📖 Pełna treść interpretacji
Dnia 10 stycznia 2022 r. – na podstawie art. 119y § 1 w związku z art. 119a § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r., poz. 1540, ze zm., dalej Ordynacja podatkowa) – po rozpatrzeniu wniosku z dnia 10 września 2021 r. (data wpływu: 12 września 2021 r.) o wydanie opinii zabezpieczającej, Szef Krajowej Administracji Skarbowej wydał opinię zabezpieczającą.
A. Opis czynności poddanej ocenie:
Przedmiotem postępowania zainicjowanego wnioskiem o wydanie opinii zabezpieczającej (dalej: Wniosek) była analiza – dokonana na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
‒ dobrowolnego odpłatnego umorzenia udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej: Spółka);
‒ połączenia Spółki (spółka przejmująca) ze spółką komandytowo-akcyjną (spółka przejmowana) (dalej: SKA), w ramach którego osoba fizyczna (dalej: Osoba Fizyczna) otrzyma udziały w Spółce w miejsce obecnie posiadanych akcji SKA;
‒ przekształceniu Spółki w spółkę komandytową (dalej: SK), w której komplementariuszem będzie Osoba Fizyczna, a komandytariuszem współmałżonek Osoby Fizycznej;
(łącznie dalej: Czynność).
Czynność została dokonana przed 1 stycznia 2022 r. Osoba Fizyczna oraz jej współmałżonek, Spółka, SKA i SK są rezydentami Rzeczypospolitej Polskiej.
B. Wyjaśnienie powodów podjętego rozstrzygnięcia:
Stosownie do art. 119y § 1 Ordynacji podatkowej, Szef KAS wydaje opinię zabezpieczającą, jeżeli przedstawione we wniosku okoliczności wskazują, że do wskazanej we wniosku korzyści podatkowej wynikającej z czynności nie ma zastosowania art. 119a § 1 Ordynacji podatkowej. Natomiast zgodnie z art. 119a § 1 Ordynacji podatkowej - czynność nie skutkuje osiągnięciem korzyści podatkowej, jeżeli osiągnięcie tej korzyści, sprzecznej w danych okolicznościach z przedmiotem lub celem ustawy podatkowej lub jej przepisu, było głównym lub jednym z głównych celów jej dokonania, a sposób działania był sztuczny (unikanie opodatkowania).
Przechodząc do wyjaśnienia powodów wydania opinii zabezpieczającej Szef KAS wskaże korzyści podatkowe występujące w sprawie, przedstawi wnioski w zakresie: ustalenia czy osiągnięcie tych korzyści podatkowych było głównym lub jednym z głównych celów dokonania Czynności, czy korzyści podatkowe były sprzeczne w danych okolicznościach z przedmiotem lub celem ustawy podatkowej lub jej przepisu i czy sposób działania Wnioskodawców był sztuczny.
Wnioskodawcy przedstawili do oceny Szefa KAS następujące korzyści podatkowe:
‒ neutralność podatkową połączenia Spółki z SKA – na gruncie ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych w brzmieniu obowiązującym do końca 2021 r. (Dz. U. z 2021 r. poz. 1800 ze zm., dalej: ustawa o CIT (ilekroć mowa o przepisach ustawy o CIT (podatek dochodowy od osób prawnych) należy przez to rozumieć przepisy w brzmieniu obowiązującym do końca 2021 r.)), przy założeniu, że połączenie to nastąpi z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych;
‒ obniżenie zobowiązania podatkowego u Osoby Fizycznej w związku z możliwością pomniejszenia przez nią podatku dochodowego od osób fizycznych o podatek zapłacony przez Spółkę – tj. korzyść na gruncie ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm., dalej: ustawa o PIT (podatek dochodowy od osób fizycznych));
‒ niepowstanie zobowiązania z tytułu daniny solidarnościowej w przypadku uzyskania dochodu z tytułu wystąpienia z SK lub zmniejszenia udziału kapitałowego przez Osobę Fizyczną lub jej współmałżonka – tj. korzyść na gruncie ustawy o PIT;
Jak wynika z art. 7b ust. 1 pkt 1 lit. m tiret pierwsze ustawy o CIT majątek osoby prawnej przejęty (uzyskany) w następstwie połączenia stanowi dla spółki przejmującej przychód podlegający opodatkowaniu, – jako przychód z udziału w zyskach osób prawnych – przychód z zysków kapitałowych.
Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 8c ustawy o CIT – przychodem jest ustalona na dzień łączenia lub podziału wartość majątku spółki przejmowanej lub dzielonej otrzymanego przez spółkę przejmującą lub nowo zawiązaną. Jednak do przychodów nie zalicza się, na postawie art. 12 ust. 4 pkt 3e ustawy o CIT, wartości majątku spółki przejmowanej lub dzielonej otrzymanego przez spółkę przejmującą odpowiadającej wartości emisyjnej udziałów (akcji) przydzielonych udziałowcom (akcjonariuszom) spółek łączonych lub spółki dzielonej.
Jednakże – jak stanowi ust. 13 ww. artykułu – przepisów ust. 4 pkt 3e, 3f, 12 i pkt 25 lit. b) oraz ust. 4d nie stosuje się w przypadkach, gdy głównym lub jednym z głównych celów połączenia spółek, podziału spółek, wymiany udziałów lub wniesienia wkładu niepieniężnego jest uniknięcie lub uchylenie się od opodatkowania.
W sytuacji przedstawionej we Wniosku, dla Spółki przejęcie SKA jest neutralne podatkowo zgodnie z treścią art. 12 ust. 4 pkt 3e ustawy o CIT, o ile zostały spełnione warunki określone w art. 12 ust. 13 i 14 tej ustawy.
W konsekwencji, jeżeli w analizowanym przypadku głównym lub jednym z głównych celów połączenia spółek nie było uniknięcie lub uchylenie się od opodatkowania (art. 12 ust. 13 ustawy o CIT), to połączenie spółek zostało przeprowadzone z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych (art. 12 ust. 14 ustawy o CIT) i został spełniony warunek neutralności podatkowej połączenia poprzez przejęcie, zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 3e ustawy o CIT. Co za tym idzie, Szef KAS stwierdził, że Spółka osiągnęła w ten sposób korzyść podatkową, o której mowa w art. 3 pkt 18 lit. a Ordynacji podatkowej, polegającą na wyłączeniu przychodu ze źródła zyski kapitałowe, a więc obniżeniu wysokości zobowiązania podatkowego.
Zgodnie z art. 30a ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT od uzyskanych dochodów (przychodów) pobiera się 19% zryczałtowany podatek dochodowy z dywidend i innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych. Jednocześnie zgodnie z ust. 6a ww. przepisu, zryczałtowany podatek, obliczony zgodnie z ust. 1 pkt 4, od przychodów uzyskiwanych przez komplementariusza z tytułu udziału w zyskach spółki, o której mowa w art. 5a pkt 28 lit. c) (m.in. spółki komandytowej), pomniejsza się o kwotę odpowiadającą iloczynowi procentowego udziału komplementariusza w zysku tej spółki i podatku należnego od dochodu tej spółki, obliczonego zgodnie z art. 19 ustawy o CIT, za rok podatkowy, z którego przychód z tytułu udziału w zysku został uzyskany.
W związku z powyższym Szef KAS rozpoznał również korzyść podatkową u Osoby Fizycznej związaną z możliwością zastosowania w stosunku do jej dochodów odliczenia, o którym mowa w art. 30a ust. 6a ustawy o PIT, tj. korzyść podatkową, o której mowa w art. 3 pkt 18 lit. a Ordynacji podatkowej, polegającą obniżeniu wysokości zobowiązania.
Stosownie do art. 30h ust. 1 ustawy o PIT osoby fizyczne są obowiązane do zapłaty daniny solidarnościowej w wysokości 4% podstawy obliczenia tej daniny. Zgodnie z art. 30h ust. 2 podstawę obliczenia daniny solidarnościowej stanowi nadwyżka ponad 1 000 000 zł sumy dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 ust. 1, 9 i 9a, art. 30b, art. 30c oraz art. 30f po ich pomniejszeniu o:
1. kwoty składek, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 i 2a,
2. kwoty, o których mowa w art. 30f ust. 5
‒ odliczone od tych dochodów.
Na podstawie art. 30b ust. 1 ustawy o PIT od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych, w tym z realizacji praw wynikających z tych instrumentów, z odpłatnego zbycia udziałów (akcji), z odpłatnego zbycia udziałów w spółdzielni oraz z tytułu objęcia udziałów (akcji) albo wkładów w spółdzielni w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część, podatek dochodowy wynosi 19% uzyskanego dochodu.
