0111-KDWB.4010.45.2022.3.BB

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

24 maja 2022 r. wpłynął Państwa wniosek z 20 maja 2022 r., o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy możliwości zaliczenia wypłaconego odszkodowania do kosztów uzyskania przychodu.

Wniosek uzupełnili Państwo – w odpowiedzi na wezwania – pismami z 25 sierpnia 2022 r. (wpływ 26 sierpnia 2022 r.) oraz z 5 września 2022 r. (wpływ 12 września 2022 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

W dniu (`(...)`) o godz. (…) na stacji (…) na torze numer (…), w rozjeździe numer (…), kilometr (…) linii kolejowej nr (…) W-T na obszarze zarządcy infrastruktury kolejowej Spółki X miało miejsce zdarzenie kolejowe, podczas którego doszło do wypadku wykolejenia wagonów.

Okoliczności powstania zdarzenia kolejowego (miejsce, czas, mechanizm zdarzenia, uczestnicy zdarzenia, dane o pociągu, taborze manewrującym, wagonach, obsłudze).

Dnia (…) około godziny (…) nastawniczy Spółki X nastawni wykonawczej po ułożeniu drogi przebiegu zezwala na jazdę dla składu manewrowego - lokomotywa (…) Przewoźnik Spółka Y oraz 22 wagonów platform z toru numer (…) na tor numer (…). Podczas jazdy manewrowej dochodzi do wykolejenia ze składu manewrowego dwóch wagonów - trzeci i czwarty wagon od końca składu manewrowego.

Wykolejeniu uległy wagony nr:

(`(...)`) wózkiem „c”- właściciel Spółka Z,

(`(...)`) wózkiem „a”- właściciel Spółka Z.

I. Opis miejsca wypadku lub incydentu - usytuowanie, stan urządzeń oraz opis dokumentacji dostępnej na miejscu zdarzenia.

1. Urządzeń srk, sygnalizatorów i ich wskazań:

a) na posterunku ruchu (pulpit nastawczy, aparat blokowy, ława nastawcza, itp.)

Stan urządzeń srk - na posterunku: urządzenia elektromechaniczne scentralizowane.

Aparat blokowy, skrzynia zależności, drążek włączający, pulpit nastawczy - zaplombowane. Stan plomb nienaruszony.

Drążki przebiegowe w położeniu zasadniczym.

Położenie dźwigni zwrotnicowych: (…) minus, (…) minus, (…) plus, (…) plus, (…) plus, (…) plus, (…) minus, (…) minus, (…) minus, (…) plus, (…) plus, (…) plus, (…) plus, (…) plus, (…) minus, (…) plus.

b) urządzeń wewnętrznych (przekaźnikownia, siłownia, itp.)

Pomieszczenie przekaźnikowni i naprężowni - klucze od pomieszczenia przekaźnikowni i naprężowni zaplombowane, stan plomb nienaruszony.

c) na gruncie:

Rozjazd numer: (…) minus, (…) minus, (…) plus, (…) plus, (…) plus, (…) plus, (…) minus, (…) minus, (…) minus, (…) plus, (…) plus, (…) plus, (…) nałożona, (…) nałożona, (…) minus, (…) plus.

Latarnie zwrotnicowe - wskazania prawidłowe, widoczność ograniczona (mgła).

2. Torów, rozjazdów, budowli inżynieryjnych.

Rozjazd nr (…) - podrozjazdnice drewniane na tłuczniu, przekładany mechanicznie. Rozjazd nr (…) bez uszkodzeń.

Rozjazd nr (…) - podrozjazdnice drewniane na tłuczniu, przekładany mechanicznie.

3. Pojazdów kolejowych i ich urządzeń.

Lokomotywa (…) Spółki Y bez uszkodzeń.

Trzeci wagon nr (…) Spółki Z wykolejony trzecim wózkiem „c” patrząc od końca składu manewrowego.

Czwarty wagon nr (…) Spółki Z wykolejony pierwszym wózkiem „a” patrząc od końca składu manewrowego.

4. Sieci trakcyjnej (zasilającej).

Bez uszkodzeń.

5. Urządzeń elektroenergetycznych, łączności i innych (np. hamulców torowych).

Urządzeń elektroenergetycznych nie dotyczy.

Łączność sprawna. Radiotelefon manewrowy (…) nr (…).

6. Zapisy w dokumentacji mającej związek ze zdarzeniem (techniczno-ruchowa, pojazdowa, itp.).

Jazda składu manewrowego - dokumentacja dla takiej jazdy nie jest prowadzona.

II. Warunki pogodowe:

Pora dnia - noc

Zachmurzenie - pełne

Opady - brak

Temperatura - -2 °C

Widoczność - ograniczona

Słyszalność - dobra

Inne zjawiska - mgła

III. Skutki: zostały zobrazowane w tabeli

2. Określenie strat i szacunkowej wartości strat z tytułu zdarzenia.

Uszkodzone: sygnalizator świetlny i latarnia zwrotnicowa rozjazdu nr (…).

Uszkodzenia rozjazdu nr (…) - 19 szt. podkładów, podrozjazdnice 44 szt., wkrętów 17 szt., zwrotnik szt. 1, śruby stopowe szt. 57.

