postawę Spółki przy opracowywaniu innowacyjnych rozwiązań, min. poprzez inżynierie oraz wytwarzanie nowych zespołów prądotwórczych, różniących się w bardzo dużym stopniu od poprzednio stworzonych Produktów i wymagających zindywidualizowanego podejścia w celu realizacji założeń Klienta.
Dodatkowo jak zostało wskazane w Rozdziale 3.2.1.1 akapit 32 Objaśnień z dnia 15 lipca 2019 r. dotyczących preferencyjnego opodatkowania dochodów wytwarzanych przez prawa własności intelektualnej - IP Box (dalej: „Objaśnienia”) we fragmencie odnoszącym się do wykładni słowa „twórczy”: „w doktrynie prawa autorskiego cecha twórczości związana jest przede wszystkim z rezultatem działalności człowieka o charakterze kreacyjnym i jest spełniona wówczas, gdy istnieje nowy wytwór intelektu. Działalność twórcza oznacza, że ustawodawca za przedmiot prawa autorskiego uznaje tylko rezultat (przejaw) takiego działania, który choćby w minimalnym stopniu odróżnia się od innych rezultatów takiego samego działania, a zatem posiada cechę nowości, której stopień nie ma znaczenia.”
W świetle wyżej przytoczonych definicji, prace realizowane przez Spółkę mają charakter „twórczy”.
Prace rozwojowe w rozumieniu art. 4a pkt 28 Ustawy CIT, w brzmieniu obowiązującym do 30 września 2018 r. to nabywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności z dziedziny nauki, technologii i działalności gospodarczej oraz innej wiedzy i umiejętności do planowania produkcji oraz tworzenia i projektowania nowych, zmienionych lub ulepszonych produktów, procesów i usług, z wyłączeniem prac obejmujących rutynowe i okresowe zmiany wprowadzane do produktów, linii produkcyjnych, procesów wytwórczych, istniejących usług oraz innych operacji w toku, nawet jeżeli takie zmiany mają charakter ulepszeń.
Natomiast od 1 października 2018 r. w art. 4a pkt 28 Ustawy CIT wskazano, że „prace rozwojowe” (w odniesieniu do art. 4 ust 3 Ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce z dnia 20 lipca 2018 r. Dz. U. z 2022 r., poz. 574) są działalnością obejmującą nabywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnej wiedzy i umiejętności, w tym zakresie narzędzi informatycznych lub oprogramowania, do planowania produkcji oraz projektowania i tworzenia zmienionych, ulepszonych lub nowych produktów, procesów lub usług, z wyłączeniem działalności obejmującej rutynowe i okresowe zmiany wprowadzane do nich, nawet jeżeli takie zmiany mają charakter ulepszeń.
Odnosząc powyższe do prac realizowanych przez Wnioskodawcę w projektów z Obszarów B+R należy zauważyć, że prace te:
- dotyczą, opracowywania oraz wytworzenia nowych Produktów w oparciu o zindywidualizowane potrzeby Klienta oraz modyfikacji stworzonych Produktów;
- dotyczą opracowywania zupełnie nowych Technologii oraz procesów związanych z Produktami;
- są realizowane w sposób systematyczny, według określonego harmonogramu oraz planu nakreślonego przez dedykowanych Pracowników, nadzorujących każdy etap projektu;
- mają charakter twórczy, gdyż działania Pracowników nakierowane są na stworzenie nowego Produktu, bądź procesu produkcyjnego lub modernizację/optymalizację zastosowanego wcześniej rozwiązania. Cały proces produkcyjny składa się z ciągłego projektowania, przeprowadzania testów oraz kontroli jakościowych, nie jest to więc odwzorowywany, powtarzalny proces, lecz innowacyjna działalność Wnioskodawcy;
- są realizowane przez wysoko wykwalifikowanych Pracowników, posiadających specjalistyczną wiedzę i niezbędne doświadczenie.
Mając powyższe na uwadze, podejmowane przez Wnioskodawcę prace w ramach Projektów z Obszarów B+R będą spełniały definicję „prac rozwojowych” w rozumieniu art. 4a pkt 28 Ustawy CIT, w brzmieniu obowiązującym zarówno do 30 września jak i od 1 października 2018 roku.
Należy również wspomnieć, że wytwarzanie nowych Produktów oraz usprawnianie procesów produkcyjnych były/są/będą dokonywane w nieregularnych odstępach czasu i miały/mają/będą miały różny zakres. Wypełnione zostają tym samym znamiona prac rozwojowych zawarte w art. 4a pkt 28 Ustawy CIT. Przepis ten odmawia uznania za prace rozwojowe działalności wykonywanej w sposób rutynowy i okresowy. Ustawa CIT nie definiuje jednak pojęcia „rutynowy”, dlatego organy podatkowe często odwołują się do pojęć ze słownika języka polskiego. Takie podejście odnajdujemy m.in. w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 14 listopada 2017 r., o sygn. akt 0111-KDIB1-3.4010.352.2017.2.MST, który w swoim piśmie przywołuje znaczenie ze „Słownika języka polskiego PWN pod red. W Doroszewskiego” stanowiąc, że poprzez słowo „rutynowy” należy rozumieć: „wykonywany często i niemal automatycznie” i „wykonywany według utartych schematów”.
W przypadku Wnioskodawcy nie mamy do czynienia zatem z działaniami wykonywanymi automatycznie i „według utartych schematów”. Jak już zostało wskazane wyżej Wnioskodawca zajmuje się projektowaniem, opracowywaniem, a także modyfikowaniem Produktów od podstaw wraz z Technologią. Nie można zatem uznać, że są to działania automatyczne i według utartych schematów, gdyż wszystkie prace podejmowanych projektów z Obszarów B+R są zindywidualizowane, a wyniki tych prac każdorazowo są niepowtarzalne Istotą jest więc wysiłek intelektualny i technologiczny oraz twórczy wkład Wnioskodawcy w proces twórczy dotyczący Produktów oferowanych Klientom, jak również w prace pozwalające na usprawnienie procesów produkcyjnych. Następujące zmiany mają niewątpliwie charakter twórczy, a ich wprowadzenie wymaga od Wnioskodawcy innowacji, wyspecjalizowanego personelu oraz zaplecza technicznego potrzebnych do finalizacji zlecenia, co jest przeciwnością działań wykonywanych w sposób rutynowy.
W przepisach nie znajdziemy również definicji słowa „okresowy”. Podobnie jak powyżej, należy odnieść się do wykładni językowej tego określenia Słownik Języka Polskiego PWN (www.sjp.pwn.pl) wskazuje na następujące znaczenia słowa „okresowy”: „powtarzający się, występujący co pewien czas” oraz „dotyczący danego okresu”. Na podstawie przedstawionej definicji, znaczenie słowa „okresowy” sugeruje, że chodzi o podejmowanie czynności podobnych do siebie i w jakiś sposób się powtarzających. Z tego wynika, że przedstawiona działalność Wnioskodawcy nie ma znamion okresowości, ponieważ - jak już zostało wskazane na wcześniejszym etapie wniosku - czynności produkcyjne każdorazowo podejmowane są w odpowiedzi na zupełnie nowe zapotrzebowanie, pojawiające się ze strony Klienta albo wynikające z analizy rynku czy też wewnętrznych potrzeb Spółki do tworzenia nowych rozwiązań, co czyni ją bardziej innowacyjną.