Z kolei zgodnie z art. 30a ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT od uzyskanych dochodów (przychodów) z dywidend i innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych pobiera się 19% zryczałtowany podatek dochodowy. Stosownie do art. 24 ust. 5 pkt 1a i 1b ustawy o PIT dochodem (przychodem) z udziału w zyskach osób prawnych jest dochód (przychód) faktycznie uzyskany z tego udziału, w tym także dochód ze zmniejszenia udziału kapitałowego wspólnika w spółce, o której mowa w art. 5a pkt 28 lit. c-e (m.in. spółce komandytowej), które następuje w inny sposób niż określony w pkt 1 (umorzenie udziałów/akcji), a także dochód z wystąpienia wspólnika ze spółki, o której mowa w art. 5a pkt 28 lit. c-e, które następuje w inny sposób niż określony w pkt 1.
Mając na uwadze powyższe przepisy, zmiana formy prawnej prowadzenia działalności gospodarczej przez Spółkę na formę prawną spółki komandytowej będzie prowadziła do możliwości zastosowania przez Osobę Fizyczną i jego współmałżonka art. 24 ust. 5 pkt 1a i 1b ustawy o PIT w przypadku zmniejszenia udziału kapitałowego w Spółce lub wystąpienia z niej, co w konsekwencji doprowadzi do braku obowiązku zapłaty daniny solidarnościowej, a zatem do powstania korzyści podatkowej, o której mowa w art. 3 pkt 18 lit. a Ordynacji podatkowej.
W ocenie Szefa KAS, danina solidarnościowa może zostać uznana za korzyść podatkową, ponieważ zgodnie z art. 30i ust. 1 ustawy o PIT do daniny solidarnościowej stosuje się odpowiednio przepisy Ordynacji podatkowej.
W związku z powyższym, Szef KAS stwierdził, że w niniejszej sprawie jest możliwe zidentyfikowanie pierwszej z przesłanek, koniecznych dla stwierdzenia unikania opodatkowywania – tj. powstania korzyści podatkowej.
Z treści art. 119a § 1 Ordynacji podatkowej jednym z warunków zastosowania klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania jest stwierdzenie, że osiągnięcie korzyści podatkowej było głównym lub jednym z głównych celów dokonania czynności. Jednocześnie – zgodnie z treścią art. 119d Ordynacji podatkowej – przy ocenie, czy osiągnięcie korzyści podatkowej było głównym lub jednym z głównych celów dokonania czynności, bierze się pod uwagę cele ekonomiczne wskazane przez wnioskodawcę.
Wnioskodawcy przedstawili następujące cele dokonanych czynności restrukturyzacyjnych: uproszczenie i ujednolicenie struktury właścicielskiej grupy w procesie przygotowania jednej ze spółek z Grupy do potencjalnego debiutu giełdowego lub pozyskania inwestora strategicznego, udrożnienie ścieżki wypłaty zysków osiąganych w Grupie, zapewnienie możliwości bezpośredniego i swobodnego zarządzania aktywami przez właścicieli - osoby fizyczne, włączenie współmałżonka Osoby Fizycznej do struktury właścicielskiej Grupy, przy minimalnym ponoszeniu przez niego ryzyka gospodarczego. Szef KAS uznał, że ww. przyczyny restrukturyzacji są celami gospodarczymi, które, mając na uwadze strukturę grupy funkcjonującą przed dokonaniem Czynności, mogą uzasadniać jej przeprowadzenie. Wskazane korzyści podatkowe w postaci neutralnego podatkowo przejęcia majątku SKA oraz zmiana sposobu opodatkowania wypłacanego zysku na rzecz Osoby Fizycznej oraz brak obowiązku zapłaty daniny solidarnościowej przy ewentualnym obniżeniu wkładu w spółce SK lub wystąpieniu z niej (zwłaszcza w sytuacji, gdy „w przewidywalnej przyszłości” działania takie nie są planowane), nie mogą zostać uznane za jeden z głównych celów dokonanej Czynności.
Podsumowując, w opinii Szefa KAS, zestawienie przedstawionych przez Wnioskodawcę celów planowanego działania do okoliczności istniejących w sprawie pozwalało na stwierdzenie, że osiągnięcie korzyści podatkowej nie było głównym lub jednym z głównych celów jej dokonania.