Uszkodzenia wagonu numer (…) Spółki Z stwierdzone podczas oględzin na miejscu zdarzenia:

- wykolejony wózek „a” dwoma osiami na lewą stronę toru patrząc w kierunku jazdy;

- uszkodzenia mechaniczne zderzaka (rozwarstwienie trzonu);

- wygięty wieszak zabezpieczenia trójkąta hamulcowego;

- uszkodzone powierzchnie toczne zestawów kołowych wózków „a” i „b”;

- złamana rączka zaworu przewodu hamulcowego;

- ścięta śruba mocująca płytkę ślizgu przy przegubie środkowym wagonu;

- uszkodzony (pęknięty) element ramy wagonu przy przegubie środkowym;

- urwany przewód zasilający zawór samoważący;

- uszkodzona rama wózków „a” i „b”;

- ślady uderzeń i wgniecenia na ramie wagonu.

Uszkodzenia wagonu numer (…) Spółki Z stwierdzone podczas oględzin na miejscu zdarzenia:

- wykolejony wózek „c” dwoma osiami na lewą stronę toru patrząc w kierunku jazdy;

- zgnieciony i porysowany trzon zderzaka;

- uszkodzone (wygięte) cięgło rozwidlone układu hamulcowego;

- uszkodzone powierzchnie toczne zestawów kołowych w wózkach „b” i „c”;

- uszkodzenia powłoki lakierniczej na ramie wagonu.

IV. Przeprowadzone badania.

1. Wyniki badań trzeźwości lub na obecność środków odurzających uczestników zdarzenia-pracowników kolejowych mających związek ze zdarzeniem.

Dokonano badania trzeźwości następujących pracowników:

- maszynisty lokomotywy (…) - wynik negatywny;

- drużyny manewrowej ustawiacza i manewrowego - wynik negatywny;

- nastawniczego nastawni - wynik negatywny.

Dokonano pomiaru profilu zestawów kołowych w wykolejonych wagonach.

V. Działania ratownicze:

Godz. (…) min (…) wezwano pogotowie techniczne z (…) celem wkolejenia dwóch wagonów.

Praca pogotowia technicznego dnia (…) od godz. (…) do godz. (…).

VI. Zalecenia komisji kolejowej wymagające podjęcia natychmiastowych działań:

Wagony wykolejone poddać komisyjnym pomiarom i badaniom w wyznaczonym warsztacie przez gwaranta.

Nastawniczemu nastawni wykonawczej powierzyć czynności nie związane z bezpieczeństwem prowadzenia ruchu kolejowego.

Dane z prac komisji kolejowej.

Protokół ustaleń końcowych w związku z wypadkiem zaistniałym w dniu (…). o godz. (…) na stacji (…) na torze numer (…), w rozjeździe numer (…), km (…) linii nr (…) W-T został sporządzony przez komisję kolejową w dniu (…) w (…).

Analiza zebranego materiału dowodowego stanowi:

Komisja przeprowadziła przesłuchania osób związanych ze zdarzeniem, pracowników kolejowych łącznie z podwykonawcami.

Drużyna manewrowa Spółki Y w składzie: ustawiacz, manewrowy, maszynista lokomotywy (…), otrzymuje polecenie od dyspozytora Spółki Y przyjęcia i zabrania składu manewrowego (…) wagonów ze stacji (…) z toru (…) i podstawienia na bocznicę (…). Ustawiacz (pracownik Spółki Y) dokonał omówienia pracy manewrowej z nastawniczym (pracownik Spółki X). Po ułożeniu drogi przebiegu (przez nastawniczego Spółki X) dla jazdy manewrowej lokomotywa wjeżdża na tor nr (…) do składu manewrowego. O godzinie (…) nastawniczy (pracownik Spółki X) wydaje i odpisuje w (…) klucz od (…) uzależnionej z rozjazdem nr (…) odgałęziającej bocznicę (…) od toru nr (…).

Po około 10 minutach ustawiacz (pracownik Spółki Y) zgłasza gotowość wyjazdu z toru nr (…) w tor nr (…). Nastawniczy (pracownik Spółki X ) ułożył drogę przebiegu z toru nr (…) na tor nr (…) i zezwolił (drużynie manewrowej Spółki Y) radiotelefonem na wyjazd przy zamkniętej tarczy manewrowej. Podczas wyciągania składu manewrowego z toru nr (…) maszynista lokomotywy przewoźnika (…) zgłosił gotowość wyjazdu z lokomotywowni do pociągu nr (…). Drużyna manewrowa Spółki Y zatrzymuje skład manewrowy przed rozjazdem nr (…), wyłącza 3 wagony z czoła składu i odstawia na tor nr (…). Następnie dojeżdżają (drużyna manewrowa Spółki Y) do pozostałej części składu i zaczynają wyciągać (pozostałą część składu manewrowego). Podzielenie składu manewrowego (przez drużynę manewrową Spółki Y) wynika z długości toru wyciągowego nr (…), która wynosi (…) m, długość składu manewrowego z lokomotywą to (…) m. Nastawniczy (pracownik Spółki X) będąc przekonany, że skład manewrowy zjechał z rozjazdu nr (…) i wjechał na tor nr (…), przystąpił do układania drogi przebiegu dla lokomotywy czekającej na przebieg z lokomotywowni i przekłada rozjazd nr (…) do położenia minus. Podczas przekładania rozjazdu nr (…) (nastawniczy Spółki X) poczuł opór (na dźwigni zwrotnicowej) i cofnął dźwignię rozjazdu do położenia plus. Ustawiacz (pracownik Spółki Y) będący przy składzie widzi jak jeden z wagonów składu wykoleja się i wydaje przez radiotelefon polecenie dla maszynisty „Zatrzymaj” i słyszy komunikat nastawniczego (pracownik Spółki X) nastawni „(…) zatrzymaj, stój”. Nastawniczy (pracownik Spółki X) natychmiast udaje się na grunt i razem z drużyną manewrową stwierdzają wykolejenie trzeciego i czwartego wagonu od końca składu Manewrowego.