W przypadku zleceń realizowanych na zamówienia Klientów, projekty zostają dopasowane do indywidualnych wymagań Klienta, co każdorazowo wiążę się z wykonaniem prac twórczych, które pozwolą na wytworzenie nowych Produktów lub, w niektórych przypadkach, modyfikację istniejących. W przypadku Innowacji celem jest stworzenie nowej technologii oraz opracowywanie unikatowych rozwiązań, których do tej pory nie było w portfolio Spółki.
Wnioskodawca pragnie wskazać dodatkowo, że realizowane przez Spółkę Projekty z Obszarów B+R są prowadzone w sposób systematyczny. Świadczy o tym jasny i etapowy przebieg prac, jaki przedstawiono w opisie stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego. Wnioskodawca stworzył we własnym zakresie wewnętrzne mapy procesów projektowania i produkcji, zawierające wytyczne dotyczące przebiegu każdego etapu prac wraz z osobami odpowiedzialnymi za akceptacje poszczególnych etapów.
Należy więc zauważyć, że cały cykl:
- od przyjęcia zapytania ofertowego aż do przekazania gotowego Produktu Klientowi w ramach Zleceń;
- od zlokalizowania zapotrzebowania, które pojawiło się na rynku aż do ostatecznego zaakceptowania wyniku działań twórczych w ramach realizowanych Innowacji i wprowadzenia go do oferty Wnioskodawcy;
- stanowi nierozerwalny ciąg prac, bowiem między poszczególnymi fazami działań Wnioskodawcy istnieje wyraźny związek; tworzą one spójny, systematyczny proces pozwalający na zaprojektowanie nowego rozwiązania produkcyjnego, czy wytworzenie nowego, unikalnego Produktu. Stworzenie ich nie byłoby bowiem możliwe bez opracowania koncepcji, stworzenia projektu, fazy badań, opracowania technologii i testów opracowywanych rozwiązań.
W konsekwencji między poszczególnymi fazami procesu istnieje ścisła zależność i związek przyczynowo-skutkowy, co wskazuje na spełnienie warunku „systematyczności” z definicji zawartej w art. 4a pkt 26 Ustawy CIT.
Analizując zaprezentowane typowe procesy związane z działalnością w zakresie realizacji projektów z Obszarów B+R, Wnioskodawca:
-
identyfikuje potencjalną potrzebę wytworzenia Produktu o określonym zastosowaniu i właściwościach. Źródłem takiego pomysłu może być działanie Pracowników Spółki lub zapytanie Klienta. W przypadku projektów realizowanych na zlecenie Klientów, Spółka otrzymuje tylko propozycję lub pomysł stworzenia Produktu o określonych właściwościach. Otrzymywane informacje nie dotyczą natomiast szczegółów produkcyjnych, czy formulacji Produktu/dokumentacji technologicznej Produktu;
-
musi uzyskać odpowiednią wiedzę technologiczną przed przystąpieniem do realizacji projektów z (tj. przeprowadzenie niezbędnych badań/wstępnej analizy/testów);
-
w zależności od specyfiki konkretnego projektu, Pracownicy opracowują formuły nowych Produktów, modyfikują składy istniejących Produktów, lub opracowują bardziej wydajne procesy produkcyjne;
-
poszukuje nowych zastosowań dla wiedzy z uwzględnieniem zapotrzebowania Klienta.
Mając powyższe na uwadze, wszystkie działania podejmowane w ramach projektów z Obszarów B+R wymagają zaangażowania Pracowników z odpowiednimi kwalifikacjami. Rezultatem tych prac jest zindywidualizowany i efektywny proces produkcyjny lub niepowtarzalny, innowacyjny Produkt.
Wnioskodawca jest odpowiedzialny za przygotowanie projektów oraz opracowanie Produktów. Poza powyższym, Spółka we własnym zakresie opracowuje procesy produkcyjne. Wnioskodawca dokonuje wstępnej analizy, przeprowadza symulacje oraz opracowuje cały proces tworzenia nowych Produktów, nie jest to więc „odtwórcze” bądź „rutynowe” działanie (co zostało szerzej uargumentowane poniżej) przy realizacji projektów z Obszarów B+R, które nie spełniałoby definicji prac rozwojowych, o których mowa w art. 4a pkt 28 Ustawy CIT.
Wnioskodawca jest więc właścicielem procesu przy realizacji prac rozwojowych, ponieważ odpowiada za jego opracowanie począwszy od otrzymania od Klienta zamówienia bądź zlokalizowania zapotrzebowania na rynku, przez opracowanie koncepcji, testowanie oraz finalne opracowanie Produktu, aż po przekazanie Klientowi efektów prac.
Dodatkowo, mając na względzie charakter prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności, istotne znaczenie ma jego aktywna postawa w zakresie wykorzystywania nowych technologii oraz szukania nowych rozwiązań pozwalających na stworzenie Produktów odpowiadających założeniom przesłanym przez Klienta lub zapotrzebowaniu rynku. Każdy projekt wymaga innowatorskiego, zindywidualizowanego podejścia.
Wnioskodawca nie uznaje za działalność badawczo-rozwojową tych prac, które mają na celu wprowadzenie jedynie rutynowych czy okresowych zmian do swoich Produktów.
Reasumując, realizowane przez Spółkę Projekty z Obszarów B+R wpisują się w definicje prac badawczo-rozwojowych zawartą w Ustawie CIT, ponieważ mają charakter twórczy, nie wprowadzają zmian o charakterze rutynowym bądź okresowym, są prowadzone w sposób systematyczny według określonych harmonogramów i wytycznych, przez Pracowników posiadających odpowiednie kompetencje i wykształcenie. Realizowane przez Wnioskodawcę prace dążą do stworzenia całkowicie nowych Produktów lub do ulepszenia procesów produkcyjnych wykorzystywanych w Spółce, wpływających na finalną ofertę Wnioskodawcy. W rezultacie uprawnia to Wnioskodawcę do skorzystania z preferencji podatkowych zawartej w art. 18d Ustawy CIT.