W ocenie Szefa KAS, sprzeczności korzyści podatkowej z przedmiotem lub celem ustawy podatkowej lub jej przepisu należy dopatrywać się w takich sytuacjach, w których podatnik poprzez sztuczne działania doprowadził do zastosowania lub niezastosowania norm skutkujących efektem podatkowym nieadekwatnym do charakteru realizowanych działań gospodarczych. Przy czym, adekwatność skutków podatkowych realizowanych działań, należałoby oceniać przez pryzmat sztucznie zastosowanych lub ominiętych przepisów prawa, jak i pod kątem założeń konstrukcyjnych danego podatku, a także rozbieżności pomiędzy ekonomicznymi i podatkowymi skutkami działań w danych okolicznościach.
W efekcie, poszukując sprzeczności korzyści podatkowej z przedmiotem lub celem ustawy podatkowej lub jej przepisu – zdaniem Szefa KAS – nie można poprzestać wyłącznie na analizie konstrukcji danej normy prawnej i bez zbadania okoliczności zastosowania tejże normy przyjąć, że uzyskana w ten sposób korzyść podatkowa – w każdych okolicznościach – stanowi dopuszczalny element redukcji opodatkowania, bądź też – niezależnie od wszelkich innych okoliczności – stanowi przejaw unikania opodatkowania. Tym samym wyrażenie „w danych okolicznościach”, wymienione w art. 119a Ordynacji podatkowej, wskazuje, że zamysł ustawodawcy należy zawsze interpretować indywidualnie dla każdego przypadku. A zatem, nie można ustalać znaczenia normy prawa w oderwaniu od okoliczności, a następnie nakładać rezultatu jej wykładni na każdy zbliżony do siebie stan faktyczny.
W przedmiotowej sprawie zastosowanie znalazł m.in. art. 12 ust. 4 pkt 3e ustawy o CIT, zdaniem Szefa KAS celem tego przepisu jest zapewnienie neutralności podatkowej restrukturyzacji dokonywanej w uzasadnionych celach gospodarczych, zaś w świetle wskazywanych przez Wnioskodawcę wyjaśnień planowane połączenie zostało przeprowadzone z uzasadnionych ekonomicznie przyczyn. W konsekwencji uzyskanej w wyniku Czynności korzyści podatkowej nie można uznać za sprzeczną przedmiotem lub celem art. 12 ust. 4 pkt 3e ustawy o CIT.
Dalej należy wskazać, że opodatkowanie spółek komandytowych podatkiem dochodowym od osób prawnych miało na celu wyeliminowanie struktur optymalizacyjnych. Do końca 2020 r. utworzenie spółki komandytowej, w której spółka z o.o. jest komplementariuszem, mogło skutkować osiągnięciem korzyści podatkowej w postaci jednokrotnego opodatkowania dochodu z działalności gospodarczej przy jednoczesnym zachowaniu atrybutów działalności charakterystycznych dla spółek kapitałowych (ograniczona odpowiedzialność wspólnika za zobowiązania spółki). Pomimo opodatkowania spółek komandytowych podatkiem dochodowym od osób prawnych, komplementariusze tych spółek zachowali możliwość jednokrotnego opodatkowania dochodów poprzez pomniejszanie podatku do zapłaty o podatek zapłacony przez spółkę. W przedmiotowej sprawie komplementariuszem w Spółce jest Osoba Fizyczna faktycznie prowadząca sprawy Spółki i ponosząca subsydiarną odpowiedzialność całym swoim majątkiem za zobowiązania. Spółka kapitałowa nie będzie wspólnikiem SK. W związku z powyższym nie można uznać, że jednokrotne opodatkowanie SK w zakresie zysku wypłacanego Osobie Fizycznej będzie w tych okolicznościach sprzeczne z przepisami ustawy o PIT lub ustawy o CIT, gdyż nie dojdzie do zachowania atrybutów działalności charakterystycznych dla spółek kapitałowych.
Szef KAS odnosząc się do zmiany sposobu opodatkowania zmniejszenia udziału kapitałowego w SK lub wystąpienia z niej uznał, że skoro Osoba Fizyczna i jej współmałżonek nie planują zbycia ogółu praw i obowiązków w SK ani zmniejszenia wkładu kapitałowego w tej spółce, to korzyść (faktycznie) poboczna, która być może nie zostanie zrealizowana, nie jest w takich okolicznościach sprzeczna z celem i przedmiotem przepisu, jakim jest objęcie daniną solidarnościową zysków ze zbycia udziałów spółki kapitałowej, tj. sprzeczna z art. 30h ust. 1 ustawy o PIT.