Analiza organizacji pracy w miejscu i czasie zdarzenia, z uwzględnieniem:

1. Czasu pracy pracowników kolejowych biorących udział w zdarzeniu.

Czas pracy pracowników kolejowych uczestniczących w zdarzeniu nie został przekroczony, a czas wypoczynku zachowany:

- nastawniczy posterunku (pracownik Spółki X) - wypadek w 8 godz. pracy, wypoczynek trwał 24 godz.,

- maszynista lokomotywy (…) (pracownik Spółki Y) - wypadek w 8 godz. pracy, wypoczynek trwał 24 godz.,

- ustawiacz/rewident (pracownik Spółki Y) - wypadek w 8 godz. pracy, wypoczynek trwał 24 godz.,

- manewrowy (pracownik Spółki Y)- wypadek w 8 godz. pracy, wypoczynek trwał 24 godz.

2. Stanu psychofizycznego pracowników kolejowych mających wpływ na zaistnienie zdarzenia.

Stan psychofizyczny pracowników nie budził zastrzeżeń. Pracowników przebadano pod kątem trzeźwości:

- nastawniczy posterunku (pracownik Spółki X) - wynik negatywny,

- maszynista lokomotywy (…) (pracownik Spółki Y)- wynik negatywny,

- ustawiacz (pracownik Spółki Y)- wynik negatywny,

- manewrowy (pracownik Spółki Y) - wynik negatywny.

3. Warunków środowiskowych i ergonomicznych stanowisk pracy pracowników kolejowych mających związek przyczynowy ze zdarzeniem.

Prawidłowe, zgodne z obowiązującymi normami. Ograniczona widoczność spowodowana mgłą.

4. Przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Pracownicy biorący udział w zdarzeniu:

- nastawniczy (pracownik Spółki X),

- maszynista (pracownik Spółki Y),

- ustawiacz/rewident (pracownik Spółki Y),

- manewrowy (pracownik Spółki Y),

byli przeszkoleni z zakresu przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Posiadali aktualne świadectwa szkoleń i złożone wymagane egzaminy i autoryzacje.

Odniesienie do systemu zarządzania bezpieczeństwem lub utrzymaniem.

Weryfikacja istnienia odpowiedniej procedury we właściwym systemie zarządzania bezpieczeństwem lub utrzymaniem:

a. Procedury Spółki X:

- Procedura (…) Udostępnianie Infrastruktury Kolejowej i prowadzenie ruchu kolejowego,

- Procedura (…) Identyfikacja i ocena ryzyka operacyjnego i technicznego,

- Procedura (…) Postępowanie w przypadku zdarzeń kolejowych,

- Procedura (…) Utrzymanie Infrastruktury Kolejowej.

b. Procedury Spółki Y:

- Procedura (…) Realizacja procesu przewozowego,

- Procedura (…) Przygotowanie planów postępowania na wypadek wystąpienia zagrożenia lub zdarzenia,

- Procedura (…) Postępowanie w sytuacji zaistnienia zagrożenia lub zdarzenia.

Ewentualne spostrzeżenia dotyczące efektywności przepisów prawnych regulujących obszar związany z zaistniałym zdarzeniem:

- Spółka X - bez uwag

- Spółka Y - bez uwag

Przyczyny wypadku:

1. Bezpośrednia: Przedwczesne rozwiązanie drogi przebiegu (przez nastawniczego Spółki X) przełożenie zwrotnicy nr (…) pod jadącym składem manewrowym.

2. Pierwotna:

- Niedostateczna obserwacja przebiegu składu manewrowego (Spółka Y) przez nastawniczego (pracownika Spółki X).

- Nie omówienie szczegółów pracy manewrowej nastawniczego z drużyną manewrową.

3. Pośrednie: Rozpoczęcie przygotowywania drogi przebiegu dla drugiej jazdy przez nastawniczego.

4. Systemowe: Nie wystąpiły.

Kategoria wypadku: (…)

Inne nieprawidłowości ujawnione w trakcie postępowania nie mające znaczenia dla przyczyn wypadku lub wniosków zapobiegawczych: W trakcie postępowania komisja kolejowa ujawniła braki w zapisach rozmów manewrowych na centrali (…).

Skutki wypadku.

Poszkodowani - zostali zobrazowani w tabeli.

Przerwy i ograniczenia w ruchu pociągów - zostały zobrazowane w tabeli.