Stanowisko Spółki znajduje potwierdzenie w interpretacjach organów podatkowych, w tym odnoszących się do działalności prowadzonych w podobnych branżach. Dla potwierdzenia, Spółka pragnie przywołać fragmenty interpretacji indywidualnych Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej:
- Interpretację Indywidualną z 8 października 2021 r., sygn. 0114-KDIP2-1.4010.190.2021.2.JF, w której organ uznał za prawidłowe stanowisko podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą w branży generatorów prądotwórczych. „W świetle powyższego, stanowisko Wnioskodawcy w zakresie ustalenia, czy opisana w stanie faktycznym działalność Wnioskodawcy, spełnia definicję działalności badawczo-rozwojowej, o której mowa w art. 4a pkt 26 updop, a tym samym Wnioskodawca jest uprawniony do skorzystania z ulgi B+R, o której mowa w art. 18d updop, należy uznać za prawidłowe”.
- Interpretację Indywidualną z 30 lipca 2019 r., sygn. 0111-KDIB1-3.4010.263.2019.1.MBD, w której organ uznał za prawidłowe stanowisko podmiotu świadczącego wyspecjalizowane usługi w dziedzinie medycyny, farmacji dla przemysłu kosmetycznego: „Reasumując, w ocenie Spółki, prowadzona przez nią działalność opisana w niniejszym wniosku spełnia definicję działalności badawczo-rozwojowej, o której mowa w art. 4a pkt 26 ustawy o CIT, zarówno na gruncie przepisów obowiązujących do 30 września 2018 r., jak i przepisów obowiązujących od 1 października 2018 r., i tym samym Spółka jest uprawniona do skorzystania z ulgi na działalność badawczo-rozwojową”.
- Interpretację Indywidualną z 15 maja 2019 r., sygn. 0111-KDIB1-3.4010.14.2019.1.JKT, w której organ uznał za prawidłowe stanowisko wnioskodawcy, w którym stwierdził on, że „Projekt obejmował opracowanie designu aplikacji skierowanej do branży energetycznej, umożliwiającej klientom firm energetycznych na opłacanie swoich faktur, dostęp do umów, podawanie odczytu licznika, a w przyszłości również na zgłaszanie awarii prądowych. Rezultatem projektu jest customowy design, w skład którego wchodzą między innymi: przejrzysty, intuicyjny interfejs, złożony UX design, cykl animacji stanowi działalność badawczo-rozwojową w rozumieniu art. 4a pkt 26 w zw. z art. 4a pkt 27 i 28 ustawy CIT ”.
Z powyższych względów, Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż działalność przedstawiona w opisie stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego w ramach projektów z Obszarów B+R, stanowi/będzie stanowić działalność badawczo-rozwojową w rozumieniu art. 4a pkt 26-28 Ustawy CIT, w brzmieniu obowiązującym zarówno do 30 września 2018 roku jak i od 1 października 2018 roku, która uprawnia Spółkę do zastosowania ulgi określonej w art. 18d Ustawy CIT.
Ad. 2
Ustawodawca w art. 18d ust. 2 pkt 1a Ustawy CIT wskazał, że kosztami kwalifikowanymi są poniesione w danym miesiącu należności z tytułów, o których mowa w art. 12 ust. 1 Ustawy PIT, oraz sfinansowane przez płatnika składki z tytułu tych należności określone w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (dalej: „Ustawa ZUS (Zakład Ubezpieczeń Społecznych)”), w takiej części, w jakiej czas przeznaczony na wykonanie usługi w zakresie działalności badawczo-rozwojowej pozostaje w całości czasu przeznaczonego na wykonanie usługi na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło w danym miesiącu.
Dodatkowo stosownie do art. 18d ust. 5 Ustawy CIT, koszty kwalifikowane podlegają odliczeniu, jeżeli nie zostały podatnikowi zwrócone w jakiejkolwiek formie, lub nie zostały odliczone od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym.
Natomiast w myśl art. 18d ust. 8 Ustawy CIT, odliczenia dokonuje się w zeznaniu za rok podatkowy, w którym poniesiono koszty kwalifikowane. W przypadku gdy podatnik poniósł za rok podatkowy stratę albo wielkość dochodu podatnika jest niższa od kwoty przysługujących mu odliczeń, odliczenia - odpowiednio w całej kwocie lub w pozostałej części - dokonuje się w zeznaniach za kolejno następujące po sobie sześć lat podatkowych następujących bezpośrednio po roku, w którym podatnik skorzystał lub miał prawo skorzystać z odliczenia.
Zgodnie z brzmieniem art. 18d ust. 2 Ustawy CIT, obowiązującym od dnia 1 stycznia 2018 r., za koszty kwalifikowane uznaje się m.in.:
- poniesione w danym miesiącu należności z tytułów, o których mowa w art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, oraz sfinansowane przez płatnika składki z tytułu tych należności określone w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w takiej części, w jakiej czas przeznaczony na realizację działalności badawczo-rozwojowej pozostaje w ogólnym czasie pracy pracownika w danym miesiącu;
1a) poniesione w danym miesiącu należności z tytułów, o których mowa w art. 13 pkt 8 lit. a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, oraz sfinansowane przez płatnika składki z tytułu tych należności określone w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w takiej części, w jakiej czas przeznaczony na wykonanie usługi w zakresie działalności badawczo-rozwojowej pozostaje w całości czasu przeznaczonego na wykonanie usługi na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło w danym miesiącu;
- nabycie materiałów i surowców bezpośrednio związanych z prowadzoną działalnością badawczo-rozwojową;
2a) nabycie niebędącego środkami trwałymi sprzętu specjalistycznego wykorzystywanego bezpośrednio w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, w szczególności naczyń i przyborów laboratoryjnych oraz urządzeń pomiarowych;
- ekspertyzy, opinie, usługi doradcze i usługi równorzędne, świadczone lub wykonywane na podstawie umowy przez podmiot, o którym mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-8 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, a także nabycie od takiego podmiotu wyników prowadzonych przez niego badań naukowych, na potrzeby działalności badawczo-rozwojowej.
Natomiast, stosownie do art. 18d ust. 3 Ustawy CIT, za koszty kwalifikowane uznaje się także dokonywane w danym roku podatkowym, zaliczane do kosztów uzyskania przychodów, odpisy amortyzacyjne od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych wykorzystywanych w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, z wyłączeniem samochodów osobowych oraz budowli, budynków i lokali będących odrębną własnością.
Zgodnie z art. 18d ust. 3k Ustawy CIT, do kosztów kwalifikowanych stanowiących odpisy amortyzacyjne od środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych przepisu art. 16 ust. 1 pkt 48 nie stosuje się.
Zgodnie z brzmieniem art. 15 ust. 1 Ustawy CIT, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.
Koszty uzyskania przychodów są potrącalne tylko w tym roku podatkowym, w którym zostały poniesione, z zastrzeżeniem ust. 13 (art. 15 ust. 12 Ustawy CIT).
Natomiast, w rozumieniu z art. 15 ust. 4d Ustawy CIT, koszty uzyskania przychodów, inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami, są potrącalne w dacie ich poniesienia. Jeżeli koszty te dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, w takim przypadku stanowią koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą.