Mając na uwadze powyższe Szef KAS nie zidentyfikował powodów pozwalających na uznanie, że wskazana we Wniosku korzyści podatkowe są sprzeczne z przedmiotem lub celem ustawy podatkowej lub jej przepisu.
Stosownie do art. 119c § 1 Ordynacji podatkowej, sposób działania nie jest sztuczny, jeżeli na podstawie istniejących okoliczności należy przyjąć, że podmiot działający rozsądnie i kierujący się zgodnymi z prawem celami zastosowałby ten sposób działania w dominującej mierze z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych. Do przyczyn, o których mowa w zdaniu pierwszym, nie zalicza się celu osiągnięcia korzyści podatkowej sprzecznej z przedmiotem lub celem ustawy podatkowej lub jej przepisu.
Odnosząc się do powyższej przesłanki Szef KAS stwierdza, iż w oparciu o przedstawiony opis historycznych przemian w Grupie w latach poprzednich, potencjalnie można zidentyfikować ustawowe przesłanki sztucznego sposobu działania określone art. 119c § 2 pkt 2, pkt 3, pkt 4 i pkt 8 Ordynacji podatkowej.
Trudno, bowiem pominąć fakt, że w wyniku dokonania Czynności doszło do powrotu do struktury podobnej do tej funkcjonującej na początku działalności Grupy. Nie sposób także pominąć faktu, że spółka nie została od razu przekształcona w SK, lecz wcześniej nastąpiło jej przekształcenie ze spółki akcyjnej w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, co wskazuje na nieuzasadnione dzielenie operacji.
W tym kontekście należy jednak zauważyć, że przesłanka sztucznego sposobu działania musi występować łącznie z pozostałymi przesłankami warunkującymi zastosowanie generalnej klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania. Przede wszystkim sztuczny sposób działania należy powiązać z celem realizacji czynności w postaci korzyści podatkowej. Jak już wskazano w przedmiotowej sprawie zidentyfikowaną korzyścią podatkową jest neutralność połączenia Spółki z SK, zmiana sposobu opodatkowania zysku Osoby Fizycznej oraz wyłączenie spod daniny solidarnościowej potencjalnych dochodów Osoby Fizycznej i jej współmałżonka w przypadku zmniejszenia udziału kapitałowego w SK lub wystąpienia z tej spółki. Jednocześnie mimo dokonywania w latach poprzednich neutralnych czynności restrukturyzacyjnych, czynności te zostały zweryfikowane przez organy podatkowe i zostały faktycznie opodatkowane.
W świetle powyższego, na podstawie istniejących okoliczności należy przyjąć, że planowana Czynność mogłaby zostać zastosowana z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych (innych niż osiągnięcie korzyści podatkowej) przez podmiot działający rozsądnie i kierujący się zgodnymi z prawem celami. W tym kontekście należy, zatem stwierdzić, że planowany sposób działania mógłby zostać uznany za niespełniający definicji sztuczności z art. 119c § 1 Ordynacji podatkowej.
Podsumowując, stwierdzić należy, że Czynność opisana we Wniosku nie spełnia wszystkich ustawowych kryteriów unikania opodatkowania. W ocenie Szefa KAS, pomimo możliwości osiągnięcia przez Wnioskodawców korzyści podatkowych w rozumieniu art. 3 pkt 18 lit. a Ordynacji podatkowej można przyjąć, że w danych okolicznościach osiągnięcie opisywanej korzyści podatkowej nie jest głównym lub jednym z głównych celów dokonania czynności i korzyści podatkowe nie pozostają w sprzeczności z przedmiotem lub celem ustawy podatkowej lub jej przepisu i sposób działania nie jest sztuczny. W konsekwencji przyjąć również należy, że do przedstawionych przez Wnioskodawców korzyści podatkowych wynikających z Czynności nie znajdzie zastosowania art. 119a §1 Ordynacji podatkowej i w związku z tym, stosownie do treści art. 119y § 1 tej ustawy, Szef KAS wydał opinię zabezpieczającą.
Jednocześnie Szef KAS wyjaśnia, że publikując niniejszą informację, z uwagi na ochronę identyfikacyjną Wnioskodawców – o której mowa w art. 119zda § 2 Op – uogólnił niektóre okoliczności bezpośrednio wpływające na rozstrzygnięcie.