Dokonano analizy stanu technicznego elementów infrastruktury i taboru: systemu sygnalizacji, sterowania ruchem i zabezpieczeń, tory i rozjazdy na odcinku (…) metrów przed miejscem powstania zdarzenia aż do miejsca zdarzenia, urządzeń łączności.

Pomieszczenie przekaźnikowni i naprężowni zaplombowane, stan plomb nienaruszony.

Nastawnia wykonawcza wyposażona w urządzenia mechaniczne scentralizowane, z sygnalizacją świetlną - urządzenia zaplombowane, stan plomb nienaruszony.

Latarnie zwrotnicowe - wskazania prawidłowe, widoczność ograniczona - mgła.

Dokonano komisyjnego pomiaru toru na odcinku (…) m przed miejscem zdarzenia. Wyniki pomiarów w granicach tolerancji, bez wpływu na zaistniałe zdarzenie. Dokonano komisyjnego pomiaru rozjazdu nr (…) rozjazd w granicach tolerancji. Stan techniczny rozjazdu bez wpływu na zaistniałe zdarzenie.

Uszkodzenia i zniszczenia - zostały zobrazowane w tabeli.

Pojazd kolejowy - lokomotywa spalinowa (…) o numerze (…), Świadectwo NR (…) wydane w (…) dniu (…) na przebieg (…) km, liczony od (…) km. Zezwolenie NR (…) na dopuszczenie do eksploatacji pojazdu kolejowego niezgodnego z technicznymi specyfikacjami interoperacyjności, zgodnego z dopuszczonym typem - wydane bezterminowo, data wydania (…). Przegląd (…) i (…) wykonany w dniu (…). Lokomotywa sprawna.

Stan wagonów serii (…) o numerach (…) oraz (…) bez wpływu na powstanie zdarzenia. Wagony posiadają aktualną gwarancję oraz zezwolenie na wprowadzenie pojazdu do obrotu, numer identyfikacyjny wniosku: (…)/ Wnioskodawca: (…), wydane przez (…).

W wyniku zaistniałego stanu faktycznego, dnia (…), podczas jazdy manewrowej polegającej na przestawieniu (…) wagonów platform z toru nr (…) na tor nr (…), prowadzonej przez lokomotywę (…) przewoźnika Spółki Y wykolejeniu uległy wagony nr:

- (…) wózkiem „c”- właściciel Spółka Z,

- (…) wózkiem „a”- właściciel Spółka Z.

Ubezpieczyciel Spółka U, ubezpieczyciel Spółki Z wystąpił do Spółki X z roszczeniem regresowym, w zakresie wypłaconego Spółce Z, na mocy umowy ubezpieczenia odszkodowania w kwocie 51 582,48 zł.

W odpowiedzi na wezwanie wskazali Państwo, że Spółka U wypłaciła odszkodowanie za szkodę na rzecz Spółki Z, z zawartej przez poszkodowanego umowy ubezpieczenia mienia.

Uszkodzenie mienia polegało na uszkodzeniu wagonów kolejowych tj.:

Dla wagonu: (…):

- uszkodzenia mechaniczne zderzaka (rozwarstwienie trzonu),

- wygięty wieszak zabezpieczenia trójkąta hamulcowego,

- uszkodzone powierzchnie toczne zestawów kołowych,

- złamana rączka zaworu przewodu hamulcowego,

- ścięta śruba mocująca płytkę ślizgu przy przegubie środkowym wagonu,

- pęknięty element ramy wagonu przy przegubie środkowym,

- urwany przewód zasilający zawór samoważący,

- uszkodzona rama wózków „a” i „b”,

- ślady uderzeń i wgniecenia na ramie wagonu.

Dla wagonu: (…):

- zgnieciony i porysowany trzon zderzaka,

- wygięte cięgło rozwidlone układu hamulcowego,

- uszkodzone powierzchnie toczne zestawów kołowych w wózkach „b” i „c”,

- uszkodzenie powłoki lakierniczej na ramie wagonu,

- ścięta śruba mocująca płytkę ślizgu przy przegubie środkowym wagonu,

- pęknięty element ramy wagonu przy przegubie środkowym,

- urwany przewód zasilający zawór samoważący,

- uszkodzona rama wózków „b” i „c”,

- ślady uderzeń i wgniecenia na ramie wagonu.

Wskazali Państwo również, że zgodnie art. 15 ust. 1 ustawy CIT (podatek dochodowy od osób prawnych), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Koszty poniesione w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień poniesienia kosztu.

Spółka podejmując decyzję o zapłacie odszkodowania z tytułu naprawienia szkody w postaci poniesionego kosztu kierowała się zamiarem zdeterminowanym na zachowanie (zabezpieczenie) źródła przychodów, tym samym na istnieniu związku, który wyraża się we wpływie ponoszonego kosztu za zachowanie (wyeliminowanie i ograniczenie generowania strat pomniejszających przychód). Zabezpieczenie przychodów wg oceny Spółki wynikało z faktu, że gdyby nie zostały pokryte koszty naprawy wagonów Spółka mogłaby utracić klienta – przewoźnika, a tym samym przychody ze sprzedaży usług. Wskazać bowiem należy, iż zarówno poszkodowany przewoźnik jak i inni przewoźnicy wskutek odmowy wypłaty odszkodowania przez spółkę za zdarzenie mające miejsce na zarządzanej przez nią infrastrukturze kolejowej, mogliby w przyszłości zmniejszyć lub zaniechać w ogóle korzystania z infrastruktury zarządzanej przez spółkę, co w konsekwencji doprowadziłoby do spadku przychodów spółki.