Zgodnie z art. 15 ust. 4h Ustawy CIT, składki z tytułu należności, o których mowa w ust. 4g, określone w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w części finansowanej przez płatnika składek, składki na Fundusz Pracy, Solidarnościowy Fundusz Wsparcia Osób Niepełnosprawnych oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, z zastrzeżeniem art. 16 ust. 1 pkt 40, stanowią koszty uzyskania przychodów w miesiącu, za który należności te są należne, pod warunkiem, że składki zostaną opłacone:
-
tytułu należności wypłacanych lub postawionych do dyspozycji w miesiącu, za który są należne - w terminie wynikającym z odrębnych przepisów;
-
z tytułu należności wypłacanych lub postawionych do dyspozycji w miesiącu następnym, w terminie wynikającym z przepisów prawa pracy, umowy lub innego stosunku prawnego łączącego strony - nie później niż do 15 dnia tego miesiąca.
W przypadku uchybienia tym terminom do składek tych stosuje się art. 16 ust. 1 pkt 57a i ust. 7d.
Stosownie do treści art. 15 ust. 6 Ustawy CIT, kosztem uzyskania przychodów są odpisy z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (odpisy amortyzacyjne) dokonywane wyłącznie zgodnie z art. 16a-16m, z uwzględnieniem art. 16.
Zgodnie z brzmieniem art. 16b ust. 2 pkt 3 Ustawy CIT, amortyzacji podlegają również, z zastrzeżeniem art. 16c, niezależnie od przewidywanego okresu używania koszty prac rozwojowych zakończonych wynikiem pozytywnym, który może być wykorzystany na potrzeby działalności gospodarczej podatnika, jeżeli:
a) produkt lub technologia wytwarzania są ściśle ustalone, a dotyczące ich koszty prac rozwojowych wiarygodnie określone, oraz
b) techniczna przydatność produktu lub technologii została przez podatnika odpowiednio udokumentowana i na tej podstawie podatnik podjął decyzję o wytwarzaniu tych produktów lub stosowaniu technologii, oraz
c) z dokumentacji dotyczącej prac rozwojowych wynika, że koszty prac rozwojowych zostaną pokryte spodziewanymi przychodami ze sprzedaży tych produktów lub zastosowania technologii,
- zwane także wartościami niematerialnymi i prawnymi.
W stosunku do kosztów prac rozwojowych ustawodawca zawarł w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych, specyficzne regulacje normujące moment rozpoznania tych kosztów na cele podatkowe. W myśl art. 15 ust. 4a Ustawy CIT, koszty prac rozwojowych mogą być zaliczane do kosztów uzyskania przychodów w jeden z poniższych sposobów:
1. w miesiącu, w którym zostały poniesione albo począwszy od tego miesiąca w równych częściach w okresie nie dłuższym niż 12 miesięcy, albo
2. jednorazowo w roku podatkowym, w którym zostały zakończone, albo
3. poprzez odpisy amortyzacyjne dokonywane zgodnie z art. 16m ust. 1 pkt 3 od wartości niematerialnych i prawnych, o których mowa w art. 16b ust. 2 pkt 3.
W świetle przywołanych regulacji należy stwierdzić, że aby Wnioskodawcy przysługiwało prawo odliczenia w zeznaniu podatkowym kosztów kwalifikowanych poniesionych w danym roku podatkowym powinny być łącznie spełnione następujące warunki:
- podatnik poniósł koszty na działalność badawczo-rozwojową;
- koszty na działalność badawczo-rozwojową stanowiły dla podatnika koszty uzyskania przychodów w rozumieniu Ustawy CIT;
- koszty na działalność badawczo-rozwojową mieszczą się w zamkniętym katalogu kosztów kwalifikowanych określonym przepisami art. 18d ust. 2 Ustawy CIT;
- w ewidencji, o której mowa w art. 9 ust 1b Ustawy CIT, Wnioskodawca wyodrębnił koszty działalności badawczo-rozwojowej;
- podatnik wykazał w zeznaniu podatkowym koszty kwalifikowane podlegające odliczeniu;
- kwota odliczonych kosztów kwalifikowanych nie przekroczyła limitów określonych w Ustawie CIT;
- koszty kwalifikowane nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiekolwiek formie;
- Wnioskodawca w roku podatkowym, za który ma być zastosowana ulga badawczo-rozwojowa, nie korzystał ze zwolnienia podatkowego, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 34 lub 34a Ustawy CIT oraz nie zamierza z niego skorzystać w latach kolejnych.
Przenosząc wyżej przytoczone przepisy oraz warunki, które musi spełnić podatnik, aby być uprawnionym do skorzystania z ulgi podatkowej na grunt analizowanej sprawy, należy uznać, że Wnioskodawca spełnia wszystkie powyższe wymagania. Poniesione przez Wnioskodawcę wydatki są związane z działalnością badawczo-rozwojową (projekty z Obszarów B+R), koszty te stanowią również koszty uzyskania przychodu, wszystkie koszty mieszczą się w katalogu zamkniętym kosztów kwalifikowanych. Wnioskodawca planuje również wykazać kwotę podlegającą odliczeniu w rocznym zeznaniu podatkowym w załączniku CIT/BR.
Zajmowane przez Wnioskodawcę stanowisko znajduje potwierdzenie w licznych indywidualnych interpretacjach organów podatkowych. Wnioskodawca pragnie przywołać poniżej fragmenty interpretacji indywidualnych, odnoszących się do Kosztów Projektów B+R, które ponosi w ramach realizacji projektów z Obszarów B+R.
1. Pracownicy.
Wnioskodawca pragnie zauważyć, że prawo do uznania wynagrodzenia Pracowników zaangażowanych w prace przy projektach z Obszarów B+R wynika z literalnego brzmienia przepisów - art. 18d ust. 2 pkt 1 i 1a Ustawy CIT.
Możliwość zaliczenia wydatków poniesionych na wynagrodzenia pracowników biorących udział w realizacji prac o charakterze działalności badawczo-rozwojowej została wielokrotnie potwierdzona przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, m.in. w:
- Interpretacji Indywidualnej z 18 grudnia 2018 r., sygn. 0114-KDIP2-1.4010.414.2018.2.JS, w której organ wskazał: „(`(...)`) że przepisy podatkowe dają możliwość uznania za koszty kwalifikowane należności z tytułu wynagrodzeń pracownika, który realizuje wskazany cel, tj. wykonuje prace badawczo-rozwojowe Istotne jest, aby pracownik faktycznie wykonywał zadania będące realizacją prac badawczo-rozwojowych. Tylko wówczas wynagrodzenie takiego pracownika oraz koszty świadczeń poniesionych na jego rzecz będą mogły stanowić dla Wnioskodawcy koszt kwalifikowany w całości.”