W uzupełnieniu wniosku zwrócili również Państwo uwagę na interpretację indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 27 czerwca 2017 r., Znak: 0112-KDIL5.4010.59. 2017.2.KS, w której zadano następujące pytanie: „Czy zapłacone przez Spółkę koszty powstałej szkody w wysokości 6383,82 pln będą mogły stanowić koszt uzyskania przychodów zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych”.

Spółka (wnioskodawca) wskazywała następująco: „Zdaniem Wnioskodawcy, szkoda spowodowana przez podatnika na cudzym majątku i wynikający obowiązek jej naprawienia (zgodnie z art. 415 Kodeksu cywilnego) służy zabezpieczeniu źródła przychodów, o których mowa w art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych.

Zwrócić należy uwagę, iż w wyjaśnieniach organów podatkowych dominuje słuszny w ocenie Spółki pogląd, że jeżeli na podatniku spoczywa obowiązek naprawienia szkody, niebędącej wynikiem bezprawnego działania takiego podatnika, choć pozostającej w bezpośrednim związku z prowadzoną działalnością, z której dochody podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym, to wówczas koszty naprawienia takiej szkody podlegają zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów, co zostało potwierdzone we wspomnianych interpretacjach indywidualnych (w załączeniu).

W tej sytuacji koszty służące naprawieniu powstałej szkody pod postacią wydatku w wysokości 6383,82 zł są naturalną konsekwencją prowadzenia przez podatnika danego rodzaju działalności gospodarczej, wiążącej się z ryzykiem występowania szkód u innych podmiotów oraz stanowią koszty uzyskania przychodów.”

Stanowisko to zostało uznane za prawidłowe przez organ.

Analogicznie wskazano w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 3 lipca 2012 r., Znak: IPTPB3/423-138/12-2/KJ tj.: „odszkodowania wypłacane przez Spółkę:

a. wynikają z powszechnie obowiązujących przepisów prawa,

b. naprawiają szkodę zaistniałą w związku z prowadzoną przez Spółkę działalnością gospodarczą,

c. mają na celu osiągnięcie przychodu lub zabezpieczenie/zachowanie źródła przychodów,

- zatem stanowią dla Spółki podatkowy koszt uzyskania przychodu.”

Stanowisko to organ uznał za prawidłowe. Wskazali Państwo, że w podobnych stanach faktycznych organy podatkowe miały takie samo stanowisko jak Wnioskodawca w niniejszej sprawie.

Wskazali Państwo również, iż w nawiązaniu do powyższych przesłanek odszkodowanie wypłacone przez spółkę wynika z art. 415 kodeku cywilnego, naprawiona szkoda wynika z prowadzonej przez spółkę działalności podstawowej polegającej na udostępnianiu infrastruktury kolejowej co wynika z przedmiotu działalności spółki uwidocznionym choćby w KRS (Krajowy Rejestr Sądowy), ale również z przepisów ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym, która to ustawa reguluje zasady działalności zarządców infrastruktury kolejowej, którym to właśnie zarządcą jest Wnioskodawca.

Pytanie

Czy odszkodowanie w kwocie 51 582,48 zł, które zostało wypłacone przez Spółkę X dla Spółki U, będzie stanowić koszt podatkowy?

Państwa stanowisko w sprawie

Spółka X, po dokonanej analizie zasadności oraz wysokości roszczenia na podstawie przekazanej przez ubezpieczyciela Spółki Z dokumentacji, wypłaciła odszkodowanie w żądanej kwocie.

W związku z powyższym, po przedstawieniu wyczerpującego stanu faktycznego, Spółka X oświadcza, że stan faktyczny jest zgodny z rzeczywistością. Spółka X uważa, że poniesiony wydatek - odszkodowanie wypłacone ubezpieczycielowi Spółki Z – Spółce U, będzie stanowić koszt uzyskania przychodu w kwocie 51 582,48 zł.

Zdarzenie kolejowe miało miejsce w czasie wykonywania obowiązków wynikających z zatrudnienia pracowników Spółki X na zarządzanej przez tę Spółkę infrastrukturze kolejowej w Rejonie Przeładunkowym (…).

Przychody, które uzyskuje Spółka X są elementem procesu logistycznego w Rejonie Przeładunkowym (…) udostępniania zarządzanej przez Spółkę X infrastruktury kolejowej przewoźnikom kolejowym.

Spółka X w swoim stanowisku stwierdza iż, szkoda spowodowana przez pracowników Spółki X wystąpiła na cudzym majątku, dlatego zobowiązana jest do naprawienia szkody. Obowiązek naprawienia szkody w kwocie 51 582,48 zł stanowi koszt podatkowy w celu osiągnięcia przychodów, zachowania i zabezpieczenia źródła przychodów, o których mowa w art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1800 z późn. zm., dalej jako „ustawa CIT”).

Powołując się na przepisy wyżej wskazanej ustawy podatkowej, które regulują wprost, iż do kosztów uzyskania przychodów nie mogą być zaliczane kary umowne i odszkodowania z tytułu określonych wad (art. 16 ust. 1 pkt 22 ww. ustawy):

- wad dostarczonych towarów,

- wad wykonanych robót i usług,

- zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad, oraz

- zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług,

należy uznać, iż jedynie wskazane powyżej (wyszczególnione) rodzaje kar umownych i odszkodowań bezwzględnie nie mogą być zaliczone w ciężar podatkowych kosztów uzyskania przychodów.

W pozostałych przypadkach konieczne jest ustalenie, czy odszkodowanie/kara umowna są racjonalne i gospodarczo uzasadnione oraz pozostają w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Powyższy przepis dotyczy jednak zobowiązań umownych związanych z nienależytym wykonaniem umowy. W przedmiotowej sytuacji, co prawda można byłoby mówić o nieprawidłowym wykonaniu umowy, ale w stosunku do Spółki Y, czyli przewoźnika, nie zaś Spółki Z, z którym to podmiotem w tej sytuacji Spółkę X nie łączył stosunek prawny.

W zaistniałym stanie faktycznym, w ocenie Spółki X, wskazany przepis art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy CIT nie znajdzie zastosowania i rozważyć należy sprawę w kontekście art. 15 ust. 1 ustawy CIT, zgodnie z którym „Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art 16 ust. 1. Koszty poniesione w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień poniesienia kosztu.”

W tym miejscu Spółka X posiłkowała się stanowiskiem wyrażonym w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 27 czerwca 2017 r., Znak: 0112-KDIL5.4010.59.2017.2.KS, w której zadano następujące pytanie „Czy zapłacone przez Spółkę koszty powstałej szkody w wysokości 6 383,82 PLN będą mogły stanowić koszt uzyskania przychodów zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych?” Spółka (wnioskodawca) wskazywała następująco: „Zdaniem Wnioskodawcy, szkoda spowodowana przez podatnika na cudzym majątku i wynikający obowiązek jej naprawienia (zgodnie z art. 415 Kodeksu cywilnego) służy zabezpieczeniu źródła przychodów, o których mowa w art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych. Zwrócić należy uwagę, iż w wyjaśnieniach organów podatkowych dominuje słuszny w ocenie Spółki pogląd, że jeżeli na podatniku spoczywa obowiązek naprawienia szkody, niebędącej wynikiem bezprawnego działania takiego podatnika, choć pozostającej w bezpośrednim związku z prowadzoną działalnością, z której dochody podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym, to wówczas koszty naprawienia takiej szkody podlegają zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów, co zostało potwierdzone we wspomnianych interpretacjach indywidualnych. Spółka podejmując decyzję o naprawieniu szkody w postaci poniesionego kosztu kierowała się zamiarem zdeterminowanym na zachowanie (zabezpieczenie) źródła przychodów, tym samym na istnieniu związku, który wyraża się we wpływie ponoszonego kosztu za zachowanie (wyeliminowanie i ograniczenie generowania strat pomniejszających przychód).

W tej sytuacji koszty służące naprawieniu powstałej szkody pod postacią wydatku w wysokości 6383,82 zł są naturalną konsekwencją prowadzenia przez podatnika danego rodzaju działalności gospodarczej, wiążącej się z ryzykiem występowania szkód u innych podmiotów oraz stanowią koszty uzyskania przychodów.”

Stanowisko to zostało uznane za prawidłowe przez organ.

Analogicznie wskazano w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 3 lipca 2012 r., Znak: IPTPB3/423-138/12-2/KJ, tj.: „że odszkodowania wypłacane przez Spółkę:

a) wynikają z powszechnie obowiązujących przepisów prawa,

b) naprawiają szkodę zaistniałą w związku z prowadzoną przez Spółkę działalnością gospodarczą,

c) mają na celu osiągnięcie przychodu lub zabezpieczenie/zachowanie źródła przychodów,

- zatem stanowią dla Spółki podatkowy koszt uzyskania przychodu.”

Stanowisko to organ uznał za prawidłowe.

Wskazując na powyższą treść i stanowisko w zakresie interpretacji przepisu art. 15 ust. 1 ustawy CIT, które Spółka X uważa, za prawidłowe w zaistniałym stanie faktycznym.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1800 ze zm., dalej: „updop”):

Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Koszty poniesione w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień poniesienia kosztu.

Powyższe oznacza, że podatnik ma prawo do odliczenia dla celów podatkowych wszelkich wydatków, pod warunkiem, iż nie zostały one wymienione w art. 16 ust. 1 ww. ustawy oraz że wykaże ich związek z prowadzoną działalnością, a ich poczynienie ma lub może mieć wpływ na możliwość powstania przychodu (w tym zachowania lub zabezpieczenia przychodów). Przepis ten konstytuuje więc zasadę, stosownie do której pomiędzy kosztem podatkowym oraz przychodami podatnika musi wystąpić związek przyczynowo-skutkowy.