- Interpretacji Indywidualnej z 18 czerwca 2019 r., sygn. 0114-KDIP2-1.4010.162.2019.2.JS, w której organ zajął następujące stanowisko:
„W świetle powyższego, biorąc pod uwagę przedstawiony stan faktyczny oraz przywołane przepisy prawa podatkowego, stwierdzić należy, że „Koszty Pracownicze” poniesione przez Spółkę na wynagrodzenia Pracowników B+R, wymienionych w treści wniosku, a uzyskiwane z tytułu faktycznie wykonywanych przez nich zadań będących realizacją prac badawczo-rozwojowych, czyli w części nieobejmującej „Kosztów Pracowniczych” poniesionych za czas choroby, urlopu, itp. innych nieobecności, stanowią u Wnioskodawcy koszty kwalifikowane, o których mowa w art. 18d ust. 2 pkt 1 updop, w zw. z art. 18d ust. 1 updop, wstanie prawnym obowiązującym od 1 stycznia 2018 r. tj. w takiej części, w jakiej czas przeznaczony na realizację działalności badawczo-rozwojowej pozostaje w ogólnym czasie pracy pracownika w danym miesiącu.”
W związku z powyższym, nie jest sporne zaliczenie wynagrodzeń Pracowników za realizację projektów z Obszarów B+R do kosztów kwalifikowanych.
Jak wskazano w opisie stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego, do Kosztów Projektów B+R z Obszarów B+R Spółka zalicza i będzie zaliczać wyłącznie tę część wynagrodzenia, która przypada na realizację przez Pracowników projektów, z wyłączeniem wynagrodzenia za czas absencji.
W związku z powyższym należy uznać, że w przedstawionym przez Wnioskodawcę stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym poszczególne składniki wynagrodzeń wypłacanych Pracownikom Wnioskodawcy realizującym prace badawczo-rozwojowe oraz składki na ubezpieczenie społeczne finansowane przez pracodawcę, mogą zostać uznane za koszt kwalifikowany, o którym mowa w art. 18d ust. 2 pkt 1 Ustawy CIT (z wyłączeniem wynagrodzenia przypadającego na absencję).
2. Amortyzacja środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.
Zaliczanie odpisów amortyzacyjnych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych do kosztów kwalifikowanych od sprzętu wykorzystywanego wyłącznie do prac badawczo-rozwojowych wynika wprost z przepisów, to samo tyczy się sprzętu oraz maszyn, które są tylko częściowo wykorzystywane do prac badawczo-rozwojowych. W takim wypadku kosztem kwalifikowanym będzie tylko część wydzielona procentowo, na podstawie czasu użytkowania maszyny na prace badawczo-rozwojowe. Na potwierdzenie powyższego można przytoczyć m.in. interpretację indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 10 grudnia 2018 r., sygn. 0111-KDIB1-3.4010.500.2018.1.MBD, w której wnioskodawca również pytał o możliwość częściowego oraz całościowego zaliczenia kosztów amortyzacji jako koszt kwalifikowany:
„Wyjaśnić zatem należy, że powyższe sformułowanie oznacza, że odpisy amortyzacyjne od środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych, w całości, stanowią koszt kwalifikowany, w myśl ww. przepisu, jeżeli składniki te są rzeczywiście wykorzystywane jedynie do działalności badawczo-rozwojowej.”
Natomiast w sytuacji, gdy ww. składniki będą częściowo wykorzystywane do działalności badawczo-rozwojowej, a częściowo do bieżącej działalności - co znajduje odzwierciedlenie w rozpatrywanej sprawie - to w takim przypadku koszty odpisów amortyzacyjnych będą stanowić koszty kwalifikowane, tylko w takiej części, w jakiej środki trwałe i wartości niematerialne i prawne będą służyć prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej”.
Analogiczne stanowisko zaprezentowano również m.in. w interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 13 maja 2022 r., sygn. 0111-KDIB1-3.4010.86.2022.2.AN:
„Zatem, istnieje możliwość zaliczenia do kosztów kwalifikowanych, w rozumieniu art. 18d ust. 3 updop, w ramach limitów, odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, jeżeli są one rzeczywiście wykorzystywane do działalności badawczo-rozwojowej.”
Mając powyższe na względzie należy stwierdzić, że odpisy amortyzacyjne od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, które są w Spółce wykorzystywane do realizacji projektów z Obszarów B+R będą stanowiły koszty kwalifikowane w rozumieniu art. 18d ust. 3 Ustawy CIT.
3. Materiały oraz surowce.
Możliwość zaliczenia wydatków poniesionych na materiały oraz surowce, które są wykorzystywane do działań badawczo-rozwojowych również wynikają z literalnego brzmienia przepisów, niemniej jednak, na potwierdzenie swojego stanowiska Wnioskodawca pragnie przytoczyć stanowisko Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej przedstawione w:
- Interpretacji Indywidualnej z 28 października 2020 r., sygn. 0111-KDIB1-3 4010.383.2020.2.IM:
„W ocenie tut. organu, wobec spełnienia przez Wnioskodawcę tego warunku, tj. nabycia materiałów, surowców bezpośrednio związanych z prowadzoną działalnością badawczo-rozwojową, należy stwierdzić, że wydatki te stanowią koszty kwalifikowane, o których mowa w ww. przepisach.”
- Interpretacji Indywidualnej z 25 października 2019 r., sygn. 0111-KDIB1 -3.4010.441.2019.1.JKT:
„W ocenie tut. organu, wobec spełnienia przez Wnioskodawcę tego warunku, tj. nabycia materiałów, surowców i narzędzi bezpośrednio związanych z prowadzoną działalnością badawczo-rozwojową, należy stwierdzić, że wydatki te stanowią koszty kwalifikowane, o których mowa w ww. przepisach."
- Interpretacji Indywidualnej z 6 września 2019 r., sygn. 0114-KDIP2-1.4010.281.2019.2.JS:
„W świetle powyższego, przyjmując za Wnioskodawcą, że będzie nabywać materiały bądź surowce, stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania oznaczonego we wniosku Nr 4 w zakresie uznania za koszt kwalifikowany wydatków poniesionych przez Spółkę na zakup materiałów i surowców wykorzystywanych w ramach prac badawczo-rozwojowych - należy uznać za prawidłowe ”.
Z powyższych względów, wydatki poniesione przez Spółkę na nabycie materiałów i surowców, które są wykorzystywane do realizacji projektów z Obszarów B+R stanowią koszty kwalifikowane.
Ad 3
Jak stanowi przepis art. 16b ust. 2 pkt 3 ustawy o CIT, wartościami niematerialnymi i prawnymi są także - i podlegają tym samym amortyzacji - koszty prac rozwojowych zakończone wynikiem pozytywnym, który może być wykorzystany na potrzeby działalności gospodarczej podatnika, jeżeli:
a. produkt lub technologia wytwarzania są ściśle ustalone, a dotyczące ich koszty prac rozwojowych wiarygodnie określone, oraz
b. techniczna przydatność produktu lub technologii została przez podatnika odpowiednio udokumentowana i na tej podstawie podatnik podjął decyzję o wytwarzaniu tych produktów lub stosowaniu technologii, oraz
c. z dokumentacji dotyczącej prac rozwojowych wynika, że koszty prac rozwojowych zostaną pokryte spodziewanymi przychodami ze sprzedaży tych produktów lub zastosowania technologii.
Natomiast, zgodnie z art. 18d ust. 2a ustawy o CIT, w przypadku wartości niematerialnych i prawnych w postaci kosztów prac rozwojowych, o których mowa w art. 16b ust. 2 pkt 3, za koszty kwalifikowane uznaje się dokonywane od tej wartości niematerialnej i prawnej odpisy amortyzacyjne w proporcji, w jakiej w jej wartości początkowej pozostają koszty wymienione w ust. 2 pkt 1-4a lub ust. 3a pkt 2.
Koszty prac rozwojowych nad ukończoną, opracowaną Technologią zostały ujęte w ewidencji jako wartości niematerialne i prawne i są amortyzowane przez Spółkę. Efekt ponoszonych kosztów, tzn. Technologia, jest wykorzystywana w dalszej działalności Spółki. Stąd wynika, że Wnioskodawcy przysługuje możliwość ujęcia wartości tych odpisów amortyzacyjnych jako koszty kwalifikowane w proporcji, na jaką wskazuje przepis art. 18d ust. 2a ustawy o CIT.
Powyższe stanowisko potwierdza przykładowo interpretacja indywidualna z 18 grudnia 2019 r., sygn. 0111-KDIB1-3.4010.535.2019.1.BM, w której organ uznał za prawidłowe stanowisko wnioskodawcy: „Koszty prac rozwojowych nad ukończoną grą planszową S zostały ujęte w ewidencji jako wartości niematerialne i prawne i są amortyzowane przez Spółkę. Efekt ponoszonych kosztów, tzn. gra planszowa, jest wykorzystywana w dalszej działalności badawczo-rozwojowej. Stąd wynika, że Wnioskodawcy przysługuje możliwość ujęcia wartości tych odpisów amortyzacyjnych jako koszty kwalifikowane w proporcji, na jaką wskazuje przepis art. 18d ust. 2a ustawy o CIT.”
Mając powyższe na względzie, Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż odpisy amortyzacyjne od Technologii stanowiących wartości niematerialne i prawne, stanowią/będą stanowiły koszty kwalifikowane, o których mowa w art. 18d ust. 2a Ustawy CIT.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Ad. 1
Stanowisko do pytania nr 1 należy uznać za prawidłowe.
Odstępuję od uzasadnienia prawnego oceny w zakresie pytania oznaczonego nr 1, stosownie do art. 14c Ordynacji podatkowej.
Ad. 2
Zgodnie z art. 18d ust. 1 updop,
podatnik uzyskujący przychody inne niż przychody z zysków kapitałowych odlicza od podstawy opodatkowania, ustalonej zgodnie z art. 18, koszty uzyskania przychodów poniesione na działalność badawczo-rozwojową, zwane dalej „kosztami kwalifikowanymi”. Kwota odliczenia nie może w roku podatkowym przekraczać kwoty dochodu uzyskanego przez podatnika z przychodów innych niż przychody z zysków kapitałowych.
Rodzaje kosztów kwalifikowanych podlegających odliczeniu w ramach ulgi na działalność badawczo-rozwojową zostały wymienione w art. 18d ust. 2-3 updop.
Zgodnie z art. 18d ust. 2 updop, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2018 r.
za koszty kwalifikowane uznaje się m.in.:
1.poniesione w danym miesiącu należności z tytułów, o których mowa w art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, oraz sfinansowane przez płatnika składki z tytułu tych należności określone w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w takiej części, w jakiej czas przeznaczony na realizację działalności badawczo-rozwojowej pozostaje w ogólnym czasie pracy pracownika w danym miesiącu;
1a. poniesione w danym miesiącu należności z tytułów, o których mowa w art. 13 pkt 8 lit. a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, oraz sfinansowane przez płatnika składki z tytułu tych należności określone w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w takiej części, w jakiej czas przeznaczony na wykonanie usługi w zakresie działalności badawczo-rozwojowej pozostaje w całości czasu przeznaczonego na wykonanie usługi na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło w danym miesiącu;
2. nabycie materiałów i surowców bezpośrednio związanych z prowadzoną działalnością badawczo-rozwojową;
W myśl art. 18d ust. 3 updop,
za koszty kwalifikowane uznaje się także dokonywane w danym roku podatkowym, zaliczane do kosztów uzyskania przychodów, odpisy amortyzacyjne od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych wykorzystywanych w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, z wyłączeniem samochodów osobowych oraz budowli, budynków i lokali będących odrębną własnością.
Zgodnie z art. 18d ust. 5 updop,
koszty kwalifikowane podlegają odliczeniu, jeżeli nie zostały podatnikowi zwrócone w jakiejkolwiek formie lub nie zostały odliczone od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym.
Natomiast zgodnie z treścią art. 18d ust. 6 updop,
podatnikowi, który w roku podatkowym prowadził działalność na terenie specjalnej strefy ekonomicznej na podstawie zezwolenia, prawo do odliczenia przysługuje jedynie w odniesieniu do kosztów kwalifikowanych, które nie są przez podatnika uwzględniane w kalkulacji dochodu zwolnionego z podatku na podstawie zezwolenia.
Zgodnie z treścią art. 18d ust. 7 updop, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2021 r., kwota kosztów kwalifikowanych nie może przekroczyć:
1. w przypadku gdy podatnik, o którym mowa w ust. 3a, jest mikroprzedsiębiorcą, małym lub średnim przedsiębiorcą, w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej - 150% kosztów, o których mowa w ust. 2-3a;
2. w przypadku pozostałych podatników, o których mowa w ust. 3a - 150% kosztów, o których mowa w ust. 2 pkt 1-4a i ust. 2a-3a, oraz 100% kosztów, o których mowa w ust. 2 pkt 5;
3. w przypadku pozostałych podatników - 100% kosztów, o których mowa w ust. 2-3.
Z art. 18d ust. 7 updop w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2022 r. wynika natomiast, że kwota kosztów kwalifikowanych nie może przekroczyć:
1. w przypadku gdy podatnik, o którym mowa w ust. 3a, jest mikroprzedsiębiorcą, małym lub średnim przedsiębiorcą, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców - 200% kosztów, o których mowa w ust. 2-3a;
2. w przypadku pozostałych podatników, o których mowa w ust. 3a - 200% kosztów, o których mowa w ust. 2 pkt 1-4a i ust. 2a-3a, oraz 100% kosztów, o których mowa w ust. 2 pkt 5;
3. w przypadku pozostałych podatników - 100% kosztów, o których mowa w ust. 2 pkt 2-5, ust. 2a i 3, oraz 200% kosztów, o których mowa w ust. 2 pkt 1 i 1a.