W świetle powyższego, aby wydatek poniesiony przez podatnika stanowił dla niego koszt uzyskania przychodu, muszą być spełnione następujące warunki:

- został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodu podatnika wydatki, które zostały poniesione na jego działalność przez osoby inne niż podatnik),

- jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,

- pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,

- poniesiony został w celu uzyskania, zachowania albo zabezpieczenia przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,

- został właściwie udokumentowany,

- nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 ww. ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Należy przy tym zauważyć, że definicja sformułowana przez ustawodawcę ma charakter ogólny. Z tego względu, każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej analizie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy ustawa wyraźnie wskazuje jego przynależność do kategorii kosztów uzyskania przychodów lub wyłącza możliwość zaliczenia go do tego rodzaju kosztów. W pozostałych przypadkach, należy zaś zbadać istnienie związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy poniesieniem kosztu, a powstaniem przychodu lub realną szansą powstania przychodów podatkowych, bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła ich uzyskiwania.

Przesłankę celowości kosztu uważa się za spełnioną, gdy istnieje związek przyczynowy pomiędzy poniesieniem danego kosztu a powstaniem lub realną szansą powstania przychodów podatkowych, bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła ich uzyskiwania. Nie ma przy tym znaczenia, czy dany wydatek przyniósł oczekiwany skutek w postaci osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenie ich źródła. Istotne jest, czy w momencie jego ponoszenia podatnik mógł – obiektywnie oceniając – oczekiwać takiego efektu.

Przy czym za celowe można uznać jedynie takie wydatki, które oceniane przez pryzmat całokształtu okoliczności faktycznych pozwalają na przyjęcie, iż zamiarem podatnika w momencie poniesienia wydatku było właśnie albo osiągniecie przychodu albo ewentualnie jego zachowanie, czy też zabezpieczenie. Badanie całokształtu okoliczności faktycznych ma w sprawie kluczowe znaczenie, albowiem kategoria „kosztu podatkowego” nie ma charakteru czysto obiektywnego, rozumianego w sposób formalistyczny, lecz zakłada istnienie elementów subiektywnych zależnych od oceny tych okoliczności. Skoro bowiem ustawodawca zakłada, iż wydatek musi być celowy, to tym samym konieczne jest przeprowadzenie analizy owej celowości, która możliwa jest jedynie w oparciu o fakty przedstawione przez wnioskodawcę w opisie stanu faktycznego.

Oprócz powyższego należy mieć na uwadze, że dokonując rozpoznania kosztowego charakteru określonego wydatku podatnik musi badać nie tylko to, czy wydatek ten został poniesiony w celu osiągnięcia przychodów, zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów (art. 15 ust. 1 ustawy), ale i to czy nie jest on objęty wyłączeniem z art. 16 ust. 1 ww. ustawy, co definitywnie pozbawia go charakteru kosztu podatkowego choćby nawet spełniał wprowadzone przez ustawodawcę w ust. 1 art. 15 kryteria normatywne.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 22 updop:

Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.

Z opisu zawartego we wniosku wynika, że Wnioskodawca jest zarządcą infrastruktury kolejowej. Przychody, które uzyskuje Spółka X są elementem procesu logistycznego udostępniania zarządzanej przez Spółkę X infrastruktury kolejowej przewoźnikom kolejowym. Na obszarze zarządcy infrastruktury kolejowej miało miejsce zdarzenie kolejowe, podczas którego doszło do wypadku wykolejenia wagonów stanowiących własność Spółki Z. Przewoźnikiem była Spółka Y. Zdarzenie kolejowe miało miejsce w czasie wykonywania obowiązków wynikających z zatrudnienia pracowników Spółki X na zarządzanej przez tę Spółkę infrastrukturze kolejowej. Ubezpieczyciel Spółki Z wystąpił do Spółki X z roszczeniem regresowym, w zakresie wypłaconego Spółce Z, na mocy umowy ubezpieczenia odszkodowania w kwocie 51 582,48 zł z zawartej przez poszkodowanego umowy ubezpieczenia mienia.

Oceniając sytuację opisaną we wniosku pod kątem zaliczenia poniesionych wydatków do katalogu wyłączeń zawartych w art. 16 ust. 1 ustawy stwierdzić należy, że poniesione przez Spółkę X wydatki na zapłatę zobowiązania regresowego nie podlegają ograniczeniom wymienionym w tym katalogu.

Niemniej wskazać należy, że samo negatywne wyliczenie kosztów, które zostało uregulowane w art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, nie przesądza jeszcze o tym, że wydatek niewskazany w tym przepisie staje się automatycznie kosztem uzyskania przychodów. Zatem do uznania przedmiotowego wydatku Spółki X za koszt uzyskania przychodów niezbędne jest wykazanie, że został on poniesiony w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, a więc winien być spełniony ogólny warunek określony w art. 15 ust. 1 updop.

Wobec tego należy rozważyć, czy zobowiązanie regresowe może być uznane za wydatek poniesiony w celu uzyskania przychodów, albo zabezpieczenia lub zachowania źródła przychodów.

W związku z powyższym konieczne jest dokonanie oceny, czy zapłacone przez Spółkę X odszkodowanie poniesione zostało w sposób celowy, w oparciu o całokształt okoliczności dotyczących poniesienia tego wydatku.

Analizując kwestię uznania wskazanego we wniosku zobowiązania regresowego za koszt uzyskania przychodu w świetle kryteriów wynikającego z art. 15 ust. 1 updop, należy zaakcentować charakter tychże wydatków.