Ponadto, zgodnie z art. 18d ust. 8 updop, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2021 r., odliczenia dokonuje się w zeznaniu za rok podatkowy, w którym poniesiono koszty kwalifikowane. W przypadku gdy podatnik poniósł za rok podatkowy stratę albo wielkość dochodu podatnika jest niższa od kwoty przysługujących mu odliczeń, odliczenia - odpowiednio w całej kwocie lub w pozostałej części – dokonuje się w zeznaniach za kolejno następujące po sobie sześć lat podatkowych następujących bezpośrednio po roku, w którym podatnik skorzystał lub miał prawo skorzystać z odliczenia.
Według brzmienia art. 18d ust. 8 updop obowiązującego od 1 stycznia 2022 r., odliczenia dokonuje się w zeznaniu za rok podatkowy, w którym poniesiono koszty kwalifikowane. W przypadku gdy podatnik poniósł za rok podatkowy stratę albo wielkość dochodu podatnika jest niższa od kwoty przysługujących mu odliczeń, odliczenia - odpowiednio w całej kwocie lub w pozostałej części - dokonuje się w zeznaniach za kolejno następujące po sobie sześć lat podatkowych następujących bezpośrednio po roku, w którym podatnik skorzystał lub miał prawo skorzystać z odliczenia. Dokonując odliczenia, o którym mowa w zdaniu drugim, uwzględnia się kwoty pomniejszeń, o których mowa w art. 18db ust. 1.
Należy także zwrócić uwagę na brzmienie przepisu art. 9 ust. 1b updop, zgodnie z którym podatnicy prowadzący działalność badawczo-rozwojową, którzy zamierzają skorzystać z odliczenia, o którym mowa w art. 18d, są obowiązani w ewidencji, o której mowa w ust. 1, wyodrębnić koszty działalności badawczo-rozwojowej.
Mając na uwadze powołane powyżej przepisy należy stwierdzić, że aby podatnikowi podatku dochodowego od osób prawnych przysługiwało prawo odliczenia w zeznaniu podatkowym kosztów kwalifikowanych poniesionych w danym roku podatkowym powinny być łącznie spełnione następujące warunki:
1. podatnik poniósł koszty na działalność badawczo-rozwojową,
2. koszty na działalność badawczo-rozwojową stanowiły dla podatnika koszty uzyskania przychodów w rozumieniu uCIT,
3. koszty na działalność badawczo-rozwojową mieszczą się w zamkniętym katalogu kosztów kwalifikowanych określonym przepisami art. 18d ust. 2 - 3 uCIT,
4. ww. koszty uzyskania przychodów stanowiły koszty kwalifikowane w rozumieniu uCIT, przy czym, jeżeli koszty kwalifikowane zostały poniesione w ramach badań podstawowych, badania te były prowadzone na podstawie umowy lub porozumienia z jednostką naukową w rozumieniu odrębnych przepisów,
5. jeżeli w roku podatkowym prowadził działalność na terenie specjalnej strefy ekonomicznej na podstawie zezwolenia/decyzji o wsparciu, prawo do odliczenia przysługuje jedynie w odniesieniu do kosztów kwalifikowanych, które nie są przez podatnika uwzględniane w kalkulacji dochodu zwolnionego z podatku na podstawie zezwolenia/decyzji o wsparciu,
6. w ewidencji, o której mowa w art. 9 ust. 1b uCIT, podatnik wyodrębnił koszty działalności badawczo-rozwojowej,
7. podatnik wykazał w zeznaniu podatkowym koszty kwalifikowane podlegające odliczeniu,
8. kwota odliczonych kosztów kwalifikowanych nie przekroczyła limitów określonych w uCIT,
9. koszty kwalifikowane nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie lub nie zostały odliczone od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym.
Zgodnie z art. 15 ust. 1 uCIT,
kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.
Należy w tym miejscu zauważyć, że ustawodawca w treści art. 18d ust. 2 pkt 1 uCIT, odnosi się do czasu pracy przeznaczonego na realizację działalności badawczo-rozwojowej, a zatem do czasu faktycznie poświęconego na ten cel.
Zatem, w przypadku gdy pracownik w ramach świadczonej pracy wykonuje obowiązki nie tylko związane z działalnością badawczo-rozwojową, zasadnym jest wyodrębnienie (wyłączenie z ulgi badawczo-rozwojowej) tej części wynagrodzenia oraz świadczeń wypłaconych pracownikom zajmującym się działalnością badawczo-rozwojową, a także składek od tych przychodów, określonych w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, która nie jest związana z realizacją działalności badawczo-rozwojowej.
Stosownie do art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm., dalej: „updof”), za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.
W tym miejscu zauważyć należy, że wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, dodatki, nagrody zostały wymienione wprost w art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, jako przychody ze stosunku pracy, a zatem mieszczą się w katalogu kosztów kwalifikowanych, o których mowa w art. 18d ust. 2 pkt 1 uCIT.
Natomiast, użyty w art. 12 ust. 1 updof, zwrot „w szczególności” oznacza, że poszczególne kategorie przychodów zostały wymienione jedynie przykładowo. Zatem, ww. katalog jest katalogiem otwartym. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym.
Należy zaznaczyć, że od 1 stycznia 2018 r., przepisy podatkowe dają możliwość uznania za koszty kwalifikowane, poza należnościami z tytułów, o których mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz sfinansowane przez płatnika składki z tytułu tych należności określone w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (w myśl art. 18d ust. 2 pkt 1 uCIT), również należności z tytułów, o których mowa w art. 13 pkt 8 lit. a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, oraz sfinansowane przez płatnika składki z tytułu tych należności określone w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (w myśl art. 18d ust. 2 pkt 1a uCIT).
Stosownie do art. 13 pkt 8 lit. a updof,
za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się przychody z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwane wyłącznie od osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej z wyjątkiem przychodów uzyskanych na podstawie umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej oraz przychodów, o których mowa w pkt 9.
W sytuacji, gdy w danym miesiącu pracownik otrzyma wyłącznie wynagrodzenie za czas, w którym nie będzie faktycznie realizował działalności badawczo-rozwojowej, wówczas ww. wynagrodzenie wraz ze sfinansowanymi przez płatnika składkami od ww. przychodu, określonymi w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, nie będzie stanowiło kosztów kwalifikowanych, o których mowa w art. 18d ust. 2 pkt 1 i 1a uCIT.
Zatem, koszty pracownicze poniesione przez Spółkę na: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych ponoszone przez Spółkę na rzecz osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, a także na rzecz osób zatrudnionych na podstawie umowy zlecenia/o dzieło które zostały poniesione po dniu 1 stycznia 2018 r., mogą stanowić koszty kwalifikowane, o których mowa w art. 18d ust. 2 pkt 1 i 1a uCIT.
Przedmiotem Państwa wątpliwości jest również kwestia ustalenia, czy koszty materiałów wykorzystywanych przy pracy nad realizacją Projektów B+R stanowią koszty kwalifikowane, podlegające odliczeniu od podstawy opodatkowania na podstawie art. 18d ust. 1 uCIT.
Art. 18d ust. 2 pkt 2 uCIT, stanowi, że warunkiem uznania wydatków na nabycie materiałów i surowców jest ich bezpośredni związek z prowadzoną działalnością badawczo-rozwojową. Przepisy omawianej ustawy podatkowej nie precyzują co należy rozumieć pod pojęciem materiałów. Zatem, przyjmuje się, że materiały, w przypadku których istnieje możliwość ich przypisania do działalności badawczo-rozwojowej, uznaje się za koszty kwalifikowane w ramach ww. działalności.
Należy zwrócić uwagę, że w art. 18d ust. 2 pkt 2 uCIT, ustawodawca posługuje się pojęciami „materiały” oraz „surowce”, które nie zostały zdefiniowane w przepisach ustawy o CIT, stanowiąc przy tym, że w podstawie obliczania ulgi uwzględnione mogą być wyłącznie materiały i surowce związane bezpośrednio z prowadzoną przez podatnika działalnością badawczo-rozwojową.
Jeżeli chodzi o pojęcie „surowce”, w związku z brakiem definicji przedmiotowego pojęcia na gruncie przepisów podatkowych i rachunkowych, dla celów ustalania zakresu zastosowania ulgi posłużyć należy się znaczeniem pojęcia „surowce” funkcjonującym na gruncie języka powszechnego, gdzie „surowce” to „materiały naturalne pochodzenia zwierzęcego, roślinnego lub mineralnego, służące do wytwarzania jakichś produktów lub energii” (www.sjp.pwn.pl).
Z kolei w zakresie interpretacji pojęcia „materiały”, odwołać należy się do interpretacji przedmiotowego pojęcia funkcjonującej na gruncie przepisów ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2021 r. poz. 217 ze zm., dalej: „uor”). W świetle art. 3 ust. 1 pkt 19 uor, materiały to składniki majątku zużywane na własne potrzeby.
Powyższy pogląd znajduje również potwierdzenie w doktrynie, gdzie podkreśla się, że materiały to „składniki majątku inicjujące realizację całego cyklu operacyjnego, które jednostka nabywa w celu ich całkowitego zużycia na własne potrzeby, tym m.in. na potrzeby wytwarzania produktów, świadczenia usług czy realizacji działalności ogólnoadministracyjnej. Do materiałów zaliczyć można także pewne składniki majątkowe wytwarzane przez jednostkę we własnym zakresie (zazwyczaj w ramach działalności pomocniczej), a także różnego rodzaju odzyski, posiadające wartość użytkową, a pochodzące np. z likwidowanych środków trwałych, inwentarz żywy przeznaczony do uboju, części zamienne, półfabrykaty obcej produkcji, paliwa, opakowania itp.” (Walińska Ewa (red.), Bek-Gaik Bogusława, Bojanowski Witold, Czajor Agnieszka, Czajor Przemysław, Gad Jacek, Idzikowska Gabriela, Janicka Anna, Jurewicz Anna, Kalinowski Jacek, Kuczyńska Iga, Mariański Adam. Michalak Marcin, Turzyński Mikołaj. Walińska Anna. Wencel Agnieszka, Wiatr Michał, Ustawa o rachunkowości. Komentarz, Wolters Kluwer, 2016).
W ocenie tut. Organu, jeżeli nabyte materiały stanowią wydatki bezpośrednio związane z prowadzoną działalnością badawczo-rozwojową Spółki należy stwierdzić, że mogą one stanowić koszty kwalifikowane, o których mowa w ww. przepisach.
Zatem, Państwa stanowisko w tym zakresie należy uznać za prawidłowe.
Przedmiotem Państwa wątpliwości jest również kwestia ustalenia, czy koszty amortyzacji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych wykorzystywanych w prowadzonej działalności związanej z realizacją danego projektu (Obszary B+R) stanowią koszty kwalifikowane, podlegające odliczeniu od podstawy opodatkowania na podstawie art. 18d ust. 1 uCIT.
Odnosząc się do treści pytania w pierwszej kolejności wskazać należy, że co do zasady odpisy amortyzacyjne dokonane od środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych wykorzystywanych w działalności badawczo-rozwojowej, mogą być objęte omawianą ulgą badawczo-rozwojową przy spełnieniu warunków wskazanych w art. 18d ustawy o CIT.
Zatem, istnieje możliwość zaliczenia do kosztów kwalifikowanych w rozumieniu art. 18d ust. 3 uCIT, w ramach limitów, odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych jeżeli są one rzeczywiście wykorzystywane do działalności badawczo-rozwojowej. Natomiast, jeżeli służą one bieżącej działalności, odpisy amortyzacyjne od tych środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych nie stanowią kosztów kwalifikowanych.
Choć ustawodawca nie użył w treści art. 18d ust. 3 ustawy o CIT sformułowania „wyłącznie”, to jednoznacznie wskazał, że za ww. koszty kwalifikowane podatnicy mogą uznać dokonywane w danym roku podatkowym, zaliczane do kosztów uzyskania przychodów, odpisy amortyzacyjne od środków trwałych, jak i wartości niematerialnych i prawnych, jeżeli są one wykorzystywane w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej.
Wyjaśnić zatem należy, że powyższe sformułowanie oznacza, że odpisy amortyzacyjne od środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych, w całości stanowią koszt kwalifikowany, w myśl ww. przepisu, jeżeli składniki te są rzeczywiście wykorzystywane jedynie do działalności badawczo-rozwojowej.
Natomiast, w sytuacji, gdy ww. składniki będą częściowo wykorzystywane do działalności badawczo-rozwojowej a częściowo do bieżącej działalności, to w takim przypadku koszty odpisów amortyzacyjnych będą stanowić koszty kwalifikowane, tylko w takiej części, w jakiej środki trwałe i wartości niematerialne i prawne będą służyć prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej.
W świetle powyższego, odpisy amortyzacyjne od środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych wykorzystywanych przez Spółkę w działalności badawczo-rozwojowej stanowią koszt kwalifikowany, o którym mowa w art. 18d ust. 3 uCIT, w części w jakiej są wykorzystywane do Działalności B+R.
W związku z powyższym Państwa stanowisko w tej części należy uznać za prawidłowe.
Ad. 3
Stanowisko Wnioskodawcy do pytania nr 3 należy uznać za prawidłowe.
Odstępuję od uzasadnienia prawnego oceny w zakresie pytania oznaczonego nr 3, stosownie do art. 14c Ordynacji podatkowej.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym, a w części dotyczącej zdarzenia przyszłego – stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosują się Państwo do interpretacji.
Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
-
z zastosowaniem art. 119a;
-
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
-
z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).
Podstawą prawną dla odstąpienia od uzasadnienia interpretacji jest art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej.
Przestań wyszukiwać interpretacje ręcznie!
Fiscalex • Automatyczne wyszukiwanie interpretacji • Anuluj w każdej chwili