Z protokołu komisji kolejowej wynikają następujące przyczyny wypadku:

- bezpośrednia - przedwczesne rozwiązanie drogi przebiegu (przez nastawniczego Spółki X), przełożenie zwrotnicy nr (…) pod jadącym składem manewrowym,

- pierwotna - niedostateczna obserwacja przebiegu składu manewrowego (Spółka Y) przez nastawniczego (pracownika Spółki X), nie omówienie szczegółów pracy manewrowej nastawniczego z drużyną manewrową,

- pośrednie - rozpoczęcie przygotowywania drogi przebiegu dla drugiej jazdy przez nastawniczego.

Ubezpieczyciel poszkodowanego obciążył Spółkę X roszczeniem regresowym. Ponadto, jak wynika z uzupełnienia wniosku, wypłata odszkodowania nastąpiła na gruncie art. 415 kodeksu cywilnego, w myśl którego kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia. Powyższe oznacza, że Spółka X uznała, własną winę zaistniałego zdarzenia.

Zatem poniesienie wydatku w postaci zobowiązania regresowego nie może być postrzegane jako wydatek poniesiony w celu uzyskania przychodu albo zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów. Jest natomiast skutkiem winy Wnioskodawcy. Zaznaczyć należy, że uznając wydatek za koszt uzyskania przychodu, ekonomiczny ciężar poniesienia omawianego wydatku, zostałby przerzucony na Skarb Państwa. Wnioskodawca bowiem zaliczając go do kosztów uzyskania przychodów, nie poniósłby realnego ciężaru odpowiedzialności za szkodę spowodowaną z jego winy, ale poprzez pomniejszenie należnych podatków przerzuciłby ten ciężar na Skarb Państwa. Tak określone skutki pozostają w oczywistej sprzeczności z podstawowymi założeniami systemu prawa. Przyjąć bowiem należy, że skoro określony podmiot ponosi winę za wyrządzoną szkodę i z tego tytułu ponosi odpowiedzialność finansową, to dolegliwość tej odpowiedzialności powinna dotykać w pełnym wymiarze właśnie tego podmiotu.

Tak więc na podstawie przedłożonego wniosku nie sposób uznać, ażeby wydatek w postaci zobowiązania regresowego, o którym mowa we wniosku, nakierowany był na uzyskanie przychodu (zachowanie albo zabezpieczenie jego źródła). Jest on bowiem wynikiem powstania szkody spowodowanej działaniami pracownika Wnioskodawcy. Ryzyko prowadzonej działalności gospodarczej ponosi podatnik i nie ma możliwości przenoszenia tego ryzyka na budżet państwa.

Nie można też zgodzić się z Wnioskodawcą, że podejmując decyzję o zapłacie zobowiązania regresowego, Spółka X kierowała się zamiarem zdeterminowanym na zachowanie (zabezpieczenie) źródła przychodów, które wynikało z faktu, że gdyby nie zostały pokryte koszty naprawy wagonów, Spółka X mogłaby utracić klienta – przewoźnika, a tym samym przychody ze sprzedaży usług. Trudno bowiem doszukać się związku z zabezpieczeniem (zachowaniem) źródła przychodów dla Spółki X, w sytuacji gdy poszkodowany - właściciel wagonów - nie jest klientem Spółki X, ponadto poszkodowany tytułem naprawienia szkody otrzymał odszkodowanie od swojego ubezpieczyciela, który również nie jest klientem Wnioskodawcy. Tym samym nie można zaakceptować stanowiska Wnioskodawcy, iż było to działanie w celu zachowania/zabezpieczenia źródła przychodu.

Przede wszystkim wskazać należy, że poszkodowany - właściciel wagonów - nie jest klientem Spółki X, ponadto poszkodowany tytułem naprawienia szkody otrzymał odszkodowanie od swojego ubezpieczyciela, który również nie jest klientem Wnioskodawcy. Tym samym nie można zaakceptować stanowiska Wnioskodawcy, iż było to działanie w celu zachowania/zabezpieczenia źródła przychodu.

Należy przy tym podkreślić, iż Organ nie kwestionuje obowiązku naprawienia szkody wynikającego z przepisów kodeksu cywilnego, sensu ekonomicznego poniesionych przez Państwa wydatków, czy też racjonalności podejmowanych przez Państwa decyzji gospodarczych i ich efektywności, bada natomiast celowość wydatku w granicach wyznaczonych przez art. 15 ust. 1 updop, tj. czy konkretne wydatki zostały poniesione w związku dążeniem do osiągnięcia przychodu (zachowania lub zabezpieczenia jego źródła).

Mając powyższe na względzie, stwierdzić należy, że w sprawie będącej przedmiotem wniosku nie zostały spełnione przesłanki pozwalające na uznanie wskazanych we wniosku wydatków za koszty uzyskania przychodów, o których mowa w art. 15 ust. 1 updop.

Wobec powyższego Państwa stanowisko należało uznać za nieprawidłowe.

Do uzupełnienia wniosku dołączyli Państwo dokumenty źródłowe. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretację w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do ich oceny; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez Wnioskodawcę i jego stanowiskiem. Wobec tego niniejszą interpretację wydano w oparciu o stan faktyczny przedstawiony przez Państwa w złożonym wniosku oraz jego uzupełnieniu.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;

2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA).

Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).